استاد علیدوست با بیان اینکه اگر فقه را صرفاً دانشِ کارشناسی حکمی ندانیم، جایگاه آن در نسبت با علوم انسانی بهکلی دگرگون میشود بر ضرورت تعامل منضبط میان فقه و علوم انسانی تاکید و تصریح کرد: متخصص علوم انسانیِ متعبد باید حجیت و اعتبار شرعی را از فقه بگیرد و در مقابل، فقه برای دستیابی به موضوعشناسی دقیق، ناگزیر از …
Read More »آخرین اخبار
استاد ابوالقاسم علیدوست:
استاد نجفی بستان:
مقاصد شریعت، همان مصالح مرسله است!
برخی از این امور هست که احراز میشود تعارض با مفسدهای اقوی یا مصلحتی اقوی ندارد و حتی شک در این اقوائیت نیز وجود ندارد؛ مثلاً خانمی که باردار است و معالجه آن متوقف بر این است که فصد انجام شود و یقین داریم که جنینش سقط نمیشود و حتی شکی در آن نداریم. این موارد قطعاً از مقاصد نیست …
Read More »بازخوانی روششناسی مطالعات اسلامی در غرب؛ نگاهی به اثر عبدالعزیز ساچادینا
کتاب «روششناسی مطالعات اسلامی در غرب» حاصل کوششهای علمی و فکری دکتر عبدالعزیز ساچادینا، اسلامپژوه و استاد دانشگاه ویرجینیا است؛ اثری که از حیث روششناختی شایان توجه ویژه میباشد. این کتاب از شش فصل تشکیل شده است: نویسنده در پنج فصل نخست به تبیین و تحلیل دورههای گوناگون اسلامشناسی در غرب میپردازد و در فصل ششم، روش پیشنهادی خود را …
Read More »دوگانهٔ پایانناپذیر سیستانی-ساچادینا/ علی اشرف فتحی
شبکه اجتهاد: دکتر عبدالعزیز ساچادینا؛ شاگرد نامدار علی شریعتی و استاد برجسته مطالعات اسلامی در دانشگاههای آمریکا در سن ۸۳ سالگی درگذشت. او که از شیعیان هندیتبار متولد تانزانیا بود، در اواسط دهه شصت میلادی مدتی در دانشگاه فردوسی درس خواند و علی شریعتی و جلالالدین آشتیانی از استادانش بودند. در دوران تدریس و پژوهش در غرب نیز او از …
Read More »آزادی در هندسه فکری «ولایت فقیه»
همان نسبتی که میان ولایت الهی و آزادی انسان وجود دارد، در ولایت فقیه نیز برقرار است. ولایت فقیه بستر تحقق آزادیهای مشروع را فراهم میکند؛ آزادیهایی که در حدود قانون شرع از سوی خداوند به انسان عطا شده است تا او بتواند با بهرهگیری از مواهب طبیعی و ظرفیتهای اجتماعی، در چارچوب شریعت الهی، به بالاترین مرتبه کمال انسانی، …
Read More »عبدالعزیز ساچادینا؛ اندیشمندی میان سنت و مدرنیته و میراث پنجاهسالهاش در مطالعات اسلامی
دکتر عبدالعزیز ساچادینا، اسلامپژوه و استاد مطرح مطالعات اسلامی در دانشگاههای آمریکا، در سن ۸۳ سالگی درگذشت. او که شیعهای هندیتبار بود، کارشناسی مطالعات اسلامی را در دانشگاه علیگر هند گذراند و در سال ۱۹۶۷ برای تحصیل در رشته زبان و ادبیات فارسی وارد دانشگاه فردوسی مشهد شد. ساچادینا در این دوران از مرحوم علی شریعتی بهره برد و بخشی …
Read More »تحلیلی بر مداخلهی حاکمیّت در سقف تضمین مهریه؛ گذار از «توهّم آزادی اراده» به «واقعگرایی فقهی»/ سیّدمرتضی میرزاده اهری
اختصاصی شبکه اجتهاد: در حالی که از عمر مصوّبهی جدید مجلس شورای اسلامی مبنی بر کاهش سقف اجرای حکم حبس برای مهریه از ۱۱۰ به ۱۴ سکه، چند ساعتی بیشتر نمیگذرد، این اقدام مجلس مناقشات بسیاری را در محافل حقوقی و اجتماعی برانگیخته است. مخالفان با تمسک به اصل «حاکمیّت اراده» و «لزوم وفای به عهد»، دخالت دولت در توافقات …
Read More »
رهبر انقلاب در دیدار هزاران نفر از زنان و دختران مطرح کردند:
زن مدیر خانه است نه کارگزار/ رسانهها تفکر غلط سرمایهداری غرب درباره زن را ترویج نکنند/ ترکیب تعهد و پیشرفت؛ تصویر زن مسلمان در جمهوری اسلامی
حضرت آیتالله خامنهای با اشاره به اصرار غرب برای صادرات فرهنگ غلط خود به دنیا، افزودند: آنها مدعی هستند که محدودیتهای معیّن برای زن از جمله حجاب، مانع پیشرفت او خواهد شد اما جمهوری اسلامی این منطق غلط را باطل کرد و نشان داد که زن مسلمان و مقیّد به پوشش اسلامی میتواند در همه عرصهها، بیشتر از دیگران حرکت …
Read More »فقه نمیتواند بر اساس مرزهای عقیدتی به ترسیم قواعد بینالملل بپردازد/ با دگرگونی ماهیت کنش بینالملل، فقه باید بافت و موضوع کنش جدید را بازشناسد
دکتر عبدالوهاب فراتی گفت: کسانی که از فقه بینالملل سخن میگویند عادتاً در هندسه قدیم قرار دارند؛ درحالیکه هندسه جدید ضمن احترامی که به دین میگذارد اما کاری به دین ندارد و البته تعرض افراد و دولت به دین دیگران را منع میکند. در چنین شرایطی دیگر فقه نمیتواند بر اساس مرزهای عقیدتی به ترسیم قواعد بینالملل بپردازد و باید …
Read More »وسواسِ یقین و غفلت از واقعیت؛ نقدی بر مبانی معرفتشناختی عبدالرحیم سلیمانی
اختصاصی شبکه اجتهاد: نوشتار پیشرو، نقدی روششناختی بر مبانی معرفتشناختی آقای عبدالرحیم سلیمانی اردستانی در مواجهه با روایات تاریخی، بهویژه واقعهی شهادت حضرت زهرا علیهاالسلام است. استدلال اصلی این است که معیار سختگیرانهی ایشان برای پذیرش گزارهها، ریشه در نوعی «یقینگرایی خام» و «مبناگرایی دکارتی» دارد که با اصول پذیرفتهشده در «فلسفه علم» و عقلانیت مدرن در تضاد است. نوشتار …
Read More »
گزارش نشست؛
غدیر، محور وحدت اسلامی؛ از تبیین نظری تا برنامه عملیاتی
حجتالاسلام والمسلمین محمدتقی سبحانی و حجتالاسلام والمسلمین حمید شهریاری تأکید کردند که غدیر به دلیل برخورداری از ویژگیهای بینظیرِ «رویداد تاریخی مسلّم و بیاختلاف در اصل وقوع»، «اجتماع استثنایی به اراده مستقیم پیامبر(ص) در حساسترین مقطع تاریخی»، «نمایش واقعی و مستند هدایتگر (نه صرف حدیث)» و «دغدغه مشترک پیامبر(ص) برای آینده امت و جلوگیری از بازگشت به جاهلیت»، بزرگترین ظرفیت …
Read More »
دیدگاه و نظر/ استاد محمد عندلیب همدانی؛
ناطق شیطانی در لباس روحانیت!
شبکه اجتهاد: حضرت امام جواد (علیهالسلام) میفرمایند: مَنْ أَصْغَی إِلَی نَاطِقٍ فَقَدْ عَبَدَهُ فَإِنْ کَانَ اَلنَّاطِقُ عَنِ اَللَّهِ فَقَدْ عَبَدَ اَللَّهَ وَ إِنْ کَانَ اَلنَّاطِقُ یَنْطِقُ عَنْ لِسَانِ إِبْلِیسَ فَقَدْ عَبَدَ إِبْلِیسَ .(تحف العقول عن آل الرسول علیهم السلام ص ۴۵۶) این مضمون از ائمه دیگر (علیهمالسلام) در منابع دیگر هم نقل شده است علاوه بر اینکه مضمون آن کاملا …
Read More »
حجتالاسلام والمسلمین محسن قنبریان
شهید؛ نه تأویل، نه تقلیل
شبکه اجتهاد: ماجرای درجِ عکسِ شهیده «نیلوفر قلعهوند» در رسانه وابستهٔ به رهبری و حواشیِ آن، بهانهای شد برای بازکاوی در نسبت شهادت با دو چیز: یکی پیشینهٔ گفتار و کردارِ شهدا، دیگری هم روایتهای رسمیِ پسینی یا روتوشهای رسانهای از ایشان. مسئله فقط «حجاب» نیست؛ برخی شهدا ممکن است دارای شغل یا سبکِ زیستِ شبههدار هم بوده باشند! بلکه …
Read More »مجلس بهمثابه امانت عمومی؛ بازخوانی مسئولیت مردم و کارگزاران در اندیشه شهید صدر/ حامد میرزاخان
اختصاصی شبکه اجتهاد: روز مجلس فرصتی دوباره برای تأمل در نقش مهم این نهاد در ساختار حکمرانی و بازاندیشی در مناسبات میان مردم و صاحبان قدرت است. در میان متفکران معاصر، شهید آیتالله سیدمحمدباقر صدر جایگاهی ممتاز در تبیین مسئولیت متقابل مردم و حاکمیت دارد. او با رویکردی اجتهادی و اجتماعی، قدرت را نه ملک شخصی حاکمان، بلکه «امانتی الهی» …
Read More »
محمدصابر صادقی؛
مرکزیت «دولت اسلامی» در تحقق اهداف؛ از اجرای شریعت تا استقرار نظم مقاومت
شبکه اجتهاد: در سالروز شهادت آیتالله مدرس، بازخوانی نسبت میان «ساختار حکمرانی» و «اهداف کلان نظام» ضروری به نظر میرسد. جمهوری اسلامی ایران با وجود دستاوردهای شگرف، در دو ساحت با چالشها و افقهای متفاوتی روبروست: نخست، چالشهای داخلی در اجرای تمامعیار احکام شریعت و عدالت اجتماعی؛ و دوم، افقهای بلند در عرصه بینالملل برای تثبیت قدرت منطقهای و رهبری …
Read More »
در گفتگو با رئیس دانشگاه قرآن و حدیث بررسی شد؛
چگونه از هوش مصنوعی در فعالیتهای «حدیثی» استفاده میشود؟
استاد عبدالهادی مسعودی معتقد است: هوش مصنوعی صرفاً یک ابزار فناورانه نیست، بلکه یک فناوری است که در ابتدا باید آموخته شود و سپس در کاربردهای تخصصی مورد بهرهبرداری قرار گیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین عبدالهادی مسعودی رئیس دانشگاه قرآن و حدیث در سخنانی به تشریح رویکرد ساختارمند مجموعه دارالحدیث در مواجهه با هوش مصنوعی پرداخت. وی تأکید …
Read More »از فتوا تا شبهه؛ آیتالله سیستانی و حقالزحمه دولتی امامان جماعت/ احمد اولیایی
شبکه اجتهاد: اخیر استفتاء و فتوایی از آیتالله سیستانی منتشر شده است که ایشان توصیه فرموده پشت سر ائمه جماعتی که حقوق ماهانه از دولت دریافت میکنند، نماز نخوانند. این پاسخ سبب شده برخی به این گزاره دامن بزنند که عمده ائمه جماعات که در شرکتها و موسسات نماز میخوانند اینگونهاند و نباید پشت سر آنها نماز خواند. لذا نکاتی …
Read More »
بخش اول: بنیادها
پدیده نوسکولاریسم در حوزه علمیه/ محمدتقی سبحانی
شبکه اجتهاد: حوزه شیعه در طول تاریخ هماره با جریانها و رویکردهای گوناگون روبرو بوده و مکتبهای فکری مختلفی را در خود جای داده است: از فقیهان و متکلمان و محدثان گرفته تا فیلسوفان و عارفان شیعه هر کدام با تفسیری از مبانی و منابع، در تولید میراث تمدنی ما سهم داشته و طیف رنگارنگی از ایدهها و اندیشهها را …
Read More »«دین بازیچه نیست»؛ واکنش صریح استاد شهیدی به برخی تشکیکها در اصول مذهب/ چگونه کسی که در وجود امام زمان(عج) تردید دارد، «حجّه الاسلام» خوانده میشود؟
استاد محمدتقی شهیدی با هشدار نسبت به «بیاعتنایی به تحقیق در اصول دین» و «ایجاد تردید میان عموم مردم»، از افرادی انتقاد کرد که بدون آشنایی با مبانی فقه و اصول، باورهای دینی جامعه را دچار تزلزل میکنند. او همچنین با اعتراض به اطلاق عنوان «حجّهالاسلام» به کسانی که در وجود امام زمان(عج) تردید کرده و حتی تحقیق لازم را …
Read More »
استاد اعرافی در جمع طلاب و روحانیون ایرانی مقیم نجف:
حوزه نیازمند حفظ فقه سنتی و گسترش فقه معاصر است
مدیر حوزههای علمیه خطاب به طلاب جوان گفت: حوزه نیازمند حفظ فقه سنتی و در عین حال گسترش مباحث فقه معاصر، مقایسه با حقوق نوین و پاسخگویی به نیازهای دولت و جامعه است. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد اعرافی مدیر حوزههای علمیه در دیدار با طلاب و اساتید ایرانی مقیم حوزه نجف که در محل ساختمان مفتاح نجف اشرف حسینیه …
Read More »پنج دیدگاه در معنای فقه اجتماعی/ حسین نیک
شبکه اجتهاد: فقه شیعه در طول تاریخ توانسته است پاسخگوی بسیاری از نیازهای جوامع اسلامی باشد؛ اما پیچیدگیهای دنیای جدید، ظهور علوم انسانی مدرن و نیازهای گسترده انسانی در ساحتهای مختلف فردی تا اجتماعی و تمدنی، ضرورت تحول در روش اجتهاد و تولید فقه مطلوب معاصر را دوچندان کرده است. آنچه امروز بیش از هر چیز لازم است، عبور از …
Read More »
همراه با تصاویر؛
گزارشی از کنگره بینالمللی میرزای نائینی در نجف اشرف/ محقق نائینی، مهندس علم اصول و بنیانگذار روششناسی نوین بود
کنگره بینالمللی آیتالله میرزا محمدحسین غروی نائینی (قدس سره)، روز پنجشنبه ۶ آذر ۱۴۰۴ با حضور پرشور جمع کثیری از علما، چهرههای علمی و حوزوی در شهر نجف اشرف آغاز بهکار کرد. این کنگره در مرحله نخست، اول آبان ۱۴۰۴ در شهر مقدس قم با پیام رهبر معظم انقلاب اسلامی و با سخنرانی ویژه حضرت آیتالله جعفر سبحانی، و با …
Read More »ارتباطات امام خمینی و آیتالله موسوی اردبیلی «احکام مسئولیت و نامهها»/ مجید رضاییدوانی
شبکه اجتهاد: سوم آذرماه سالروز درگذشت مرحوم آیتالله موسوی اردبیلی از همراهان با وفای امامخمینی در نهضت اسلامی و نظام جمهوری اسلامی است. ایشان دوره زندگی پر از فراز و نشیب خود را در طول سالهای (۱۳۰۴-۱۳۹۵) گذراند و فعالیتهای دینی متعدد و متنوعی از خود به یادگار گذاشت. تدریس، تحقیق و تألیف کتب، تأسیس مراکز علمی آموزشی و پژوهشی …
Read More »سه کتاب جدید فقهی از پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
کتاب «موضوعشناسی، مسئلهشناسی، کلیات و قواعد فقهی آستانهای مقدس با رویکرد فقه اجتماعی و حکومتی» با تحقیق و نگارش حجتالاسلام والمسلمین سیفالله صرامی؛ کتاب «سلسله نشستهای فلسفه فقه» به کوشش حجتالاسلام والمسلمین سعید ضیائیفر و کتاب «جایگاه کرامت در استنباط (مجموعه نشستها و مقالهها)» به کوشش دکتر اسماعیل آقابابایی از سوی نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی چاپ و عرضه …
Read More »
حجتالاسلام مؤذنی مطرح کرد؛
پروژه اصلی شهید صدر: تحقق اسلام در تمام شئون حیات/ نقد رویکرد جزئینگر به مسائل اجتماعی
مسئله اصلی شهید صدر، تحقق اسلام در تمام ابعاد زیست انسان است. ایشان معتقدند که اگر ساختارهای یک جامعه بر اساس مبانی غیراسلامی شکل گرفته باشد، نمیتوان از افراد انتظار داشت که صرفاً با اراده فردی، یک رفتار دینی را اصلاح کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، اولین نشست از سلسله نشستهای آشنایی با زیست و اندیشههای شهید آیتالله سیدمحمد باقر …
Read More »
ترجمهی مدخل «حجتالاسلام» در دایرهالمعارف ایرانیکا، نوشتهی حامد الگار
روحانیت بهروایت ایرانیکا: «حجتالاسلام»
شبکه اجتهاد: عنوان «حجتالاسلام» (بهمعنای لغوی: دلیل و برهان اسلام) عنوانی است که به علمای شیعه اعطا میشود. این عنوان در آغاز، صرفاً جنبهی تشریفاتی داشت، اما بهتدریج به عنوان نشانهای از جایگاه علمی و مرتبهی آنان در سلسلهمراتب روحانیت شیعه به کار رفت. نخستین کاربرد ثبتشدهی این عنوان در بافتی سنّی دیده میشود، زمانی که آن را در مورد …
Read More »
استاد عندلیب همدانی تصریح کرد:
شبههپراکنی نامش آزاداندیشی نیست/ با لباس روحانیت، مقدسات تشیع را زیر سؤال بردن، عین نفاق، دورویی و حقهبازی است/ اطلاعیه مجمع محققین مبهم و فاقد صراحت در محکومیت است؛ قاطعانه او را طرد کنید
استاد محمد عندلیب همدانی، با تأکید بر دفاع از اصول مکتب اهل بیت علیهم السلام، هرگونه شبههافکنی در حوزه اعتقادات شیعه، به ویژه مسئله امامت، را محکوم و در سخنانی صریح، ضمن تمایز میان آزاداندیشی علمی و شبههافکنی، از مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم خواست نسبت به افرادی که اساس امامت را زیر سؤال میبرند، قاطعانه موضع بگیرند …
Read More »فاطمه(س) پس از پیامبر(ص)/ محمد مسجدجامعی
شبکه اجتهاد: پیامبر (ص) روزهای پایانی عمر شریفش را میگذرانید و از بیماری شدیدی رنج میبرد، همسران حضرت و دخت گرامی ایشان در کنار بستر حلقه زده بودند. فاطمه(س) به سختی میگریست. او پدر و نیز مهمترین پشتیبان خود و خانواده خود را از دست میداد. صرفنظر از مصیبت فراغ پدر، جنابش احساس میکرد پس از ایشان خود و همسرش، …
Read More »
در نشستی مطرح شد؛
قصد مؤلف در «نص و تفسیر» بررسی مسئلههای فقهی نیست؛ نشان دادن یک چارچوب کلی است/ امروزه تعلیلگرایی در اجتهاد و اهدافمداری در فقاهت به قیاس ممنوع تحویل برده میشود
دکتر مرتضی کریمینیا با تأکید بر اینکه کتاب «نص و تفسیر» را نمیتوان با رویکرد دانشهای سنتی حوزه تولید کرد، جایگاه این اثر را در مطالعات اسلامی مدرن توضیح داد و گفت قصد مؤلف در «نص و تفسیر» بررسی مسئلههای فقهی نیست؛ نشان دادن یک چارچوب کلی است. در ادامه، حجتالاسلام علی الهی خراسانی با موضوع «بحران قیاسگرایی» به بررسی …
Read More »
حجتالاسلام محسن الویری، عضو هیات علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع)
درس فاطمی از انحراف جامعه؛ از شتاب در باطل تا چشمپوشی از زشتی/ بررسی جایگاه مردم در خطبه فدکیه
حضرت زهرا(س) در خطبه فدکیه، هم از فضایل و ظرفیتهای امت سخن میگوید و هم دو آفت بنیادین را هشدار میدهد: شتابزدگی در پذیرش سخن باطل و چشمپوشی از رفتار ناپسند؛ دو آسیبی که میتواند جامعه دینی را از درون فرسوده و ارزشهای الهی را به انحراف بکشاند. این هشدار یادآور آن است که توده مردم نیز، در کنار نقش …
Read More »
شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت