دیدگاه (گفت‌وگو/یاداشت)

اختصاصی شبکه اجتهاد: طرح ملی مشق اجتهاد، به سفارش میز توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی و با عاملیت مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا (ع) قم، امسال آغاز به کار کرد. این طرح که به دنبال آشناکردن عملیاتی طلاب نخبه سطح ۳ و ۴ حوزه های علمیه با روش تحقیق و روش شناسی اجتهاد بود، پس از برگزاری دوازده کارگاه در چهار شهر کشور، به کار خود خاتمه داد. در این دوره از این طرح ملی، بیش از ۱۷۰ پژوهشگر آموزش دیدند و مقالات بسیاری به دبیرخانه طرح ارسال شد. حجت‌الاسلام محمدعلی خادمی‌کوشا، عضو هیئت علمی پژوهشکده فقه و حقوق، …

آقایان هم اگر بخواهند به وظایف قوامیت خودشان که سرپرست خانواده هستند، به‌خوبی عمل کنند، باید خیلی از وقتشان را صرف خانواده کنند. اگر آقایان هم در سطوح عالی درس می‌خوانند و به وظیفه قوامیت و سرپرست و مدیر بودن خودشان عمل نمی‌کنند، آن‌ها هم این مشکل را دارند و از این جه فرقی بین زن و مرد نیست. اختصاصی شبکه اجتهاد: بعد از انقلاب اسلامی، تحول زیادی در حوزه علمیه خواهران به وجود آمد تا آنجا که امروز، حوزه علمیه خواهران، به ‌قطبی عظیم علمی با تعداد فراوانی از طلاب، تبدیل‌شده است. در این میان، برخی با گسترش این …

شبکه اجتهاد: این سطور، یادداشتهایی پراکنده در مورد محدث نوری است که امید است اهل تحقیق را به کار آید. در واقع، موادّ خام برای کاری گسترده است که چون به حسب امکانات ظاهری، فعلاً امیدی به سامان یافتن آن ندارم، در اینجا می‌نویسم، شاید دیگران در همین مرحله، از آن بهره گیرند. و لعلّ الله یحدث بعد ذلکنوری أمراً. نکته اول از سال ۱۳۷۸ شمسی (۱۴۲۰ قمری) که به مناسبت یکصدمین سال رحلت محدث نوری کارهایی در باره‌اش منتشر شد، تا کنون ۱۶ سال می‌گذرد. البته در چند دهه اخیر، چند تک‌نگاری در این مورد منتشر شده که فهرست …

شبکه اجتهاد: مسئله احیای تمدن نوین اسلامی، فهرستی از مسائل و مباحث را با خود همراه دارد که می‌تواند موضوع تأمل و گفتگوی جدی باشد. اگر بخواهیم ‌‌این فهرست مسائل و مباحثی که حول احیای تمدن نوین اسلامی ‌شکل می‌گیرد را طبقه‌بندی کنیم، در چهار محور اصلی حائز اهمیت است که تحت عنوان «شریعت»، «عدالت»، «معنویت» و «علوم انسانی اسلامی‌» طبقه‌بندی می‌شود. زمانی که می‌گوییم تمدن نوین اسلامی ‌بحث و نقش آفرینی فقه الشریعه در پی‌ریزی تمدن نوین اسلامی ‌از بحث‌های بسیار مهم و حساسی است. نمی‌توان گفت تمدنی به نام تمدن اسلامی ‌خواهیم داشت که به هیچ وجه در …

شبکه اجتهاد: پیام رهبر معظم انقلاب در چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی بسیار پراهمیت است و فضلای حوزه علمیه این پیام را با دقت مورد مطالعه قرار خواهند داد. در این پیام نکات فراوانی وجود دارد که به آن می‌پردازم. اولین نکته؛ جامعیّت پیام است که حاکی از نقش مهم ولایت‌فقیه در رهبری امت و یکی از برکات این اصل است؛ یعنی اگر بخواهیم رهبری امت اسلامی را با رهبری سایر امت‌ها مقایسه کنیم، به هیچ وجه قابل مقایسه نیست. در بقیه ملت‌ها و حتّی انقلاب‌ها هیچ‌گاه مشاهده نشده که رهبر آن‌ها این چنین گذشته و آینده را مورد دقت …

اوایل پیروزی انقلاب، جمعی اصرار داشتند که ایشان نیز منزلشان را کنار منزل برخی دیگر از مراجع مثل مرحوم منتظری یا مسئولان نظام برای حفاظت بهتر از ایشان، قرار بدهند ولی ایشان این مطلب را نپذیرفتند. وقتی کسی به خانه ایشان می‌رفت، واقعاً شیفته سادگی ایشان می‌شد. یک راه‌پله تیز وجود داشت که وقتی از آن بالا می‌رفتیم دو اتاق که محل درس و بحث و کتابخانه ایشان بود و یک اتاق هم در اختیار محافظین بود و پایین که ما بارها خدمت ایشان رسیده بودیم، از بالا ساده‌تر بود. کسی که معاد را باور کند، همین‌طور است. اختصاصی شبکه …

آیت‌الله مؤمن ضمن تاکید و اصرار بر مبانی فقهی که بر همگان روشن است، همیشه در صف دفاع از مردم بود و بسیاری از نظرات فقهی شورای نگهبان که در تائید حقوق مردم است حاصل تلاش و استدلال ایشان بوده است. عالمی بود به‌دوراز تشریفات و نه تنها اعتنای به تشریفات و مال آن نداشت بلکه دیگران را نیز باز از انجام آن می‌داشت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیت‌الله محمد دانش‌زاده قمی (مؤمن) که از اواسط دوره اول شورای نگهبان یعنی از سال ۱۳۶۲ با حکم امام (ره) به عضویت فقهای شورای نگهبان منصوب و آخرین بار نیز در ۲۵ …

یکی از نشانه‌های پرهیز از دنیا، وارستگی، عدم خودنمائی و عدم سوءاستفاده از موقعیت ایشان، این است که هیچ‌وقت به کسانی که برای ایشان تبلیغ نمایندگی مجلس خبرگان می‌کردند، اجازه نمی‌داد که گفته شود ایشان برادر شهید است. نه در اتاقشان، عکس آن شهید را گذاشته‌اند -درحالی‌که عکس اساتیدشان هست – و نه بسیاری از مرتبطان و شاگردان ایشان می‌دانند. این از افتخارات روحانیت وارسته خدوم است. اختصاصی شبکه اجتهاد: ساعاتی پیش، آیت‌الله مؤمن، عضو شورای نگهبان و مدرس مطرح درس خارج حوزه علمیه قم، دار فانی را وداع گفت. شاگرد مطرح امام خمینی، در طول سالهای پس از انقلاب، هم مسؤولیت‌های متعددی …

شبکه اجتهاد: اصطلاح «منطقه‌الفراغ» مفهومی است که مرحوم شهید محمدباقر صدر در بخش آخر کتاب «اقتصادنا» (اقتصاد ما) به کار برد. برای این اصطلاح سابقه‌ای پیش از آن نیافتم. آیا شهیدصدر با ابتکار خود مفهوم‌سازی کرده و یا از جایی اقتباس کرده است؟ نمی‌دانیم. احتمال دارد که این مفهوم با اصطلاح «ما لانص فیه» یعنی جایی که نصی برایش نیست و یا منطقه «سکوت قانونی» که حقوقدانان به کار می‌برند، همسان باشد؛ و شاید این عالم بزرگوار چنین مفهومی را از روایت منسوب به امام علی(ع) برگرفته باشد که فرمود: «انّ الله تعالى افترض علیکم فرائض فلا تُضیّعوها؛ و حدّ …

البته کسانی باید متصدی این مناصب تخصصی شوند که توانایی انجام آن کار را داشته باشند و صرف مدرک دانشگاهی این هدف را تأمین نمی‌کند. ما بسیاری از ضربه‌هایی که در همین دوره چهل‌ساله انقلاب خوردیم، به خاطر عدم تخصص و مهارت بود و ارتباطی به دین و روحانیت و مسئله جمهوری اسلامی نداشت. اختصاصی شبکه اجتهاد: حضور یا عدم حضور روحانیون در عرصه اجرایی و حکومتی، از دیرباز مورد نزاع بوده است. در ابتدای انقلاب، مرحوم امام (قده)، از حضور روحانیون در مناصب اجرایی منع کردند، اما پس از چندی و با توجه به التهابات اوایل انقلاب و ترور …

باتوجه به مغابرت محتوای این گفتگو با سیاست‌ها و اولویت‌های شبکه اجتهاد و نیز اظهار برخی گزاره‌های تأییدنشده، این مطلب از پایگاه اجتهاد و صفحات مجازی حذف گردید.

امام راحل در طول ده سال پس از انقلاب، برای روحانیت بسیار ارج و قرب قائل بودند و خیلی از سمت‌ها را به روحانیت دادند. پس عمل امام راحل با این سخن منقول، منافات دارد و در تناقض است، ازاین‌رو اگر ملاک امام راحل باشد، امام راحل عملاً روحانیت را وارد حکومت کردند و نمی‌توان به این کلام استناد کرد؛ اما از طرفی چرا باید روحانیت در باز کردن یک گره که می‌تواند انجام دهد مشارکت نکند؟ اختصاصی شبکه اجتهاد: آغاز پنجمین دهه انقلاب شکوهمند اسلامی ایران، زمان خوبی برای بررسی و واکاوی نقش روحانیون در انقلاب و آسیب‌های این نقش‌آفرینی …

شبکه اجتهاد: آگاهان می‌دانند که افراط گرایی مذهبی و آنچه به اسلام سیاسی بنیاد گرا در چند دهه اخیر معروف شده یکدست نیست. برخی گرایش جهادی دارند و برخی دیگر بر جنبه‌های تبلیغی تأکید می‌کنند. شماری گروه‌ها بیش از آنکه سیاسی باشند افراط گرایی مذهبی با مایه‌های تکفیری و ضد شیعی تند دارند و برخی بیشتر سیاسی‌اند و دلمشغولی آنها امر قدرت است به نام حکومت خدا بر روی زمین. در این میان کسانی نظرشان صرفا تطبیق شریعت بوده و گروه‌هایی با اندیشه‌های تکفیری هرگونه مشروعیت را برای حکومت و تمدن بشری نفی می‌کنند و اندیشه‌های جهاد و هجرت را …

اختصاصی شبکه اجتهاد: آیت‌الله محمدحسن رمزی طبسی از علمای ربانی و اساتید و مدرسین سطوح عالیه فقه و اصول حوزه علمیه مشهد بود ایشان علاوه بر تدریس، مدیریت مدارس علمیه مهم مشهد مانند مدرسه علمیه سلیمانیه و مدرسه علمیه اهل‌بیت(ع) در مشهد و مدرسه علمیه دومنار در حوزه علمیه طبس را عهده دار بود. تولد: آیت‌الله رمزی در ۲۹ شوال ۱۳۵۰ قمری مطابق با فروردین ۱۳۱۰ شمسی در شهر طبس در خانواده مذهبی متولد شد. تحصیلات حوزوی: ایشان در سن ۱۵ سالگی دروس حوزوی خویش را در حوزه علمیه طبس آغاز نمود. ادبیات عرب را در مدت کوتاهی به پایان …

پژوش‌هایی که الان در حال انجام است از لحاظ تعداد صفحات برابری می‌کند با تاریخ چاپ دانش فقه که واقعا کم نیست. الآن در همین شهر قم صدها پژوهشکده، ده‌ها پژوهشگاه و نزدیک به بیش از هزار گروه فقه و اصول در حال تلاش هستند و در زمینه‌های مختلف پاسخ‌دهی  می‌کنند. این طور نیست که تعداد پژوهش‌های فعلی کم باشد، اما عرضم این است که اگر این تعداد را با نیاز خودمان بسنجیم متوجه می شویم که با وضع مطلوب فاصله داریم. اختصاصی شبکه اجتهاد: پژوهش، حلقه مفقوده قدیمی حوزه‌های علمیه است. از دیرباز در حوزه‌های علمیه، به آموزش بیش از …

مدیر گروه فقه و حقوق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ضمن اشاره به تحولات حقوق جزا در ایران گفت: پس از انقلاب اسلامی یکی از حوزه‌های حقوق که دچار تحول اساسی شد، حوزه حقوق جزا است. آخرین تحول، تصویب قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲ است که پیشرفت در آن امری غیر قابل کتمان است. به گزارش شبکه اجتهاد، پس از انقلاب اسلامی یکی از مهم‌ترینگفت‌وگو | سیر تحول و پیشرفت حقوق جزا در بستر انقلاب نهاد‌هایی که دچار تحول اساسی شد، قوه قضاییه است. تغییر در این نهاد در دو حوزه قابل بررسی است؛ حوزه اول تحولاتی است که …

در حوزه‌‌های علوم انسانی ما در بعضی جاها حرفی برای گفتن نداشتیم، روانشناسی یا جامعه‌شناسی یا برخی علوم انسانی دیگر، ما چقدر حرف برای گفتن داشتیم که بخواهیم جایگزین کنیم؟ این چیزها دستوری و بخشنامه‌‌ای نیست که شما بگویید این کتاب را نخوانید و آن کتاب را بخوانید، وقتی شما حرفی برای گفتن نداشته باشید حتی اگر بگویید نخوانند خوب چه بخوانند به‌جای آن؟ آنچه می‌‌تواند کار را انجام دهد این است که شما حرفی برای گفتن داشته باشید. اختصاصی شبکه اجتهاد: پژوهش حلقه مفقوده قدیمی حوزه‌های علمیه است. از دیرباز در حوزه‌های علمیه، به آموزش بیش از پژوهش اهمیت داده …

اختصاصی شبکه اجتهاد: احتجاج یا همان مناظره و به عبارت لطیف‌تر گفت­وگوی علمی، همواره یکی از روش‌های پسندیده و مرسوم بزرگان دین، برای اثبات حق و نشر و گسترش آن، و یا اسکات خصم و نجات بندگان خدا از وسوسه‌های ‌منحرفان بوده است. از پیامبران الهی گرفته تا امامان معصوم و علمای سلف و خلف همه و همه از این روش استفاده می‌کردند. قرآن کریم نیز بر این امر تاکید کرده و می‌فرماید: «و جادلهم بالتی هی احسن». ائمه علیهم‌السلام، بارها در مجالس «خصوصی و عمومی» با افرادی از مکاتب و مذاهب مختلف به بحث و مناظره نشستند و با …

باید ببینیم اساس این تحول عظیمی که در ایران رخ داد، چه بود و برای چه بود؟ هدف چه بود؟ هم مرحوم امام هدف را بیان کردند و هم حضرت آقا که الحمد لله خیلی روشن و واضح بیان می‌کنند که منظور از انقلابی بودن چیست و به دنبال چه چیزی هستیم. اگر در حوزه‌های علمیه این تفکر و نگرش وجود نداشته باشد، سرانجامش سقوط، یعنی چرخش صد و هشتاد درجه به سمت ضد ارزش‌ها است. حمایت از ارزش‌ها، ایستادگی و مقاومت، از دست ندادن ارزش‌ها به خاطر مسائل مادی و سیاسی باطل، همان انقلابی بودن است که اساس کار …

اگر فرمایشات حضرت امام از سال ۴۱ تا ۴۳ را ملاحظه کنید و بحث ولایت‌فقیه ایشان در نجف را ملاحظه کنید، می‌بینید که حضرت امام، اسرائیل را خطر اصلی جهان اسلامی می‌داند. این نگاه حضرت امام است و حوزه انقلابی نیز باید همراه با این اندیشه و تفکر باشد. اختصاصی شبکه اجتهاد: واژه‌ای که در سالهای اخیر به ادبیات حوزوی ایرانیان اضافه شده است، واژه «حوزه انقلابی» است. تأکیدات مکرر مقام معظم رهبری و همچنین برخی مراجع تقلید در سالهای اخیر نیز بر انقلابی شدنِ حوزه های است. با این همه اما، هنوز معنای دقیق این واژه مشخص نشده است و …

اساساً وظیفه‌ی شریعت، تأسیس نظام طبی نیست. نه به‌حکم عقل چنین وظیفه‌ای متوجّه شارع است و نه بنا بر نقل، دین اسلام چنین تکلیفی را بر دوش خود گذارده است؛ ازاین‌رو، نپرداختن شارع به مقوله‌ی طب، به‌هیچ‌وجه نقصان شریعت او محسوب نمی‌شود. علاوه بر این، به‌صرف وجود‍ احادیثی با مضامین طبی، نمی‌توان مدّعی وجود طب متمایزی شد که مؤسّس آن اسلام یا ائمه‌ی مسلمین باشد و درصدد ارائه‌ی راهکارهای درمانی متفاوتی نسبت به روش‌های پزشکی عقلائی رایج در هر زمان برآمده باشد. اختصاصی شبکه اجتهاد: در سال‌های گذشته عده‌ای با نام متخصص «طب اسلامی» به درمان مردم پرداخته‌اند و ضمن …

در این چهل سال بعد از انقلاب نتوانستیم تئوری مقبول جوامع امروزی را از بطن فقه و موازین دینی استخراج و ارائه کنیم، و در عمل حکومت نمونه و کارآمد اسلامی را نشان دهیم. اگر تجدید نظر نکنیم این مسیر قابل دوام نیست. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سید جواد ورعی، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم به مناسبت چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی پیرامون خدمات متقابل فقه و انقلاب با مباحثات گفت‌و‌گویی انجام داده است. با توجه به دغدغه علمی و پژوهشی استاد ورعی در حوزه فقه سیاسی و اجتماعی، این گفتگو حاوی تاملات جالبی است …

اختصاصی شبکه اجتهاد: طرح ملی مشق اجتهاد، به سفارش میز توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی و با عاملیت مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا (ع) قم، امسال آغاز به کار کرد. این طرح که به دنبال آشناکردن عملیاتی طلاب نخبه سطح ۳ و ۴ حوزه‌های علمیه با روش تحقیق و روش‌شناسی اجتهاد بود، پس از برگزاری دوازده کارگاه در چهار شهر کشور، به کار خود خاتمه داد. در این دوره از این طرح ملی، بیش از ۱۷۰ پژوهشگر آموزش دیدند و مقالات بسیاری به دبیرخانه طرح ارسال شد. حجت‌الاسلام دکتر سید رضی‌الدین آصف آگاه (اشکوری)، دبیر میز توسعه و توانمندسازی …

مدرس حوزه و دانشگاه گفت: عرفی‌ شدن برآیند اجتهاد و پاسخگویی به نیاز یک مسلمان به تحولات و نیازهای بشر و شناخت مناسبات اجتماعی در تحولات انسانی است. به گزارش شبکه اجتهاد، عرفی‌شدن دین یکی از موضوعاتی است که اخیراً در حوزه دین‌پژوهی مطرح شده و درباره آن مقالات و کتاب‏‌های متعددی نگاشته شده است. برخی عرفی‌ شدن را همچون سکولاریسم به معنای تقدس ناباوری و قداست‌زدایی از دین معنا می‌کنند. برخی نیز با استناد به اینکه فقها نیز در فقه اسلامی، به عرف و سیره عقلا مراجعه می‌کنند و این یکی از ابزارهای داوری و قضاوت در محاکم است …

اشکالی که بر این چهل سال می‌توانیم وارد کنیم این است که تولیدات علمی حوزه در عرصه‌های فقه نظام که در سال‌های اخیر شروع‌شده است اولاً دیر شروع‌شده و ثانیاً فراگیر نیست و ثالثاً به تدوین نظام کلی منتهی نشده است و در مقام فعلیت، خروجی اندکی دارد. اختصاصی شبکه اجتهاد: تولیدات علمی حوزه های علمیه و نقش آنها در راهبری علمی حکومت اسلامی، موضوعی است که در سالهای اخیر به محل بحث و گفتگوی موافقان و مخالفان تبدیل شده است؛ یکبار به بهانه بودجه دولتی حوزه‌های علمیه و بار دیگر، به بهانه‌ای دیگر. در این میان، برخی تولیدات علمی …

اگر در قرآن و روایات و فتاوا بگردیم، خیلی از این مطالب پیدا می‌کنیم که مجموعه‌ای از مسائل است که می‌تواند قسمت‌هایی از طب سنتی را تشکیل بدهد. مثلاً پیغمبر گرامی صلی‌الله علیه و آله فرمودند: «نحن قوم لا ناکل حتی نجوع و اذا اکلنا لا نشبع» یا فرمودند: «امش بدائک ما مشی بک» وقتی دردی به سراغت آمد، زود دارو مصرف نکن و اجازه بده بدن، دفاع خودش را انجام بدهد. این مطالب، مورد تائید علم پزشکی روز هم هست. با توجه به این مسائل، نظر من این است که طب اسلامی می‌تواند وجود داشته باشد اما نه به‌عنوان …

بحث این است که اگر روحانیت در مسند کارهای اجرایی قرار بگیرد، محبوبیتش کاهش می‌یابد و حملات مردم به روحانیت بیشتر خواهد شد. این مثل این است که بگوییم اگر پیغمبر خدا در کار مردم دخالت کند، محبوب نخواهد شد. در این صورت هیچ پیغمبری نباید مجری کارها شود. امروز با این دنیای کنونی و ظلم و ستمی که بر دنیا حاکم است، ضرورت دارد که روحانیون در مناصب اجرایی شرکت کنند. اختصاصی شبکه اجتهاد: آغاز پنجمین دهه از عمر انقلاب اسلامی، سوالاتی زیادی را در خصوص رابطه روحانیت و انقلاب اسلامی در اذهان مردم ایجاد کرده است، سوالاتی از …

حجت‌الاسلام جعفری فراهانی با بیان اینکه انقلاب اسلامی جهان را متوجه ظرفیت بیدارگری تشیع و مکتب اهل بیت(ع) کرد، گفت: وهابیت و ایادی‌اش برای مقابله با نفوذ این مکتب از هیچ جنایتی رویگردان نیستند، قتل کودک شش ساله در مدینه النبی(ص) شاهدی بر این ادعا است. شبکه اجتهاد: انتشار خبر قتل کودک شیعه در مدینه النبی(ص) در مقابل دیدگان مادرش آنهم فقط به جرم شیعه بودن، علاوه بر دردمند کردن قلوب نه فقط شیعیان و مسلمانان بلکه همه آزادگان جهان، مُهر تایید دیگری است بر جنایت آل سعود و ایادی دست نشانده اش در منطقه که چنان تفکر تکفیر و …

شبکه اجتهاد: رهبر انقلاب اسلامی در بخشی از پیام خود به مناسبت رحلت آیت‌الله هاشمی شاهرودی فرمودند «این ضایعه‌ی اسفبار… مایه‌ی تألّم همه‌ی کسانی است که به مقام علمی و خدمات باارزش ایشان به نظام اسلامی و نیز به مجموعه‌های فقهی و اصولی و حقوقی حوزه‌های علمیّه آشنا میباشند.»  از این رو برای آشنایی بیشتر مخاطبان با مقام علمی و سیره این عالم انقلابی، KHAMENEI.IR در چهلمین روز درگذشت آیت‌الله هاشمی شاهرودی گفت‌وگویی انجام داده است با حجت‌الاسلام ‌والمسلمین سیدمحمود خطیب -از شاگردان شهید صدر و از همراهان آیت‌الله سیدمحمود هاشمی شاهرودی در نجف اشرف و در ایران و از …

شبکه اجتهاد: دیشب (شامگاه ۲۴ بهمن ماه ۹۷) خبر درگذشت دوست دیرین، دانشی مرد، جناب آقای محمد جواد صاحبی را شنیدم. نخستین بار در سال ۶۱ ایشان را در مرکز تحقیقاتی سپاه دیدم که مقالاتی درباره جنبش‌های اسلامی برای مجله پیام انقلاب می‌نوشتند. همان ساختمانی که آقای گنجی و باقی و شماری دیگر هم در آن بودند و هر کدام در بخش‌هایی مشغول به کار بودند. آقای صاحبی، سرگرم کار خود بود و به سبک نوشته‌ها و ادبیات سیاسی مذهبی همان زمان، در هر شماره مجله «پیام انقلاب» مقالاتی می‌نوشت. در آن وقت، این بنده خدا هم سرگرم نوشتن درباره …