دیدگاه (گفت‌وگو/یاداشت)

شبکه اجتهاد: آیت‌الله شیخ حسن جواهری استاد برجسته درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه نجف اشرف اظهار می‌دارد: رای من آن است که فقیه ولایت عامه بر امت دارد یعنی ما می‌گوییم ولایت مطلقه برای فقیه هست مثل آقای خمینی و نظر ما این است. نظر صاحب جواهر هم همین ولایت مطلقه است ولی این ولایت مطلقه فقیه را …

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام مرتضی جوادی آملی می‌گوید: این که سیاست ما عین دیانت ماست، صحیح است؛ اما این برای فقهیی است که واقعاً به دیانت دست پیدا کرده است. لذا لازم است که فقیهانه دین را بفهمیم و آن موقع است که می‌توان گفت جایگاه سیاست و دیانت، هم‌راستا و هم‌تراز همدیگر است و آن موقع است که می‌توان سیاست …

اختصاصی شبکه اجتهاد: سهل انگاری و کوتاهی در مواجهه درست و منطقی با بی‌حجابی(۱)، کار را به جایی رساند که برخی گفتند: «کاش همه گناهان، بی حجابی بود!»؛ «بی حجابی گناه بزرگی نیست؟! بروید جلوی گناهان بزرگتر را بگیرید!» (که اگر این استدلال درست باشد هیچ جرمی قابل پی جویی نخواهد بود و تمامی مراکز تربیتی و قضایی را باید …

شبکه اجتهاد: در روزهای اخیر نامه‏ای منتسب به استاد داوری اردکانی در فضای مجازی و رسانه‏‏‌ها منتشر گردید که موضوع آن “علم دینی” و”علوم انسانی اسلامی” بود. با توجه به اهمیت موضوع و نسبت بنیادین و وثیق آن با نیازهای امروزین انقلاب اسلامی، برخوردها و برداشت‏های متفاوتی پیرامون آن رخ داد. این نامه بهانه‏ای شد تا بار دیگر، مدافعان و …

شبکه اجتهاد: علامه سید جعفر مرتضی عاملی در سال ۱۳۶۴ق در روستای عیتا الجبل از نواحی جنوب لبنان (منطقه مارون الراس) دیده به جهان گشود. آغاز تحصیل وی نزد پدرش سپری شد و در سال ۱۳۸۲ قمری به نجف اشرف وارد شد. در سال ۱۳۸۸ قمری به قم مهاجرت کرد و در دروس حضرات آیات شیخ مرتضی حائری، میرزا‌هاشم آملی، …

آیت‌الله ابراهیم امینی در پایگاه اطلاع رسانی خود پیشنهاداتی در خصوص اسلامی شدن دانشگاهها به اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نموده و تصریح می‌کند درس معارف اسلامی دانشگاهها نیازمند بازنگری است. شبکه اجتهاد: در متن نامه این استاد حوزه آمده است: با توجه به اینکه انقلاب ایران یک انقلاب اسلامی و به منظور تحقق بخشیدن به آرمانها و ارزشهای …

شبکه اجتهاد: آنچه در ذیل می‌خوانید یادداشتی از آیت‌الله علی‌اکبر رشاد درباره امکان و امتناع علم دینی است. این نوشته که در پی انتشار یادداشتی از سوی دکتر رضا داوری اردکانی و عکس العمل‌های گوناگونی که از سوی اشخاص و جریان‌ها در قبال آن صورت گرفت، رقم خورده است، ضمن اشاره به انواع واکنش‌های درست و نادرست، روا و ناروا …

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین ذبیح‌الله نعیمیان متولد ۱۳۵۱ در شهرستان خمین است. دکترای علوم سیاسی‌اش را در سال ۹۱ از پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی اخذ کرد. وی در خارج فقه و اصول نیز از محضر اساتیدی همچون حضرات آیات بهجت، مددی، صادق لاریجانی، سید کاظم حائری و عباس کعبی بهره برده است. حجت‌الاسلام نعیمیان هم‌اکنون عضو تمام وقت …

شبکه اجتهاد: در نوشتنِ این یادداشت، تردیدِ فراوان داشتم، از این جهت که اولاً، آنچه که حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی در زمینۀ ارتباطِ علم و دین و ماهیّتِ علمِ دینی گفته است، کمترین اثری از تازگی و طراوات نداشت، بلکه حاصلِ گرته‌برداری‌های ناشیانه و ناپخته‌ای بود که وی از نوشته‌های بیست سالِ پیشِ عبدالکریم سروش کرده بود، و ثانیاً پرداختن …

حجت‌الاسلام احمد واعظی می‌گوید: آنچه نجف را برجسته می‌کند فقاهت و دانش‌های پیرامونی فقاهت است، اما علاوه بر فقه و اصول، تکثر در قم خیلی محسوس است از بحث‌های تطبیقی با فلسفه غرب گرفته تا بحث‌های حضور مطالعاتی که مربوط به حوزه علوم انسانی می‌شود. در حال حاضر هیچ حوزه‌ای ‌به‌اندازه حوزه علمیه امروز قم برخوردار از میدان یافتن سلیقه‌های …

شبکه اجتهاد: چرا این روزها بحث از اسلامی کردن علوم بیش از گذشته مطرح شده است؟ در واقع چه نیازی یا احساسی سبب شده است تا این بحث این قدر داغ مطرح شود و مساله روز شود؟ داستان اسلامی کردن علوم یا اسلامی نشدن آن، در میان خواسته‌های دو گروه سیاسی مهم جامعه، وارد شده، یک گروه سیاسی با آن …

شبکه اجتهاد: چند روز پیش دوست و برادر عزیزم آقای محسن حسام مظاهری در یادداشتی اجباری بودن حجاب و ممنوعیت قمه‌زنی را تحمیل یک سلیقه‌ی مذهبی خاص بر دیگران، اعم از مذهبی و غیرمذهبی، دانست. ایشان دراین‌باره تحلیل‌های جامعه‌شناسانه‌ای داشتند که درباره آنها اظهارنظر نمی‌کنم، ولی به نظرم در آن یادداشت پیش‌فرض‌های اشتباهی نیز وجود داشت. ۱- اگر کسی به …

شبکه اجتهاد: سید جواد ورعی، مدرس حوزه و دانشگاه و پژوهشگر در حوزه فقه سیاسی است. او در کتاب «بررسی فقهی فرمانبرداری و نافرمانی مدنی»، به حق دینی اعتراض شهروندان نسبت به حکومت، پرداخته است. به اعتقاد او، دیدگاه‌های فقها و علمای دین در خصوص اعتراض به حکومت، دارای تنوعی است: از متهم کردن معترضان به عنوان محارب و باغی …

شبکه اجتهاد: معمولاً ابرقدرت‌ها و دولت‌هاى مخالف دین، کار مبارزه با شعائر را، به طور پلّه پلّه شروع مى‌‏کنند. به عبارت روشن‏تر، نخست پاره‏اى از شعائر را مورد هجمه قرار مى‏‌دهند و آنگاه پس از موفقیت در مبارزه با آنها، به مبارزه با بقیه مى‌‏پردازند. یعنی در میان شعائر مذهبى، آن دسته که چشمگیرتر یا شورانگیرتر از دیگر شعائرند، همواره …

شبکه اجتهاد: فقه اسلامی خاستگاه کاملاً وحیانی دارد. قرآن کریم امر کرده است که برای پند و انذار مردم به تفقه در دین بپردازید: «وَمَا کَانَ الْمُؤْمِنُونَ لِیَنْفِرُوا کَافَّه فَلَوْلَا نَفَرَ مِنْ کُلِّ فِرْقَه مِنْهُمْ طَائِفَهٌ لِیَتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ وَلِیُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُوا إِلَیْهِمْ لَعَلَّهُمْ یَحْذَرُونَ» [سوره التوبه : ۱۲۲]. این تفقه در دین از همان زمان حیات رسول‌الله؟ص؟ آغاز …

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر جلیل محبی مدیر دفتر حقوقی مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، طی یادداشتی درباره دختران خیابان انقلاب به تبیین نکات فقهی، حقوقی و جرم شناختی در این باره پرداخته است. نکته اول: حقوقی تردد و حاضر شدن در معابر و انظار عمومی بدون حجاب شرعی مشمول تبصره ماده ۶۳۸ قانون تعزیرات است که تا دو ماه …

آیت‌الله سبحانی در پاسخی به دکتر رضا داوری اردکانی گفت: مقصود مدافعان علوم انسانی اسلامی پالایش علوم انسانی است نه ایجاد علم جدید. علم عوض نمی‌شود، امّا دگرگونی در آن امکان پذیر است. شبکه اجتهاد: دکتر محمد محمدرضایی، استاد فلسفه دین دانشگاه تهران و رئیس کارگروه تخصصی فلسفه دین و کلام جدید شورای تحول علوم انسانی در یادداشتی پاسخ آیت‌الله …

شبکه اجتهاد: اگر علوم انسانی مدرن به جامعه مدرن نظر دارد پس علوم انسانی اسلامی نیز به جامعه اسلامی ناظر است. اگر علوم انسانی مدرن اولا سازنده و ثانیا حاکی از جامعه مدرن است پس علوم انسانی اسلامی نیز سازنده و حکایت گر جامعه مدرن خواهد بود حال چگونه برخی گمان می‌کنند که علم مدرن، ممکن و علم اسلامی، غیرممکن …

شبکه اجتهاد: سخنان اخیر رهبر بزرگوار انقلاب اسلامی در اعتراف صریح به ناکامی جمهوری اسلامی برای تحقق اهداف بلند و اساسی در حوزه عدالت اجتماعی بر این حقیقت صحه گذاشت که باید در آستانه چهل سالگی انقلاب، این کارنامه را به صورت کامل و از جوانب گوناگون بررسی کرد و در کنار قدردانی توفیقات و توجه به نقاط درخشان این …

شبکه اجتهاد: سوم اسفندماه برابر است با سالروز صدور منشور روحانیت توسط امام خمینی در سال ۱۳۶۷؛ پیامی خطاب به حوزه و روحانیون که از نظر اهمیت می‌توان آن را در کنار وصیت‌نامه‌ی ایشان قرار داد. با توجه به پرسش‌ها و مسائلی که اخیراً در فضای جامعه و حتی در میان خود روحانیون در رابطه با مسائلی همچون نقش روحانیون …

شبکه اجتهاد: آیت‌الله سیدمصطفی محقق داماد عضو فرهنگستان علوم و استاد حقوق دانشگاه شهید بهشتی در نوشتار زیر با تشریح مکاتب فقهی، به تبیین شخصیت علمی مرحوم آیت‌الله محمد فاضل لنکرانی می‌پردازد و او را از فارغ‌التحصیلان حوزه‌ علمیه قم می‌داند که آثارش نمونه‌ای از مکتب فقهی قم می‌باشد. فقه شیعه از نظر روش، تحولات و مکاتب مختلفی را طی …

تجربه تاریخی نشان داده است که نوع نگرش به مقولاتی همچون تصویرگری و مجسمه‌سازی و ارتباط آن با ترویج و اشاعه دین از اهمیت بالایی برخوردار بوده است و براساس دو دیدگاه این هنرها هم توانسته‌اند موجب رشد و تبیین نافذ مفاهیم دینی باشند و هم این قابلیت را دارند که سبب سقوط و نزول آن شوند. شبکه اجتهاد: هنر …

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام محمدتقی سبحانی، استاد حوزه علمیه قم و مدیر بنیاد فرهنگی امامت طی یادداشتی به ایرادات و شبهات حسن انصاری، عضو هیئت علمی مؤسسه مطالعات عالی پرینستون آمریکا در مقام تعرض به مبانى اصولى میرزاى اصفهانى، پاسخ داده است. یکى از نویسندگان اخیرا در مقام تعرض به مبانى اصولى میرزاى اصفهانى برآمده و ضمن بیان ملازمه میان علم …

فقیه رجالی آیت‌الله شبیری زنجانی معتقد است نسخه‌شناسی کتب حدیث در فتوا بسیار مهم است و در استنباط احکام، بارها و بارها پیش آمده است که مغلوط بودن یک نسخه باعث تغییر حکم مستنبط می‌شود. اختصاصی شبکه اجتهاد: یکی از منابع مهم و شاید مهم‌ترین منبع برای استنباط احکام فقهی حدیث می‌باشد. علم رجال، نسخه‌شناسی کتب حدیثی، نگاه ‌آیت‌الله بروجردی …

شبکه اجتهاد: اخیراً یادداشتی از استاد ارجمند و متخلق دکتر رضا داوری اردکانی درباره عدم امکان علوم انسانی اسلامی و عدم صلاحیت ورود دین به این عرصه منتشر شد که درباره آن نکاتی را عرضه می‌دارم: اگر دست دین و وحی را از ارائه و تعلیم علومی که مربوط به ساحت هدایت انسان و مدیریت جامعه انسانی است کوتاه بدانیم …

یک استاد حوزه علمیه گفت: استناد به فتوا برای اجباری کردن و مجازات کردن یک فرد متخلف از وظایف دینی بدون در نظر گرفتن نظر کارشناسان امور اجتماعی بی‌مورد است. شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام محمد سروش محلاتی استاد حوزه علمیه و پژوهشگر مسائل فقهی معتقد است که تشویق و ترغیب به حجاب و استفاده از شیوه‌ها و روش‌هایی که به تقویت …

شبکه اجتهاد: نامه چالش‌برانگیز دکتر رضا داوری مبنی بر نفی امکان تحقق علوم انسانی دینی برداشت‌های متفاوتی را از سوی جامعه علمی کشور در پی داشت و زمینه دگراندیشی در باب این موضوع بنیادین را فراهم ساخت. مقوله «علم دینی» از زمره موضوعات بنیادینی است که همگام با شکل‌گیری انقلاب اسلامی و تأکید رهبران و پیشوایان انقلاب بر اسلامی‌سازی علوم …

شبکه اجتهاد: مرحوم میرزا مهدی اصفهانی، عالم متقی خراسان در نیمه اول سده بیستم چندین کتاب در اصول فقه دارد. او از شاگردان میرزای نائینی بود و مجلس تدریس اصول فقه هم در مشهد داشت. برخی از علاقه مندان به مکتب تفکیک مدعی اند مرحوم میرزا مبانی جدیدی در اصول فقه داشته که البته جالب است مورد بررسی قرار گیرد. …

مدیر مرکز پژوهش و تحقیقات مصر با اشاره به نقش نهادهای دینی در کاهش قدرت الازهر تاکید کرد که وابستگی الازهر به حاکمیت سبب شده تا استقلال این نهاد دینی از میان برود. شبکه اجتهاد: مسأله نفوذ وهابیت در جامعه دینی مصر به یکی از مسائل بحث برانگیز در میان نخبگان فکری و روشفنکران دینی مصر تبدیل شده است. نظام …

 شبکه اجتهاد: فرآیند عادی سازی انقلاب الهی رسول الله صلی الله علیه و آله در مساله جانشینی خیلی سریع اتفاق افتاد. ماجرای سقیفه آغار گر این فرایند بود و نظام ولایت و امامت به نظام خلافت تبدیل شد. اکنون، باید این نظام مشروعیت سیاسی خود را اثبات کند و به مردم نشان دهد که به سنت ولایی رسول خدا وفادار …