آخرین اخبار

علم تا زمانی که در ساحت بشری شکل می‌گیرد قداستی ندارد، ما باید ضمن احترام به علم و عالم، اگر می‌خواهیم به یک استدلال عقلی و یا یک نقل معتبر برسیم نباید رنگ قداست و نزاهت به علوم بدهیم که احیاناً باعث شود جلو پیشرفت و توسعه و حریت یک علم گرفته بشود. به گزارش شبکه اجتهاد، همزمان با آغاز سال تحصیلی حوزه‌های علمیه سراسر کشور، مراسم آغاز سال تحصیلی جدید موسسه آموزش عالی اسراء قم با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر مرتضی جوادی آملی و با حضور اساتید و دانش پژوهان این موسسه در سالن همایش‌های بنیاد بین المللی علوم …

این کتاب ابعاد مختلف سیره سیاسی معصومان علیهم السلام را در کتب چهار گانه شیعه، «الکافی»، «من لا یحضره الفقیه»، تهذیب الاحکام» و «استبصار» را مورد بحث و برررسی قرار داده است. به گزارش شبکه اجتهاد، برای دستیابی به سیره صحیح و سبک زندگی پیامبر (ص)، ائمه: و حضرت فاطمه (س) بهترین منبع، کتب معتبر است. تا آنچه نقل و ارائه می‌شود برای همه مورد پذیرش قرار گیرد. برترین و گرانسنگ‌ترین و مستندترین آثار معتبر نزد پیروان اهل بیت(ع)؛ کتاب‌های چهارگانه شیعه است. اولین و مهم ترین آن کتاب شریف الکافی است که مشتمل بر مسائل مختلف است. دو جلد …

دبیر علمی همایش ملی «فقه هنر» از برگزاری سومین همایش ملی فقه هنر با حضور اهالی سینما و اساتید حوزه علمیه در قم خبر داد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست در نشست خبری “سومین همایش ملی فقه هنر” که در مدرسه اسلامی هنر برگزار شد، گفت: تاکنون دو همایش‌ ملی فقه هنر برگزار شده و در قالب کتاب و مقاله به چاپ رسیده‌است؛ هدف اصلی این همایش‌ها بیان فقه هنر بود. وی افزود: دو همایش اول به دلیل طرح مسائل کلی بیشتر به تولید محتوا و مقالات منجر شد، ویژگی سومین همایش ملی فقه هنر در این …

آیت‌الله مکارم شیرازی از این که برخی وکلا با ترفندها و شگردهای خاص باعث می‌شوند روند رسیدگی به پرونده‌ها طولانی شود، انتقاد کردند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی در دیدار رئیس کل دادگستری استان قم و معاونان، با اشاره به جایگاه و موقعیت ویژه دینی، علمی و فرهنگی قم، خاطرنشان کرد: قم شهر اسلام، حرم اهل بیت(ع)، پایگاه بزرگ ترین حوزه علمیه جهان اسلام و مرکز فقاهت و مرجعیت است. ایشان با بیان اینکه این ویژگی‌ها به قم صبغه جهانی بخشیده است، تصریح کرد: قم از جهات مختلف زیر ذره بین نگاه‌ها از داخل و خارج از …

آیت‌الله وحید خراسانی در آستانه سال تحصیلی جدید حوزه‌های علمیه بر تفقه در دین و تبلیغ به عنوان وظیفه امروز حوزویان تاکید کردند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله شیخ حسین وحید خراسانی به مناسبت آغاز سال تحصیلی جدید حوزه‌های علمیه در ابتدای درس خارج فقه بیان داشت: اولا درس اهم تمام امور است. این مذهب یادگار زحمات بزرگانی است که رنج آنها در ادامۀ مکتب لا یعد و لا یحصی. این مرجع تقلید ادامه داد: شیخ الطائفه موسس این اساس، شیخ مفید، شیخ صدوق، این بزرگان چه کردند؟! ما چه کردیم؟ ما سراپا قصور و تقصیریم. آنها در راه خدا …

رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان اینکه ما مواد خوبی در فقه بین‌الملل داریم زیرا در دولت مدینه پیامبر مرتب با مشرکین و کفار مواجه بودند و هم در قرآن و هم در کتب مغازی و سیره دستمان پر است بیان کرد: امروز ما ابهام فقهی در روابط بین‌الملل نداریم حداقل در مفاهیم راهبردی مشکلی نداریم گرچه ممکن است در مصادیق اشکالاتی داشته باشیم. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین نجف لکزایی، رئیس پژوهشگاه علوم وفرهنگ اسلامی در نشست «ظرفیت‌های فقه در روابط بین‌الملل با تاکید بر اصل عزت، حکمت و مصلحت در راستای بیانیه گام دوم انقلاب» با …

آیت‌الله محسن اراکی که از سال ۹۱ با حکم مقام معظم رهبری، دبیر کلی مجمع تقریب مذاهب اسلامی را عهده‌دار بود، از این مجمع می‌رود و عزم دارد در حوزه‌ قم متمحض شده و به پژوهش و درس و بحث بپردازد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله محسن اراکی دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی در بیانیه‌ای از سمتش از این مجمع کناره‌گیری کرد که متن این بیانیه در ادامه می‌آید: به فضل الهی جهان اسلام پس از گذراندن دوران طولانی و سیاه ظلم و استعمار غرب و تحمل جنایت‌های آمریکا و اسرائیل و حکام مستبد دنباله‌رو آنان، امروز در پرتو …

قراردادی با موضوع «انتشار آثار مکتوب حوزه علمیه خراسان در کتابخوان پژوهان» میان پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و حوزه علمیه خراسان در حاشیه پنجمین نمایشگاه تخصصی کتب حوزوی و معارف اسلامی حوزه علمیه خراسان منعقد شد. به گزارش شبکه اجتهاد، مهدی دانش پژوه، مسئول نشر دیجیتال پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان این که سال ۹۷ تفاهم نامه‌ای با مرکز مدیریت حوزه خراسان امضا شد که بر این مبنا، یکی از محورهای همکاری، استفاده از سامانه جامع کتابخوان پژوهان برای طلاب حوزه علمیه خراسان و همچنین ارائه و فروش آثار و کتاب‌های این حوزه به صورت الکترونیک در …

پالایش میراث حدیثی سنت دیرینه و پرافتخار تشیع بوده و از وجوه متمایز کننده‌ی شیعه از اهل سنت بوده است، امری که عالمان شیعی بدان پرداخته‌اند و گاه به دلیل اختلاف نظرهایی، آرای یکدیگر را نیز نقد کرده‌اند. امروزه از آنجا که برخی – عامدانه یا ناشیانه – با دستاویز قرار دادن روایات خرافی و ضعیف سعی در بی اعتبار جلوه دادن تمام مجموعه‌های حدیثی گران بهای شیعه دارند، ضرورت نقد حدیث از سوی آشنایان با علوم اهل بیت (علیهم‌السلام) دوچندان شده است. اگر اینان در اقدام خود توفیق یابند، نه فقط جامعه‌ی اسلامی که بشریت از گنجینه‌ی عظیمی از …

«سامانه تقریرات دروس خارج» در راستای برنامه‌ریزی جهت بازآفرینی حوزه در فضای مجازی به‌تازی از سوی  مرکز فناوری اطلاعات حوزه‌های علمیه راه‌اندازی شده است و تحت اشراف مدیریت حوزه علمیه قم راهبری می‌گردد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، «سامانه تقریرات» سامانه‌ای آموزشی، پژوهشی و اطلاع‌رسانی است که وظیفه گردآوری، غنی‌سازی، طبقه‌بندی، ارزیابی و فراهم کردن زمینه گفتگو پیرامون تقریرات علمی طلاب سطح خارج حوزه را در فضای مجازی بر عهده دارد و با استفاده از فناوری اطلاعات خدمات موردنیاز مدرسان، طلاب حوزوی و علاقه‌مندان به دروس خارج را ارائه خواهد کرد. بخش‌ها: این پایگاه در پنج بخش اصلی «تقریرات»، «دروس فقه»، …

امروزه، نسل جدید حوصله باز کردن جواهر را ندارد و نمی‌تواند از عهده متون جواهر بربیاید تا چه رسد به متون قدیمی‌تر. لذا اقوال در فقه که صاحب‌جواهر بارها و بارها به اهمیت این مسئله تذکر می‌دهد، بسیار مهم است. خیلی‌ها در مورد اقوال فقها، خیال می‌کنند که یک دکور ویترینی است و این اقوال استخوان و ریشه بحث نیست بلکه پوسته مسئله است. درحالی‌که این دید درست نیست. چون اقوال قرائت‌های مختلف از ادله است. اقوال مثل این است که پزشک تشخیص می‌دهد درد مریض چیست. باید اقوال فقها را استثمار علمی کرد. اختصاصی شبکه اجتهاد: استاد شیخ محمد …

پروژه فکری امام موسی صدر بر تعیین نسبت میان اندیشه اقتصادی اسلام و اندیشه اقتصادی مارکسیسم و تعیین تمایزهای میان این دو مدل تفکر استوار بوده است. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «رهیافت‌های اقتصادی اسلام» سومین جلد از مجموعه کتاب‌های «در قلمرو اندیشه امام موسی صدر» است و مقالات و گفتارهای امام موسی صدر درباره اقتصاد را شامل می‌شود. این کتاب تا کنون شش بار تجدید چاپ شده است و چاپ ششم آن چهار گفتار تازه را نیز در بر گرفته است. فصل نخست کتاب، مجموعه مقالات فارسی امام موسی صدر است که به قلم ایشان در مجله درس‌هایی از …

کتابخانه الکترونیکی دروس حوزوی با ارائه ۷۸۵ جلد از منابع دروس حوزه و به روزترین قابلیت‌های پژوهشی، دسترسی راحت تر طلاب علوم دینی و پژوهشگران به منابع علمی را فراهم نموده است. به گزارش شبکه اجتهاد، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی در ادامه تولید نرم افزارهای اسلامی و در راستای گردآوری و ارائه آثاری که مورد نیاز طلاب علوم دینی است نرم افزار کتابخانه الکترونیکی دروس حوزوی را تولید و در اختیار طلاب و سایر علاقه مندان قرار داد که در این نوشته با توجه به شروع سال تحصیلی حوزه‌های علمیه، قصد داریم به معرفی این نرم افزار بپردازیم: بنابر …

یکی از طلاب‌ می‌آمد و‌ می‌گفت: بدو برو استاد صدایت‌ می‌زند! من‌ می‌رفتم و‌ می‌دیدم ایشان منتظر ایستاده است. وقتی به او‌ می‌رسیدم دستم‌ می‌گرفت و پا به پا‌ می‌برد. به گزارش شبکه اجتهاد، ترجمه یکی از یادداشت‌هایی که به خط علامه شیخ محمد حسین کاشف الغطاء میان اوراق شخصی او پیدا شده و خاطراتی از سفر مصر در آن آورده و بر وفات علامه المطیعی افسوس خورده چنین است: «أَوَلَمْ یَرَوْا أَنَّا نَأْتِی الْأَرْضَ نَنْقُصُهَا مِنْ أَطْرَافِهَا وَاللَّهُ یَحْکُمُ لَا مُعَقِّبَ لِحُکْمِهِ وَهُوَ سَرِیعُ الْحِسَابِ».(الرعد ۴۱) در تفسیرهای صحیح آمده که منظور از «نقص الأرض من أطرافها»، قبض روح …

عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان یادآور شد: علما و بزرگان حوزه در زمان خود به روز بودند و این امر که مقام معظم رهبری بر مسئله تحول تاکید دارند به این معنی است که حوزه علمیه اکنون نیز نسبت به سوالات و شبهات پاسخگو باشد و همانطور که گذشتگان حوزه در زمان خود سوالی را بدون پاسخ نگذاشتند و از زمان عقب نبودند، امروز هم برای هر سوالی، پاسخی علمی و منطقی داشته باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، مراسم آغاز سال تحصیلی حوزه علمیه خراسان با حضور علما و مدرسان برجسته حوزه علمیه مشهد، نماینده ولی فقیه در استان، مدیر، …

شبکه اجتهاد: مراسم آغاز سال تحصیلی حوزه علمیه خراسان با حضور علما و اساتید و مدرسان عالی حوزه علمیه مشهد و سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مروی، عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان و تولیت آستان قدس رضوی در محل مدرسه علمیه عالی نواب برگزار شد.

در نشستی که پیرامون امر به معروف و نهی از منکر برگزار شد، ضمن بازخوانی قیام امام حسین(ع) با توجه به کتاب حماسه حسینی، بیان شد: با توجه به نصوص دینی اصول دینی زمانی در جامعه اجرا می‌شود که امر به معروف و نهی از منکر اجرا شود. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست «امر به معروف و نهی از منکر به مثابه امر سیاسی ـ حماسه حسینی» امروز، با سخنرانی فرج‌الله قنبری، عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم سیاسی و مدیر همکاری‌های علمی – بین‌المللی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، برگزار شد. وی بیان کرد: موضوع امر به معروف و …

حجت‌الاسلام پارسانیا گفت: کتاب «تکوین نهاد مرجعیت تقلید شیعه» مسیر آینده فتوا و ولایت را قابل پیش‌بینی می‌کند که با ارائه‌‌ای که از تاریخ آن داشته، می‌توان تصور کرد که در آینده چه خواهد شد و نهادهایی که به وجود آمده چه دگردیسی‌هایی را خواهند داشت که می‌تواند موضوع پروژه‌های بعدی باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست نقد و بررسی کتاب «تکوین نهاد مرجعیت تقلید شیعه» با حضور حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر حمید پارسانیا، دکتر محمدعلی حسینی‌زاده و دکتر محسن صبوریان (نویسنده کتاب) در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد. دکتر محسن صبوریان نویسنده کتاب «تکوین نهاد مرجعیت تقلید …

فعالیت سی امین همایش بین المللی شورای عالی امور اسلامی با عنوان «فقه حکومت از دیدگاه فقهی معاصر» با حضور ۵۰۰ شخصیت؛ از جمله ۱۵۰ مفتی و وزیر از کشور‌های جهان در مصر برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، در این همایش شیخ عبد الحمید متولی رئیس شورای عالی ائمه و امور اسلامی برزیل، شیخ عبد اللطیف دریان مفتی اهل سنت لبنان، شیخ محمد کادچ مفتی بوسنی و هرزگوین، شیخ جمعه سعید مشاور امور اسلامی رئیس جمهور سودان، شیخ عمرو جبرئیل رئیس شورای عالی امور اسلامی کامرون، شیخ شوقی علام مفتی مصر، شیخ مختار جمعه وزیر اوقاف مصر، شیخ محمد …

این قانون مربوط به مقررات‌گذاری و سازماندهی بانک‌های اسلامی در فیلپین است و از هفدهم آگوست ۲۰۱۹ در این کشور به اجرا در آمده است. به گزارش شبکه اجتهاد، در تاریخ دوم آگوست ۲۰۱۹ در فیلیپین قانونی درباره بانک‌های اسلامی منتشر شده که به «قانون جمهوری شماره ۱۱۴۳۹» مشهور است. این قانون که در تاریخ بیست و سوم ژوئیه ۲۰۱۸ در مجلس این کشور به تصویب رسیده، درباره مقررات‌گذاری و سازماندهی بانک‌های اسلامی در این کشور است؛ بانک‌هایی که بر خلاف بانک‌های متعارف، بهره دریافت نمی‌کنند و تراکنش‌های خود را براساس شریعت اسلامی انجام می‌دهند. قانون مذکور به شورای پول …

اختصاصی شبکه اجتهاد: نمایشگاه تخصصی کتب حوزوی امکانات و ظرفیت‌های بسیار مناسبی را برای نویسندگان و پژوهشگران حوزوی فراهم‌ می‌آورد تا آنها بتوانند جدیدترین آثار خود را در سطوح مختلف به نمایش گذاشته و عرضه نمایند. از مهمترین فواید برگزاری این نمایشگاه‌ می‌توان به کمک هزینه‌های خرید کتاب برای طلاب، اساتید و پژوهشگران اشاره کرد که در قالب «بن کتاب» عرضه‌ می‌گردد. از دیگر ویژگی‌های برگزاری این نمایشگاه‌ می‌توان به تخصصی بودن آن اشاره کرد، به گونه‌ای که در غرفه‌های این نمایشگاه فقط کتابهایی عرضه‌ می‌گردند که از نظر محتوا و کیفیت شرایط لازم را دارا باشند و توسط انتشارات …

کتاب «فقه اهل البیت(ع) بین السنه و الشیعه» تألیف آیت‌الله شیخ جعفر سبحانی به‌تازگی از سوی مؤسسه امام صادق (ع) چاپ و منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب «فقه اهل البیت(ع) بین السنه و الشیعه» در دو محور «شناخت اهل البیت(ع) و فقه آنان» و «آشنایی با مدرسه فقهی شیعه امامیه که از فقه اهل البیت (ع) اقتباس کرده اند» تألیف گشته است. آیت‌الله سبحانی در این کتاب چند مطلب را مورد بررسی قرار داده است؛ از جمله: الف – مصادر و منابع فقه شیعی چیست؟ ب – مزایا و ویژگی‌های فقه شیعه چگونه است؟ ج – توضیح چهار …

کتاب حاضر پژوهشی است بنیادی که تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، دینی، جغرافیایی، هنری، تمدنی و انسان شناسی مصر در قرون وسطای دوره‌ی اسلامی یعنی از فتح مصر تا تأسیس جمهوری مصر را بررسی‌ می‌کند. حوادث مصر حوادثی با رویکرد متصل به تاریخ جهان است. این اثر تاریخ مصر را در دوره‌ی اسلامی یعنی از زمانی که مصر باستان به مصر اسلامی تبدیل شد و اسلام در آنجا استقرار یافت بیان‌ می‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب حاضر پژوهشی است بنیادی که تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، دینی، جغرافیایی، هنری، تمدنی و انسان شناسی مصر در قرون وسطای …

نمایشگاه تخصصی کتب حوزوی امکانات و ظرفیت‌های بسیار مناسبی را برای نویسندگان و پژوهشگران حوزوی فراهم‌ می‌آورد تا آنها بتوانند جدیدترین آثار خود را در سطح حوزه علمیه خراسان به نمایش گذاشته و عرضه نمایند. به گزارش شبکه اجتهاد، در اهمیت کتاب و کتابخوانی همین بس که رهبر معظم انقلاب اسلامی در این باره‌ می‌فرمایند: «من هر زمانی که به یاد کتاب و وضع کتاب در جامعه خودمان‌ می‌افتم، قلبا غمگین و متاسف‌ می‌شوم. این به خاطر آن است که درکشور ما به هر دلیلی که شما نگاه کنید، باید کتاب اقلا، ده برابراین میزان، رواج و توسعه و حضور …

شبکه اجتهاد: چندی پیش وزیر کشور عنوان کرد که آمار بدحجابی در کشور کمتر از ۱۰ درصد است. اگرچه در جامعه ایرانی‑اسلامی ما با چنین پیشینه فرهنگی، حتی یک درصد هم زیاد است اما این نرخ نشان می‌دهد نهادهای متولی از جمله سازمان تبلیغات اسلامی و وزارت آموزش‌و‌پرورش باید بیشتر به ترویج مولفه‌های حجاب و عفاف بپردازند؛ با این حال سند جدید عفاف و حجاب برای رفع خلأها و کاستی‌های اسناد قبلی توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب و تدوین شده است که گمانه‌زنی‌های مختلفی درباره جزئیات آن مطرح می‌شود. حجاب و عفاف یکی از مسائل مهم این روزهای جامعه …

دومین همایش کتاب سال بانوان از سوی معاونت پژوهش جامعه الزهرا علیهاالسلام در سال جاری برگزار‌ می‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، این همایش با هدف حمایت از آثار پژوهشی بانوان در حوزه انسانی و اسلامی و آثار پژوهشی برتر در عرصه زن و خانواده، شناسایی ظرفیت‌ها و تقویت توان پژوهشی بانوان و مراکز فعال در عرصه مطالعات زن و خانواده، گسترش و تعمیق فرهنگ پژوهش و تولید علم در بین بانوان طلبه و هدایت پژوهش‌ها به سمت نیازهای علمی حوزه، جامعه و نظام اسلامی با تاکید بر عرصه زن و خانواده از سوی جامعه الزهرا علیهاالسلام برگزار‌ می‌شود. آثار منتشر …

بنده موافق تفکری هستم که سال‌های پیش توسط بزرگانی چون شهید مطهری مطرح شد که می‌فرمودند روحانیت باید ازنظر تئوری و عملی سازمان پیدا کند. اکنون رابطه و نسبت بحث خمس، زکات و مالیات روشن نیست. بعضی هر سه مورد را نمی‌پردازند. فضلا و علما باید در این مسئله کارکرده و ازنظر عملی راهکاری که یک عده بیشترین پول‌ها و امکانات در اختیارشان است و از پرداخت موارد فوق طفره می‌روند ارائه نمایند. در خصوص کیفیت خرج کردن پولی که مراجع از دفترهای خود به دست آورده باید دید آیا خرجی که یک دفتر با دفتر دیگر خود دارد با …

شبکه اجتهاد: در عصر کنونی، با رشد تفکرات لیبرالیستی و اباحه گری در مغرب زمین و صدور آن به جوامع دیگر، ازجمله جامعه ایران، مهم‌ترین نهاد اجتماعی، یعنی خانواده مورد هدف قرارگرفته است. مشکلاتی که برای این نهاد به وجود آمده، باعث بروز بسیاری از ناهنجاری‌های اجتماعی شده است که ازجمله آن‌ها می‌توان به گسترش فساد و فحشا اشاره کرد که نمونه بارز آن، هم خانگی یا اصطلاحاً ازدواج سفید نامیده می‌شود.  باید اذعان داشت که این پدیده، خود عاملی برای وقوع بسیاری از ناهنجاری‌های دیگری است که در اجتماع به وجود خواهد آمد و با توجه به چنین مخاطراتی …

فتوایی از آیت‌الله مکارم شیرازی مبنی بر ممنوعیت ازدواج‌های زیر ۱۳ سال در فضای رسانه‌ای در حال دست به دست شدن است، این فتوا از کجا آماده و علت صدور آن به چه علت است؟ شبکه اجتهاد: مهرماه ۹۵ پژوهشی تحت عنوان طنین سکوت در باب نقد ازدواج زودهنگام توسط نشر شیرازه رونمایی‌ می‌شود. کامیل احمدی در این پژوهش، گزارشی از وضعیت بحرانی ازدواج‌های موسوم به کودک همسری مبنی بر بالا بودن میزان طلاق، ترک تحصیل بالا، میزان بالای مرگ و میر بالا هنگام زایمان، عدم رضایتمندی جنسی و … ارائه‌ می‌کند. یک ماه بعد اولین سیمنار ازدواج کودکان در …

علیرغم پیروی انقلاب اسلامی و تغییر رویکرد حاکمیت به حوزه علمیه، مشکل معیشت طلاب همچنان پابرجاست و فعالیت‌های صورت گرفته در مرکز امور طلاب، انتظارات علما و مراجع را برآورده نساخته است. َ به گزارش شبکه اجتهاد، مشکل معیشت طلاب، از مشکلات قدیمی در حوزه علمیه است و در دوره‌های مختلف تاریخ حوزه، طلاب علوم دینی با مشکلات اقتصادی و فقر، دست‌ به گریبان بوده‌اند اما پس از پیروی انقلاب اسلامی و با تغییر رویکرد حاکمیت به حوزه علمیه، مشکل معیشت طلاب همچنان پابرجاست و چه‌بسا در برخی ابعاد، و به استناد برخی نشانه‌ها همچون افزایش آمار طلاب شاغل، ابعاد …