دیدگاه و گزارش

نقدی بر راه‌های رفته در رشته‌های مرتبط با خانواده؛ راهکار پیشنهادی/ هادی عجمی

نقدی بر راه‌های رفته در رشته‌های مرتبط با خانواده + راهکار/ هادی عجمی

اختصاصی شبکه اجتهاد: سال‌هایی است که مؤسسات و دانشگاه‌هایی با دغدغه‌ حل مسائل خانواده، رشته‌هایی تأسیس کرده و به تربیت دانش‌پژوه در آن رشته‌ها پرداخته‌اند. اما با وجود تلاش‌های انجام‌شده، بسیاری از مسائل و مشکلات خانواده در کشور همچنان باقی مانده است. از برگزاری رشته‌ «فقه خانواده» در حوزه‌های علمیه و المصطفی‌العالمیه، تا مؤسسات آموزشی و پژوهشی حوزه از یک …

Read More »

نمایه مقالات فقهی و حقوقی محیط‌ زیست و منابع طبیعی

نمایه مقالات فقهی و حقوقی محیط‌ زیست و منابع طبیعی

اختصاصی شبکه اجتهاد: فقه محیط زیست و منابع طبیعی، هنوز فقهی نوپاست که پژوهش‌های صورت گرفته در آن، به میزان کافی نیست. شاید کتاب‌هایی که در خصوص این باب فقهی نوپدید نگاشته شده است به تعداد انگشتان یک دست هم نرسد. در این میان اما وضعیت مقالات کمی بهتر است و به میزان قابل قبولی رسیده است. این مقالات، برخی …

Read More »

آنچه داریم «مسائل فقهی معاصر» است نه «فقه معاصر»! / فقه را با مسائل غیرمبتلابه فرد، جامعه و دولت فربه نکنیم/ تکثیر قواعد فقه محیط‌زیست، سودمند نیست

آنچه داریم «مسائل فقهی معاصر» است نه «فقه معاصر»! / تکثیر قواعد فقه محیط‌زیست، سودمند نیست

امروز یک رویکردی در حوزه علمیه ایجاد شده که تکثیر قواعد و ابداع قواعد جدید، یک ارزش محسوب می‌شود؛ با اینکه در بسیاری موارد، این قواعد، متداخل بوده یا صرفاً تغییر نام است و حقیقتاً قاعده نیست. در فقه محیط‌زیست پیشنهادم این است که به سراغ قواعد عقلایی برویم و با مطالعه تجربیات ارزشمند کشورها و دانشمندان این حوزه، فکری …

Read More »

فقه محیط‌ زیست بر مدار ضمان؛ به‌سوی فتاوای الزام‌آور در حفظ منابع طبیعی

فقه محیط‌ زیست بر مدار ضمان؛ به‌سوی فتاوای الزام‌آور در حفظ منابع طبیعی

استاد عزیزالله فهیمی، پیش‌گام فقه محیط‌زیست، معتقد است با تکیه بر قواعدی مانند «ضمان» و «لاضرر»، می‌توان فتاوای الزام‌آور برای حفظ طبیعت صادر کرد. او منابع طبیعی را «مال عمومی» می‌داند که تخریب آن، ضامن به‌بار می‌آورد؛ چنان‌که شهید صدر نیز تخریب مسجد را موجب ضمان دانسته است. فهیمی بر لزوم مردمی‌سازی فقه محیط‌زیست و ورود جدی فقها به این …

Read More »

اکتفا به بدیهیات عقلایی در مفاهیم محیط‌ زیست اسلامی، منجر به احساس بی‌نیازی از دین می‌شود/ آیا دست فقه در مسئله محیط‌ زیست بسته است؟

اکتفا به بدیهیات عقلایی در مفاهیم محیط‌ زیست اسلامی، منجر به احساس بی‌نیازی از دین می‌شود/ آیا دست فقه در مسئله محیط‌ زیست بسته است؟

گاهی در نوشته‌های مربوط به مسائلی مثل محیط‌زیست – که ذهنیت عقلاً در آن شکل‌گرفته است – مبلغین دینی و مذهبی آموزه‌هایی را از متون دینی استخراج و برای مردم بازگو می‌کنند که از بدیهیات دریافت‌های مخاطب است؛ از همان دست گزاره‌هایی که به ارزش‌های کلی و اصیل اشاره دارند. در بلاغ و معرفی دین نمی‌توان به چنین گزاره‌هایی اکتفا …

Read More »

صدای کودکان مظلوم غزه باید در اجتهاد فقهی طنین‌انداز شود/ پیشنهاد تشکیل دبیرخانه‌ای تخصصی در فقه اسلامی با محوریت مسائل کودکان

صدای کودکان مظلوم غزه باید در اجتهاد فقهی طنین‌انداز شود/ پیشنهاد تشکیل دبیرخانه‌ای تخصصی در فقه اسلامی با محوریت مسائل کودکان

بانو زهره صفاتی با تأکید بر ضرورت بازاندیشی فقهی در حوزه حقوق کودکان، خواستار تشکیل دبیرخانه‌ای تخصصی برای حمایت فقهی از کودکان در جهان اسلام شد. او با اشاره به همسانی تهدیدات علیه کودکان در کشورهای مختلف، تبادل تجربیات و هم‌افزایی علمی را راهی برای پاسخ به چالش‌های مشترک دانست و در پایان، با نگاهی انسانی، فاجعه غزه را نماد …

Read More »

تأسیس فقه تربیتی، نیازمند رویکردهای آینده‌شناسانه و مسئله‌محوری است / چگونه فقه تربیتی می‌تواند علوم رفتاری را متحول کند؟

تأسیس فقه تربیتی، نیازمند رویکردهای آینده‌شناسانه و مسئله‌محوری است / چگونه فقه تربیتی می‌تواند علوم رفتاری را متحول کند؟

گشودن مرزهای دانش نیازمند خودآگاهی است و تجربه فقه تربیتی نشان داده خودآگاهی در تولید عرصه‌های جدید، خصوصا در فقه پژوهی و توسعه علوم اسلامی و اسلامی‌سازی علوم انسانی، می‌تواند مبتنی بر مدیریت تولید دانش باشد. فقه تربیتی دارای دو حیث حوزوی و فقهی و حیث دانشگاهی در تناظر با علوم تربیتی موجود است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین …

Read More »

اصلاح قانون هوای پاک به اقتضای فقه و حقوق

اصلاح قانون هوای پاک به اقتضای فقه و حقوق

به همّت کارگروه فقه و حقوق محیط زیست ذیل گروه پژوهشی فقه و حقوق بشر، نشست علمی «ضمان آلایندگی هوا و تأثیر آن بر اصلاح قانون هوای پاک» در مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام برگزار گردید. به گزارش شبکه اجتهاد، در این نشست علمی، مدیر این کارگروه حجت‌الاسلام والمسلمین سلمان بهجتی اردکانی، در تبیی مسئله آلودگی هوا از دیدگاه …

Read More »

تحلیل و نقد کتاب «درآمدی بر نظریه جنسی در اسلام»

تحلیل و نقد کتاب «درآمدی بر نظریه جنسی در اسلام»

کتاب درآمدی بر نظریه جنسی در اسلام نوشته حجت‌الاسلام والمسلمین حسین بستان در نشستی علمی با حضور حجت‌الاسلام و المسلمین مجید دهقان در پژوهشکده زن و خانواده تحلیل و نقد شد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین حسین بستان؛ عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در نشست علمی ترویجی «نقد و تحلیل کتاب درآمدی بر نظریه جنسی در اسلام» …

Read More »

از حقوق خصوصی تا فقه حکمرانی: گستره‌ی نوین مطالعات فقه خانواده

از حقوق خصوصی تا فقه حکمرانی: گستره‌ی نوین مطالعات فقه خانواده

افتتاحیه رسمی «حلقه فقه خانواده» مرکز تخصصی آخوند خراسانی(ره) با حضور و سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین فرج‌الله هدایت‌نیا، دانشیار پژوهشگاه فرهنگ واندیشه اسلامی و حجت‌الاسلام والمسلمین مجتبی الهی خراسانی، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه مشهد، در جمع دانش‌پژوهان این حلقه در مرکز تخصصی طوبی برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین فرج‌الله هدایت‌نیا، در این مراسم به تبیین …

Read More »

معنویت در فقه: فراتر از احکام ظاهری/ رسالت حوزه در عرصۀ معنویت چیست؟

معنویت در فقه: فراتر از احکام ظاهری/ رسالت حوزه در عرصۀ معنویت چیست؟

شبکه اجتهاد: مفهوم معنویت، بر اساس آنچه در مطالعات معنوی (spiritual studies) مطرح می‌شود، قلمرویی گسترده و مطرح در حوزه‌های مختلفی است. شاید گسترده‌ترین کاربرد معنویت در حوزه زیستی ـ به معنای زیست معنوی ـ باشد که عبارت است از معنادادن به زندگی با هویتی ثابت و متعالی. رویکرد معنوی در زندگی، همواره نیاز طبیعی آدمی بوده و متولیان و …

Read More »

زندگی پسندیده همسران قاعده وجوب معاشرت به معروف

زندگی پسندیده همسران قاعده وجوب معاشرت به معروف

کتاب «زندگی پسندیده همسران، قاعده وجوب معاشرت به معروف» تالیف دکتر بی‌بی رحیمه ابراهیمی استادیار گروه فقه دانشگاه شهید مطهری از سوی انتشارات بنیاد پژوهشهای اسلامی به زیور طبع آراسته شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در این نوشته تلاش شده است با اهتمام بر شیوه‌ی اهل بیت (علیهم‌السلام) مبنی بر قاعده‌نگرى و کل‌نگرى، در جهت تکامل مباحث فقهی خانواده گامی …

Read More »

حبیبی‌تبار: متعه باکره رشیده نیاز به اذن ولی ندارد/ علی‌اکبریان: این حکم نتایج مثبتی ندارد

حبیبی‌تبار: متعه باکره رشیده نیاز به اذن ولی ندارد/ علی‌اکبریان: این حکم نتایج مثبتی ندارد

استاد حبیبی‌تبار در نشست علمی «ولایت در نکاح با تاکید بر نکاح متعه باکره رشیده» تاکید کرد که متعه باکره رشیده نیاز به اذن ولی ندارد ولی استاد علی‌اکبریان معتقد است که ولو با فرض پذیرش سندی روایات مرتبط، کارکرد اجتماعی مثبتی ندارد و در مواردی باعث ایجاد نفاق در خانواده‌ها خواهد شد. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد جواد حبیبی‌تبار؛ …

Read More »

بررسی قرآن و سیاست جنسیتی: دوگانه زن/ خانواده

بررسی قرآن و سیاست جنسیتی: دوگانه زن/ خانواده

عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده با طرح این پرسش که آیا قرآن سیاستی برای رفع دیگر بودگی زن در جامعه داشته است، بیان کرد: باید دید سیاست جنسیتی قرآن و پیامبر(ص) در مدینه که سعی کردند جامعه‌ای را از نو و بر اساس پایه‌های دینی بنیان گذارند، چه بود؟ اگر به این نکته برسیم که می‌توان قرائتی از …

Read More »

بدون شناخت موضوعات زیست‌محیطی، امکان ورود به فقه محیط‌زیست وجود ندارد/ اولویت در همه ابواب فقهی، با فقه محیط‌زیست است

بدون شناخت موضوعات زیست‌محیطی، امکان ورود به فقه محیط‌زیست وجود ندارد/ اولویت در همه ابواب فقهی، با فقه محیط‌زیست است

آلودگی هوای شهر یا بحث فضای سبز شهر و مسائلی ازاین‌قبیل مثل بحث پسماندها ارتباط تنگاتنگی با محیط‌زیست دارد؛ اما گاهی با لحاظ شهرسازی اسلامی و معماری اسلامی به مسائل پرداخته می‌شود و گاهی از نگاه زیست‌محیطی با این قضایا برخورد می‌شود به‌طورکلی مباحث زیست‌محیطی با همه مباحث مرتبط با زندگی بشر ارتباط دارد. مثلاً با صنعت و اقتصاد ارتباط …

Read More »

فقها «حق حیات» برای گیاهان و حیوانات را به رسمیت ‌می‌شناسند

فقها «حق حیات» برای گیاهان و حیوانات را به رسمیت ‌می‌شناسند

در نگاهی که انسان را محور قرار می‌دهد و محیط‌زیست انسانی را موضوع قرار می‌دهد برای حیوانات و گیاهان حق حیات قائل هستند و مراقبت از این حق، به‌وضوح در کلمات فقها قابل ردیابی است. البته مآل و مرجع و نتیجه و نفع حفظ گیاهان و حیوانات به خود انسان می‌رسد، ولی درهرصورت، حق حیات برای آن‌ها محفوظ است؛ لذا …

Read More »

وظیفه‌مندی والدین نسبت به تربیت ایمانی فرزندان

وظیفه‌مندی والدین نسبت به تربیت ایمانی فرزندان

نشست علمی «بررسی فقهی وظیفه‌مندی والدین نسبت به تربیت ایمانی فرزندان» با ارائه حجت‌الاسلام یاسر کافی؛ پژوهشگر و مدرس سطوح عالی حوزه علمیه قم و نقادی حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم مقیمی حاجی؛ استاد دروس خارج حوزه علمیه قم و معاون پژوهش حوزه‌های علمیه در سالن نشست‌های مؤسسه پژوهشی فقه نظام برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام کافی در این جلسه …

Read More »

۳ تعهد متفاوت حکومت در قبال حقوق زنان

3 تعهد متفاوت حکومت در قبال حقوق زنان

عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به تئوری ولایت مطلقه فقیه حدود تصرفات حاکمیت را منوط به عرصه عمومی عنوان و خاطر نشان کرد که حاکمیت زمانی می‌تواند حقوق و آزادی‌های اجتماعی افراد را محدود کند که یک مصلحت عمومی اقتضا نماید. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر فرج‌الله هدایت نیا، عضو هیأت علمی گروه …

Read More »

گزارشی انتقادی از کتاب «فقه البیئه» اثر مرحوم آیت‌الله سید محمد حسینی شیرازی

گزارشی انتقادی از کتاب «فقه البیئه» اثر مرحوم آیت‌الله سید محمد حسینی شیرازی؛

اختصاصی شبکه اجتهاد: فقه محیط‌زیست و منابع طبیعی، سابقه زیادی ندارد و نگاشته‌های آن، عمر خیلی طولانی ندارند. شاید بتوان یکی از اولین نگاشته‌های فقه شیعی در عرصه محیط‌زیست را کتاب «فقه البیئه» مرحوم آیت‌الله سید محمد حسینی شیرازی دانست. در زیر گزارشی انتقادی از این کتاب، از نگاه شما می‌گذرد: کتاب «فقه البیئه» اثر مرحوم آیت‌الله سید محمد حسینی …

Read More »

گفتمان سنتی، گفتمان انقلاب و لایحه ارتقا امنیت زنان/ مجید دهقان

ماهیت شناسی فقه مضاف/ مجید دهقان

شبکه اجتهاد: گفتمان دینی از پیش از مشروطه تا دهه‌های بعدی در مسائل زنان دو ویژگی کلی داشت: اول این که مساله‌اش دین بود و به مسئله زنان به عنوان اشکالی بر دین می‌نگریست. دوم این که خانواده‌گرا بود با تفسیری که زنان را درون خانواده تعریف می‌کرد و با مفهوم خانواده‌گرایی با هرگونه حضور اجتماعی زنان مخالفت می‌کرد. اندیشه …

Read More »

وجوه مختلف حقوق کودک در فقه و اقتضائات دنیای مدرن

وجوه مختلف حقوق کودک در فقه و اقتضائات دنیای مدرن

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی اظهار کرد: گاهی کودک موضوع فقه است مانند جایگاه کودک در مسئولیت‌های اجتماعی و کیفری یا اینکه کودکی از آغاز انعقاد نطفه است یا بعد از تولد آغاز می‌شود یا ممکن است امری بینابین باشد؟ به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین غلامرضا پیوندی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در …

Read More »

بررسی چارچوب نفقه در عرف امروز

بررسی چارچوب نفقه در عرف امروز

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: وقتی نفقه را بررسی می‌کنیم می‌بینیم که نفقه اصلا حقیقت شرعیه یا متشرعه ندارد و اصلا معنای نفقه هر چیزی است که هزینه می‌شود، هر چیزی که باید خرج و مصرف شود و برای احتیاجات آن کسی است که نیاز است به او نفقه داده شود. دقت در روایاتی که بحث نفقه را …

Read More »

مسئله آلایندگی هوا اولین بار توسط علامه حلی مطرح شد/ عناوین فقهی قابل تطبیق بر آلودگی هوا

مسئله آلایندگی هوا اولین بار توسط علامه حلی مطرح شد/ عناوین فقهی قابل تطبیق بر آلودگی هوا

نویسنده کتاب «ضمان آلودگی هوا از منظر فقه امامیه» ضمن بیان فتوای فقهای معاصر درباره حرمت آلایندگی هوا و ضمان ناشی از آن، عناوین فقهی قابل تطبیق بر آلودگی هوا را اضرار، ایذاء، افساد، اتلاف، اسراف و تغییر خلقت برشمرد و افزود: آیه «وإذا تولّی سعی فی الأرض لیفسد فیها و یهلک الحرث و النسل و الله لا یحب الفساد» …

Read More »

یافته‌های جدید در پژوهش «مبانی تطبیق قاعده نفی عسر و حرج بر مسائل فقهی خانواده»

یافته‌های جدید در پژوهش «مبانی تطبیق قاعده نفی عسر و حرج بر مسائل فقهی خانواده»

عضو هیأت علمی پژوهشکده زن و خانواده گفت: اگر ما از نظر فقهی بپذیریم که قاعده نفی عسر و حرج یک قاعده فقهی است و بر احکام اولیه، مقدم و حاکم است، نباید محدود شود به دو موردی که در قوانین کشور وجود دارد. در این پژوهش، علاوه بر بررسی جریان این قاعده در طلاق و سقط جنین، تطبیق آن …

Read More »

بررسی فقهی مالکیت بند ناف نوزاد و جواز تصرف اطباء در آن

سلول‌های بنیادی با ظرفیت تکثیر و تمایز از سلول‌های بالغ، می‌توانند سلول‌های شبیه خود را ساخته و منبعی برای ترمیم و جایگزینی سلول‌های فرسوده ‌‌باشند. خون بند ناف یکی از منابع غنی منابع سلو‌ل‌های بنیادی است که به دلایل مختلف و مزایای فراوان، بهره‌گیری از آن‌ها در درمان برخی بیماری‌های دشوار، در اولویت قرار دارد و از این رو دارای …

Read More »

تأملی بر قوامیت مرد بر زن در فقه اسلامی

تأملی بر قوامیت مرد بر زن در فقه اسلامی

از فقه ما چنین برداشت می‌شود که خانواده بر‌اساس قدرت هرم طولی است؛ یعنی برساخت طولی مرد قوامیت دارد و قرار است خانواده را مدیریت کند. اما این امر به این معنا نیست که هرچه مرد گفت، همان بشود. بلکه زنان قدرت نفوذ داشتند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام امیر مهاجر میلانی، عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده در …

Read More »

درختان، نه ملک نسل حاضر هستند نه ملک نسل آینده!/ نه گوشت‌خواری حرام است و نه گیاه‌خواری/ امام (ع) از قطع بی‌دلیل یک شاخه گندم هم نهی کردند

درختان، نه ملک نسل حاضر هستند نه ملک نسل آینده!/ نه گوشت‌خواری حرام است و نه گیاه‌خواری/ امام (ع) از قطع بی‌دلیل یک شاخه گندم هم نهی کردند

متأسفانه فقه ما در دوره‌های متوالی، فقه فردی بوده و مکلّفین مسائل و مشکلات شخصی مرتبط به خود را از مراجع معظم تقلید استفتا می‌کرده‌اند. فقط در دوره اخیر و پس از برقراری جمهوری اسلامی، فقه ما به سمت «فقه جمعی» یا «فقه حکومتی» حرکت کرده و مسائل مبتلابه کشوری یا جهانی (مثل معضل تخریب و آلودگی محیط‌زیست یا تخریب …

Read More »

کاشتن درخت واجب کفایی و قطع آن، حرام است/ محیط‌زیست، ملک همه نسل‌های بشری است

کاشتن درخت واجب کفایی و قطع آن، حرام است/ محیط‌زیست، ملک همه نسل‌های بشری است

مرحوم علامه طباطبایی می‌فرماید اگرچه بین حرث و نسل با حرف «واو» عطف شده است؛ ولی حرث اول آمده است. این دولت‌های فاسد، این‌گونه عمل می‌کنند که اول نسل گیاهان را از بین می‌برند و بعد خودبه‌خود نسل حیوانات هم از بین می‌رود؛ چون حیوانات وابسته به گیاهان است و بعد هم نسل انسان خودبه‌خود از بین می‌رود؛ زیرا انسان …

Read More »

درآمدی بر نظریه جنسی اسلام

درآمدی بر نظریه جنسی اسلام

کتاب «درآمدی بر نظریه جنسی اسلام» تألیف حجت‌الاسلام والمسلمین حسین بستان، نویسنده و محقق حوزه فقه زنان و عضو هیئت ‌علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، از سوی نشر مناهج علم به زیور طبع آراسته شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، یکی از حوزه‌های علوم اسلامی و انسانی که از فقر نظریه و نظریه‌پردازی به‌شدت رنج می‌برد، حوزۀ مطالعات جنسی است. البته …

Read More »

سیره همسرداری امامان معصوم (ع)

سیره همسرداری امامان معصوم (ع)

کتاب «سیره همسرداری امامان معصوم(ع)» با محور بازتاب خوشبختی در نهاد خانواده بر پایه اصول و شیوه‌هایی که از عقلانیت وحیانی ائمه‌اطهار(ع) نشات می‌گیرد به قلم حجت‌الاسلام والمسلمین یدالله مقدسی توسط نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، چاپ اول کتاب «سیره همسرداری امامان معصوم(ع)» اثر حجت‌الاسلام والمسلمین یدالله مقدسی است که در پژوهشکده تاریخ …

Read More »
Real Time Web Analytics