همه مطالب

معرفی نشریات فقهی: مجله پژوهش‌های فقهی

اگر اصول فقه موجود در پی ارتقاء از سطح احکام فردی و حداکثر اجتماعی به سطح احکام حکومتی است چاره‌ای از این که در مقیاس فهم نیز قائل به ارتقاء شده و قدم در عرصه پذیرش تاسیسی بودن زبان شارع در منطق تفاهم و روند حجیت بگذارد، ندارد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام علی میثمی تهرانی دانش آموخته سطح چهار …

عضو اتاق فکر دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی با بیان اینکه فقه باید با هنر ارتباط و نزدیکی داشته باشد، اظهار کرد: فلسفه فقه و هنر، طرح بایدها و نبایدها است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام محمدعلی فیض‌آبادی، عضو اتاق فکر دفتر تبلیغات اسلام خراسان رضوی، به تعریف کلی از فقه و هنر پرداخت و به ایکنا گفت: علم فقه، …

ظریه حق‌الطاعه، تحقیقی نوین از یک بحث اصولی با جایگاه‌سازی و ساماندهی مناسب است که تاثیرات مهمی در فقه و نگرش به مسائل اصولی داشته است. این اثر حاصل تقریر و تحقیق درس‌های خارج اصول فقه آیت‌الله محمدجواد فاضل لنکرانی است.

خانواده یکی از مهم‌ترین و حساس‌ترین کانون‌های رشد و تکامل بشر به شمار می‌رود. اسلام نیز با توجه خاص به این کانون، احکام فراوان فقهی و اخلاقی را در خصوص آن تشریع کرده است. تحقیق حاضر بخشی از احکام ازدواج را که عبارت است از حکم زوجیت فرقه‌های مختلف مسلمان با همدیگر مورد بحث قرار داده است. نویسنده در صدد است تا شرط بودن وحدت مذهبی زوجین را بررسی کند. از آن‌جایی که این موضوع ارتباط مستقیم به عرض و نسل دارد، ضروری است که برای تبیین بیشتر آن، تحقیق جدید و کامل‌تری پیرامون آن صورت بگیرد.

امروزه در قوانین اغلب کشورها، مرد بودن جزو شرایط لازم برای اعتبار شهادت نیست؛ ولی در قوانین ایران، تفاوت هایی در اعتبار شهادت زن نسبت به شهادت مرد وجود دارد. مساله مقاله حاضر این است که آیا زن یا مرد بودن می تواند تاثیری در اعتبار شهادت داشته باشد یا خیر؟

به طور قطع می‌توان ادعا کرد که هیچ علمی از شاخه‌های مختلف علوم را نمی‌توان یافت که به نوعی با عنصر زمان در ارتباط نباشد. لذا در علوم مختلف، به طور جداگانه مباحثی را به عنصر زمان اختصاص داده‌اند. در علم اقتصاد متعارف مکاتبی مانند مکتب اتریش به شکل مجزا نقش عنصر زمان در اقتصاد را مورد تحلیل قرار داده است. در اقتصاد اسلامی نیز مباحث مربوط به پول و بانکداری اسلامی کاملا با عنصر زمان عجین شده و حل بسیاری از مشکلات موجود در نظام بانکداری جز با شناخت دقیق عنصر زمان ممکن نیست. کتاب حاضر به بررسی نقش عنصر زمان در عقود معاملات بر مبنای فقه امامیه پرداخته و سعی کرده تا افق جدیدی در حل این مشکلات بگشاید.

مصادر تشریع نزد اباضیه بنا بر گفته‌های شیخ علی یحیی معمر عبارتند از: قرآن، سنت، اجماع، قیاس، استدلال (زیر مجموعه آن: استصحاب، استحسان ومصالح مرسله)

چکیده: بیمه از جمله عقود نامعین است. هرچند امکان دارد بیمه در قالب عقود و عناوین دیگر واقع شود، هیچ کدام نیست و عقد مستقلی به حساب می آید. تسری غرر به بیمه، هرچند محتمل است (همانند سایر عقود معاوضی) محرز نیست، بلکه محتمل است، زیرا شاید حق بیمه، کمتر از قسط پرداختی بیمه گذار یا حتی کمتر از اصل آن باشد.

شبکه اجتهاد: در این جدول با ۵ عنوان جدید از تازه‌های نشر اسفند ۹۴ که در موضوع خانواده و فرهنگ به مرحله انتشار رسیده‌اند،‌ از جمله « جامعه‌شناسی جنسیت با رویکردی اسلامی» و «مشکلات مهم تلقیح مصنوعی» آشنا می‌شوید.

شبکه اجتهاد: در این جدول با ۵ عنوان جدید از تازه‌های نشر بهمن ۹۴ که در موضوع حکومت و قانون به مرحله انتشار رسیده‌اند،‌ از جمله «پیشگیری از جرم در قرآن کریم» و « تعارض بینات در باب قضاء» آشنا می‌شوید.

این مقاله با بررسی دلایل دو جانبه، تمایل مصلحت اندیشانه خود را به دیدگاه دوم نشان می دهد؛ دیدگاهی که با اصول حقوقی و مصلحت خانواده سازگار است و علاوه بر این، ضمانت اجرای شروط اذن ولی و اجازه دادگاه را روشن می کند.

در کتاب حاضر امور مالی و اقتصادی و اصول فقهی حاکم در این عرصه به شکل تخصصی و نظام‌مند ساماندهی و تبیین شده است. ابتدا فقه القرآن مفهوم شناسی شده و در رابطه با فقه تجارت، درآمد حلال و ضرورت این بحث مطالبی ارائه شده است. سپس مسئله بیع از منظر آیات و فقه بررسی شده و اقسام و شرایط بیع گفته شده است. اصل عدم صحت و آداب تجارت نیز در ادامه مطرح شده است. سپس امور مالی معاملی – عقود و ایقاعات به طور مفصل بررسی شده است. ربا، اجاره، جعاله، دین، صلح، ودیعه، وصیت و ... از جمله مباحث مورد بررسی در این بخش است. در ادامه امور مالی غیرمعاملی از جمله خمس، زکات و ارث مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است.

فقیهان شیعه برای فهم احکام شریعت، نیازمند سازوکارهایی هستند که دانش اصول فقه و قواعد فقه از آن جمله است و بدون آن‌ها استنباط احکام، امکان‌پذیر نیست. قواعد فقهی گزاره‌های عامی هستند که می‌توان در پرتوی آن‌ها به احکام بسیاری دست پیدا کرد. در زمینه قواعد فقه، کتاب‌های ارزشمندی تألیف شده است. یکی از این آثار، کتاب «دروس تمهیدیه فی‌القواعدالفقهیه»، تألیف دانشمند گرامی حضرت آیت‌الله باقر ایروانی است. کتاب حاضر دربردارنده ترجمه این اثر است.

جلسه دفاعیه پایان‌نامه‌ «تأثیر ادبیات در اختلاف فتوا به صورت تطبیقی»، یکی از پایان‌نامه‌های سطح سه حوزه علمیه مشهد، روز دوشنبه ۱۷ اسفندماه ۹۴ با حضور اساتید و دانش‌پژوهان در محل مدرسه علمیه عالی نواب برگزار می‌گردد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، شصت و نهمین جلسه دفاعیه پایان‌نامه‌های سطح سه مدرسه عالی نواب به اثر حجت‌الاسلام ابراهیم درویشی، دانش‌آموخته رشته تخصصی …

جدیدترین اثر پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با عنوان «هرمنوتیک و اجتهاد در فقه سیاسی» به اهتمام حجت‌الاسلام سیدباقری چاپ و منتشر شده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، با توجه به این‌که شناخت و فهم سنجیدۀ روش‌های جدید و بازخوانی، بازسازی و بازفهمی روش‌های بومی در مقایسه با روش‌های جدید، امری بایسته است، کتاب «هرمنوتیک …

شبکه اجتهاد: در این جدول با ۱۳ عنوان جدید از تازه‌های نشر اسفند ۹۴ که در موضوع اجتهاد و اصول فقه به مرحله انتشار رسیده‌اند،‌ از جمله «روش‌شناسی نقد متن حدیث (با رویکرد تطبیق بر نمونه‌ها)» و «فرهنگ اصطلاحات اصولی» آشنا می‌شوید.

از جمله شروط متصور در ضمن عقد نکاح، شرط عدم رابطه جنسی است. برخی از محققان محترم در نوشتارهای خود جواز چنین شرطی را با عنوان تمکین حق است نه حکم، مطرح کرده اند. آنان برای اثبات سخن خود به دلایلی نیز تمسک جسته اند. نگارندگان مقاله حاضر با نقد دیدگاه مذکور بر این عقیده اند که چنین شرطی در زندگی زناشویی از جمله صور شروط مغایر با مقتضای عقد نکاح است و از مصادیق تحریم مباح و سلب حق به شمار می آید.

کتاب حاضر، جلد پنجم از این مجموعه است که به بررسی نظریه اعتبار که یکی از اساسی‌ترین و تأثیرگذارترین مبدأ از مبادی علم اصول است، می‌پردازد. نگارنده ابتدا به نقش اعتبار در علوم مختلف اشاره می‌کند و سپس با بیان کاربردهای مختلف واژه اعتباری، تعریف دقیقی را که علامه طباطبایی از فرایند اعتبار ارائه داده‌اند، بررسی می‌کند و درنهایت، نظر ایشان را در خصوص ضرورت اعتبار و زمینه پیدایش آن مطرح می‌نماید. وی همچنین نقش اعتبار در چند بحث مهم اصولی را تبیین می‌کند.

اصولیان نظریه های مختلفی را در تفصیل فهم پذیری متون دینی ارائه داده اند که ابتدا نظریه های تفصیل آنان را طرح و با روش تحلیل عقلانی و استناد به منابع دینی بررسی و ارزیابی می کنیم، سپس نظریه تحقیق را در فهم پذیری مطلق و عموم متون دینی و نیز ادله آن را ارائه خواهیم کرد. مهم ترین یافته تحقیق نشان دادن نادرستی نظریه های تفصیل و اثبات نظریه فهم پذیری مطلق و عموم متون دینی با استناد به منابع علم اصول فقه و نیز نظر اصولیان است.

معرفی کوتاه:یکی از عوامل مهم در فرآیند توسعه اقتصادی پس‌انداز است. این دو مفهوم به دو شکل پس‌اندازهای مالی و پس‌اندازهای غیرمالی مطرح می‌شود. از آن‌جا که بیمه‌های عمر و پس‌انداز یکی از محورهای مهم پس‌اندازهای غیرمالی را تشکیل می‌دهند، میزان توسعه این بیمه نقش قابل ملاحظه‌ای را در دستیابی به اهداف توسعه اقتصادی به خود اختصاص می‌دهند. نگارنده در کتاب حاضر بیمه عمر را از دیدگاه فقهی و حقوقی مورد بررسی و تحلیل قرار داده است.

در کتاب حاضر نگارنده با پژوهش و تحقیق در کتب فقهی مذاهب اسلامی و کتب علمای معاصر موضوع استعانت از غیرمسلمانان در درگیری‌های نظامی را مورد بررسی قرار داده است و با ذکر دیدگاه‌های مختلف در ارتباط با رفتار و تعامل با غیرمسلمانان و مقایسه آن‌ها به پاسخ درخوری نائل شده است. نگارنده در این کتاب سعی کرده به سؤالاتی مانند «آیا استعانت از غیرمسلمانان جایز است» و، «در صورت جواز در چه اموری از امور نظامی و یا غیرنظامی جایز است» پاسخ بدهد.

کرسی نقد «جمهوری اسلامی و شهروندی» با حضور کارشناسان این عرصه، به همت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در قم برگزار می‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، به همت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی «کرسی نقد جمهوری اسلامی و شهروندی» با حضور فظلا و طلاب و اساتید مطرح حوزه و دانشگاه در شهر مقدس قم برگزار می‌گردد. بر اساس این گزارش، …

مسئله اقتصاد اسلامی و اقتصاد مقاومتی می‌بایست در مباحث آموزشی حوزه قرار بگیرد و طلاب از همان اوائل با مباحث اقتصادی اسلامی آشنا گردند. حاکمیت و حوزه‌های علمیه وظیفه دارند اقتصاد اسلامی را در بطن جامعه نهادینه کنند و حتی در سخنرانی‌ها و تریبون‌های نماز جمعه این مسائل را طرح نمایند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشست «جایگاه اقتصادی اسلامی در …

در کتاب حاضر جایگاه اذن ولی در نکاح دختران از دیدگاه فریقین بررسی شده است. ابتدا اصطلاحات کلیدی پژوهش مانند: فقه و اجتهاد، حقوق، نکاح، اذن، اذن‌دهنده، مأذون، مورد اذن، ولی، باکره و فریقین مفهوم‌یابی شده است. سپس فهرستی از اقوال فقهای شیعه و سنی در این خصوص ارائه شده است. در ادامه ادله و اسناد شرعی پنج قول مشهور فقهای شیعه در این زمینه بررسی شده است. دیدگاه فقهای اهل سنت نیز مطرح شده و در نهایت دیدگاه مختار بیان شده است.

در سه نظام فقه امامیه، حقوق ایران و حقوق فرانسه مصلحت کودک، اصل و محور قواعد حاکم بر نگهداری و تربیت کودک است و هر یک از این سه نظام به منظور حمایت از این اصل تدابیری را اندیشیده اند.

معرفی کتاب بررسی فقهی خارج از رحم

سابقه سازمان یافتگی و ارتکاب جرایم به صورت گروهی را می توان به طور تقریبی با عمر خود جرایم مساوی دانست، اگرچه ارائه تعریف این نوع از جرایم و اعمال مجازات های سنگین تر نسبت به جرایم فردی برای آنها، سابقه چندانی ندارد و ضابطه مندی آن به ایام معاصر بازمی گردد. در تبیین معنا و مفهوم سازمان یافتگی و مصادیق جرایم سازمان یافته، تفاوت نظرهای زیادی میان حقوقدانان با یکدیگر از یک سو و با جرمشناسان از سوی دیگر وجود دارد و با وجود اتفاق نظر بر امکان ارتکاب گروهی و سازمان یافته برخی جرایم توسط مجرمان، تعریف واحدی برای این گونه جرایم مشاهده نمی شود.

کرسی نقد «عرصه عمومی و خصوصی در فقه شیعه»، از سوی اداره همکاری‌های علمی پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با حضور اساتید مطرح حوزه علمیه قم برگزار می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، کرسی نقد عرصه عمومی و خصوصی در فقه شیعه، از سوی اداره همکاری‌های علمی و پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی ۱۲اسفندماه در سالن …

حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر عبدالحسین خسروپناه استاد حوزه علمیه، در صوت پیش رو به ماهیت و انواع حکم در نظام فقهی می‌پردازد. به گزارش شبکه اجتهاد، گزیده صوت پیش رو بخشی از کلاس حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر «عبدالحسین خسروپناه» رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، با عنوان روش‌شناسی فقه سیاسی است؛ این جلسه یکی از نشست‌های دورۀ «فقه حکومتی نظام ساز» …