اجتهاد و اصول فقه

نسخه الکترونیکی کتاب «فقه و مصالح عرفی» و کتاب «مبانی و روش های نقد متن حدیث از دیدگاه اندیشوران شیعه» که در دفتر تبلیغات اسلامی شعبه خراسان رضوی تهیه شده و در انتشارات بوستان کتاب به چاپ رسیده است، به همت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در قالب کتابخوان همراه پژوهان منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، گروه پژوهشی فقه دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی چندی است که بیشتر دامنه فعالیت‌های فقهی خود را معطوف به مطالعات فلسفه فقهی کرده است که اثر «فقه و مصالح عرفی» نیز در همین راستا، تعریف می‌شود. در این‌باره می‌خوانیم: مطالعات فقهی در دو …

شبکه اجتهاد: از چند سال گذشته که جریان نواندیشی دینی در جهان عرب توجهم را به خود جلب کرد‌ و مطالعه نوشته‌های پیشگامان آن همواره یکی از علاقه‌هایم بوده است دریافتم که نقد برخی آثار و شخصیت‌ها و یا دفاع از آنها در بیشتر موارد به نماد نواندیشی و سنت گرایی تبدیل شده است.(گرچه استثنائاتی همچون مصطفی عبدالرازق هم دارد که مثلا با وجود گرایش‌های نواندیشی، به دفاع از شافعی پرداخته و او را نماد عقل گرایی پیش از ورود فلسفه به جهان اسلام‌ می‌داند.) یکی از این شخصیت‌ها که همواره مورد مناقشه دو جناح قرار گرفته، امام شافعی و اثر مهم …

طبق گزارشات آمار پذیرش امسال حوزه علمیه خراسان نسبت به سنوات گذشته کاهش داشته اما افراد پذیرش شده با رویکرد نخبگانی انتخاب شده‌اند. به گزارش شبکه اجتهاد، در جلسه اخیر شورای عالی حوزه علمیه خراسان گزارشی از پذیرش طلاب جدیدالورود ارائه شد. حجت‌الاسلام والمسلمین فتح اللهی بیان داشت: در جلسه شورای عالی دو موضوع پذیرش و اعضای جدید کمیسیون‌ها مورد بررسی قرار گرفت. مسئول دبیرخانه شورای عالی حوزه علمیه خراسان گفت: در جلسه شورای عالی، معاون آموزش حوزه علمیه خراسان گزارشی از پذیرش طلاب جدیدالورود در سال ۹۹-۱۳۹۸ را ارائه نمود که طبق گفته ایشان، پذیرش امسال با رویکرد نخبگانی …

در آیین رونمایی از کتاب «سیر تدوین و تطور صحابه‌نگاری» مؤلف اثر فراز و فرودهای صحابه‌نگاری در اسلام را بیان کرد و گفت: فهم سیر تطور به دانش‌ و دقت فوق‌العاده‌ای نیاز دارد و به نوعی تاریخ علم است. در واقع هرچه بیشتر درباره آن کار شود، ضرورت آن روشن‌تر می‌شود. البته کسی به این حوزه به عنوان یک دانش نگاه نمی‌کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیین رونمایی از کتاب «سیر تدوین و تطور صحابه‌نگاری» نوشته حجت‌الاسلام والسلمین محمدرضا هدایت‌پناه، عضو گروه تاریخ پژوهشگاه حوزه و دانشگاه شنبه گذشته در ایکنا خوزستان برگزار شد. هدایت‌پناه در آغاز درباره نقطه آغازین …

در حاشیه بیست ویکمین نمایشگاه بین المللی کتاب مشهد در غرفه حوزوی، فراخوان دریافت مقالات دوفصلنامه تخصصی مطالعات اعتبارسنجی حدیث اعلام شد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام سید محمد جواد سید شبیری، سردبیر دو فصلنامه تخصصی مطالعات اعتبار سنجی حدیث در حاشیه بیست ویکمین نمایشگاه بین المللی کتاب مشهد، گفت: مجله دوفصلنامه مطالعات اعتبارسنجی حدیث به همت معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان، با توجه به تأکید آیت الله سید مصباح عاملی، مدیر این حوزه در راستای تحول و پیشرفت در خصوص گسترش مطالعات حدیثی در قالب فعالیّت‌های پژوهشی، موفق به دریافت پروانه انتشار نشریه در زمینه علوم قرآن و حدیث …

فراخوان مقالات همایش ملی «فلسفه فقه نظام» به همت گروه فقه و حقوق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام دکتر سید سجاد ایزدهی رئیس پژوهشکده نظام‌های اسلامی پژوهشگاه و دبیر علمی همایش ضمن اعلام این خبر گفت:‌ همایش ملی فلسفه فقه نظام به همت پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و مشارکت نهاد‌های علمی کشور به مناسبت روز جهانی فلسفه، ۷ آذر ماه سال جاری در قم برگزار می‌شود. دبیر علمی همایش از اهداف مهم برگزاری این همایش نیز نام برد که به شرح ذیل است: تبیین فلسفه فقه نظام/ ارائه راهکارهای تحقّق فقه نظام …

طلاب دروس خارج امسال‌ می‌توانند با شرکت در دروس خارج فقه معاصر علاوه بر بررسی اجتهادی موضوعات جدید و مورد نیاز از امتیازات ویژه این دروس بهره مند گردند.  به گزارش شبکه اجتهاد، طلاب برای استفاده از این امتیازات باید حضور مستمر و فعال در دروس اعلامی ذیل داشته و از تاریخ ۱۱ لغایت ۱۳ آبان ماه ۹۸ نیز در سامانه نجاح http://login.ismc.ir/ به ثبت نام در حداقل یکی از این دروس اقدام نموده باشند. امتیازات عمومی شرکت در دروس خارج فقه معاصر امتیازات عمومی شرکت در دروس خارج فقه معاصر شامل: امتیاز ویژه در کتاب سال و جشنواره علامه …

شبکه اجتهاد: دانش‌پژوه دوره دکتری تاریخ اسلام دانشگاه تهران و پژوهشگر پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در یادداشتی به مناسبت ارتحال علامه جعفر مرتضی به بررسی کتاب ایشان در مورد امام رضا(ع) پرداخته و آورده است: تبیین سیره رضوی در اثر علامه سیدجعفر مرتضی عاملی به خاطر جمع میان «تسلط»، «روش»، «خلاقیت»، «انسجام» و «مکتبی بودن» و «ساده‌نویسی» نوعی فتح باب است. متن یادداشت حجت‌الاسلام روح‌الله توحیدی‌نیا، پژوهشگر پژوهشگاه حوزه و دانشگاه به نقل از ایکنا به شرح زیر است: با رحلت مورخ ژرف‌نگر تاریخ اهل بیت(ع)، علامه سید جعفر مرتضی عاملی و در سالگرد شهادت امام رضا(ع)، شایسته است نگاهی …

مدیرگروه تاریخ مؤسسه آموزشی ــ پژوهشی امام خمینی(ره) به توضیح سازمان وکالت در دوره ائمه(ع) پرداخت و درباره نقش این سازمان در ارتباط شیعیان با ائمه(ع)، تفاوت وکلا با ابواب و نقش‌هایی که داشتند سخن گفت. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا جباری، مدیرگروه تاریخ مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در نشست پایانی از سلسله نشست‌های تخصصی مؤسسه میراث و مفاخر حوزه خوزستان در آغاز سخنان خود با اشاره به موضوع جلسه «سازمان وکالت در سیره ابناء الرضا(ع)» توضیحی درباره اثر خود در این حوزه به نام «سازمان وکالت و نقش آن در دوره ائمه(ع)» داد و گفت: …

اختصاصی شبکه اجتهاد: تاریخِ علوم، تاریخی است پُر از تطوّر و دگرگونی. علومِ برخاسته از اندیشه‌ی بشری، جز به این صورت، راهِ تکامل را طی نخواهد نمود. علومِ حدیث نیز با زیرمجموعه‌هایی مانند رجال الحدیث، درایه الحدیث و فقه الحدیث، همین مسیر را ناگزیر طی می‌کند. «اعتبارسنجیِ حدیث»، کاربستِ خوبی برای دربرگرفتن هر سه مفهوم یادشده است که مدتی است در ادبیاتِ دانشیانِ پارسی‌زبانِ حدیث، به جایگاهی رسیده است. در ادواری، شاهد برتری معیارهای سندمحور بر تارَک اعتبارسنجی‌های حدیثی بوده‌ایم؛ اما در بیشتر ادوار مانند دوره‌ی حال، چنین نبوده است. فراوان مفاهیم زیر را در فضای بررسیِ اعتبارِ روایات شنیده‌ایم: …

اگر در آستانه انقلاب اسلامی و سپس پیروزی آن مناسبات شیعه و سنی به بهترین دوران خود رسیده بود، اما اکنون عوامل مختلف سیاسی که خارج از اراده علمای شیعه و سنی بوده است و هم‌چنین بحث اقتدارگرایی و قدرت محوری و قدرت مداری تبدیل به مسئله جدی اهل تسنن و تشیع تبدیل‌شده است و بدین‌جهت مناسبات شیعه و سنی به بدترین موقعیت خود رسیده است. اختصاصی شبکه اجتهاد: تقریب مذاهب اسلامی و یگانه شدن صفوف مسلمانان در برابر دشمنان اسلام، آرزوی دیرینه شخصیت‌های منصف و دلسوز جهان اسلام و یکی از بزرگ‌ترین هدف‌های نظام جمهوری اسلامی ایران بوده است. …

شخصیت شلتوت را باید از طرفی شخصیت قرآنی و از طرف دیگر شخصیت کلامی و از طرفی هم شخصیت اجتماعی محسوب کرد. این سه شخصیت اگر کنار هم قرار بگیرند، هم نگاه انسان به قرآن و هم نگاه او به اصلاح جامعه درست می‌شود و هم انسان در زمین کلام اساسی اسلام حرکت می‌کند. اختصاصی شبکه اجتهاد: محمود شلتوت با عنوان مشهور «شیخ شلتوت» از بزرگان اهل سنت، محقق، مفسر، فقیه اصولی، ادیب لغوی مصری و از رؤسای دانشگاه الازهر و از مؤسسان دارالتقریب بین المذاهب الاسلامیه است. وی از مدافعان و از فعالان وحدت بین شیعه و سنی بود …

اصطلاح غلطی رایج شده است تحت این عنوان که «موضوع‌شناسی کار کارشناسانه هست و حکم شناسی کار فقیه» و با همین دیدگاه اکنون وقتی می‌خواهند موضوع‌شناسی کنند فقیه می‌گوید کار من نیست کارشناسی بیاورید تا آن را توصیف کند و چون کار من حکم شناسی هست روی توصیف او حکم صادر می‌کنم. اختصاصی شبکه اجتهاد: ۸ آبان‌ماه، روز پدافند غیرعامل نام‌گذاری شده است؛ عنوانی که حتی برای معنای آن نیز برای بسیاری نامشخص است چه رسد به اینکه رابطه فقه با آن را بدانند. حجت‌الاسلام احمد رهدار اما به مناسبت تلاش‌های علمی‌اش در عرصه فقه سیاسی و امنیتی، کاملاً با …

«تقریرات فی علم الاصول؛ تعارض الادلّه و اختلاف الحدیث – مباحث الالفاظ»، «الربا» و «رساله فی تدوین الحدیث» تقریرات جدید از دروس و مباحث آیت‌الله سیدعلی سیستانی است که روانه بازار کتاب شده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، یکی از شیوه‌های تألیف در حوزه‌های علمیه، تقریر نویسی است که از سویی موجب یادگیری بهتر و ماندگارتر مقرّر و پیشرفت قدرت استنباط او می‌شود و از سوی دیگر، برای محققان بعدی این امکان را فراهم می‌آورد که آخرین آرای مطرح شده در آن زمینه را بشناسند و بررسی و نقد کنند. همچنین از فراموش شدن آرای صاحب نظران، پس از درگذشت …

اجازات، عنوانی است برای قسمتی از میراث گرانقدر شیعی که به صورت مکتوب به ما رسیده و در بردارنده اطلاعات مفید و منحصر بفردی است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، میراث اجازات امامیه از میراث‌هایی است که کمتر به آن توجه شده است و نادیده‌ها و ناگفته‌های فراوان دارد و بایسته است زوایای آن گشوده و کارکردهای آن نموده شود. اجازه‌ نامه یا تصدیق نامه علمی متنی است که عالمان برای شاگردانی که مورد تائید آنان بودند صادر می‌کردند. از همین روی عالمان و اندیشوران بزرگ، از گذشته دور، اهتمامی خاص به اجازه گرفتن و پس از آن، اجازه دادن به …

همه حوزه‌ها دچار خسارت شده‌اند و این امر منحصر به حوزه خراسان نیست. شخصیت‌های بزرگی در نجف مثل مرحوم نائینی، کمپانی و…بوده‌اند و اکنون چنین اشخاصی در آن سطح نداریم. در قم هم شخصیت‌هایی چون آیت‌الله محقق داماد، آیت‌الله بروجردی، سید محمدتقی خوانساری بوده‌اند، ولی اکنون در آن سطح چنین بزرگانی را نداریم. حوزه دچار فقر نیروی انسانی به‌طورکلی هست. اختصاصی شبکه اجتهاد: حوزه علمیه خراسان از مدارس و کانون‌های شیعی است که در نهضت علمی امامیه، نقش مهمی ایفا کرده است. حوزه مشهد امروزه بعد از حوزه‌های علمیه نجف و قم از حوزه‌های بزرگ شیعه به شمار می‌رود و …

حوزه خراسان از جهت استعدادها و امکاناتی که در اختیار دارد حوزه بسیار خوبی است. همچنان که طلبه‌هایی که از مشهد به قم هجرت می‌کنند، جایگاه بسیار خوبی در حوزه علمیه قم پیدا می‌کنند و این نشان می‌دهد که به لحاظ کیفی حوزه مشهد در وضعیت خوبی قرار دارد. اختصاصی شبکه اجتهاد: حوزه علمیه خراسان با پیشینه کهن خود از مهم‌ترین پایگاه‌های علمی تشیع شناخته می‌شود. جایی که نور وجودی خود را از جوار مضجع منور امام هشتم (ع) گرفته و بزرگان دانشمندی چون شیخ طوسی، شیخ طبرسی، ملاعبدالله شوشتری، محقق سبزواری، شیخ محمد حرعاملی، در قرن‌های گذشته تا عصر حاضر …

شبکه اجتهاد: استاد عزیز مرحوم علامه سید جعفر مرتضی در سال ۱۳۶۴ ق / ۱۳۲۴ش در روستای عیتا الجبل در جنوب لبنان به دنیا آمد. در هیجده سالگی در نجف، طلبگی را آغاز کرد و بعد از شش سال، یعنی سال ۱۳۸۸ ق / ۱۳۴۷ به ایران آمد. این اقامت تا سال ۱۳۷۱ ادامه داشت و در این سال به لبنان بازگشت و شامگاه شنبه ۴ آبان ۱۳۹۸ در لبنان به رحمت خدا رفت. بدون شک سید جعفر مرتضی، در چند دهه اخیر، در پژوهشهای اسلامی و عمدتا در حوزه تاریخ اسلام، در مراکز شیعی، نقش مهمی داشت و در …

علامه سید جعفر مرتضی عاملی؛ تاریخ‌پژوه و سیره‌پژوه نامدار شیعه پس از سال‌ها تحمل سرطان، در شب رحلت پیامبر بزرگ اسلام(ص) در سن ۷۵سالگی در بیروت درگذشت. به گزارش شبکه اجتهاد، علامه سیدجعفر مرتضی عاملی که روز چهارشنبه ۱۰ مهرماه ۱۳۹۸ در بیمارستان رسول أعظم بیروت تحت عمل جراحی قرار گرفته بود، ساعاتی پیش درگذشت. سید جعفر مرتضی عاملی عالم دینی، متخصص تاریخ اسلام و تشیع، سیره‌نگار شیعی و از عالمان حوزه علمیه قم و لبنان بود. وی کتاب‌هایی در زمینه سیره اهل بیت تالیف کرده که الصحیح من سیره النبی الاعظم و مأساه الزهراء از جمله این آثار است. …

اگر تلاش کنیم کسی که تازه ‌مسلمان است را عقیده‌مند کنیم، اصلاً بحث تدرجی بودن احکام دیگر مطرح نخواهد شد. مشکل این است که فقه را اولین رتبه دین‌داری قرار می‌دهیم و بعد دچار این مشکل می‌شویم که کسی که هنوز اعتقادات و اخلاقش کامل نشده را می‌توان به ‌صورت تدرجی به انجام فرایض دعوت کنیم یا خیر. اختصاصی شبکه اجتهاد: رفتار خاص پیامبر اکرم (ص) با تازه مسلمانها، این پرسش را به وجود می آورد که آیا این رفتار در زمان حاضر نیز قابل الگوبرداری هست یا خیر؟ آیا می توان امروز نیز به تازه مسلمانها تنها از وجوب …

شماره دوازدهم نشریه رسائل در آبان  ۱۳۹۸ با پنج پرونده: پیشخوان،  معیشت طلاب، مرحوم آیت الله سیدنورالدین هاشمی الحسینی، در اندیشه اربعین و اربعین در بستر تألیف در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفت. به گزارش شبکه اجتهاد، نشریه رسائل در «پیشخوان» به چیستی و مرزهای فقه ولایی و فقه حکومتی، بایسته‌های حوزه انقلابی، کنشگری روحانیت از ابتدای قاجاریه تا دوره مشروطه می‌پردازد. رسائل در پرونده «معیشت طلاب»: چگونگی سلوک اقتصادی یک طلبه، رابطه اقتصاد و معیشت با شادابی تدریس و تدرّس طلبگی، را بررسی و به این سوالات پاسخ می‌دهد: آیا توصیه ها و نسخه های اخلاقی و عملیاتی بزرگان حوزه …

اختصاصی شبکه اجتهاد: در روزهای پایانی اسفند ۹۶ جمعی از پژوهشگران جوان حوزوی و دانشگاهی که در زمینه نسبت علم و دین و مساله علم‌دینی فعالیت می‌کردند در نشستی برای هم‌اندیشی گرد هم آمدند. تمامی این جوانان نمایندگانی بودند که از سوی اساتید صاحب ایده و نظریه در زمینه علم‌دینی معرفی شده بودند و در کنار آنها نیز نمایندگان موسسات پژوهشی، آموزشی و رسانه‌ای که در موضوع علم‌دینی فعالیت می‌کردند حضور داشتند. اما دکتر داوری، نماینده‌ای معرفی نکردند و نامه‌ای برای دبیرخانه هم‌اندیشی ارسال کردند که انتشار عمومی آن باعث بروز حواشی متعددی در طول دو هفته پس از انتشار …

اختصاصی شبکه اجتهاد: در یادداشت پیشین عرض شد که ریشه بسیاری از سردرگمی‌های اندیشمندان ما در باب تحول حوزه، آموزش و پرورش و نیز نظام دانشگاهی، در فقدان بصیرت‌های مربوط به «اقتصاد آموزش»[۱] یا «حکمرانی آموزش» نهفته است؛ سردرگمی‌هایی در مواجهه با انقراض سنت‌های کارامد حوزوی، مسأله کنکور، ارتباط صنعت و دانشگاه و … . از منظر دانش اقتصاد، آموزش یک محصول یا خدمت است که بازار خاص خود را دارد و بازارها نیز قوانین و احکامی. اینکه «چه چیزی» در این بازار مورد تعلم و تعلم قرار گیرد یک مقوله است و اینکه این دانش‌ها و مهارت‌ها «چگونه» عرضه …

مهم‌ترین ویژگی علمی حاج‌آقا مصطفی، استقلال رأی او بود. او حتی از امام هم مستقل بود، البته نه در مبانی. او بهترین مفسر درس اصول امام است و اگر کسی بخواهد مبانی امام در اصول را کامل بفهمد، بهتر است کتاب اصول الفقه حاج‌آقا مصطفی را مطالعه کند. حاج‌آقا مصطفی معتقد بود درس اصول باید پیراسته و اصلاح و اضافات آن حذف شود. ایشان در فقه هم مجموعه ارزشمندی دارد، از جمله کتاب «البیع» که در نجف نوشت و در آن ولایت فقیه به شکلی مستوفی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. شبکه اجتهاد: راوی خاطراتی که پیش روی …

شبکه اجتهاد: فقیه مجاهد، شهید آیت‌الله سید مصطفی موسوی خمینی فرزند ارجمند حضرت امام خمینی، از پیشکسوتان نهضت اسلامی و نزدیک‌ترین یاران و همراهان رهبر کبیر آن به شمار می‌رود. نقش بارز این روحانی اندیشمند در ادوار شروع نهضت اسلامی ایران و نیز دوران تبعید رهبری جنبش به ترکیه و نجف، از سرفصل‌های شاخص پژوهش درباره تاریخ انقلاب اسلامی است که بی‌شک بدون مطالعه آنها، بررسی زمینه‌های نضج‌گیری و تداوم این پدیده، ناتمام خواهد بود. تصاویری که پیش روی دارید، شهید آیت‌الله سید مصطفی خمینی را در ادوار گوناگون حیات نشان می‌دهد.

شبکه اجتهاد: سید مصطفی خمینی (۱۳۰۹-۱۳۵۶ش) از مجتهدان و فقیهان شیعه و فعالان انقلاب اسلامی ایران. او فرزند ارشد امام خمینی بنیان‌گذار جمهوری اسلامی است. مصطفی خمینی آثار متعددی در فقه، اصول و تفسیر نگاشته است. او از ابتدای حرکت امام خمینی علیه حکومت پهلوی، وارد فعالیت‌های سیاسی شد و مدتی پس از دستگیری و تبعید پدرش، او نیز به اتهام اقدام علیه امنیت ملی ایران به دست ساواک دستگیر و به ترکیه و سپس به همراه پدرش به عراق تبعید شد. نگاه سیاسی وی از جمله حمایت از جنبش آزادی‌بخش فلسطین و نیز رویکرد نقادانۀ علمی او در زمینۀ …

بنده نیز چند تن از طلاب مبرز را در درس اصول تعیین کرده‌ام که درس گذشته را برای طلاب دیگر تقریر می‌کنند؛ تاکنون سه حلقه ایجاد شده است و شاید امسال این حلقه را گسترده‌تر کنیم تا اشکالات طلاب رفع شود. این شیوه آموزشی در نجف اشرف نیز مرسوم بود و وقتی‌که مرحوم آخوند از منبر پایین می‌آمد آیت‌الله شیخ علی قوچانی این درس را برای دیگران تقریر می‌کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله شیخ جعفر سبحانی در دیدار مدیر حوزه‌های علمیه قم از طرح مساله تعطیلی پنجشنبه‌ها در کشور انتقاد کرد و گفت: نباید اجازه داد این موضوع تصویب …

شبکه اجتهاد: «مرحوم حاج سید مصطفی خمینی از لحاظ استعداد و جرئت علمی، تهذیب نفس، شجاعت و منش مبارزاتی انسانی ممتاز بود. (مقام معظم رهبری)» در ایام سالگرد رحلت مرحوم حاج سید مصطفی خمینی، در این اطلاع نگاشت، زندگی نامه و ابعاد شخصیتی این عالمِ مبارز را بر اساس بیانات رهبر انقلاب مرور می‌کند. نمایش تمام تصاویر دریافت تمام تصاویر (Zip)

یک وقتی مجلس شورای اسلامی در قالب بند جیم به مشکلاتی خورد که برخی با مصوبه مجلس مخالفت کردند. بند جیم همان اصلاحات ارضی شاه است. مرحوم امام شورای مصلحت را برای این جهت تشکیل داد. من فکر کردم که چقدر ما با ضرورات کار داریم؟ ولایت فقیه و ضرورات را چقدر خرج کنیم؟ آیا اصلاً اصل دین را درست فهمیده ایم؟ مگر می‌شود دین این همه ضرورات داشته باشد که آن را تخصیص بزند؟ به نظر من، این بحث از مباحثی است که باید روی آن کار شود. اختصاصی شبکه اجتهاد: شاید وقتی امام اصطلاح فقه جواهری را بیان …

قائم مقام مرکز امور نخبگان حوزه علمیه قم با تأکید بر اینکه فقه حکومتی و فقه نظام به‌ لحاظ مفهومی به هم مرتبط‌ هستند، گفت: این دو مفهوم به حمل شایع مساوق‌اند، ولی به حمل اولی، متفاوت هستند. در فقه فردی هم این نظامات وجود دارد به این سبب که انسان نیز یک دستگاه و نظام دارد. حتی اگر فردی نگاه کنیم، نظامات حکومت دارند؛ اما نظامات هر مسئله را بر حسب خودش باید دید و به این نگاه نظام‌یافته دقت کرد. فقهی که ناظر بر مسائل حکومتی است، حتماً نظام‌مند‌است؛ چون دین نظام‌مند ‌است. به گزارش شبکه اجتهاد، ‌حجت‌الاسلام …