برخی اعتراض میکنند که گاهی عناوین مطالب، غیرواقعی است. این نقد به نظر من وارد است. دوستان گاهی در انتخاب تیتر، اجتهاد میکنند. دنبال عناوینی هستند که چالشبرانگیز باشد کما اینکه در عکسها، به دنبال عکسی هستند که یکجور ماجراجویی را صورت بدهد و جذابتر بشود. گاهی میز مطلبی را تلخیص میکنند و بر آن پیشدرآمد میگذارند. این کار مقدار …
Read More »دیدگاه (گفتوگو/یاداشت)
از بانک ایدهها تا مجموعه چکیده مقالات فقهی/ سعید ضیائیفر
اختصاصی شبکه اجتهاد: گذشت بیش از یک دهه از عمر «شبکه اجتهاد»، فرصت مناسبی است تا موفقیتها و آسیبهای آن به بحث گذاشته شود. استاد سعید ضیائیفر، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، در این یادداشت شفاهی، ایدهها و نظرات خود برای بهبود سایت اجتهاد را بیان کرده است. پیشنهادهایی برای ارتقاء شبکه اجتهاد دارم؛ اما فعلاً به …
Read More »شبکه اجتهاد، مهمترین سایت فقهی کشور است/ مهمترین مشکل شبکه اجتهاد، نبود روحیه جسورانه در مدیریت آن است/ با رویکرد انفعالی، نمیتوانید جریان سازی کنید
من به این نکته واقفم که هر سایت و شبکهای اهداف و سیاستها و خطوطی دارد که آن خطوط حتماً باید رعایت شود؛ اما انتظار بنده این است که شبکه اجتهاد تلاش کند، آن خطوط خودش را حداقلی کند چراکه ساحت فقه، یک ساحت هم پر قلمرو و پر هیمنه است و هم پر حضور است؛ یعنی حضور فقه در …
Read More »چندپیشنهاد برای شبکه اجتهاد، مدل ۹۸!/ مصطفی قناعتگر
اختصاصی شبکه اجتهاد: فضای حوزههای علمیه از دیرباز، فضایی چندصدایی شناخته میشود. از فراگیری صرف و نحو تا نزدیک شدن به اجتهاد در دروس خارج، پدیدهای به نام «مباحثه» و «انقلت و قلت» وجود دارد. اساساً پویایی و حیات علم در حوزه به همین دیالوگها و جسارتهاست. در عصر ما و با تحولی که در عرصه فنآوری اطلاعات رخ داده …
Read More »دیدار با مراجع یکی از کارهای شبکه اجتهاد باشد/ در مسائل مستحدثه، با اساتید معنون بیشتر گفتگو کنید/ درسهای حوزه را به صورت کامل پوشش دهید
به نظر من باید سطح افراد مصاحبهشونده را بالا ببریم. نباید شبکه اجتهاد را از اساتید مبرز حوزه که شناختهشده هستند، خالی کنیم. شبکه اجتهاد یک تصاویری را از بعضی از آقایان زده است و این تصاویر همچنان باقی است. من کسانی را میبینم که شاید کم هم نباشند که یا اساساً جزء اساتید حوزه نیستند یا حداقل در حوزه …
Read More »جای خالی «ذریعه» سید مرتضی در آموزش اصول فقه/ حسن انصاری
با توجه به سهم مهم دو کتاب ذریعه و عده در اصول فقه شیعی بدون مطالعه و تدریس دقیق این کتابها برخی از پیش زمینهها و مبانی مباحث اصولی و از آن جمله آنچه از اصول معتزله و اهل سنت وارد اصول فقه شیعی شده به خوبی شناخته نخواهد بود. شبکه اجتهاد: در قدیم مرسوم این بود که یکی از …
Read More »مُدرس را دوست داریم، اما تجربهاش را نمیخواهیم/ حوزه به مثابه یک سازمان علمی عمل نمیکند/ بیانیه گام دوم در مقیاس جهانی است، اما نزاع نائینی و شیخ فضلالله، در مقیاس ملی
خط اتصال اندوختن و به کار بستن تجربههای گذشتگان، تاریخ است و حوزه ای که میخواهد وارد امر حکمرانی نظام اسلامی بشود. باید بداند دویست سال است که این کار را کرده است و اگر عقبه خود را خوانش نکند و از آن نیاموزد، مثل کسی است که دچار فراموشی شده است. شخصی که فراموشی دارد، ممکن است یکدفعه جلوی …
Read More »مقایسه ماهیت فقهی نظام موجود با نظام موعود سازمان تأمین اجتماعی/ عبدالله آرام
اینکه مالک داراییهای شرکتهای بیمه کی است، یا مبنای پرداخت و دریافت آنها چی است، شاید از جهت کمی و مقادیر حق بیمه و مستمریها تفاوت محسوسی ایجاد نکند, اما از جهت کیفی و تبعات حقوقی و فقهی میتواند بسیار مهم و اثر گذار باشد. یکی از این شرکتها که به دلیل عموم افرادی و ازمانی ابتلاء جا دارد درباره …
Read More »ابداع مجلات الکترونیکی فقهی، از اختصاصات شبکه اجتهاد است/ پوشش اخبار جهان عرب، برنامه جدی اجتهاد باشد/ پوشش اخبار غیرفقهی، وزانت سایت را پایین می آورد
شبکه اجتهاد مسلماً برای خودش اهداف و سیاستهایی را تعریف کرده است و با توجه به اینکه در مهد تغییر و تحولات فقهی که قم باشد هم نیست و از جایی مثل مشهد، فعالیتها را رصد میکند (اگرچه ایادی مختلفی در قم دارد)، تا همینجا هم خیلی موفق بوده است. اختصاصی شبکه اجتهاد: بیش از ده سال، از عمر بزرگترین …
Read More »تفسیرهای ذوقی و کاریکاتوری از گام دوم انقلاب/ سید مجتبی نورمفیدی
هرکسی مناسب باذوق خودش و نه نیازهای اصلی، مطالب را تفسیر میکند. ما عادت داریم در خیلی امور، از شخصیتها و سخنان آنها کاریکاتور میسازیم؛ یعنی یکگوشه را برجسته میکنیم و بقیه اعضاء رئیسی مغفول و متروک میماند. همه این ابتلا را دارند. ما واقعاً درباره همه امور، در مورد معرفی اهلبیت، در ارائه الگو، در مسائل انقلاب، در مسائل …
Read More »نهی از عمل اصحاب رس، به جهت جشن گرفتن نوروز نیست/ مبلغان دینی نباید فرصت نوروز را تبدیل به تهدید کنند/ نهی قرآن از خندیدن، به معنای مرجوحیت شادی نیست
نوروز آغاز فصل بهار و شکفتن گلها و طبیعت بهعنوان سنتی ملی با آموزههای دینی تلفیقشده است. ما آغاز سال نو را جشن میگیریم، زیرا در فرهنگ ملی ما دیدوبازدیدها و سفرهای تفریحی در این ایام به شکل گسترده انجام میگیرد و صلهرحم که از سنتهای حسنه قرآن و حدیث است و با آموزههای اخلاقی ما ارتباطی وثیق دارد و …
Read More »چهارشنبهسوری را قبول ندارم، اما نوروز و مهرگان و یلدا، ممنوع نیست/ شادی، حق انسان است و اختصاصی به مسلمانان ندارد/ آنقدر که به عزاداری پرداختیم، ایام سرور را جدی نگرفتیم
اگر منشأ عید باستانی یک امر نادرستی بوده است اما الآن و در شرایط کنونی، این عید در مصب صحیح خود قرارگرفته است. من چهارشنبهسوری را قبول ندارم و باطل است و هیچ داعی عقلایی بر این کار متصور نیست؛ اما مراسم عید نوروز هم دواعی عقلایی و هم دواعی شرعی دارد. این صلهرحم، هدیه دادن، دیدوبازدید یکدیگر رفتن، مورد …
Read More »بررسی فقهی بلوغ دختران/ مهدی سلحشور
اختصاصی شبکه اجتهاد: در دهههای گذشته از میان آثار فارسی فقهی که به موضوع بلوغ دختران به شکل ویژه پرداخته و بررسیهای جامع، دقیق و یکپارچهای را ارائه کرده باشد، میتوان به کتاب «بررسی فقهی بلوغ دختران» اثر گرانقدر حجتالاسلام والمسلمین سید مجتبی نورمفیدی اشاره داشت که چاپ اول آن توسط انتشارات مرکز فقهی ائمه اطهار در سال ۱۳۹۵ منتشر …
Read More »گذار از مشروطیت به جمهوریت/ محمود شفیعی
شبکه اجتهاد: فقه سیاسی به مثابه شاخهای از دانش فقه در کنار دانشهای دیگر بالندگی، رشد، گسترش و فراز و فرودش بر شرایط تاریخی-محیطی و تاریخی-بینالاذهانی استوار شده است. شرایط متغیر محیطی و بینالاذهانی حاکم بر دوره غیبت در جهان تشیع به عنوان بستری محدودکننده و ظرفیتساز برای فقه سیاسی عمل کرده است و در نتیجه سه نظریه در سه …
Read More »بیانیه گام دوم؛ سند فقه سیاسی/ محسن اسماعیلی
بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی بیانیه مهمی است که به نظر من میتواند یکی از اسناد فقه سیاسی در آینده به شمار رود و در صورتی که اهتمام لازم به آن صورت گیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، رهبر انقلاب اسلامی در بیانیهی «گام دوم انقلاب» با مرور تجربهی ۴۰ سالهی انقلاب اسلامی اعلام کردند: انقلاب «وارد دوّمین مرحلهی خودسازی و …
Read More »یادداشتی از یک عالم عصر صفوی در باره مرز احکام شرعی و عرفی/ رسول جعفریان
مناسبات میان علما و اعتراضات آنها بر یکدیگر و پاسخهایی که میدهند، روشنگر نکات جالبی است. در این یادداشت، دوستی از علما، دوست دیگرش را به خاطر برخی از کارهایش عتاب کرده و او پاسخ داده و در این پاسخ تفکیکی میان احکام جاری در زندگی بدست داده که جالب است. شبکه اجتهاد: تأمل در این که کدام حکم شرعی …
Read More »رسالت حوزه علمیه در «گام دوم»/ احمد واعظی
شبکه اجتهاد: در بیانیه راهبردی رهبری به تحلیل منصفانه این چهار دهه، بیان ظرفیتها و فرصتها و آیندهپژوهی و اقداماتی که باید انجام شود، اشاره شده است. باید تمدن نوین اسلامی را بر پایه محتوای انقلاب و شعارهای انقلاب قرار دهیم. نکته مهم این بیانیه تأکید به گفتمان انقلاب اسلامی است که به محتوای معنایی و شعار اصلی انقلاب مانند …
Read More »از فقه نظام تا نظام تأمین با مطلوبات بالعرض شارع/ محمدحسین کمالی
اختصاصی شبکه اجتهاد: به نظر میرسد نظم عبارت است از «نوعی وحدت در کثرت»؛ بنا بر این به اموری منظم گفته میشود که در عین کثرت، بین اجزاء و افراد آن نوعی وحدت خاصّ نیز مشاهده شود، حال یا وحدت غایی یا صوری و یا …. . تقسیم نظم به دو قسم صناعی و تکوینی چنانچه آیتالله جوادی هم در …
Read More »پژوهشهایی بر اساس رجالی کشی/ محمدباقر ملکیان
شبکه اجتهاد: در یکی دو سال اخیر، با افراد متعددی، پیرامون پژوهش بر اساس رجال کشی برای پایان نامههای دانشگاهی و حوزوی، و نیز پژوهشهای مستقل، گفتگوهایی داشتهام. این مختصر جمعبندی نکاتی است که به دوستان عرض کردهام. بر اساس رجال کشی، چند پژوهش اساسی میتوان انجام داد: ۱- بازسازی رجال عیاشی، و نیز رجال نصر بن صباح: البته گویا …
Read More »آیا مشکل اصول فقه، نداشتن روز بزرگداشت است؟!/ علی شیاسی
اختصاصی شبکه اجتهاد: مدتی است ریاست انجمن اصول فقه عزم خود را جزم کرده تا روزی را به نام این علم در تقویم به ثبت برساند. اخیرا هم در این راستا دیداری با یکی از مراجع تقلید داشت تا موافقت ایشان را با خود همراه کند و به نظر میرسد این دیدارها ادامه خواهد یافت. در این دیدار حجه الاسلام …
Read More »باید بیانیه «گام دوم» را عالمانه و بدون تملق تبیین کنیم/ حل تعارض جمهوریت و اسلامیت نظام، از پیوستهای فقهی بیانیه است/ در فقه تمدنی، هنوز به اندیشهورزی نرسیدهایم
من معتقدم که بیانیه را خارج از شعار و خارج از اینکه رهبری فرموده است و واقعاً صادقانه و عالمانه تبیین کنیم. البته اول باید خودمان بهخوبی بیانیه را فهم کنیم. اختصاصی شبکه اجتهاد: بیانیه گام دومی رهبری، با تمجید و تعریف فراوانی از سوی طرفداران نظام و مسوولان کشور روبرو شد. در این بین اما کمتر به بخشهای مرتبط …
Read More »اجازات اجتهاد مرا در آب محو کن!/ حسن طالبیان شریف
اختصاصی شبکه اجتهاد: آیتالله شیخ ذبیحالله ذبیحی قوچانی از فقهای متقی و صاحب کمال معاصر بود که در یکی از روستاهای اطراف قوچان به نام خیرآباد از بخش مایوان در سال ۱۳۲۹ هـ. ق متولد شد. تحصیلات حوزوی: در ۱۳ سالگی طلبه شد و دروس جامع المقدمات و برخی متون ادبیات عرب را در مدت ۳ سال در قوچان فرا …
Read More »عدم حضور زنان در محافل علمی، به خاطر عدم دعوت مسئولین است!/هزاران محقق زن، بین مسئولیتهای خانه و تحصیل، جمع کردهاند
زنان با مردان در فتح قلههای علمی تفاوتی نمیکنند در مورد زهرای مرضیه (س) چنین است؛ تمام مقاماتی که معصومین دیگر دارند را ایشان نیز داراست آنهم در ترازی بالاتر. قطعاً هر زنی در جامعه وظائفی دارد همانطور که مردان دارند و باید بین وظائف خود جمع کنند. ما زنانی را داشتیم که توانستند بین این دو مهم جمع کنند …
Read More »سیری در آراء آیتالله سید محسن خرازی در باب عقد بیمه/ عبدالله آرام
اختصاصی شبکه اجتهاد: متن پیشروی تبیین و بررسی آراء آیتالله سید محسن خرازی، استاد باسابقه خارج فقه و اصول و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، در باب «عقد بیمه» است. مقام اوّل: حقیقت تأمین ماهیت: تأمین عقدی مستقل است، لذا لزومی ندارد آنرا در تحت عقود زمان شارع در آوریم. تعریف: تأمین عقدی است بین مؤّمن و مستأمن که …
Read More »فقه «شکنجه با قطرههای آب»!/ مصطفی قناعتگر
اختصاصی شبکه اجتهاد: «تبلیغاتِ بازرگانی، نوعی شستوشوی مغزی است که هجومِ آن حسابشده و بیش از اندازه عمیق است». این پند را مارشال مکلوهان، نیل پستمن و دیگرانی میگویند که در جغرافیای رویش پیامهای بازرگانی تلویزیونی نفس کشیدهاند و روند رو به رشد آن را لمس کردهاند. پیرامونِ پیامهای بازرگانی تلویزیونی که از سال ۱۹۴۱ در ایالات متحده با روی …
Read More »چند استفتای جالب توجه از وحید بهبهانی/ رسول جعفریان
استفتائات علما، علاوه بر آن که از جنبه فقهی اهمیت دارند، به دلیل توجه به مسائل جاری اجتماعی و حقوقی و سیاسی، حاوی نکاتی هستند که بکار تحقیقات تاریخی هم میآیند. طبعا اگر این استفتائات از چهرههای برجسته باشد، از جنبههای دیگری هم مهم خواهند بود. در اینجا برخی از این استفتائات را از یک نسخه خطی از مرحوم وحید …
Read More »رحیمپورازغدی، از نهجالبلاغه، فلسفه حکومت دینی را درمیآورد/ برخی اساتید سختگیر حوزه، طلاب را از پژوهش فراری میدهند
همین نهج البلاغهای که به نظر کتابی قدیمی به نظر میرسد را میدهیم آقای ازغدی و میگوییم برو در دانشگاه درس بده. ایشان چون شبهات روز، بستر فکری و درگیریهای که در جامعه فکری حوزه و جامعه فکری دانشگاه وجود دارد را میداند، از همین نهج البلاغه پاسخ سوالات را درمیآورد. از همین نهج البلاغه فلسفه حکومت دینی و اصل …
Read More »نهاد روحانیت و سده نوزدهم/ حسن انصاری
اختصاصی شبکه اجتهاد: برای شناخت تاریخ شکلگیری نهاد روحانیت شیعی باید به تحولات فکری و دینی و سیاسی سده نوزدهم ایران و عراق توجه کرد. قبل از هر چیز مطالعه شکلگیری جریان اصولی در عراق و ایران از دوران وحید بهبهانی به بعد. شکلگیری نهاد روحانیت در شکل کنونی آن به سده نوزدهم باز میگردد و در این میان مهمترین …
Read More »بیانیه گام دوم، اولین بیانیه رهبری، با انشاء فقیهانه ایشان است/ مراجع نمیتوانند فقه نظام را تدوین کنند/ هدف بیانیه، رسیدن به تمدن اسلامی است
ما باید ثابت کنیم که نظامی که با فقه پدید آمده است، اولاً فقه نظام ساز بوده است و ثانیاً همان فقه دائماً به اقتضاء زمان و مکان بر نظام نظارت داشته باشد. چون همانطور که مرحوم امام فرمودند زمان و مکان دائماً موضوعات را تغییر میدهند درنتیجه احکام نیز تغییر پیدا خواهد کرد. پس فقه باید دائماً مراقب این …
Read More »تحقق نظام معرفتی دین در جامعه مبتنی بر رویکرد نظاموارگی و تمدنی است
دین مجموعهای نظام واره است که باید جامعه را به هدف مشخصی هدایت کند؛ در عین حال تعبیر نظام، نظاممندی و نظاموارگی تعبیری است که در ادبیات ما به چشم میخورد و حضرت زهرا(س) و حضرت علی(ع) به آن اشاره جدی دارند؛ رهبر معظم انقلاب نیز در این راستا بحث فقه حکومتی، فقه نظام، نظاموارگی فقه، رویکرد اجتماعی به فقه، …
Read More »