قالب وردپرس افزونه وردپرس
خانه / آخرین اخبار / دیدگاه (گفت‌وگو/یاداشت) (صفحه 81)

دیدگاه (گفت‌وگو/یاداشت)

دیدگاه (گفت‌وگو/یاداشت) با موضوعات فقهی و دانش های وابسته

آسیب‌شناسی عملکردهای تقریبی در گفتگوی صریح با مهدی فرمانیان

رئیس دانشکده مذاهب اسلامی دانشگاه ادیان قم گفت: آسیبی که وجود دارد، جهل نسبت به اهل سنت است. همچنین در فضای تقریب متاسفانه بشدت سیاست‌ زده هستیم. به گزارش شبکه جتهاد؛ شاید آنچه ضمن برگزاری همه ساله کنفرانس وحدت و حواشی مربوط به آن مورد غفلت قرار می‌گیرد آسیب شناسی عملکرد تقریبی دستگاه‌‌های نظام است. عملکردی که باید مورد ارزیابی قرار گیرد تا بررسی شود اقدامات انجام شده تا چه حد در ایجاد وحدت اسلامی و همگرایی کشورهای اسلامی موثر بوده است. برای این منظور با حجت‌الاسلام دکتر مهدی فرمانیان رئیس دانشکده مذاهب اسلامی دانشگاه ادیان قم به گفتگو نشستیم. …

توضیحات بیشتر »

قاطعانه با تفرقه انگیزی برخورد کنیم/ «وحدت» یا «همگرایی»؟

فهم تمدنی سیره‌ی امام رضا علیه‌السلام/ محسن الویری

الویری، عضو هیأت علمی دانشگاه باقرالعلوم گفت: واکنش سریع، صریح و قاطع در برابر رفتارهای خام تفرقه انگیز و برخورد با عوامل آن می‌تواند به تحقق راهکار وحدت اسلامی کمک کند. به گزارش شبکه اجتهاد، هفته وحدت و برگزاری اجلاس سالانه وحدت اسلامی بهانه‌ای است که به بازخوانی موضوع وحدت و بررسی موانع ایجاد وحدت اسلامی بپردازیم. در این مجال با حجت‌الاسلام والمسلمین محسن الویری عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم به گفتگو نشستیم. متن زیر مشروح گفتگوی مهر با این استاد دانشگاه است. با توجه به اینکه ما در جوامع اسلامی هویت‌های مختلفی داریم ایجاد وحدت چگونه امکان می‌یابد؟ یک …

توضیحات بیشتر »

ارتباط با اهل‌سنت و چند نکتۀ تراثی/ سیدحسن موسوی بروجردی

ارتباط با اهل‌سنت و چند نکتۀ تراثی

باید اندیشید ما چگونه باید با اهل سنت تعایش علمی داشته باشیم تا خود را به آنها معرفی کرده و در این اوضاع وانفسا که غول سیاست سایه بر تاریخ تمدن شیعی انداخته و اهل سنت ما را به عنوان شیعهٔ صفوی و حزب سیاسی می‌شناسند. شبکه اجتهاد: مدتی قبل در محضر حضرت آیت‌الله سیستانی ـ دام ظلّه ـ صحبت از ارتباط میان ما با اهل سنت شد، ایشان کلامی فرمودند که نص فرمایششان چنین است: «اگر ما از اهل سنت دوری کنیم و بینمان شکاف شود، بیشتر از آنها ما متضرر خواهیم شد». این کلام ناظر بر چند مسأله …

توضیحات بیشتر »

سه دهه کنفرانس وحدت اسلامی؛ کاستی‌ها و بایسته‌ها/ بهمن دهستانی

طراحی و پیشنهاد راه‌حل برای معضلات پیچیده جهان اسلام تنها از رهگذر گفتگوهای اسلامی در چنین کنفرانس‌هایی مقدور و نافذ است اما به‌شرط التزام تام به تمام ضوابط علمی وگرنه دائماً شاهد خروجی‌های کم بهاء و غیرمؤثر خواهیم بود که ممکن است به‌مرور اعتماد خود شرکت‌کنندگان و علاقه‌مندان به آن را از دست بدهد شبکه اجتهاد: بهمن دهستانی پژوهشگر فقه مقارن و دانش‌آموخته حوزه علمیه خراسان، در یادداشتی با عنوان «سه دهه کنفرانس وحدت اسلامی؛ کاستی‌ها و بایسته‌ها» به آسیب‌شناسی این مسئله پرداخته است که در ادامه می‌خوانید: ۱- کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی در حالی سی‌امین دوره خود را در …

توضیحات بیشتر »

شورش علیه علم اصول و یک اشتباه بزرگ روشی! / علی الهی خراسانی

شبکه اجتهاد: مدتی است پژوهشگر محترم جناب آقای اکبرنژاد برنامه‌ها و سخنرانی‌های تبلیغی و آتشینی را نسبت به زوائد علم اصول و شورش بر اساتید این علم و موضوعات و فضای موجود درس‌های خارج اصول مصروف داشته‌اند. کسانی که مانند ایشان به تحول علم اصول باور دارند و گاه اعتراض ایشان به خود رنگ شورش می‌گیرد و نیز کسانی که در مقام جواب بر می‌آیند و از ساحت کنونی علم اصول تمام قد دفاع می‌کنند هر دو جریان دچار یک خلط روشی بزرگ شده‌اند! بدین توضیح که با تکامل ساحت معرفت و تفکر بشر مباحث علمی که زاییده پردازش ذهن …

توضیحات بیشتر »

اتهام تشکیل هلال شیعی در گفتگو با آیت‌الله اراکی

شرعاً می‌توانیم با بانک‌ها معامله کنیم/ اشکال در سیستم و حاکمیت بانکی است/ باید احکام فقهی را سیستماتیک کنیم

انقلاب اسلامی، انقلابی نیست که در فکر ترویج یا حمایت از خصوص شیعه باشد. این منطق روشن ایران است که به نفع مردم منطقه و مظلومان تمام می‌شود، نه به نفع شیعه یا هر جریان و مذهب دیگری. هرکسی در هرجا مظلوم باشد، ما از او حمایت می‌کنیم. شبکه اجتهاد: وحدت امت اسلامی اگرچه از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی، همواره یکی از دغدغه‌های رهبران انقلاب اسلامی بوده، اما در سال‌های اخیر به‌دلیل تحولات عمده‌ای که در جهان اسلام رخ داده است، از اهمیت بیشتری برخوردار شده است. رهبر انقلاب در حکم انتصاب حجت‌الاسلام‌ والمسلمین محسن اراکی به سمت دبیرکلی مجمع …

توضیحات بیشتر »

فهم نادرست وحدت و ایجاد تفرقه در جهان اسلام

«نیابت امام» منازعه جامعه کنونی نیست/ رابطه تعاملی دین و دولت

مفهوم وحدت در جهان اسلام به بازاندیشی نیاز دارد و راه طی‌شده را باید سنجید، گزارش‌های تاریخی نشان می‌دهد که بسیاری از خشونت‌طلبان در جهان اسلام خشونت را با تکیه بر ضرورت وحدت آغاز کرده‌اند. به گزارش شبکه اجتهاد، متن پیش رو، بخشی از سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر داود فیرحی، استاد دانشگاه و پژوهشگر علوم سیاسی و اندیشه سیاسی اسلام در همایش «همگرایی و واگرایی در جهان اسلام» در دانشگاه فردوسی‎ مشهد است که در ادامه می‌خوانید؛ مفهوم وحدت در جهان اسلام به بازاندیشی نیاز دارد و راه طی‌شده را باید سنجید. طرفداران وحدت در جهان اسلام علت عقب‌افتادگی جامعه …

توضیحات بیشتر »

افقی دیگر برای تقریب بین مذاهب/ محمدرضا ملایی

فقه مقارن، نیازی واقعی، نه تاکتیکی/ محمدرضا ملّایی

شبکه اجتهاد: جریان تقریب، مدافعان و مخالفانی جدی در ایران کنونی دارد. مدافعان تقریب بیشتر در بدنه‌ی حاکمیت یا طرفداران حاکمیت هستند و مخالفان تقریب، بیشتر در بدنه‌ی حوزه. چرایی این حالت در ادامه تبیین می شود. ۱- برای تقریب بین مذاهب راهکارهای متفاوتی ارائه شده است. از راهکارهای حداقلی همچون «همزیستی» که پذیرش زندگی در کنار هم را توصیه می‌کند و «همگرایی» که به یافتن نقاط مشترک می‌پردازد و «همکاری» که برای اقدام، دشمن مشترک تعریف می‌کند تا راهکارهای حداکثری که در برخی موارد به نادیده گرفتن خطوط قرمز مذاهب منجر می‌شود. غرض نگارنده در این یادداشت، باز کردن …

توضیحات بیشتر »

آیت الله، آنچه باید بگوید، آنچه باید بپرسیم / مصطفی درّی

لویاتانِ «رونق تولید»!/ مصطفی دُرّی

شبکه اجتهاد: آیۀالله شبیری زنجانی، بنا به مشی مکتب قم، آن‌چنان به اصول فقه اهمیّت نمی‌دهد. به باور وی، اصول فقه ملغمه‌ای از بحث‌های بی ثمره، کم ثمره و دعواهای فلسفی و کلامی است که بحث‌های پرثمر، به‌سختی خود را در میان این‌همه جای داده‌اند. همین عقیده باعث شده بود که در طول چند دهه تدریس خارج فقه، تنها چند سال را به تدریس بخش‌هایی از اصول عملیّه و مباحث تعارض بگذراند. شاگرد مبرز آیۀالله محقق داماد، اصول را به نجف واگذارده بود و خود به تدریس فقه می‌پرداخت؛ البتّه فقهی که هم رجال را در برداشت، هم از قواعد فقهی …

توضیحات بیشتر »

اقتصاد اسلامی: دستگیر نیازمندان یا توجیه کننده لیبرال ها؟/ حسین مهدیزاده

حسین مهدیزاده

شبکه اجتهاد: چند روزی است متنی از فتاوای علمای شیعه از شیخ طوسی تا دوران معاصر درباره احکام محتکر در حال دست‌به‌دست شدن است که منظور آن توجه دادن به ظرفیت اجتماعی و حکومتی فقه بود. تأملاتی در این موضوع برایم پیش آمد که در چند نکته آن را می‌نویسم. ۱- اخلاق و فقه مسیحی که توسط کلیسا سرپرستی می‌شد، با نکوهش حرص، مال‌پرستی و تمایل به انباشت ثروت، آنچه را در اصل نیروی محرکه اصلی نظام سرمایه‌داری امروز شناخته می‌شود نکوهش می‌کرد: «در زندگی زمینی، برای برادرت، برای فقرا و برای نیازمندان باید گشاده‌دست باشی»(سفر تثنیه) «وای بر شما …

توضیحات بیشتر »

ارزیابی وضعیت حقوقی و قضایی ازدواج و طلاق در ایران

ماجرای «برابری دیه زن و مرد» چیست؟

عضو هیأت علمی‌دانشکده حقوق دانشگاه تهران می‌گوید در قوانین ما هیچ تفاوتی فی‌مابین حقوق و تکالیف زن و مرد وجود ندارد؛ شریعت ما اصول اساسی و غیرقابل خدشه و غیرقابل انکار و بسیار روشنی در این زمینه دارد، همچنین مطالبی که در این خصوص مطرح می‌شود، به دلیل عدم مطالعه است. متأسفانه مطالب دینی و قوانین متخذه از شرع، در کشور ما با تعصب و با نگرشی منفی بررسی می‌شود، به گزارش شبکه اجتهاد، بحث «ازدواج برابر» در چند سال اخیر از مباحثی است که توسط جریان‌های دفاع از حقوق زنان دنبال می‌شود، این مفهوم ناظر بر برابری کامل زن …

توضیحات بیشتر »

نگاه دستوری به اصول فقه؛ اولین گام برای رشد اصول / هادی چیت­ ساز

هادی چیت ساز

شبکه اجتهاد: هر پدید‌ه‌ای از افعال و رفتار‌های انسان برای رشد خود نیاز به مدیریت دارد. علم هم یکی از افعال انسان است که بر اساس نیاز‌ها و ضرورت‌‌های او به وجود می‌‌­آید و برای رشد خود نیاز به مدیریت و نظارت آگا‌هانه دارد. مسائل علم، به‌مرور زمان رشد کرده، افق­‌های جدید را به روی دانشمندان باز می‌‌­کنند و کم‌کم ساختار دانش را شکل می‌‌­دهند. ازاین‌رو هرچه بر تعداد مسائل افزوده شود، ضرورت مدیریتی که به علم «نگاه دستوری» داشته باشد، بیشتر حس می‌‌­شود. نگاه دستوری، عبارت است از نوعی خودآگاهی و مدیریت دانشمندان نسبت به روند کلی دانش با …

توضیحات بیشتر »

کاستی های متون آموزشی حوزه / علی نصیری

کاستی های متون آموزشی حوزه - علی نصیری

اختصاصی شبکه اجتهاد: مقاله‌ای که در پی می‌آید، برگرفته‌ای از کتاب «سازمان روحانیت؛ کاستی‌ها و بایستگی‌ها» است که در سال ۱۳۷۴ یعنی ۲۱ سال قبل به‌عنوان اولین کتاب تدوین یافت، اما به خاطر مصلحت حفظ اعتبار حوزه تاکنون از انتشار آن خودداری کرده‌ام. البته بخش‌هایی از این فصل که مربوط به متون آموزشی است، به صورت مقاله‌ای جداگانه در یادنامه شهید صدر انتشار یافته است: کاستی‌های متون آموزشی حوزه  مشکل اساسی متون آموزشی حوزه این است که نویسندگان آن ـ جز در مواردی اندک ـ آنها را به قصد متن آموزشی شدن تدوین نکرده‌اند و در همین راستا مخاطب ویژه …

توضیحات بیشتر »

پایان مرجعیّت، ادامه آقازادگی! / مصطفی درّی

پایان مرجعیّت، ادامه آقازادگی! - مصطفی دری

شبکه اجتهاد: شاید اگر ده سال پیش، آقازاده‌ای پس از فوت پدر مرجعش، دفاتر وی را می‌بست و بطلان وکالت‌های او را اعلام می‌کرد، هیچ‌گاه خبر «شکستن مهر مرحوم آیۀالله موسوی اردبیلی توسّط فرزندشان» آن‌قدر اهمّیّت و شانسی برای رسانه‌ای شدن نمی یافت. تا یکی‌دو دهه پیش، جای هیچ شبهه‌ای نبود که پس از فوت مرجع تقلید، وکالت‌های وی باطل شده و لازم است دفاتر وی نیز جمع گردیده و به همراه باقی‌مانده وجوهات شرعی، به مرجع اعلم زنده تحویل گردد؛ امّا چند سالی است که فوت برخی از مراجع، هیچ تأثیری بر تشکیلاتشان نداشته و امورات مرجعیّت آن‌ها توسّط …

توضیحات بیشتر »

علاقه‌مند به فقه پزشکی و معتقد به روش مقارن

آیت‌الله موسوی اردبیلی، علاقه‌مند به فقه پزشکی و معتقد به روش مقارن

مرحوم آیت الله موسوی اردبیلی را از حیث علمی معرفی بفرمایید. دکتر رهایی: ایشان در قم و نجف از بهترین اساتید زمان خود ازجمله، مرحوم گلپایگانی، مرحوم حاج آقای مرتضی حائری، مرحوم سید احمد خوانساری، مرحوم آقای سلطانی، مرحوم آقای بروجردی و مرحوم سید محمد محقق داماد بهره برد. در نجف از محضر بزرگان دیگری چون آیت‌الله خویی، آیت‌الله حکیم، مرحوم آقای آل یاسین و مرحوم بادکوبه‌ای در فلسفه کسب فیض کرد و پس از مراجعت به قم، نزد مرحوم علامه طباطبایی در تکمیلآن کوشید. آن مرحوم در قم و نجف تدریس رسائل، مکاسب و دروس خارج را رها نکرد …

توضیحات بیشتر »

دغدغه فقیهانه برای حفظ محیط زیست / مجتبی الهی خراسانی

دغدغه فقیهانه برای حفظ محیط زیست / مجتبی الهی خراسانی

شبکه اجتهاد: در سال ۱۳۷۵ یعنی بیست سال پیش، مقاله‌ای از آیت الله دکتر محمدهادی عبدخدایی با عنوان «ارتباط بین قاعده لاضرر و بهداشت محیط زیست» در مجله دانشکده الهیات و معارف اسلامی مشهد منتشر شد. ایشان که در آن ایام علاوه بر تدریس و مسئولیت‌های دیگر، عضو «شورای عالی انطباق امور پزشکی با موازین شرع مقدس» بوده، آن را در «اولین کنگره سراسری انطباق امور پزشکی با موازین شرع مقدس» ارائه داده است. وی در این مقاله، «قاعده لاضرر» را مستندی کافی برای تحریم تخریب محیط زیست دانسته و بر اساس مفاد مستندات حدیثی این قاعده، مداخله دولت برای …

توضیحات بیشتر »

رحلت آیت‌الله موسوی اردبیلی و انحصار طلبی جناحی/ محمد باقری

رحلت آیت‌الله موسوی اردبیلی و انحصار طلبی جناحی

بدون تردید مرحوم آیت‌الله موسوی اردبیلی منحصر در هیچ حزب و جریانی نبود بلکه با اعتقاد به مبانی خود، به ارتقای جایگاه جمهوری اسلامی و حوزه‌ علمیه و پاسخ به نیازهای روز مردم کوشید و این‌که برخی در صدد بهره‌گیری جناحی از ایشان باشند، ظلم به شخصیت و جایگاه علمی این فقیه مبرز است. شبکه اجتهاد: آیت‌الله سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی(ره) را می‌توان به عنوان یکی از ارکان نظام جمهوری اسلامی و از رهبران شاخص انقلاب ۵۷ قلمداد کرد. او که از یاران باوفا و حمایت کنندگان حضرت امام در طول نهضت انقلاب بود تلاش فراوانی در تثبیت نظام داشت. شاگرد …

توضیحات بیشتر »

ماهیت سیاق از دیدگاه اصولیان / رضا میهن‌دوست

شبکه اجتهاد: دانش اصول در پی “دلیل” برای دست‌یافتن به “حکم شرعی” است. دلیل به دو گونه شرعی و عقلی می‌باشد و دلیل شرعی نیز لفظی یا غیر لفظی است. کتاب خداوند و گفتار معصوم‌علیه السلام دلیل لفظی هستند و تقریر و فعل معصوم‌ علیه السلام دلیل غیر لفظی‌؛ اما باید به این نکته توجه داشت که ادله غیر لفظی نیز از طریق الفاظ به ما رسیده‌است. برای تحدید و تعیین مفاد دلیل لفظی و فهم مراد شارع، ناگزیر از مباحث الفاظ هستیم و از مهمترین بحث‌های لفظی که تأثیر فراوانی در کشف مراد متکلم دارد، توجه به قرائن کلام …

توضیحات بیشتر »

قاعده فقهی «حرمت تقدّم بر افضل»/ محمدحسین کمالی

نامه جمعی از «اساتید و فضلای حوزه علمیه قم» در دفاع از ساحت مرجعیت

شبکه اجتهاد: اندیشمندی می‌خواهد در جهت تغییری کلان در عرصه اجتماع، بعنوان مرجع فکری ورود کند؛ آیا جایز است با وجود نظریه‌پردازی که او را از خویش عاقل‌تر می‌داند، خویش را مرجع فکری آن تغییر مهم اعلام کند؟ دانشمندی می‌خواهد در جهت تغییر متون درسی دانش مربوطه، یا تغییر نظام تعلیم و تعلم آن دانش اقدام کند؛ آیا جایز است در این جهت بر کسی که او را دانشمندتر از خویش در آن رشته می‌داند مقدم شود؟ هنرمندی می‌خواهد اقدام به ساخت یک اثر فاخر مذهبی کند؛ آیا جایز است بدون هماهنگی با هنرمندتر از خویش، به تولید چنان اثر …

توضیحات بیشتر »

فهرست‌واره‌ بایسته‌های «فقه هنر»/ علی‌اکبر رشاد

گامی برای تحقق عینی نظارت شرعی بر نشر آثار هنری

از آنجا که فقه هنر و مطالعه‌ فقهی هنر مبتنی بر فلسفه و مبانی هنر است، تا در این بخش کار علمی درخوری انجام نشده و ادبیات علمی لازم تولید نگردد، پرداختن به فقه هنر نتیجه ‌بخش و میسر نخواهد بود. به گزارش شبکه اجتهاد، متن پیش رو یادداشت حجت‌الاسلام والمسلمین علی‌اکبر رشاد، رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و رئیس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران است که در ادامه از نظر می گذرد؛ مطلب محوری این مبحث، بایسته‌های فقه قلمرو هنر است؛ بایسته‌های فقه هنر، برخی حیث نرم‌افزاری، یعنی معرفتی و نظری دارد، و برخی دیگر جنبه‌ سخت‌افزاری، یعنی …

توضیحات بیشتر »

تورم علم اصول فقه و زوائد آن، آوردگاه آراء و اندیشه/ استاد حیدر حب‌الله؛

تورم علم اصول فقه و زوائد آن، آوردگاه آراء و اندیشه

چندی است موضوع «زوائد علم اصول فقه» به مساله‌ی روز، بین فرهیختگان حوزه‌ی علمیه قم تبدیل شده و نشست‌ها و مصاحبه‌هایی که برخی از فضلای حوزه در رابطه با این موضوع ترتیب داده‌اند، واکنش‌هایی را در پی داشته است. شبکه اجتهاد: «زوائد علم اصول» اصطلاحی است که قائلین به (طرفداران) تورم منفی علم اصول فقه بر آن نام نهاده‌اند. تعبیری که علامه محمدمهدی شمس‌الدین به پدیده‌ی «تورم علم اصول» از آن یاد کرده است؛ زیرا آنچه از کلمه‌ی ورم و تورم به ذهن می‌زند؛ صحت و عافیت بدن بر اثر چاقی و سرحال بودن است، اما در واقع انباشت امراض …

توضیحات بیشتر »

تفاوت دیدگاه‌های علامه طباطبایی و شهید مطهری درباره حقوق فردی و اجتماعی زنان

مبانی تحلیلی علامه طباطبایی بسیار فطرت‌گراست/ علامه معتقد است تمایزات حقوقی زن و مرد هم در خانواده است و هم در اجتماع/ ایشان جنسیت را دارای منشأ تکوینی می‌داند

شهید مطهری در مورد مناسبات خانوادگی می‌گوید اسلام حقوق مشابهی را برای زن و مرد تعیین نکرده، اما حقوق این دو سرجمع با یکدیگر برابر است. درصورتی‌که علامه طباطبایی در تفسیر آیه ۲۲۸ سوره بقره به‌گونه‌ای آیه را تفسیر می‌کنند که بحث از برابری ارزشی آن‌گونه که شهید مطهری بیان می‌کنند، مطرح نشود، بلکه هرچه هست تعادل و تناسب است. شبکه اجتهاد: زنان و جایگاه خانوادگی و اجتماعی آن‌ها همیشه به عنوان چالشی جدی شناخته شده و می‌شود. مبانی دینی و روایی این مناسبات، به درک بهتر آن کمک خواهد کرد. ازاین‌رو مهرخانه گفت‌وگویی را با حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدرضا زیبایی‌نژاد، رییس …

توضیحات بیشتر »

اخباری‌گری، واکنشی به عقل‌گرایی افراطی / بلال شاکری

نقش دست‌آوردهای میدانی در استنباط / بلال شاکری

شبکه اجتهاد: اعتدال و میانه‌روی در امور مورد تأیید و سفارش اسلام بوده است. به‌گونه‌ای که خداوند متعال خود اسلام را دینی میانه و معتدل معرفی می‌کند؛ اما این میانه‌روی و اعتدال گاه در میان مسلمین کمتر دیده می‌شود؛ به‌گونه‌ای که حتی علمای اسلامی همچون فقیهان نیز از این آسیب بی‌نصیب نمانده‌اند. مسلماً هر افراطی، تفریطی را در پی خواهد داشت و این یک عکس‌العمل طبیعی است. ازاین‌رو می‌بایست همیشه حد اعتدال را سرلوحه خود در تمام‌کارها ازجمله مباحث علمی قرار داد. تاریخ علوم ازجمله علم اصول نیز ازاین‌گونه افراط‌وتفریط‌ها خالی نبوده و در روند تکاملی خود از ابتدا تاکنون …

توضیحات بیشتر »

تبدیل موضوعات احکام ثانویّه به اولیه، واجب است؟ / محمدحسین کمالی

از فقه نظام تا نظام تأمین با مطلوبات بالعرض شارع/ محمدحسین کمالی

 شبکه اجتهاد: چندی پیش یادداشتی با عنوان احکام ثانویه؛ «تبدیل» یا «تبدّل» موضوعات احکام اولیه از اینجانب منتشر شد. آن‌چه در پی می‌آید، در ادامه‌ی آن یادداشت و در بیان قاعده‌ی عکس آن است. در انتخابی واجب، بین افسد و فاسد مانده‌ایم؛ آیا واجب است برای انتخاب های واجب بعدی صالح تربیت کنیم؟ در منطقه ای فاقد آب و طعام پاک- نه نجس- یک سال اجبارا خواهیم ماند. آیا واجب است برای اکل، شرب و طهارت زمان پسین، در ایام پیشین چاه حفر کنیم یا دام بپرورانیم؟ برای تحفّظ بر مصالح اهم- مثلا حفظ نظام سیاسی و یا رسانه ای اسلام …

توضیحات بیشتر »

دستگاه فقاهت؛ رفوگری یا نوسازی؟! / علی شفیعی

علی شفیعی

شبکه اجتهاد: تاریخ فقه از یک‌سو، و آثار و خروجی فقیهان از سوی دیگر با وضوح تمام نشان می‌دهد که فقه نیز به‌مانند دانش‌های دیگر نیازمند بازخوانی و هر از چندی پوست‌اندازی است. توسعه کمی و کیفی منابع استنباط در فقه، تنوع و تکثر یافتن ساختارهای فقه، و پردازش مسائل نوپیدا که آثار فقهی را حجیم ساخته، مؤیدات مهم دیگری بر واقعیت مورداشاره است. بر این نکات، یک موضوع مهم نوپیدا را نیز بیفزایید و آن موقعیت جدید فقه در عرصه قدرت رسمی جامعه است که خود به‌تنهایی برای ضرورت دوچندان بازخوانی فقه، کفایت می‌کند. این موقعیت و فضای جدید …

توضیحات بیشتر »

ممنوعیت ورود غیرمسلمان به مسجد؛ تبعیض نژادی یا حکم الهی؟ / علی‌رضا اباذری

ممنوعیت ورود غیرمسلمان به مسجد؛ تبعیض نژادی یا حکم الهی؟ / رضا اباذری

شبکه اجتهاد: مسائل و امورات مبتلابهی در جوامع اسلامی وجود دارد که دغدغه علما و فقها بوده و در ادوار مختلف، سعی کرده‌اند به‌گونه‌ای با آن‌ها مواجه شوند. در دنیای سنتی که ارتباطات کمتر بود، شاید برخی از این مسائل کمتر در مناطق مرکزی مسلمان‌نشین مشهود بود، شهرهایی مانند بغداد، نیشابور، قم، کوفه، حلّه و … با مسئله‌ای که مطرح می‌کنم کمتر مواجه بودند، اما در مناطق مرزی و مواجهه با پیروان ادیان و مذاهب دیگر، این مسائل بیشتر ذهن‌ها را مشغول می‌کرده و فقها سعی داشتند راهکاری برای آن بیندیشند؛اما در شهرهای مرکزی، یهودیان، مسیحیان و زرتشتیان در بعضی …

توضیحات بیشتر »

تفاوت «منفعت» و «مصلحت» در فقه امامیه/ محمد واعظی

تفاوت منفعت و مصلحت در فقه امامیه

شبکه اجتهاد: آیا «منفعت» همان «مصلحت» است و در نتیجه فقط تقابل «مصلحت» با «مفسده» معنا دارد و دیگر تقابل­ها نیز به آن ملحق می­‌شود؟ برای صحت یا سقم این مطلب ‌باید مفردات مسئله مورد بررسی قرار گیرد. واژه­‌ی «منفعت» از نظر کاربرد با کلمات «مصلحت»، «صلاح» و «خیر» عجین شده و در لغت، خلاف مضرّت و به معنای «سود و فایده»، «نفع و حاصل»، «بهره و عائد» می­‌باشد (لغت‌نامه­‌ی دهخدا، ۱۳/۱۹۱۵۴).  راغب اصفهانی نیز واژۀ «نفع» را به چیزی تعبیر نموده که برای رسیدن به خیر از آن بهره می‌­گیرند (معجم مفردات، ۵۲۳) و در مقابل «ضرر» به معنای …

توضیحات بیشتر »

نمی‌توان به مسائل حکومتی با تک گزاره‌های فقه فردی پاسخ داد/ ضرورت شکل‌گیری فقه‌های مضاف

نمی‌توان به مسائل حکومتی با تک گزاره‌های فقه فردی پاسخ داد/ ضرورت شکل‌گیری فقه‌های مضاف

از مهم‌ترین آسیب‌های فقه حکومتی آن است که بر اساس فقه فردی بخواهیم جواب سیستمی و حکومتی به وضع موجود بدهیم. نباید مسائل فقه حکومتی را با فقه فردی جواب داد. در فقه حکومتی باید ساختارهای نظام و اعمال حاکمیت را به عنوان واحدی کلان نگاه کرد و متناسب با آن ساختار جواب متناسب با آن را داد. به گزارش شبکه اجتهاد، فقه حکومتی از ادوار ممتاز فقه تشیع است. اهمیت و ضرورت پرداختن به فقه حکومتی به عنوان یکی از مقوله‌های مهم علوم انسانی از آن جاست که مهم‌ترین نرم افزار تحقق تمدن نوین اسلامی به عنوان یکی از …

توضیحات بیشتر »

تحول متکامل یا مرتجعانه کدامیک!؟

هنجارشناسی نظریه و نظریه‎پردازی در علوم نقلی/ ابوالقاسم علیدوست

هیچ‌کس مخالف تحول در حوزه نیست اگر هم عده‌ای نسبت به این امر احتیاط می‌فرمایند علتش این است که لزوماً هر تحولی را تحول متکامل نمی‌بینند و دغدغه‌هایی پیرامون این موضوع دارند که در صورت برطرف شدن آن‌ها همگی موافق این جریان هستند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست استاد خار فقه و اصول حوزه علمیه قم در خصوص موانع و راهکارهای تحول حوزه‌های علمیه با تأکید بر اینکه هیچ‌کس مخالف تحول متکامل در حوزه نیست به پایگاه ۵۹۸ گفت: بی‌شک در خصوص تحول حوزه، بعد از انقلاب کار‌های خوبی درون حوزه صورت گرفته است اکنون با نسلی …

توضیحات بیشتر »

ضرورت تقویت دانش‌های اسلامی ناظر به مسائل فراروی امت

ضرورت تقویت دانش‌های اسلامی ناظر به مسائل فراروی امت

رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی در نشست مشترک با هیئتی از علمای شیعه و سنی عراق گفت: جامعه اسلامی به شدت نیازمند تقویت بنیه‌ها و زیر ساخت‌های دانش‌های اسلامی در چارچوب رویکرد به امت و توسعه آنها به حوزه‌ها و مسائل اجتماعی معاصر فراروی امت است. به گزارش شبکه اجتهاد، هیئتی متشکل از دیوان وقف سنی و شیعه عراق و عالمانی از دانشگاه‌های هر دو مذهب این کشور به همراه مشاور وزیر آموزش عالی عراق ضمن حضور و بازدید از دانشگاه مذاهب اسلامی با حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر احمد مبلغی ریاست دانشگاه و عضو مجلس خبرگان رهبری، معاونان و مدیران گروه‌های این …

توضیحات بیشتر »
Real Time Web Analytics