قالب وردپرس افزونه وردپرس
خانه / تازه های نشر فقهی و اصولی (صفحه 49)

تازه های نشر فقهی و اصولی

تازه های نشر فقهی و اصولی

جایگاه اجتماعی – کالبدی مساجد در توسعه شهر اسلامی

معرفی کوتاه:مساجد پرتعددترین فضاهای مذهبی در شهرهای اسلامی هستند که به صورت گسترده در سطح شهرها و محله‌های شهری استقرار یافته‌اند. وجود زمینه‌های معنوی، کالبدی و اجتماعی در مساجد سبب شده تا آن‌ها به‌طور بالقوه ظرفیت تبدیل شدن به فضایی تأثیرگذار و کارآمد در شهر را با خود داشته و به صورت سرمایه‌های عظیم معنوی، اجتماعی و کالبدی به‌شمار آیند. کتاب حاضر با هدف تبیین نقش و جایگاه مساجد در انتظام‌بخشی به اجتماع و کالبد شهر در عصر حاضر تدوین شده است.

توضیحات بیشتر »

حق بر هم زدن معامله توسط ورثه در نظام خانواده

در چارچوب نظام حقوقی خانواده، یکی از مسائل قابل تأمل و کاربردی، حق بر هم زدن معاملات مربوط به ارث، توسط اعضای خانواده است. قانون مدنی در این مسأله، به تقریر ماده ۴۴۵ اکتفا کرده که در آن، حکم کلی انتقال یافتن این حق از مورث به ورثه مطرح شده است؛ لذا با توجه به خلأ قانونی در فروعات ماده قانونی مذکور، این سؤالات مطرح می­شود که چنانچه اعضای خانواده متعدد باشند و در اعمال حق خیار خویش وحدت نظر نداشته باشند، این حق به نحو عام بدلی مورد توجه قرار می­گیرد یا عام مجموعی؟ و آیا در اعمال خیار و امکان استفاده از آن، ملازمه­ای وجود دارد یا خیر؟ به استناد اصل ۱۶۷ قانون اساسی، در این قبیل مسائل باید به آراء معتبر فقهی تمسک جست؛ اما از آنجا که فقها در این موضوعات اختلاف نظر دارند؛ مقاله حاضر سعی می­کند با تکیه بر اصول و قواعد فقهی ـ حقوقی،و منابع اصیل و ‏معتبر فقهی، حکممساعد با روح قانون و هماهنگ با عمومات و اطلاقات ادله را به طور‏مستدل ارائه کند.

توضیحات بیشتر »

پیشنهادهایی برای بسط و جایگزینی نظام مالیاتی اسلام

مالیات اسلامی، کاراترین نظام مالیاتی است و نمی توان نظامی دیگر را جایگزین آن نمود.مالیات های اسلامی، مالیاتی دولتیهستند و دریافت آن ها بر دولت اسلامی واجب است. مالیات اسلامی به خزانهملیوارد می شود و صرفِ هزینه های جاری دولت می گردد. بسیاری از فقها، حکومتی بودن زکات را تایید کرده اند. دو گانگی در نظام مالیاتی، موجب بالا رفتن بار مالیاتی و افزایش فرار مالیاتی می شود. نرخ ها و نصاب های مالیات اسلامی، تاسیسی، قابل بسط به همه تولیدات و درآمدها و بر حسب شرایط، قابل تعدیل است. مالیات اسلامی، مالیات مستقیم است. این نظام، مبتنی بر آبادانی و مشوق آن است. این نظام، آثار بسیاری مانند کاهش فرار مالیاتی، افزایش کارایی، افزایش رفاه کل، کاهش مصارف و فعالیت های غیر مولد و ایجاد تعادل به همراه دارد. یکپارچه سازی نظام مالیاتی بر اساس اصول و مبانی نظام اسلامی، یک ضرورت بزرگ است و می تواند به یک انقلاب موثر در نظام اقتصادی کشور بینجامد.

توضیحات بیشتر »

امکان‌سنجی طراحی صکوک بانکی تبدیل‌شونده به سهام

تبدیل به اوراق بهادارسازی تسهیلات بانکی یکی از روش های حذف ریسک های اعتباری و کاهش ریسک نقدینگی در بانکداری متعارف است. بسیاری از بانک ها برای افزایش قدرت و کیفیت وام دهی از این تکنیک استفاده می کنند. بنگاه های اقتصادی و شرکت های سهامی، حجم قابل توجهی از این تسهیلات را در قالب عقود مختلف بانکی به خود اختصاص داده اند. در کنار سایر روش های تبدیل به اوراق بهادارسازی، تشکیل سبدی از تسهیلات و یا یک نوع خاص از تسهیلات بر اساس دیون یک شرکت خاص و با قابلیت تبدیل شوندگی این اوراق به سهام راهکار مناسبی برای تجدید منابع بانکی است. از طرف دیگر بوسیله تبدیل اوراق به سهام، شرکت در استرداد دیون خود به صاحبان اوراق کمک خواهد شد.

توضیحات بیشتر »

نقش کفر در ارث و مقایسه آن با فقه عامه

کفر یعنی پوشاندن، و به کسی کافر می گویند که حقیقتی را انکار کرده و می پوشاند. در فقه کافر به کسی می گویند که منکر خدا، رسالت پیامبر اسلام(ص)و یا یکی از ضروریات دین باشد.یکی از مسائل بحث برانگیز در ارث، مسئله ی توارث مسلمان و کافر می باشد و این که کفر چه نقشی در ارث دارد و آیا مسلمان از کافر و بالعکس ارث خواهند برد. این موضوع تحت عنوان مانعیت ارث در مذاهب اسلامی( امامیه و اهل سنت)آمده است . مطابق فتوای امامیه و حقوق ایران مسلمان از کافر ارث می برداما کافر ارث نمی برد.اما مطابق نظرات مذاهب چهار گانه اهل سنت بین ایشان هیچ گونه توارثی نخواهد بود.اقیلت های دینی نیز به مشکلاتی بر خورده اند که، گاهی از ماده ی ۸۸۱ مکرر قانون مدنی سوءاستفاده هایی می شود و باعث محروم شدن بعضی از وراث خواهد شد. موضوع مذکور در این پایان نامه بحث شده و با طرحی که نمایندگان مجلس شورای اسلامی داده اند، ممکن است که در ذیل ماده ی۸۸۱ مکررقانون مدنی، اقلیت ها مستثنی شوند، لکن هنوز تصمیمی در مجلس شورای اسلامی گرفته نشده است.

توضیحات بیشتر »

حق زوجه بر اشتغال و رابطه آن با ریاست شوهر بر خانواده در فقه امامیه و نظام حقوقی ایران

نظام حقوق مالی زوجیت در ایران، به تبع فقه امامیه، حول محور ریاست شوهر بر خانواده شکل گرفته است. نوشتار حاضر ضمن مفروض دانستن این رویکرد، به رابطه میان اشتغال زوجه و ریاست مرد بر خانواده می­پردازد. مساله اصلی این است که قانون مدنی در ماده ۱۱۱۷، به زوج در ممانعت زوجه از شغل معین، اختیار داده است. این تجویز قانونی با حق اشتغال زوجه و حقوق مالی مترتب بر آن، ظاهراً در تنافی است؛ مگر آن که در جمع میان اشتغال زن با ریاست مرد بر خانواده، بپذیریم که علی­رغم آن که ریاست شوهر بر خانواده، قاعده ای آمرانه و از آثار ازدواج بر روابط زوجین است، زوج نمی تواند از موقعیتی که قانون برای او درنظر گرفته است سوء استفاده کند؛ که اگر چنین کند، عمل وی مصداق سوء معاشرت و مخالف ماده ۱۱۰۳ قانون مدنی خواهد بود. صرف نظر از این توجیه، رویکرد فعلی به اصل ریاست شوهر بر خانواده در برخورد با حقوق مالی زوجه و آثار آن در حقوق موضوعه ایران، گاهی واقعیت­های اجتماعی را نادیده می­انگارد و از این جهت، تزاحماتی را در پی می­آورد. به گونه­ای که موجب برخی آثار مانند سوق دادن نظام مالی زوجیت به سمت شبه مشارکتی، مقبولیت بیش ترِ نکاح موقت و عدم تمایل به ازدواج با نکاح دایم می­شود؛ زیرا این تصور پیش می آید که ازدواج با نکاح دایم، موقعیت شغلی و استقلال مالی زوجه را تهدید می­کند.

توضیحات بیشتر »

بررسی ارث حق از دیدگاه فقه امامیه و حقوق ایران

معرفی کوتاه:ارث از مهم‌ترین و باسابقه‌ترین بخش‌های نظام‌های حقوقی دنیاست که در طول تاریخ بشر و در روابط حقوقی و اجتماعی انسان‌ها همواره مورد توجه بوده است. در نظام حقوقی ایران نیز به تبعیت از فقه شیعه و نظرات فقهای بزرگ امامیه، بحث ارث به عنوان یک تأسیس حقوقی بزرگ و مهم به رسمیت شناخته شده که در قسمت چهارم از کتاب دوم قانون مدنی گنجانده شده است. در کتاب حاضر طی چهار فصل به شرح کلیات و اصول ارث از دیدگاه فقه امامیه و حقوق ایران پرداخته شده است.

توضیحات بیشتر »

مصادیق و مراتب حقوق در اسلام

معرفی کوتاه:پژوهشی در زمینه حق‌الناس و رعایت حقوق فردی و اجتماعی از دیدگاه آیات و روایات است. در نوشتار حاضر به تبیین اقسام حقوق در آموزه‌های اسلام پرداخته شده و معنای لغوی و اصطلاحی حق و نیز معنای خاص حق‌الناس در متون دینی و ابعاد و زوایای مختلف آن، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. نویسنده به کارکردهای واژه "حق" در قرآن و سنت اشاره نموده و نکته‌هایی در مورد حق‌الناس در تعالیم اهل‌بیت(ع) و سیره عملی آنان ذکر نموده است. آن گاه به سیره و سخن برخی از عالمان دینی در زمینه رعایت حق‌الناس اشاره نموده و اقسام حقوق اعم از حقوق نسبی، سببی و حقوق مردم مانند حقوق مالی و معنوی را بیان کرده است. وی در ادامه به حقوق والدین و فرزندان نسبت به هم، حقوق همسران نسبت به یکدیگر، حقوق متقابل مربی و متربی، حقوق همسایگان، خویشاوندان، شرکاء، مهمانان، معلمان، دوستان، مؤمنان و دانش‌آموزان اشاره نموده و از منظری قرآنی و روایی به مصادیق مهم حق در امور مالی و غیر مالی پرداخته است.

توضیحات بیشتر »

قاعده قرعه

معرفی کوتاه:بیان کارکردهای مختلف قاعده قرعه در فقه و حل مسائل مشکل شرعی بر طبق دیدگاه فقه شیعه امامیه است. در ابتدای این اثر به بیان معنای قاعده قرعه و گستره آن در فقه امامیه پرداخته شده و برخی از مسائل و پرسش‌های رایج در باب این قاعده مطرح و پاسخ آن‌ها نیز داده شده است. آن گاه به بیان برخیاز مصادیق قاعده قرعه پرداخته شده و ادله مشروعیت آن بر طبق آیات قرآن، روایات، اجماع و عقل و بنای عقلا بیان شده است. نویسنده در همین رابطه دیدگاه برخی از فقهای معاصر و متقدم امامیه را در مورد شرایط استفاده از قاعده قرعه منعکس کرده و گستره جریان قرعه و نسبت ادله شرعی و اصول عملیه را در این زمینه بررسی کرده است. وی در همین زمینه به برخی از شبهات وارد شده بر قاعده قرعه اشاره نموده و آن‌ها را پاسخ گفته و اصل یا اماره بودن آن را نیز تبیین کرده است.

توضیحات بیشتر »

رجال‌ الشیعه فی الصحاح السته

معرفی کوتاه:معرفی برخی از شخصیت‌های شیعی و روات شیعه که اسامی آن‌ها در مجامع روایی اهل‌سنت یا همان صحاح سته است. در ابتدای این اثر به بحث در مورد نقش شیعه و راویان شیعی در تدوین منابع بزرگ روایی پرداخته شده و پس از آن به ترتیب حروف الفبا به معرفی برخی از شخصیت‌های روایی شیعی که از آن‌ها در صحاح سته نام برده شده به همراه روایاتی که آنان نقل نموده‌اند، پرداخته شده است. نویسنده ابتدا به معرفی اجمالی راوی مورد نظر پرداخته و شخصیت روایی او را از منظر علمای رجال اعم از رجالیون شیعه و اهل‌سنت بررسی نموده و پس از آن روایاتی که از وی در کتاب‌های شش‌گانه اهل سنت نقل شده است را درج نموده است. وی در این زمینه به بررسی تشیع راوی مورد نظر، وثاقت او در نقل حدیث، طبقه او در میان راویان و موضوعات روایات نقل شده از وی نیز پرداخته است.

توضیحات بیشتر »

بررسی جرم زنا در حقوق ایران و فقه حنفی

در ابواب مختـلف بزه زنا بین دو فقه امامیه و حنفیه اتفاق و اخـتلاف آراء وجــــود داشــــته وهریــک از ایــن دو دیدگاه دارای ادله براهین متفاوتی در توجیه کلامشان ارائه نموده و هر یک برای خود منطقی را پیش گرفتـه اند اماهرچند در مذهب شیعه اختلاف اصحاب در موارد بسیار جزئی وجود دارد ولیـکن اخـــتلاف درفـــقه حـنــفـیه دربرخی مسائل به جایی میرسد که بعضی از فقها احناف نظرات جناب ابوحنیفه را که امــام و پــیشوای مذاهبشان میباشد رارد می نمایند. لذاازتعاریف به عمل آمده در فقه شیعه از جرم زنا می توان گفت که این فقــه بــا حساسیت بسیارزیادی با این مسئله برخورد نــمود و روابط جنسی زن و مرد را فقـط در مقوله عقد نکـاح مـورد پـذیـــرش قرار داده است اما با نگاهی به نظرات ا بوحنیفه در این زمینه و بیان احکـامی مانند حلیت وطی با زن مسـتاجره یا عدم حد شرعی درصورت نکاح مرد با محارم حتی با داشتن علم به حرمــت ازدواج و دیگر احکـام این چنینی که در بسیاری از موارد با نظر غالب فقهای احناف دارای اختلاف بوده ولیکــن اســـتنــباط می شــود کــه حنـفیه با موضوع زنا برخورد ارفاق آمیزی داشته وآنچنان شناعتی که در فقه شیعه با این عمل گناه آلودنسبت داده میشود در فقه حنفیه وجود ندارد.

توضیحات بیشتر »

بررسی تطبیقی اندیشه های علی عبدالرزاق و سید قطب در خصوص خلافت و حکومت در اسلام

معرفی کوتاه:کتاب حاضر، پژوهشی است که هدف آن بررسی تطبیقی اندیشه‌های «سیدقطب» و «علی عبدالرزاق» در خصوص خلافت و حکومت در اسلام است. «علی عبدالرزاق» و «سید قطب» از مهم‌ترین پرسشگران بنیادی‌ترین بحث در اندیشه سیاسی، یعنی نسبت دین و سیاست هستند، با این تفاوت که «عبدالرزاق» می‌کوشد تا سکولاریسم را از نصوص دینی نتیجه بگیرد، ولی «سیدقطب» در تضاد با آن، نظریه وحدت دین و سیاست را اثبات می‌کند. این تحقیق می‌کوشد تا نشان دهد که چگونه آن دو با وجود پرورش دینی و داشتن اندیشه الهی، از موضع درون دینی به تضادی تئوریک در نسبت دین و سیاست می‌رسند.

توضیحات بیشتر »

احکام نوپدید فقهی

معرفی کوتاه:بررسی برخی از مسائل مستحدثه فقهی با ذکر نمونه‌ها و مصادیق مختلف با استناد به مبانی قرآنی و روایی است. در نوشتار حاضر برخی از قواعد و اصول مبتنی بر فقه شیعه امامیه که بر اساس آن می‌توان به حل مشکلات و معضلات فقهی جدید پرداخت، مورد بحث و بررسی قرار گرفته و نمونه‌هایی از مسائل پزشکی و اقتصادی مستحدثه، تبیین شده است. نویسنده معتقد است که قرآن کریم و مبانی فقه امامیه برای مسائل نوپدید فقهی پاسخ مناسبی دارد و قواعد اصولی و فقهی با تغییر موضوعات نیز قدرت حل معضلات را دارد. وی در همین راستا به بیان احکام مستحدثه فقهی مربوط به تشریح اجساد مردگان، خسارات مازاد بر دیه، عسر و حرج زوجه، احداث خیابان و بزرگراه، مسائل مربوط به معاملات نوظهور مانند اوراق بهادار پرداخته و نقش زمان و مکان در اجتهاد و مبناسازی قرآن برای استنباط احکام نوپدید را بررسی نموده است.

توضیحات بیشتر »

مجموعه مقالات سومین همایش ملی نظریه مردم سالاری دینی: مقالات علمی – ترویجی

معرفی کوتاه:مقالاتی در مورد مبانی مردم‌سالاری دینی، حکومت دینی، رابطه اسلام و دموکراسی، حقوق شهروندی و مباحث مربوط به جایگاه مردم در نظام اسلامی با استناد به آموزه‌های قرآن و سنت است. در این مجلد نیز برخی دیگر از ابعاد مختلف مروبط به شاخص‌های نظام مردم‌سالاری دینی به صورت مقالاتی مجزا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و دیدگاه‌های مختلف در این زمینه ارایه شده است. در این مقالات به بررسی اموری همچون: مقایسه مردم‌سالاری دینی با سایر نظام‌های رایج، نقش مشروعیت معطوف به التزام سیاسی در کارآمدی نظام مردم‌سالاری دینی، مفهوم مطلقه بودن در ولایت فقیه، حقوق اقلیت‌های مذهبی در قوانین موضوعه نظام مبتنی بر مردم‌سالاری دینی، جایگاه رأی اکثریت در حکومت اسلامی بر اساس نظریات امام خمینی، مقایسه مبانی نظری مردم‌سالاری دینی با دموکراسی مورد نظر مکاتب غربی، جایگاه اخلاق و معنویت در این نظام، مبانی قرآنی و کلامی این نظام، مختصات چنین نظامی از دیدگاه امام خمینی، چالش‌‌ها و راهکارهای مشارکت سیاسی، فهم عمل مشارکت اجتماعی افراد مسلمان و متجدد، جایگاه احساس عدالت در مردم‌سالاری دینی و پیش فرض‌های نظری مربوط به آن پرداخته شده است.

توضیحات بیشتر »
Real Time Web Analytics Clicky