قالب وردپرس افزونه وردپرس
خانه / همه مطالب / اجتهاد و اصول فقه

اجتهاد و اصول فقه

اجتهاد و اصول فقه

تفسیر «تسنیم»؛ ثمره چهار نسل اندیشه و نقد علمی است/ نظام باید بر پایه عقلانیت باشد، تنها عالم شدن کافی نیست/ امامت مهجور است؛ اگر امامت درست شد، عقل و علم زنده می‌شود

تفسیر «تسنیم»؛ ثمره چهار نسل اندیشه و نقد علمی است/ نظام باید بر پایه عقلانیت باشد، تنها عالم شدن کافی نیست/ مامت مهجور است؛ اگر امامت درست شد، عقل و علم زنده می‌شود

آیت‌الله جوادی آملی مولف تفسیرشریف تسنیم، پس از رونمایی از ۸۰ جلد تفسیر تسنیم، به نقش حوزه‌های علمیه در ترویج معارف قرآنی اشاره کرده و تفسیر «تسنیم» را محصول تلاش‌های حوزه دانست و اظهار داشت: بدون تردید این کار، کار حوزه است، بنده یک نفر در برابر این گروه با عظمت هستم. به گزارش شبکه اجتهاد، همایش بین المللی تفسیر «تسنیم»، اثر عظیم علمی و تفسیری حضرت آیت‌الله جوادی آملی، صبح امروز با حضور معظم‌له و اساتید مکرم صادق آملی لاریجانی، علیرضا اعرافی، محمدی گلپایگانی، سیدحسن خمینی، سید عباس صالحی و جمع دیگری از مسئولین کشوری و لشکری و همچنین …

توضیحات بیشتر »

حوزه علمیه وام‌دار آیت‌الله جوادی است/ کاری کنید مراجعه‌ به تفسیر یک فرهنگ بشود/ تفسیر تسنیم یک «المیزان» امروز است

حوزه علمیه وام‌دار آیت‌الله جوادی است/ کاری کنید مراجعه‌ به تفسیر یک فرهنگ بشود/ تفسیر تسنیم یک «المیزان» امروز است

رهبر انقلاب، با تجلیل از شخصیت ممتاز آیت‌‌الله جوادی آملی مفسّر بزرگ قرآن کریم و صاحب تفسیر تسنیم، حوزه علمیه را وام‌دار مجاهدت این عالم فرزانه در ممارست بیش از ۴۰ ساله برای تحقیق و تدریس و تألیف تفسیر تسنیم دانستند و افزودند: البته فعالیت‌های آیت‌الله جوادی آملی در زمینه علوم عقلی و نقلی و کارهای فقهی، فلسفی و عرفانی ایشان همگی مهم و درخور تقدیر است اما هیچکدام قابل مقایسه با کار تفسیر قرآن ایشان نیست. به گزارش شبکه اجتهاد، بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار دست‌اندرکاران برگزاری همایش بین‌المللی تفسیر تسنیم که در تاریخ ۴ اسفند ۱۴۰۳ …

توضیحات بیشتر »

سید حسن نصرالله؛ استثنا یا قاعده؟/ سیدعلیرضا نقیب‌پور

سید حسن نصرالله؛ استثنا یا قاعده؟/ سیدعلیرضا نقیب‌پور

شبکه اجتهاد: سید حسن نصرالله، فرزند حوزه‌های علمیه شیعه است، اما آیا این دستگاه تربیتی، الگویی همچون او را به‌عنوان یک استاندارد و نُرم می‌پذیرد؟ یا آنکه نسبت او به حوزه علمیه صرفاً در ابعاد معنوی و تلبس به عبا و عمامه تعریف می‌شود و فهم سیاسی، رهبری میدانی، فراست و هوشیاری او در عرصه‌های حساس مبارزه و سیاست، محصولی خارج از چارچوب خروجی حوزه به شمار می‌آید؟ چنانکه اگر فارغ‌التحصیل رشته پزشکی وارد عرصه مبارزات سیاسی و نظامی شد، به معنای آن نیست که حاصل فلان دانشکده علوم پزشکی است که برای تربیت نیروی متخصص تأسیس شده و برنامه‌ریزی …

توضیحات بیشتر »

علوم اسلامی در مسیر کاربردی‌سازی؛ اساتید چه گفتند؟

علوم اسلامی در مسیر کاربردی‌سازی؛ اساتید چه گفتند؟

اساتید حاضر در هم‌اندیشی توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی، مباحثی همچون روش‌های کاربردی‌سازی علوم اسلامی، چالش‌ها و الزامات آن، آینده‌پژوهی در فقه، نقد رویکردهای سنتی در حقوق و مجازات، نقش علوم اسلامی در حکمرانی و توسعه، و ارتباط آن با سایر علوم؛ به تبادل نظر پرداختند. حاضران ضمن بررسی ابعاد مختلف این موضوع، بر ضرورت نگاه جامع، تقسیم کار علمی، تعامل با بدنه جامعه و توجه به تحولات جهانی تأکید کردند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، چهارمین و پنجمین هم‌اندیشیِ توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی با حضور متخصصان برجستۀ علوم اسلامی طی دو روز در مشهد برگزار شد.  اعضای هم‌اندیشی و …

توضیحات بیشتر »

هم‌اندیشیِ توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی در قاب تصویر

هم‌اندیشیِ توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی در قاب تصویر

چهارمین و پنجمین هم‌اندیشیِ توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی با بررسی دو موضوع «روش کاربردی‌سازی در علوم اسلامی» و «ظرفیت‌ها و چالش‌های هوش مصنوعی در علوم اسلامی» با حضور متخصصان برجستۀ علوم اسلامی در مشهد برگزار شد تا بستری برای تبادل اندیشه‌ها، شناسایی و ارائه راهکارهای نوین در مسیر پیشرفت علوم اسلامی فراهم گردد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، اگرچه اصطلاح علوم اسلامی به‌خصوص در سال‌های اخیر، کاربردهای گوناگونی یافته، اما همچنان بیشتر به معنای رایج اخصّ (دانش‌های ناظر به کشف و تبیین آموزه‌های اسلام) به کار می‌رود و در یک دسته‌بندی متعارف، عبارت است از: تفسیر و علوم قرآن، علوم …

توضیحات بیشتر »

ظرفیت‌ها و کاستی‌های فقه موجود برای فقه حکمرانی

ظرفیت‌ها و کاستی‌های فقه موجود برای فقه حکمرانی

استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه مشهد گفت: فقه حکمرانی نیازمند بازنگری، توسعه و نوسازی است تا بتواند به نیازهای پیچیده و نوظهور جامعه امروز پاسخ دهد. این امر مستلزم شفاف‌سازی فرایندهای استنباط، تقویت موضوع‌شناسی، توسعه مبانی و پیش‌فرض‌ها، توجه به مسائل کلان و نظام‌سازی و اجرای فقه در جامعه است.  به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «ظرفیت‌ها و کاستی‌های فقه موجود برای فقه حکمرانی» با حضور حجت‌الاسلام و المسلمین استاد حمید درایتی در مدرسه عالی فقاهت عالم‌آل‌محمد (علیه و علیهم‌السلام) برگزار شد. در ادامه، متن این نشست از نظر مخاطبان خواهد گذشت.  اقتصاد، خاستگاه مباحث حکمرانی حکمرانی سابقه‌اش …

توضیحات بیشتر »

کتابی برای فقه‌پژوهان؛ مرجعیت مجتهد متجزی

کتابی برای فقه‌پژوهان؛ مرجعیت مجتهد متجزی

کتاب مرجعیت مجتهد متجزی تألیف حجت‌الاسلام والمسلمین ناصر متقی املشی و به کوشش حجت‌الاسلام علیرضا رضائی به همت انتشارات میراث ماندگار در زمستان ۱۴۰۳ در ۱۳۶ صفحهٔ چاپ رقعی به زیور طبع آراسته گردید. به گزارش شبکه اجتهاد، این کتاب در شش گفتار منتشر شده که گفتار اول مربوط به تعریف اجتهاد بوده که در آن مباحثی همچون مدخل، تعریف لغوی، اجتهاد و مجتهد در نصوص دینی، تعاریف اصطلاحی اجتهاد و تبیین آنها آمده است. همچنین گفتار دوم مربوط به اقسام اجتهاد و تعاریف آن‌ها و عنوان گفتار سوم، امکان اجتهاد تجزی است که در این گفتار، سه قول مطرح …

توضیحات بیشتر »

نظاره‌ای بر یک مناظره

نظاره‌ای بر یک مناظره

اختصاصی شبکه اجتهاد: جریان مناظره روز هفده بهمن‌ماه ۱۴۰۳ در مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام قم، بین دو تن از اساتید خارج فقه و اصول، اساتید معظم علیدوست و اسلامیان، با عنوان «بررسی نقش استقلالی عقل و تاثیرگذاری مقاصد شریعت در استنباط احکام»، با برخی حواشیِ خارج از موضوع، به ویژه در ده دقیقه پایانی همراه بود، که توقع از برگزارکنندگان این مناظره آن بود که این دقایق پایانی در معرض انتشار عمومی قرار نگیرد که مع الاسف، هم در نشر نسخه صوتی و هم در نشر نسخه متنی به انتشار عمومی رسید. مناظره علمی اگر به مشاجره‌ای خارج …

توضیحات بیشتر »

شش قاعده کلیدی برای کشف تصحیفات در اسناد حدیثی

شش قاعده کلیدی برای کشف تصحیفات در اسناد حدیثی

شبکه اجتهاد: در بررسی متون کهن، به‌ویژه در حوزه‌های حدیث و تاریخ، پدیده‌ی تصحیف (تحریف یا تغییر ناخواسته در متن) یکی از چالش‌های جدی پیش‌روی محققان است. این تصحیفات می‌توانند ناشی از عوامل متعددی باشند، از جمله اشتباهات ناسخان، شباهت‌های ظاهری بین اسامی، یا عادات ذهنی کاتبان. در این موجز، شش قاعده‌ی کلیدی که برای کشف و تصحیح این تصحیفات به‌کار می‌روند، به‌همراه شواهد و مثال‌های مرتبط، ارائه می‌شود. این قواعد از دقت و ظرافت بالایی برخوردارند. ۱. تأثیر کثرت روایت یک راوی از یکی از مشایخ و اشتراک نام با شیخ دیگر هنگامی که یک راوی به‌طور مکرر از …

توضیحات بیشتر »

فقه میان گفت‌وگو و جزم‌اندیشی!/ سید شمس‌الدین حسینی‌کیا

فقه میان گفت‌وگو و جزم‌اندیشی!/ سید شمس‌الدین حسینی‌کیا

اختصاصی شبکه اجتهاد: هفته گذشته و به فاصله‌ای نه چندان زیاد از مناظره استاد ابوالقاسم علیدوست و دکتر سروش شاهد برگزاری مناظره میان دو تن از اساتید حوزه علمیه قم بودیم؛ استاد علیدوست و استاد اسلامیان. طبیعتاً سؤال مهمی که بعد از مشاهده این دو مناظره به ذهن می‌رسد این است که چه می‌شود که مناظره میان دو نفر در شرق و غرب جغرافیایی و شاید فکری این عالم، در سه جلسه و حدوداً شش ساعت، در کمال آرامش و احترام، برگزار می‌شود، اما مناظره دو نفر که شاید فاصله محل تدریسشان به چند صد متر هم نرسد، در کمتر …

توضیحات بیشتر »

لزوم بحث از مدرنیته در استنباط احکام فقهی

لزوم بحث از مدرنیته در استنباط احکام فقهی

شبکه اجتهاد: مسائل و موضوعات در دنیای مدرن، بخاطر نفوذ مدرنیته تقریبا به همه حوزه‌های جامعه شناختی، شکل پیچیده‌ای به خود گرفتند و برای استنباط احکام فقهی مرتبط با آن موضوعات، بدون درنظر گرفتن تاثیرات مدرینته بر موضوع مورد بحث و حیثیت‌های مختلف شکل گرفته موضوع، نمی‌توان به ادله فقهی مربوطه مراجعه کرد. چه‌بسا، موضوع در جهان مدرن، بگونه‌ای تغییر یافته است و از ماهیتش در دوران صدور روایات، دور شده که موجب تغییر حکم فقهی آن موضوع می‌شود. به این نکته، استاد شهید مطهری بخوبی التفات داشتند و قائل بودند باید از مساله سرمایه‌داری به عنوان یک پدیده نو …

توضیحات بیشتر »

«حوزه علمیه» و «مرجعیت در مطالعات اسلامی و علوم انسانی»

«حوزه علمیه» و «مرجعیت در مطالعات اسلامی و علوم انسانی»

شبکه اجتهاد: با انتخاب اعضای محترم دوره جدید شورای عالی حوزه‌های علمیه، امیدهای تحولی در حوزه‌ علمیه زنده شده‌اند. امید به تحولاتی اساسی در سخت‌افزار و نرم‌افزار حوزه‌های علمیه. امید به نقش‌آفرینی حوزه‌ علمیه در تأمین نیازمندی‌های گام دوم انقلاب (یعنی گام دوم فردسازی، جامعه‌پردازی و تمدن‌سازی). امید به تحقق مرجعیت علمی حوزه‌های علمیه در مطالعات اسلامی و علوم انسانی اسلامی. امید به ورود حوزه‌های علمیه در مجامع علمی بین‌المللی. امید به نقش‌آفرینی حوزه‌های علمیه در نهادینه‌سازی دین و ارزش‌‌های دینی در زیست اجتماعی و تمدنی ایران اسلامی و …. به هر حال، وظیفه‌ای سنگین بر دوش اعضای محترم و …

توضیحات بیشتر »

تدوین جامع‌ترین موسوعه فقهی بر اساس کتاب تحریر الوسیله

تدوین جامع‌ترین موسوعه فقهی بر اساس کتاب تحریر الوسیله

موسسه بسوی اجتهاد با برگزاری نشستی علمی، گزارشی از تدوین جامع‌ترین موسوعه فقهی بر اساس متن تحریرالوسیله از تقریرات فقیه عالیقدر آیت‌الله سید حسن مرتضوی ارائه نمود. به گزارش شبکه اجتهاد، در این جلسه علمی، بر ویژگی‌های منحصر به فرد کتاب تحریرالوسیله به عنوان متن علمی درس خارج و مقایسه آن با دیگر کتب فتوایی چون عروه الوثقی تأکید شد. بر پایه همین گزارش در این نشست، استاد محمد حسن ربانی بیرجندی، کتاب تحریرالوسیله را به عنوان به روزترین، کامل‌ترین و جامع‌ترین کتاب فتوایی فقه شیعه معرفی کرد. این استاد عالی حوزه علمیه مشهد تأکید کرد که این کتاب به …

توضیحات بیشتر »

نکاتی پیرامون قاعده ملازمه و درک عقل نسبت به ملاکات احکام شرعی/ محمدجواد لطفی

نکاتی پیرامون قاعده ملازمه و درک عقل نسبت به ملاکات احکام شرعی/ محمدجواد لطفی

شبکه اجتهاد: این یادداشت به نکاتی چند پیرامون قاعده ملازمه و درک عقل نسبت به ملاکات احکام شرعی، ناظر به مناظره اخیر اساتید معظم علیدوست و اسلامیان اشاره کرده است که در ادامه از نگاه می‌گذرد. ۱. اظهارنظر در رابطه با قاعده ملازمه و کاربست فقهی آن بدون در نظر گرفتن مبانی اصولی و کلامی مؤثر در آن، امری غیر قابل قبول است؛ از جمله اینکه آیا فقیه و محقق، در مسأله حجیت قطع همچون مشهور اصولیان قائل به حجیت ذاتی آن است؟ (از هر سببی که حاصل آید) یا همانند بعضی از اخباریون بین قطع حاصل از کتاب و سنت …

توضیحات بیشتر »

انقلاب اسلامی و تحولی نوین در فقه شیعه؛ از نظریه‌پردازی تا اجرا

انقلاب اسلامی و تحولی نوین در فقه شیعه؛ از نظریه‌پردازی تا اجرا

انقلاب اسلامی ایران که به رهبری امام خمینی(ره) شکل گرفت و به پیروزی رسید، جامعه را با مسائل جدیدی روبه‌رو ساخته. اداره جامعه از سوی فقیهی آگاه و براساس قوانین اسلامی، بستری را فراهم آورد که به پیدایش مسائل جدیدی انجامید. پس نیازهای تازه‌ای شکل گرفت که حکومت خواه‌ناخواه باید با آن روبه‌رو می‌شد. بنابراین، فقها باید درباره انطباق این مسائل با احکام اسلامی، فکر می‌کردند. حل این مسائل، شکوفایی فقه و کشف ظرفیت بالای آن را درپی داشت. مجموعه این موارد سبب شد حوزه‌های علمیه و فقها طی چند دهه اخیر، به این مباحث ورود پیدا کنند و به‌همین‌ترتیب …

توضیحات بیشتر »

حوزه تا آنجا که ممکن است باید روش سنتی خود را حفظ کند/ انتخاب آزاد استاد از افتخارات حوزه است/ اصلاح حوزه باید گام‌به‌گام و سنجیده باشد

حوزه تا آنجا که ممکن است باید روش سنتی خود را حفظ کند/ انتخاب آزاد استاد از افتخارات حوزه است/ اصلاح حوزه باید گام‌به‌گام و سنجیده باشد

حوزه تا آنجا که ممکن است باید روش سنتی خود را حفظ کند و از ویژگی‌های مخصوص آن مثل مباحثه که در تفهیم درس نقش مهمی دارد، استفاده شود.‌ همچنین یکی از افتخارات همیشگی حوزه، استاد انتخابی بوده و امروز هم این موضوع باید به قوت خود ادامه داشته باشد باید به همه اساتید توجه شود و بتوانند شاگرد تربیت نمایند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد محمدمهدی شب‌زنده‌دار عضو جامعه مدرسین و دبیر شورای عالی حوزه‌های علمیه با حضور در بیت آیات ناصر مکارم شیرازی و جعفر سبحانی با این مراجع دیدار و گفتگو کرد. آیت‌الله مکارم شیرازی در این …

توضیحات بیشتر »

استقلال عقل در کشف ملاکات احکام شرعی؛ تحلیل مبانی، استدلال‌ها و چالش‌ها

استقلال عقل در کشف ملاکات احکام شرعی؛ تحلیل مبانی، استدلال‌ها و چالش‌ها

محور اصلی گفتگوی دو استاد برجسته خارج فقه و اصول، استاد اسلامیان و استاد علیدوست، بررسی استقلال عقل در استنباط احکام شرعی بود. این مناظره در فضایی علمی و با حضور اساتید و فضلای حوزه شکل گرفت و مباحث مطرح شده دارای جنبه‌های استدلالی بود که در ادامه به‌تفصیل بررسی می‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، هفتمین کرسی گروه اصول فقه مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با عنوان «نقد استقلال عقل در استنباط مقاصد الشریعه» با شرکت گسترده اساتید، طلاب و محققین برگزار شد. در این برنامه علمی استاد علیرضا اسلامیان به عنوان ارائه دهنده، استاد ابوالقاسم علیدوست به عنوان ناقد و …

توضیحات بیشتر »

ارتش یک نفره!/ علی‌اصغرهمایون

ارتش یک نفره!/ علی‌اصغرهمایون

اختصاصی شبکه اجتهاد: استاد ابوالقاسم علیدوست، بازیگری غیرقابل چشم پوشی و عنصری تأثیرگذار در حوزه علمیه قم است. چه او را دوست داشته باشیم و چه دوست نداشته باشیم، نمی‌توان از تأثیرگذاری او بر حوزه علمیه قم و دانش فقه، چشم پوشی کرد. او سالهاست که با سلاح دانش و راهبرد گفتگو، به بیان نظرات خویش پرداخته است. استاد قدیمی و نویسنده کم‌نویس اما تأثیرگذار حوزه علمیه قم، همواره در مرز دانش حرکت کرده است؛ چه زمانی که از عقل و عرف سخن گفت، چه وقتی که پای مصحلت را به دانش فقه باز کرد و چه آن هنگام که …

توضیحات بیشتر »

«فقه مقاصدی» یا «مقصدبسنده» مورد تایید ما نیست/ امام (ره) و آیت‌الله سیستانی در برخی موارد از رویکرد مقاصدی در استنباطات فقهی خود بهره برده‌اند/ ضرورت لحاظ نصوص مقاصدی در فرآیند اجتهاد در کنار سایر ادله‌ی شرعی

«فقه مقاصدی» یا «مقصدبسنده» مورد تایید ما نیست/ امام (ره) و آیت‌الله سیستانی در برخی موارد از رویکرد مقاصدی در استنباطات فقهی خود بهره برده‌اند/ ضرورت لحاظ نصوص مقاصدی در فرآیند اجتهاد در کنار سایر ادله‌ی شرعی

استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم گفت: در فقه امامیه، نه نظریه‌ی «مقاصد بسنده» (که نصوص را کنار گذاشته و صرفاً بر مقاصد تکیه می‌کند) مورد پذیرش است، و نه فقه مقاصدی به معنای رایج در اندیشه‌ی برخی اهل سنت، بلکه آنچه مورد تأکید است، ضرورت لحاظ نصوص مقاصدی در فرآیند اجتهاد و استنباط احکام در کنار سایر ادله‌ی شرعی است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشست علمی «بازتبیین و آسیب‌شناسی اندیشه کارکرد نصوص مبیّن اهداف عالی و مقاصد شریعت در استنباط احکام» با ارائه استاد ابوالقاسم علیدوست در مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) برگزار شد، این استاد عالی …

توضیحات بیشتر »

آیا گفتمان امام (ره) در حوزه مهجور است؟

آیا گفتمان امام (ره) در حوزه مهجور است؟

شبکه اجتهاد: گاهی شنیده می‌شود که گفتمان امام‌ (ره) در متن حوزه امتداد پیدا نکرده و حوزه علمیه قم به عنوان مادر انقلاب دچار بلیه “نجفی شدن” گشته و طبیعتا برای این بیماری باید دنبال راه حلی بود. به نظر نگارنده، این تصوربا واقعیت حوزه قم مطابق نیست و دال مرکزی گفتمان انقلاب بیش از هر زمانی در حوزه معاصر ریشه دوانده و بذری که در این زمین بارور به دست مبارک امام پاشیده شد، امروز به نهال‌های بالنده تبدیل شده است. اگرچه حوزه‌های علمیه در امتداد مهجوریت تاریخی خود و در همه‌ی این قرن‌هایی که قرار نبود شریعت در …

توضیحات بیشتر »

برگزاری ۱۱۰ درس خارج فقه با موضوعات روز/ فقه معاصر باید در دانشگاه هم جا باز کند

برگزاری ۱۱۰ درس خارج فقه با موضوعات روز/ فقه معاصر باید در دانشگاه هم جا باز کند

حجت‌الاسلام اثنی عشری با بیان اینکه در سال تحصیلی ۱۴۰۳ شاهد برپایی ۱۱۰ جلسه درس خارج فقه معاصر هستیم که موضوعات جدید را بررسی می‌کنند، گفت: این دستاوردها باید در قالبی ارائه شود که در دانشگاه‌های ما هم قابل استفاده بوده و در فضا و ادبیات دانشگاهی ما جا باز کند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام حسین اثنی عشری، ضمن اشاره به تاریخچه و نحوه ایجاد تحول اجتهادی در جریان فقهی حوزه‌ها‌ی علمیه، اظهارکرد: دفتر فقه معاصر در راستای اجرای فرمایشات مقام معظم رهبری و تاکیدات ایشان طی چندین سال و همچنین تاکیدات دیگر بزرگان حوزه پس از چند سال …

توضیحات بیشتر »

دلالت‌های فقه الإجتماعی یک حدیث در الگوی تعامل اجتماعی/ امین کربلایی

دلالت‌های فقه الإجتماعی یک حدیث در الگوی تعامل اجتماعی/ امین کربلایی

شبکه اجتهاد: یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های پژوهشگران حوزه فقه اجتماعی، یافتن الگویی جامع و کارآمد برای تعاملات اجتماعی، به ویژه در جوامع چند فرهنگی است. روایات اهل بیت (ع) به ویژه روایتی که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است، الگوی جامعی را برای کنشگری اجتماعی ارائه می‌دهد. این الگو می‌تواند به عنوان راهنمایی برای ایجاد نظم اجتماعی پایدار و ارتقای آن به کار گرفته شود. مقدمتا باید متذکر شد که در حوزه کنش اجتماعی، دو رویکرد عمده قابل تشخیص است: ۱. رویکرد عمومی نسبت به تعاملات کلی جامعه، أعم از گروه‌های موافق و مخالف فرهنگی، پرداخته و به …

توضیحات بیشتر »

بررسی فقهی موضوعات اعتقادی؛ معنا و امکان‌ سنجی

بررسی فقهی موضوعات اعتقادی؛ معنا و امکان‌ سنجی

چاپ اول کتاب «بررسی فقهی موضوعات اعتقادی؛ معنا و امکان سنجی» اثر حاضر نوشته حسن حیدرزاده، در دبیرخانه حمایت از پژوهش‌های مورد نیاز نظام اسلامی تدوین و توسط «مؤسسه انتشارات حوزه‌های علمیه» به چاپ رسیده است. به گزارش شبکه اجتهاد، در راستای توسعه مرزهای دانش فقه، لازم است با روش شناسی اجتهادی و استنباطی در حوزه علوم اعتقادی وارد شده و آن را از دریچه فقه به‌معنای اخص آن، مورد بررسی قرار داد و حکم شرعی تصرفات اختیاری متصور در اعتقادات (اکتساب، اجتناب، تشدید و تضعیف) را به‌دست آورد. به عبارتی دایره فقه اصطلاحی را که تنها به استنباط حکم …

توضیحات بیشتر »

نقد کتاب اصول فقه و هرمنوتیک روش شناختی

اصول فقه و هرمنوتیک روش‌شناختی

شبکه اجتهاد: اصل موضوع و ایده کتاب در مقایسه و ارزیابی اصول فقه با هرمنوتیک روش شناختی خوب و ضرروی است ولی این اثر نخستین در این موضوع نیست و پیش از این نیز پژوهش‌های متعددی در این باب انجام شده است. نویسنده محترم طرفین مقایسه را در دیگر کتاب‌های خود پیش‌تر کاویده است. نویسنده صورت‌بندی از مسائل اساسی شایسته بحث در هرمنوتیک روش شناختی و اصول فقه ارائه کرده است ولی خودش نظریه‌ای را ابداع ننموده است و تاکید دارد که اثر وی پژوهشی مقایسه‌ای است ولی با این پیش فرض که نشان دهد نظریه فهم متن اصولیان شیعه …

توضیحات بیشتر »

تأثیر عوامل اجتماعی بر اجتهاد فقیه/ حسین نیک

تأثیر عوامل اجتماعی بر اجتهاد فقیه/ حسین نیک

شبکه اجتهاد: فقه اسلامی همواره در تعامل با جامعه و تحولات آن بوده است. فتاوای فقهی بر اساس روش و منابع معتبر استنباط، پاسخ‌هایی به پرسش‌های روزمره در زمینه‌های مختلف زندگی است؛ اما آیا این پاسخ‌ها صرفا بر مبنای متون دینی و قواعد فقهی صادر می‌شوند، یا اینکه عوامل اجتماعی نیز در شکل‌گیری آنها دخیل هستند؟ به نظر می‌رسد عوامل اجتماعی، از جمله تجربه زیستی، تعلقات اجتماعی و علاقه‌های شناختی، به طور پیچیده‌ای بر فتواهای فقها تأثیر می‌گذارند. این عوامل می‌توانند باعث ایجاد تفاوت در تفسیر متون دینی و ارائه فتواهای مختلف شوند. ۱. تجربه زیستی تجربه زیستی هر فرد، …

توضیحات بیشتر »

سه فرضیه در ماهیت فقه معاصر/ احمد مبلغی

سه فرضیه در ماهیت فقه معاصر/ احمد مبلغی

شبکه اجتهاد: اخیرا در محافل فقهی و دانشگاهی، اخبار مربوط به «فقه معاصر» زیاد شنیده می‌شود. این اصطلاح زیبا در میان علاقه‌مندان به فقه در عصر ما، بسیار مورد توجه قرار گرفته است. فقه معاصر تلاش می‌کند تا کمال و زیبایی شریعت را در شرایط پیچیده و پیشرفته امروزه احیا کند و به دنبال راهی برای ترکیب اصالت فقه با تحولات شگفت انگیزی است که بر زندگی انسان‌ها تاثیر گذاشته است. بنابراین باید از این مفهوم استقبال کنیم. اما سوال اینجاست که دقیقاً منظور از فقه معاصر چیست؟ اگرچه فقه معاصر، اصطلاح بسیار جذابی است؛ اما تعریف دقیقی از آن …

توضیحات بیشتر »

کشف الغطاء عن کشف الغطاء/ سجاد علی بیگی

کشف الغطاء عن کشف الغطاء/ سجاد علی بیگی

اختصاصی شبکه اجتهاد: کتب فقهی و کلامی علمای مسلمان، گنجینه‌ای است از هزاران ایده و اندیشه و سوال و جواب که هر ذهن پویا و جوالی می‌تواند از این آبشخور ارزشمند، بهره‌های وافی و کافی را ببرد. «کشف الغطاء عن الشریعه الغراء» که از شیخ جعفر کاشف الغطاء می‌باشد، از بارزترین مصادیق این گنجینه‌هاست. این کتاب که شاید نوعی کتاب اسلام شناسی باشد، با مقدمه‌‌ی بسیار جالب کلامی آغاز می‌شود که به فراخور زمان مصنف، بخش قابل توجهی از آن به امامت، خصوصا خلافت امیرالمومنین علیه‌السلام پرداخته است و بخش‌های توحید و نبوت و معاد از آن مطالب کمتری دارند. …

توضیحات بیشتر »

نظریه خطابات قانونیه توانست تحولی اساسی در فقه ایجاد کند/ پویایی فقه در گرو تقویت گفتمان اصالت و معاصرت

نظریه خطابات قانونیه توانست تحولی اساسی در فقه ایجاد کند/ پویایی فقه در گرو تقویت گفتمان اصالت و معاصرت

نظریه خطابات قانونیه امام خمینی(ره)، تأثیر شگرفی بر فقه و اصول داشته و بسیاری از مسائل را بازتعریف کرده است. این نظریه، با تبیین ماهیت قوانین الهی به‌عنوان قوانین ثابت و عام، شبهات مربوط به انطباق احکام اسلامی با زمان و مکان را پاسخ داده و چارچوبی محکم برای فهم صحیح از شریعت ارائه می‌دهد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشست هم‌اندیشی اساتید خارج حوزه علمیه خراسان با محوریت «اندیشه‌های فقهی و اصولی حضرت امام خمینی (ره) و نظریه خطابات قانونی» با حضور آیات و اساتید: مصطفی اشرفی شاهرودی، مهدی مروارید، محمد مروارید، محمدجواد فاضل لنکرانی، ابوالقاسم علیدوست، مهدی زمانی‌فرد، علی …

توضیحات بیشتر »

دیدگاه‌‌های نوآورانه میرزای‌ نائینی راهگشای مسائل عصر حاضر

دیدگاه‌‌های نوآورانه میرزای‌نائینی راهگشای مسائل عصر حاضر

آیت‌الله جوادی آملی در دیدار جمعی از اعضای کنگره بین‌المللی مرحوم میرزای نایینی گفت: اگر مرحوم نائینی امروز در میان ما حضور داشت، با نگاه ژرف‌ خود، مفهوم آزادی و کرامت انسانی را در کنار اصول فقهی و شرعی به عنوان محورهای اصلی زندگی اجتماعی مطرح می‌کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، جمعی از اعضای کنگره بین المللی مرحوم میرزای نایینی امروز حضور در بیت آیت‌الله عبدالله جوادی آملی با ایشان دیدار و گفتگو کردند. آیت‌الله جوادی آملی در این دیدار، ضمن بزرگداشت مقام علمی و معنوی مرحوم آیت ‌الله العظمی نائینی، نقش مهم ایشان را در احیای فقه اجتماعی و …

توضیحات بیشتر »

اشتباه در برداشت از روایت به علت تقطیع/ محمد ذکاوت صفت

اشتباه در برداشت از روایت به علت تقطیع/ محمد ذکاوت صفت

اختصاصی شبکه اجتهاد: تقطیع روایت، به معنای برشِ بخشی از روایت است و نقلِ آن بخش که فعلاً مورد نیاز است. نویسندگان کتاب‌های روائی، پس از انتقال روایات از اصول اصلیِ آن و شروع به تبویب (باب بندی) روایات، مجبور به تقطیع روایات شدند. گاهی نقلِ تقطیع ‌شده‌ی یک روایت، موجب برداشت نادرست از معنای اصلی روایت می‌شود. هرچند روایات تقطیع‌شده از جهاتی سودمند هستند، اما از دیگر سو، می‌توانند منجر به سوء تفاهم و انتقال ناقص پیام به مخاطب شوند. از همین رو، نویسندگانی که اقدام به تقطیع روایات می‌کنند، معمولاً با عباراتی به خوانندگان هشدار می‌دهند که متن …

توضیحات بیشتر »
Real Time Web Analytics Clicky