دیدگاه و گزارش

شبکه اجتهاد: شاید کسانی که با کتب فقهی و اصولی گوناگون سروکار داشته‌اند همچون راقم این سطور با مسائل یا پرسش‌هایی روبه‌رو شده‌اند که تناقض میان آن‌ها در نگاه نخست عجیب و البته آزار دهنده بوده است. به‌عنوان مثال در این سال‌ها دو پرسش همواره ذهنم را به خود مشغول کرده است: ۱- چرا هیچ‌یک از فقیهانی که از محذور «لزوم تأسیس فقه جدید» سخن گفته‌اند مقصود خود را از این عبارت بیان نکرده‌اند؟ مگر فقیهانی همچون وحید بهبهانی یا شیخ انصاری یا در دوران معاصر، آیت‌الله خویی دستگاه فقاهتی جدید و در برخی موارد، مخالف مشهور‌ ارائه نکرده‌اند؟ مگر …

چرا قرآن تحریر به عبد نکرده و از واژه رقبه استفاده کرده؛ رقبه یعنی (ذمه، گردن من، ذمه من، یعنی آزاد کردن چیزی که در ذمه من است)؛ مصداق آن در دوره گذشته آزاد کردن برده بود اما امروز آن مدیون و محبوس و اسیری که در زندان هست مصداق آن می‌باشد، فلذا این آیه اکنون هم کاربرد دارد. این نمونه‌ای از آیه‌ای بود که مفسرین در گذشته آنطور بیان کردند و امروز نگاه دیگر مفسری به آن شده است و اینگونه می‌شود که در آن اختلاف بوجود می‌آید. به گزارش خبرنگار اجتهاد، میزگرد تخصصی «چالشهای فقه و دنیای معاصر» …

در تاریخ شیعه تا زمان علامه حلی و سید بن طاووس، چندان بهایی به علم رجال داده نمی‌شد. شیعه کتاب رجالی ندارد. کتاب‌هایی هم که از گذشتگان به ما رسیده هیچ رنگ و بوی رجالی در آن‌ها نیست؛ اما سنیان کتاب‌های رجالی بی‌شماری دارند مانند لسان المیزان و تهذیب التهذیب ابن‌حجر عسقلانی یا کتاب ذهبی، میزان الاعتدال و نمونه‌هایی مثل سیر الاعلام النبلاء ذهبی که بیش از سی جلد است. اختصاصی شبکه اجتهاد: سالروز درگذشت ابن غضائری، رجالی معروف شیعه، فرصت مناسبی برای واکاوی میزان تأثیر علم رجال در دستگاه استنباطی فقه شیعی است. یکی از بهترین افراد برای قضاوت …

این کتابها، کتابهای رجالی اصطلاحی نبوده‌اند بلکه کتابهای تراجم یا به عبارت دیگر کتابهای فهرست کتابها بودند. یک نکته دیگر اینکه این کتابها توسط مستشرقین در کمپانی هند شرقی چاپ شد. آنها دنبال فهرست نگاری بودند تا شخص شناسی. همه اینها قرائنی هست که آن متقدمانی که در باب رجال کتاب نوشتند اصطلاح علم رجال یا رجال اصطلاحی بیشتر مورد نظر ایشان نبود. اختصاصی شبکه اجتهاد: سالهاست که برخی رویکردهای جدید در فقه به خصوص فقه‌های نوپدید، روند اعتبار سنجی احادیث را تغییر داده است. اصولیونی که تا چندی پیش، وثاقت راویان حاضر در سند روایت را دلیل بر صحت …

سه پایان‌نامه‌ سطح سه حوزه علمیه خراسان با موضوعات «بررسی ولایت فقیه از دیدگاه شهید صدر»، «حقوق و احکام همسایگان در فقه» و «سبک شناسی صاحب جواهر در تفسیر آیات الاحکام» با حضور اساتید راهنما، مشاور و ناقد در جمع فضلا بررسی و دفاع شد. به گزارش شبکه اجتهاد، جلسه دفاع‌‌ پایان‌نامه محسن ناصری، طلبه سطح سه این حوزه با موضوع «بررسی نظریات شهید صدر(ره) درباره ولایت فقیه و حکومت اسلامی» در مرکز مدیریت و با بررسی و ارزیابی ‌حجت‌الاسلام والمسلمین علی اکبر نوایی، برگزارشد. تدوینگر‌‌ پایان‌نامه با بیان اینکه از نظر مذهب امامیه، امامت در امتداد خط رسالت است، …

استاد گروه رجال پژوهی معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان در دوره تربیت پژوهشگر علوم حدیث این گروه به بیان دیدگاه‌ها در رابطه با نیاز به علم رجال و بررسی افراط و تفریط در اعتبار میراث ارزشمند حدیثی شیعه پرداخت. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سید محسن حسینی فقیه، استاد گروه رجال پژوهی معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان در دوره تربیت پژوهشگر علوم حدیث این گروه به بیان دیدگاه‌‌ها در رابطه با نیاز به علم رجال و بررسی افراط و تفریط در اعتبار میراث ارزشمند حدیثی شیعه پرداخت. وی با بیان این که یکی از دیدگاه‌‌ها در رابطه با نیاز …

بحث مرجعیت شورائی از مباحثی است که به مناسبت بحث اجتهاد و تقلید و در ذیل بحث شرطیت اعلمیت در مرجع تقلید در کلام برخی فقهاء ذکر شده است. مرجعیت شورائی به سه صورت قابل طرح است که در ادامه صور مختلف آن مطرح شده و ضمن تبیین ادله هر یک از صور، مور نقد و بررسی قرار می‌گیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «بررسی مرجعیت شورایی» از سوی مدرسه فقهی امام محمد باقر(ع) و مدرسه فقهی امام کاظم(ع) با حضور فضلا و طلاب برگزار شد. در این نشست علمی، حجت‌الاسلام والمسلمین قدیرعلی شمس استاد درس خارج و سطوع …

آخوند خراسانی با تألیف کفایه الاصول، علم اصول را از تورّم پیرایش و ویرایش کرد، منتهی این ویرایش و پیرایش باعث ابهام بیش از حد در عبارت علم اصول گردید و یا به نوعی علم اصول از افراط به تفریط گرایید. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام سعید رمزی استاد سطوح حوزه علمیه مشهد طی سخنانی در جلسه درسی «کفایه» به تبیین «اهمیت علم اصول» پرداخت و گفت: تمامی ادیان الهی تکالیفی برای بشر به ارمغان آورده‌اند و علمی که متکفل کشف قوانین الهی است علم فقه نام‌گذاری شده است، مقدمه اصلی و علّت تامّه علم فقه علم اصول می‌باشد و همین …

وجوب رعایت یک مباح امکان دارد در جامعه حتی اهم از وجوب رعایت یک واجب باشد، چراکه عدم رعایت وجوب آن مباح ممکن است به جامعه آسیب بزند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، اولین نشست از ایده‌گفتارهای فقه حکومتی با عنوان «منطق تزاحم واجبات شرطی در قانون‌گذاری» به همت «دبیرخانه هم‌اندیشی فقه حکومتی» با حضور و ارائه حجت‌الاسلام ‌والمسلمین حسنعلی علی‌اکبریان، عضو هیئت علمی پژوهشکده فقه و حقوق، یکشنبه ۱۴/۷/۹۸ در شهر قم برگزار شد. در ابتدای نشست حجت‌الاسلام علی‌اکبریان به این نکته اشاره کرد که گاهی در حکومت اسلامی قانون‌گذار مجبور می‌شود از مُرّ حکم اولیه اسلام تخطی کند و …

مدیر گروه رجال پژوهی معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان، در نشست تخصصی این گروه به تبیین جایگاه علم رجال و نیاز به آن در اعتبارسنجی روایات پرداخت. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام سید محمدجواد سید شبیری، مدیر گروه رجال پژوهی معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان، در نشست تخصصی این گروه ضمن تبیین جایگاه علم رجال و نیاز به آن در اعتبارسنجی روایات، به کتاب «مُعْجَمُ رجالِ الْحَدیث» از آیت‌الله خوئی(ره) اشاره کرد و گفت: در مقدمه این کتاب به برخی از مباحث کلیات علم رجال و موضوعاتی از جمله نیاز به علم رجال، عدم قطعی بودن کتب اربعه و ملاک …

شبکه اجتهاد: اهمیت قواعد فقه و نقش آن در شناخت بهتر احکام شرع و نیز نظم بخشیدن به آموزه‌های فقهی، بر پژوهشگران عرصه‌ی فقه پوشیده نیست. این قواعد گرچه همچون قواعد اصولی نقش ابزاری در استنباط احکام را ندارد، اما در شناخت تفصیلی احکام و تطبیق موارد جزئی و مصادیق هریک از احکام کلی، نقش بارزی را ایفا‌ می‌نماید. در این میان پرسشی که برای بسیاری از دانش پژوهان این رشته ممکن استبه وجود آمده باشد این است که این قواعد از کجا به وجود آمده و خاستگاه آن کجاست؟ آیا این قواعد، مورد تصریح آیات و روایات است و …

مدیر مرکز فناوری اطلاعات حوزه‌های علمیه گفت: در سال‌‌های اخیرحوزه علمیه پروژه بازآفرینی حوزه در فضای مجازی را در دستور کار خودش قرار داده است. به تبع یکی از موضوعاتی که دنبال کردیم، این بود که بتوانیم دروس خارج و تقریرات آن را در فضای وب عرضه کنیم. به گزارش شبکه اجتهاد، واژه «تقریر» در اصطلاح منابع دینی، ۲ معنا و کاربرد دارد: یکی در اصول فقه با عنوان تقریر معصوم که عبارت است از سکوت معصوم (ع)؛ در برابر کاری که در محضر ایشان انجام می‌شود و در صورت وجود شرایطی خاص، دلیل بر اقرار به صحت و جواز …

هفتمین کارگاه آموزشی و پژوهشی«فلسفه علم اصول» ویژه اساتید و طلاب سطح سه و چهار حوزه علمیه و دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه با حضور دکتر محمود مروارید در دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، در این کارگاه سه روزه که به همّت مرکز تخصصی آخوند خراسانی(ره) و گروه پژوهشی فقه کاربردی پژوهشکده اسلام تمدّنی تشکیل شد، دکتر محمود مروارید، عضو هیئت علمی پژوهشکده فلسفه تحلیلی پژوهشگاه دانشهای بنیادی به تببین موضوع «معنا، کاربرد و افعال گفتاری در فلسفه زبان و اصول فقه» پرداخت. جایگاه فلسفه زبان در فلسفه تحلیلی برای مطالعات و پژوهش‌های تطبیقی میان …

در امالی شیخ طوسی می‌بینیم مشخصا شخصی، روایات مختلف از روات و صحابه مختلف را با حذف سند جمع آوری کرده و اول آن یک «یا علی» یا یک «یا اباذر» جلوی آن گذشته است، در حالیکه این روایات ربطی به یک صحابه واحد ندارد. این مشکلی ندارد و نظائرش را داریم. لذا تعبیر می‌کنیم هیئت، مجموعی و ترکیبی جعلی است اما مفردات آن جعلی نیستند و هر یک از مفردات برای خود سند و مصدر مستقلی دارند. یک نواخت هم نیستند و بعضی سند خوب و بعضی سند ضعیف دارند و مختلف هستند. اختصاصی شبکه اجتهاد: شهادت امام سجاد …

«سامانه تقریرات دروس خارج» در راستای برنامه‌ریزی جهت بازآفرینی حوزه در فضای مجازی به‌تازی از سوی  مرکز فناوری اطلاعات حوزه‌های علمیه راه‌اندازی شده است و تحت اشراف مدیریت حوزه علمیه قم راهبری می‌گردد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، «سامانه تقریرات» سامانه‌ای آموزشی، پژوهشی و اطلاع‌رسانی است که وظیفه گردآوری، غنی‌سازی، طبقه‌بندی، ارزیابی و فراهم کردن زمینه گفتگو پیرامون تقریرات علمی طلاب سطح خارج حوزه را در فضای مجازی بر عهده دارد و با استفاده از فناوری اطلاعات خدمات موردنیاز مدرسان، طلاب حوزوی و علاقه‌مندان به دروس خارج را ارائه خواهد کرد. بخش‌ها: این پایگاه در پنج بخش اصلی «تقریرات»، «دروس فقه»، …

امروزه، نسل جدید حوصله باز کردن جواهر را ندارد و نمی‌تواند از عهده متون جواهر بربیاید تا چه رسد به متون قدیمی‌تر. لذا اقوال در فقه که صاحب‌جواهر بارها و بارها به اهمیت این مسئله تذکر می‌دهد، بسیار مهم است. خیلی‌ها در مورد اقوال فقها، خیال می‌کنند که یک دکور ویترینی است و این اقوال استخوان و ریشه بحث نیست بلکه پوسته مسئله است. درحالی‌که این دید درست نیست. چون اقوال قرائت‌های مختلف از ادله است. اقوال مثل این است که پزشک تشخیص می‌دهد درد مریض چیست. باید اقوال فقها را استثمار علمی کرد. اختصاصی شبکه اجتهاد: استاد شیخ محمد …

شبکه اجتهاد: با شروع تابستان تصمیم گرفتم به سبب کسب آمادگی لازم جهت تدریس درس «تاریخ فقه و اصول فقه» در یکی از مراکز آکادمیک در سال تحصیلی جدید، قدری بیشتر با آثاری که در این زمینه نوشته شده و البته همواره یکی از علاقه‌مندی‌های پژوهشی‌ام به شمار می‌رفته است انس بگیرم. ابتدا تلاش کردم تا آثاری که به زبان فارسی در این زمینه نوشته شده است را جمع آوری کنم که برخی را در این مجال نام می‌برم: ۱- تاریخ فقه و فقها، اثر دکتر ابوالقاسم گرجی ۲- ادوار اصول فقه اثر دکتر ابوالقاسم گرجی ۳- تاریخ فقه و …

شبکه اجتهاد: پنجم شهریور چهلمین روز درگذشت آیت‌الله سید علیرضا حائری، رئیس فقید ‌دایره‌المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل‌بیت (ع) بود. وی در سال ۱۳۳۰ شمسی در یزد، دیده به جهان گشود و با هجرت پدر به کربلا، دوران کودکی و نوجوانی خود را در این شهر گذرانید.  وی در آغاز نوجوانی از آنجا که مهد علم و حوزه گرانسنگ نجف اشرف، دوران طلایی و شکوفایی خود را پشت سر می‌گذاشت، رو به سوی این شهر نهاده و نزدیک به یک دهه به تحصیل علم در حوزه علمیه نجف اشرف پرداخت. عمده اساتید برجسته این فقید سعید در نجف اشرف، …

پژوهش حاضر پس از بررسی تحلیلی مفهوم عدل و فسق، ادله دال بر فسق همه مخالفان را مورد نقد قرار داده و با تبیین دلایل معتبر بر امکان تحقق عدالت در عموم مسلمانان، دیدگاه فقیهانی که فسق مخالفان را به حالت علم و آگاهی آنان از مرام حق و ستیز عامدانه با آن اختصاص داده‌اند، تقویت نموده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، جدیدترین شماره فصلنامه علمی پژوهشی «جُستارهای فقهی و اصولی» به صاحب امتیازی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی و مدیر مسئولی مجتبی الهی خراسانی و سردبیری حسین ناصری مقدم منتشر شد. پانزدهمین شماره فصلنامه علمی پژوهشی «جُستارهای فقهی و …

کاری که در حوزه فلسفه زبان صورت گرفت، خاستگاه آن در علم اصول بود و بعداً وارد فلسفه شد. ما در فلسفه و در تفکر فلسفی، یک بحثی غیر از شناخت و معرفت داریم به نام ارزش و ملاک و معیار و منابع شناخت. در فلسفه در گذشته به‌عنوان اینکه موضوع آن وجود بماهو وجود بود، به‌طورکلی مباحث معرفتی در ذیل بحث از وجود و مراتب هستی مطرح می‌شد. مثل مسئله وجود ذهنی و مسئله نفس و امثال‌ذلک؛ اما الآن معرفت‌شناسی خودش به یک موضوع مستقل از وجود شناسی تبدیل‌شده است. این بدون تردید از تأثیرات علم اصول بر مباحث …

استاد عشایری با بیان این‌که معمولاً فقها یک نفر را بزرگ خود می‌دانند و به او اعتماد بیشتری دارند، تأکید کرد: فقیهِ الگو و ترازِ مدّ نظر شیخ انصاری علّامه حلّی است. وی علّامه حلّی را واحد کالألف می‌داند و وقتی می‌گوید نص و فتوا فلان مطلب را تأیید می‌کند، منظور وی فتوای علّامه حلّی است. نقطه عزیمت شیخ انصاری در فقه در غالب موارد، علّامه حلّی است. این نکته را از برخی مطابقت‌ها میان شیخ و علّامه می‌توان فهیمد. علامت دیگری که نشان‌دهنده‌ی اعتقاد زیاد شیخ انصاری به علّامه است جایگاه علّامه در اجماع‌پژوهی‌های شیخ انصاری است. به گزارش …

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام مهدی سجادی‌امین، عضو هئیت علمی گروه فقه و حقوق مرکز ‏تحقیقات زن و خانواده در بخش اول گفتگوی خود به تبیین «شئون ولایی مرجع تقلید و خلط بین دو بحث ولایت و مرجعیت» و تشریح «تاثیر جنسیت در مناصب ولایی ‏و عدم تاثیر در شأن افتاء» پرداخت و بیان داشت: جنسیت تاثیر در اجتهاد و افتاء ندارد. اینک بخش دوم این گفتگو از منظرتان می‌گذرد. اجتهاد: دلیل اختلاف در مساله پژوهشی شما که مرجعیت زن را به اثبات رسانیده‌اید با آنچه که در ‏حوزه‌های علمیه مشاهده می‌شود چیست؟ آیا آقایان از نظرات اطلاعی ‏ندارند یا اینکه …

مرحوم شیخ جواد تبریزی در درس فقه و اصول نشان می‌داد که در کجاها اخباری‌ها اجتهاد می‌کردند و در چه مسائلی وارد اصول می‌شدند. در واقع اخباریگری با آن توصیف محمدامین استرآبادی و آن رویکرد تندش اصلاً ممکن نیست عملی بشود؛ یعنی اگر بخواهیم وارد مباحث دینی بشویم، ممکن نیست با آن روش استرآبادی به نتیجه برسیم. به گزارش خبرنگار اجتهاد، محمدامین بن محمد شریف (۱۰۳۶ق)، معروف به اَمین استرآبادی، فقیه و محدث شیعه و از علمای بزرگ امامیه و اوج اندیشه و گرایش به مکتب اخباریگری در سده دهم و اوایل سده یازدهم هجری است. از آغاز زندگی او …

استاد رضا مختاری می‌گوید: آیت‌الله خامنه‌ای وقتی به این بحث رسیدند به جای اینکه محور بحثشان را مکاسب محرمه شیخ قرار دهند، روایات غناء قرار دادند و فرمودند که ما روایات را دانه به دانه از روی این کتاب می‌خوانیم. روایات را از روی کتاب خواندند و تمام روایات را از لحاظ سندی و متنی بررسی کردند، همچنین تحقیقات فقها را که در مجلدات دیگر کتاب بود به مناسبت بحث کردند، بعضی‌ها را قبول کردند و بعضی‌ها را رد کردند، بنابراین فقط به روایات اکتفا نشد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب متن درس خارج فقه حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در موضوع …

گمان نمی‌‌رود که در میان متفکران حدیثی و اصولی کسی قائل به انطباع صد در صد روایات حکایت‌‌گر سنت با آنچه در واقعیت قول و فعل و تقریر پیامبر و امام رخ‌داده است، باشد. پس ما با پرسشی مواجه نیستیم که منجر به ایجاد دو دیدگاه رد و قبول تدوین سنت نبوی باشد؛ اما درباره کیفیت این تطابع سخن بسیار است. این‌‌که ما روشی معتبر برای کشف سنت واقعی داشته باشیم، قابل مناقشه است. به گزارش شبکه اجتهاد، کارگاه چالش‌های نظریه سنت از نگاه فریقین از نخستین مدرسه بهاری حدیث چندی پیش با حضور استاد مجتبی الهی خراسانی برگزار شد. …

استاد خارج فقه حوزه علمیه قم با اشاره به اینکه مکتب آیت‌الله خویی، تطبیقی و مکتب فقهی امام خمینی تحلیلی است، گفت: این دو مکتب همواره در طول تاریخ فقه بالیده و جلو آمده‌اند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی در سخنانی در جمع برخی طلاب لبنانی خاطرنشان کرد: هر کدام از این دو مکتب در سه زمینه “صدور روایت”، “محتوای روایت”، و “تعیین وضعیت موارد نبود روایت یا آیه” مسیرى متمایز و البته متناسب با اصول و مبانی خود را شکل داده و تحقق بخشیده اند. وی با اشاره به اینکه نقطه ثقل در عمل استنباط در …

استاد حوزه علمیه قم با بیان این‌که تکامل فقه برای پیدا کردن راه حل‌های جدید و وضع آن‌ها در علم مستقلی به نام علم اصول أثر دارد، گفت: بحث‌های اصولی بر فقه أثر دارد. پس تکامل فقه، تکامل اصول و تکامل اصول، تکامل فقه را سبب می‌شود. اگر فقه وارد دوره‌ جدیدی شده، اصول هم باید متناسب با این فقه باشد. همچنین برخی بخش‌های علم اصول باید توسعه پیدا کند، مانند حجیت عرف، حجیت سیره عقلایی، بحث تعادل و تراجیح. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین رضا اسلامی در سومین جلسه از سلسله مباحث خود با عنوان «سیر تطور تاریخی فقه …

چهار پایان‌نامه سطح سه حوزه علمیه خراسان با عناوین «بررسی فقهی تعامل حکومت اسلامی با مخالفان حکومت»، «مبانی مصونیت کنسولی در فقه امامیه»، «بررسی فقهی حقوقی مسئولیت‌‌های ناشی از بهره برداری و آلوده سازی آب‌‌های سطحی و زیر زمینی» و «اصول و قواعد پیشگیری از وقوع جرم در مذاهب خمسه» به‌تازگی با حضور اساتید و طلاب دفاع شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، جلسه دفاع پایان نامه سجاد بوژمهرانی، طلبه سطح سه این حوزه با موضوع «بررسی فقهی تعامل حکومت اسلامی با مخالفان حکومت» با داوری حجت‌الاسلام و‌المسلمین جعفر زنگنه شهرکی برگزارشد. تدوینگر این پایان نامه با بیان اینکه همه حکومتها …

به طور خاص به لحاظ شرعی نمی‌توان حکم وجوبی یا حکم تحریمی نسبت به چادر مشکی داشته باشیم. با توجه به عناوینی که ذکر شد، در برخی موارد، در مواقعی که یکی از عناوین ذکر شده صادق باشد، چادر مشکی ترجیح دارد؛ و در برخی موارد محدود چادر مشکی شاید مورد توصیه نبوده و اگر در حد لباس شهرت نیز باشد، شاید استفاده از آن حرام باشد. اختصاصی شبکه اجتهاد: پوشش از ابتدای خلقت همواره از مسائل روزمره و مهم جامعه به شمار آمده است. پوشش و حجاب در هر اجتماع عقلایی انسانی، دارای اهمیت بوده ولی حد و مرز …

در حوزه‌ی ما بیش از آن‌چه که فقه تخصصی شکل بگیرد، چهارچوب‌سازی و باکس‌سازی انجام گرفته است. مدام ما تحت هر عنوانی یک باکس می‌‌سازیم و این همان چیزی است که حضرت آیت‌الله خامنه‌ای فرمودند که فقه تخصصی منافع و مضاری دارد. یک مضرت این است که شما یک دفعه شعبه‌ها و شاخه‌هایی را درست می‌کنید بدون این که لوازم آن را از قبل آماده کرده باشید. لذا این تخصصی نیست و ضررش هم زیاد است، چون نه فقه عام است با آن تخصص روشیِ دقیق و پیچیده، نه چیزی است که از عهده‌ی نیازها برآید؛ یک چیزی است که …