«الطاف الرحمن فی فقه القرآن» عنوان یکی از جدیدترین آثار قرآنی – فقهی آیتالله جعفر سبحانی میباشد که جلد دوم آن اخیراً توسط موسسه آموزشی تحقیقاتی امام صادق (ع) انتشار یافته است. شبکه اجتهاد: این جلد از «الطاف الرحمن» دربردارنده تفسیر و تبیین آیاتی است که بیانکننده احکام: جهاد، امر به معروف و نهی از منکر، مکاسب محرمه، عقود و …
Read More »دیدگاه و گزارش
دانش اخلاق، مختص به مکلفان نیست/ فقه اخلاق و فقه تربیت دو حوزه معرفتی جدا از هم هستند/ بایستههای اخلاق استنباطی به عنوان روشی جدید در استنباط گزارههای اخلاقی
گزارههای فقهی دارای جعل و اعتبار شرعی از ناحیۀ پروردگارند و فقیه در عملیات تفقه، این جعل شرعی را کشف میکند؛ درحالیکه گزارههای اخلاقی، انشای قانونی الهی و جعل و اعتبار شرعی ندارند، بلکه تنها مبتنی بر خوبی و بدی واقعی هستند. اختصاصی شبکه اجتهاد: یکی از مباحث مهم فلسفه علوم، بررسی رابطه آنها با یکدیگر است، در این میان …
Read More »حاشیهای بر نظریه مشهور در باب فعل معصوم
سرپرست پژوهشکده علوم اسلامی آستان قدس رضوی اظهار داشت: گستره دلالت فعل در حوزه تشریعیات همیشه نیازمند قرینه قولی نیست بلکه عنوان فعل دلالت مبین دارد و میتواند افاده معنا کند و شواهدی نیز بر این مطلب وجود دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام دکتر مهدی مردانی، سرپرست پژوهشکده علوم اسلامی آستانقدس رضوی در پانزدهمین نشست تخصصی حلقه مطالعاتی حدیثپژوهی …
Read More »اصولی و اخباری، هیچ اختلافی با یکدیگر ندارند!/ آیتالله وحید میگفت در مقابل تقلید، افتاء است نه اجتهاد/ استصحاب، اصطلاح اهل سنت است
مرحوم سید محمد باقر صدر میگوید هرگز نمیتوان یک حکم عقلی محض یافت که در روایات و آیات به آن ارشادی نشده باشد. بر این اساس اختلاف بین اخباری و اصولی خیلی اساسی نخواهد بود. اخباریان میگویند کتاب منبع مستقلی نیست و اصولیین نیز در عمل وقتی به کتاب نگاه میکنند میگویند کتاب باید با حدیث ضمیمه بشود، اگر ظهوری …
Read More »اظهارات قابل تأمل رجاییباغسیایی درباره طرح بانکداری بدون ربا/ شورای فقهی بهجای کنترل، ابزار مشروعیتبخشی عملیات بانکی شده است
رجاییباغسیایی که خود از طراحان طرح اصلاح قانون عملیات بانکی بدون ربا است، با بیان اینکه شورای فقهی بانک مرکزی، هر دو هفته یکبار در روزهای چهارشنبه به مدت دو ساعت جلسه میگذارد اما سؤال این است که آیا میتوان با این دو ساعت به مسائل سیستم بانکی به این بزرگی رسیدگی کرد؟ یادآور شد: اکنون شورای فقهی به جای …
Read More »قدر متیقن از سیره عقلا در تقلید، رجوع به جمع علما است نه یک فرد/ شورای متخصصان، مصداق جدیدی از «اعلم» است
برخی مثل امام رحمه الله بر آناند که معلوم نیست که تقلید در زمان غیبت مثل همان تقلید در زمان معصوم باشد، و رجوع جاهل به عالم در عصر حضور، با وجود اختلافات فتوایی زیاد نبوده است. بله در عصر حضور چون اختلاف کم بوده سیره عقلا نیز بر آن بوده که به عالِم مراجعه کنند و عدم ردع شارع …
Read More »فقیه باید «نصپسند» باشد، نه «نصبسند»/ مقاصد، ابر اهدافی مثل عدالت، تزکیه، تعلّم و خروج از ظلمت به نور است/ اشاعره، قول به مقاصد شارع را کفر میدانند
در قاعده «الخراج بالضمان» اگر نصبسند باشیم باید بگوییم تمام منافع کالایی که دزدیده شده است برای دزد محفوظ است چرا که در زمانِ غصب،ضمان این کالا به عهده این دزد بوده و طبق این روایت باید منافع – الخراج – نیز برای او باشد اما امام صادق در مقابل این استدلال ابوحنیفه نگفت که این حدیث سند ندارد و …
Read More »انتشار نسخه الکترونیکی ویژهنامه نکوداشت آیتالله شیخ محمد واعظ زاده خراسانی
همزمان با سومین همایش ملی تفسیر و تفسیر نگاری در سده اخیر حوزه علمیه خراسان و نکوداشت آیتالله شیخ محمد واعظ زاده خراسانی، محقق و متفکر اسلامی معاصر، ویژه نامه «قرآن پژوه روشن بین» به سفارش شبکه بینالمللی اجتهاد، منتشر شد که نسخه الکترونیکی آن در شبکه اجتهاد قابل مشاهده است و نسخه مکتوب آن به مهمانان حاضر در همایش اهدا گردید.
Read More »در نگاه رهبری، مطلق لهو حرام نیست!/ رهبری، اطراب را خارج از معنای غنا میداند/ گرایشها و رویکردهای عمومی در روش استنباط مؤثر است
برخی فقیهان «طربانگیز بودن» را از مؤلفههای غنا برشمردهاند که به نظر رهبری، این ارتباط بین طربانگیز بودن و غنا که از سوی فقیهان صورت گرفته منجر به ابهام شده است و طربانگیز بودن دخلی در مفهوم غنا ندارد و اطراب، مناط و ملاک برای حرمت نیست. ایشان با مفهومیابی طرب در دیگر کتب لغویون ثابت میکند که طرب، خود …
Read More »دو شیوه تنقیح مناط به شکل الغاء خصوصیت خارجی و تثبیت خصوصیت، از ابداعات رهبری است
گاهی سائل اندیشهای دارد که شناسایی اندیشه او در تبیین مراد امام مؤثر است و رهبری به این مطلب در کتاب توجه داشتهاند. مثلاً منظور از غناء، «صوت متضمن بر کلام باطل» است، که در تفسیر قول الزور که از امام پرسیده شد، است. رهبری میگوید سائل که این مصداق را میدانسته و این تفسیر درست نیست و اینها – …
Read More »ماهیت فقه مقاصدی با فقه نظامات متفاوت است/ چنان از فقه مقاصدی حرف میزنند انگار علمای ما این مطلب را نمیدانستند و اهل تسنن به ما یاد دادهاند!/ فقه مقاصدی ابهاماتی دارد که نزد قائلین به آن هم برطرف نشده است
بعضی چنان به این مطالب میپردازند که انگار ما نمیدانستیم و اهل سنت به ما یاد دادهاند در حالی که این مباحث از عصر ائمه علیهم السلام وجود داشته ولی فقهاء ما به دنبال آن نرفتهاند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشست دوم از سلسله نشستهای تخصصی فقه مقاصدی، عصر دوشنبه ۱۸ آذر ۱۳۹۸ در مدرسه فقهی امام کاظم (ع) با …
Read More »سیر تطور نگارش احادیث در طول تاریخ اسلام
استاد گروه رجالپژوهی حوزه علمیه خراسان با اشاره به سیر تطور نگارش حدیث گفت: پس از بعثت نگارش حدیث آغاز شده، بعد از آن نیز تا پایان عمر رسول الله(ص) ادامه یافته است و ایشان بارها تاکید بر نوشتن حدیث داشتهاند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام حسین شانهچی، استاد گروه رجالپژوهی حوزه علمیه خراسان، در دوره تربیت پژوهشگر علوم حدیث …
Read More »اصول فقه در شرائط امروز نیازمند تنقیح، تهذیب و تکمیل مسائل است/ به راحتی میشود ثلث رساله شیخ اعظم را حذف کرد!
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با بیان این که بخشهای زیادی از گستره شیعه باید در اصول فقه بیاید، گفت: به طور کلی اصول فقه نیاز به تنقیح، تهذیب در مباحث، تکمیل و اضافه کردن مسائل و در نهایت نیز نیاز به تغییرهای ساختاری دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، …
Read More »فقه نظامات بدون توجه به مقاصد شارع عملی نیست/ سردمدار فقه مقاصد، شهید صدر است
در بین علماء شیعه چیزی بهعنوان مقاصد رواج نداشته است اما تعبیر علل – مثل علل الشرایع – در میان فقها امامیه مرسوم بوده؛ اما در حال حاضر توجه به مقاصد در استنباط از سوی برخی فقها و پژوهشگران زیاد شده است؛ از سردمداران مباحث مقاصدی در شیعه، شهید سید محمدباقر صدر است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، اولین نشست از …
Read More »پرتویی از اندیشههای فقهی و اصولی سیدمرتضی علمالهدی
سیدمرتضی در مقام استفاده از اصول در فقه، روش و مشی خاص عقلگرایانه و کلامی دارد؛ روش او اینطور است همیشه حکم عقل، اجماع، اخبار متواتر و ادلهای که مفید قطع باشد را مورد استفاده قرار میدهد؛ ادلهای که فراگیر و مورد قبول همه مذاهب اسلامی باشد. تلاش میکند فقه شیعه را مطرح و از انزوای عصرش بیرون آورد. سیدمرتضی …
Read More »سبک درس مقام معظم رهبری متأثر از نجف است/ کل درس سال را در تابستان مطالعه میکنند/ اعتقادی به تدریس اصول مستقل از فقه ندارند
رهبر معظم انقلاب در بحث قائل به بررسی تمام اقوال یا حتی احصاء مهمترین اقوال در مسئله با طرح تفصیلی ادله آن نیستند لذا سه یا چهار قول مهم در مسئله را مطرح کرده و نقد میکنند در نهایت جمعبندی میفرمایند. لذا برای کسی که کار فراوانی قبل از درس نکرده باشند نیز مطلب کاملاً قابل فهم است و در …
Read More »تمایل مقام معظم رهبری به مکتب قم است/ نظرات رجالی ایشان، قابلتوجه است
درس فقه ایشان و مباحث فقه ایشان یک درس کاملاً استاندارد و بر طبق موازین فقهی ما و موازین فقه شیعه است و از عمق خوبی برخوردار است، مبانی فقهی، مبانی اصولی و مبانی رجالی در درسهای مختلف متفاوت است و این هم چیز پذیرفتهای است ممکن است نظرات متفاوت باشد و لکن از حیث رتبه، رتبه درس فقه ایشان …
Read More »فقه حکومتی بسترهای نظامساز میخواهد/ فقها در دوران مشروطه مأیوس بودند در رأس حکومت قرار بگیرند/ امام و رهبری میخواهند «فقه حکومتی» در بستر فقه سنتی و با حفظ اصالتها رشد نماید
استاد خارج فقه حوزه علمیه قم معتقد است «فقه حکومتی بسترهای نظام ساز میخواهد» و برای این نظام سازی چند مقدمه لازم است: ابتدا باید «فلسفه علوم انسانی اسلامی» تدوین شود و سپس مبتنی بر آن، باید نظامات اسلامی بر پایه کتاب و سنت تنظیم گردد مانند نظام فرهنگی، نظام اجتماعی، نظام سیاسی، نظام اقتصادی و…؛ آنگاه بر مبنای نظامات …
Read More »سه پایانامه فقهی در حوزه علمیه خراسان دفاع شد
سه پایاننامه سطح سه حوزه علمیه خراسان با موضوعات «دیدگاه فقهی اسلام نسبت به وظایف تربیتی والدین با کودک»، «مبانی و اصول حاکم بر تبلیغات تجاری در اسلام» و «بررسی تطبیقی احکام فقهی آبزیان در مذاهب خمسه» در هفته گذشته با حضور اساتید و داوران دفاع شد. به گزارش شبکه اجتهاد، پایان نامه سطح سه حجتالاسلام مهدی صمیمیکلاتی با موضوع …
Read More »رشاد: شهید صدر، بین نظام و الگو خلط کرده است/ علیدوست: مجتهدی که فتوای نظاممند نمیدهد میتواند از مجتهد دارای فتوای نظاممند تقلید کند/ وجود نظام در تقنین، خطرناک و ضروری است!
اگر فقیه در استنباط اتمیک به یک فتوایی رسید و در استنباط نظام به این رسید که فتوایش در نظام جواب نمیدهد چون میخواهد تأسیس نظام کند، لذا میتواند به فتوای فقیهی مراجعه کند که مخالف با فتوایش است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، همایش ملی «فلسفه فقه نظام»، روز چهارشنبه ششم آذرماه ۹۸ در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار …
Read More »مقالاتی پیرامون فقه نظام
همزمان با برگزاری همایش ملی «فلسفه فقه نظام»، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی مقالاتی از اعضای هئیت علمی این پژوهشگاه را پیرامون برخی مسائل و زوایای فقه نظام منتشر کرد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، مجموعه مقالات همایش ملی «فلسفه فقه نظام» در قالب «پرونده فلسفه فقه نظام» از سوی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر شده است که به معرفی …
Read More »ایزدهی: در زمان صفویه، واردات فقیه داشتیم!/ رفعتی: اساتید دیگر مثل گذشته کتاب نمینویسند/ اسلامی: موضوعشناسی دقیق، فقیه را دچار عسر و حرج میکند
با روی کار آمدن صفویه که حاکمان شیعی، البته صوفی مسلک، بودند نیاز به فقیه برای تدوین قوانین حکومتی احساس شد تا اینکه به فکر واردات فقها بیفتند و به همین جهت مرحوم محقق کرکی را از جبل عامل به ایران آوردند. محقق ثانی با این اعتقاد که فقه شیعی نرمافزار حکومت شیعی است به ایران آمد و این مطلب …
Read More »تکیه بر سیره عقلا؛ روش مواجهه با چالشهای فقهی در دنیای معاصر
استاد حوزه علمیه و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه امور تعبدی، تأسیسی و مسلم هستند، گفت: در امور عبادی، تغییرات فقهی زیادی در طول تاریخ وجود دارد که تکیه بر سیره عقلا؛ روش مواجهه با چالشهای فقهی در دنیای معاصر است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین محمدعلی ایازی، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی شامگاه …
Read More »مراحل الگوریتم اجتهاد
فازبندی مباحث گذشته به این شکل بود: ۱- بررسی الگوریتمها، ۲- پیشنهاد الگوریتم یا الگوریتمها، ۳- تطبیق الگوریتم یا الگوریتمها بر آثار فقهی. به گزارش خبرنگار اجتهاد، جلسه حلقه روششناسی اجتهاد (روشنا)، در دانشگاه باقرالعلوم قم برگزار شد. این جلسه که پنجشنبه گذشته با موضوع «ارائه الگوهای پیشنهادی فرایند استنباط فقهی» تشکیل شد، دکتر مجید مبینی، از طلاب خارج فقه …
Read More »تعامل کلینی با راویان واقفی در فروع کافی
حدود ۶۰ راوی از واقفیه در اسناد ما وجود دارد که حدود ۸۵۶۸ روایت از کتب اربعه را شامل میشود. در مثل علی بن ابی حمزه، نجاشی توثیقی مطرح نمیکند. مرحوم شیخ طوسی به واقفی بودن وی اشاره میکند و بیان میکند که اصلی داشته است. مرحوم ابن غضائری وی را لعن کرده است و مورد طعن قرار داده است. …
Read More »علم اصول باید مورد تجدیدنظر قرار بگیرد و الا خواهد مُرد/ تحول و تکامل در اصول فقه لازم است/ باید عظمت آن را به جهان اسلام بشناسانیم/ پیشنهاداتی برای تحول در علم اصول
آیتالله شیخ جعفر سبحانی ضمن تأکید بر تحول و تکامل اصول فقه گفت: علم اصول باید مورد تجدیدنظر قرار بگیرد و الا خواهد مُرد، علم موجود زندهای است که باید تکامل پیدا کند و نباید فکر کنیم که به آخر علوم رسیدهایم و برای این کار در درجه اول باید به بحث ادله علم اصول یعنی قرآن و عقل و …
Read More »نظریه نفی ظلم بهمثابه یک قاعده فقهی است
حجتالاسلام صرامی در تبیین نظریه نفی ظلم اظهار داشت: ما معتقدیم، اگر اطلاق حکمی مطابق با اطلاق دلیل آن، به تشخیص بنای عقلایی معتبر و حاکم در فهم مرادات شارع مقدس از الفاظ، ظالمانه باشد، اطلاق دلیل و اطلاق حکم برآمده از اطلاق دلیل، اعتبار و حجیتی نخواهد داشت. به گزارش شبکه اجتهاد، پیش اجلاسیه کرسی تخصصی «نظریه فقهی نفی …
Read More »منهج رجالی رهبری، أصالۀالتصحیحی است/ صدور ویزا، مصداق امان به کفار است
نشست پژوهشی روششناسی اجتهادی مقام معظم رهبری در کتاب «ثلاث رسایل فی الجهاد (الامان و الصائبه و المهادنه)» روز یکشنبه، ۲۶ آبان ۹۸ در مدرسه دارالشفاء قم برگزار شد. در این نشست استاد عباس کعبی به ارائه بحث پرداخت و حجتالاسلام سعید صلح میرزائی نیز دبیری جلسه را بر عهده داشت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در ابتدا دبیر علمی جلسه، …
Read More »فقه حکومتی، از انقلاب اسلامی شروع نشد/ امام، اصولفقه حکومتی را قبول نداشت/ اصولفقه حکومتی، نه یک امکان، بلکه یک ضرورت است!
بعضی از معاصرین قائلاند که تمام اصولفقه در فقه حکومتی نیاز به تحول و تغیر دارند؛ اما در مقابل اینها کسانیاند که این مقدار تغییر را لازم نمیدانند. حتی خود امام که حاکم شرع بود و مبتکر فقه حکومتی است میگوید من همین اصولفقه جواهری را قبول دارم. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشست علمی «امکانسنجی فقه حکومتی» با سخنرانی حجتالاسلام …
Read More »آیا تفاوت زبانی فقهای فارس زبان و عرب زبان، باعث تفاوت ایشان در فهم از نصوص میشود؟
مهم، تسلط بر علوم عربیه است. ممکن است کسی عرب باشد، درحالیکه هیچ تسلطی در این خصوص نداشته و از معانی بیان و علوم عربیه عاجز باشد. البته عربزبان بودن، زمینهای برای بهتر بودن در فهم است؛ اما فقیهی که عرب است باید بتواند از این زمینه بهتر استفاده کند؛ اما اینکه بهعنوان برتری محسوب شود اینطور نیست. اختصاصی شبکه …
Read More »