دیدگاه و گزارش

هرکس ازنظر آشنایی با قواعد اجتهاد مسلط‌تر باشد، فهم او نیز در استنباط آسان‌تر خواهد بود، چراکه رکن اصلی در اجتهاد، استنباط از کتاب و سنت است و این بدون تسلط بر ادبیات عرب امکان‌پذیر نیست. آشنایی با این قواعد مستلزم بر تکلم عربی نیست، بلکه عرب‌زبان نیز می‌بایست با ادبیات آشنا باشد؛ چون تکلم به عربی، مساوی با مسلط بودن بر قواعد عربی نیست و هیچ فقیهی نمی‌تواند مگر آن‌که بر قواعد ادبیات عرب مسلط باشد. اختصاصی شبکه اجتهاد: فارغ از دعوای گویا تمام نشدنی عرب و عجم، این نزاع به طریق علمی در میان فقه‌پژوهان نیز مطرح است …

از جمله مسائلی که قابل بحث است، در نظر گرفتن آثار فتوا است، فقیه باید آثار وضعی و اجتماعی و فردی فتوایش را در نظر بگیرد؟ مثلاً فتوایی که رهبری در مورد سلاح هسته‌ای دادند آثار کشوری و بین‌المللی کاملاً در آن لحاظ شده است. نمی‌توان این حکم را حکومتی دانست چراکه اگر قائل به جواز شویم شریعت اجازه می‌دهد در یک لحظه جان میلیون‌ها نفر گرفته شود. اختصاصی شبکه اجتهاد: هفته وحدت فارغ از تبلیغات و همایش‌ها و نشست‌هایی که در خود دارد این پرسش را پیش روی حوزه‌های علمیه قرار می‌دهد که نقش حوزه‌ها و به‌طورکلی دانش فقه …

استاد حوزه علمیه قم با تأکید بر اینکه توسعه شگرفی پس از انقلاب اسلامی پیرامون فقه اتفاق افتاده است، گفت: به برکت انقلاب و در پی درهم‌آغوشی فقاهت با حکومت، فقه ما از رویکرد فردی به رویکرد اجتماعی مبدل شده است. این توسعه، خاصیت همکاری فقه و حکومت است. در طول تاریخ، هرگاه سیستم فقاهت به دولت نزدیک شده، این توسعه اتفاق افتاده است اما آنچه در این عصر بی سابقه و بی نظیر است، مدیریت دولت توسط یک فقیه است. به گزارش شبکه اجتهاد، در راستای سلسله نشست‌های علمی «همایش ملی گام دوم انقلاب اسلامی»، کرسی ترویجی با موضوع …

مرحوم آقای خویی در این زمینه بسیار افراط کرده است. ایشان خودش می‌فرماید مبانی من خلاف مشهور است. ایشان هیچ‌یک از مبانی مشهور در پذیرش روایات را قبول ندارد و این شاذ از مشهور است. حال این شاذ، مشهور شده است و بالعکس، روش مشهور در میان قدما، شاذ گردیده است. متأسفانه این روش کم‌کم به علم کلام و شبهات و … هم سرایت کرده است. اختصاصی شبکه اجتهاد: استاد شیخ محمد سند، علاوه بر پرکاری در تدریس و تألیفات فراوان، بسیار تأمل و تفکر می‌کند. او چه زمانی که طلبه‌ای ساده بود، چه بعد از آن که استاد مهمی …

پایان نامه سطح سه حوزه علمیه خراسان با عنوان «بررسی تطبیقی تزاحم، طبق دیدگاه‌های حضرات آیات نائینی، خویی و شهید صدر رحمه الله علیهم» به همت اداره مدارج معاونت آموزش این حوزه برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، جلسه دفاع پایان نامه وجیهه شوکتیان، طلبه سطح سه این حوزه با موضوع «بررسی تطبیقی تزاحم، طبق دیدگاه‌های حضرات آیات نائینی، خویی و شهید صدر رحمه الله علیهم» با ارزیابی و داوری حجت‌الاسلام والمسلمین اسحاق عارفی در مدرسه علمیه نرجس(س) برگزار شد. تدوینگر این پایان نامه با اشاره به اینکه یکی از موضوعات مهم اصول فقه بحث تزاحم است، گفت: انسان گاهی …

در آیین رونمایی از کتاب «سیر تدوین و تطور صحابه‌نگاری» مؤلف اثر فراز و فرودهای صحابه‌نگاری در اسلام را بیان کرد و گفت: فهم سیر تطور به دانش‌ و دقت فوق‌العاده‌ای نیاز دارد و به نوعی تاریخ علم است. در واقع هرچه بیشتر درباره آن کار شود، ضرورت آن روشن‌تر می‌شود. البته کسی به این حوزه به عنوان یک دانش نگاه نمی‌کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیین رونمایی از کتاب «سیر تدوین و تطور صحابه‌نگاری» نوشته حجت‌الاسلام والسلمین محمدرضا هدایت‌پناه، عضو گروه تاریخ پژوهشگاه حوزه و دانشگاه شنبه گذشته در ایکنا خوزستان برگزار شد. هدایت‌پناه در آغاز درباره نقطه آغازین …

مدیرگروه تاریخ مؤسسه آموزشی ــ پژوهشی امام خمینی(ره) به توضیح سازمان وکالت در دوره ائمه(ع) پرداخت و درباره نقش این سازمان در ارتباط شیعیان با ائمه(ع)، تفاوت وکلا با ابواب و نقش‌هایی که داشتند سخن گفت. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا جباری، مدیرگروه تاریخ مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در نشست پایانی از سلسله نشست‌های تخصصی مؤسسه میراث و مفاخر حوزه خوزستان در آغاز سخنان خود با اشاره به موضوع جلسه «سازمان وکالت در سیره ابناء الرضا(ع)» توضیحی درباره اثر خود در این حوزه به نام «سازمان وکالت و نقش آن در دوره ائمه(ع)» داد و گفت: …

اگر تلاش کنیم کسی که تازه ‌مسلمان است را عقیده‌مند کنیم، اصلاً بحث تدرجی بودن احکام دیگر مطرح نخواهد شد. مشکل این است که فقه را اولین رتبه دین‌داری قرار می‌دهیم و بعد دچار این مشکل می‌شویم که کسی که هنوز اعتقادات و اخلاقش کامل نشده را می‌توان به ‌صورت تدرجی به انجام فرایض دعوت کنیم یا خیر. اختصاصی شبکه اجتهاد: رفتار خاص پیامبر اکرم (ص) با تازه مسلمانها، این پرسش را به وجود می آورد که آیا این رفتار در زمان حاضر نیز قابل الگوبرداری هست یا خیر؟ آیا می توان امروز نیز به تازه مسلمانها تنها از وجوب …

شبکه اجتهاد: جریان‌های باطنی بر خلاف ظاهرشان عموما پروژه‌هایی سیاسی بوده‌اند. نوعی مقابله و عصیان بر جریان مسلط سیاسی و الهیاتی. فرض این جریان‌ها این است که تفسیر جریان مسلط تنها موافق با ظاهر شریعت و متن مقدس است و معانی باطنی آنها را نادیده‌ می‌گیرد و یا به حاشیه‌ می‌برد. بنابراین جریان‌های باطنی و عرفانی که در پیرامون قرائت‌های رسمی و در برابر آنها رشد‌ می‌کنند به تأویل متن مقدس در راستای ارائه معنایی باطنی دعوت‌ می‌کنند. این خود یک بار سیاسی و اجتماعی بسیار قوی دارد. یعنی ایدئوژی باطنی گرا و تأویلی در برابر مشروعیت قدرت و تفسیر مسلط قرار‌ می‌گیرد و آن را …

طبقه بندی فقهی مشاغل، ویژگی‌های الگوی تولید، ویژگی‌های بازار، تعریف پول، تسعیر اختیاری و تبیین اصل حاکم بر تجارت بین‌الملل؛ مهمترین عناوین دوره مقدماتی «فقه المکاسب» می‌باشد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دوره اول «مباحثات فقه المکاسب» توسط حجت‌الاسلام والمسلمین علی کشوری، دبیر شورای راهبردی الگوی پیشرفت اسلامی در ایام دهه دوم محرم، به میزبانی مسجد امام حسن عسگری علیه السلام در شهر قم برگزار شد. در این دوره مباحثاتی، فقه المکاسب با ترکیبی جدید و در قالب پنج سر فصل بحثیِ: ۱- طبقه بندی و ارزشگذاری فقهی مشاغل، ۲- ویژگی‌های الگوی تولید در اسلام، ۳- ویژگی‌های بازار و الگوی توزیع …

شبکه اجتهاد: شاید کسانی که با کتب فقهی و اصولی گوناگون سروکار داشته‌اند همچون راقم این سطور با مسائل یا پرسش‌هایی روبه‌رو شده‌اند که تناقض میان آن‌ها در نگاه نخست عجیب و البته آزار دهنده بوده است. به‌عنوان مثال در این سال‌ها دو پرسش همواره ذهنم را به خود مشغول کرده است: ۱- چرا هیچ‌یک از فقیهانی که از محذور «لزوم تأسیس فقه جدید» سخن گفته‌اند مقصود خود را از این عبارت بیان نکرده‌اند؟ مگر فقیهانی همچون وحید بهبهانی یا شیخ انصاری یا در دوران معاصر، آیت‌الله خویی دستگاه فقاهتی جدید و در برخی موارد، مخالف مشهور‌ ارائه نکرده‌اند؟ مگر …

چرا قرآن تحریر به عبد نکرده و از واژه رقبه استفاده کرده؛ رقبه یعنی (ذمه، گردن من، ذمه من، یعنی آزاد کردن چیزی که در ذمه من است)؛ مصداق آن در دوره گذشته آزاد کردن برده بود اما امروز آن مدیون و محبوس و اسیری که در زندان هست مصداق آن می‌باشد، فلذا این آیه اکنون هم کاربرد دارد. این نمونه‌ای از آیه‌ای بود که مفسرین در گذشته آنطور بیان کردند و امروز نگاه دیگر مفسری به آن شده است و اینگونه می‌شود که در آن اختلاف بوجود می‌آید. به گزارش خبرنگار اجتهاد، میزگرد تخصصی «چالشهای فقه و دنیای معاصر» …

در تاریخ شیعه تا زمان علامه حلی و سید بن طاووس، چندان بهایی به علم رجال داده نمی‌شد. شیعه کتاب رجالی ندارد. کتاب‌هایی هم که از گذشتگان به ما رسیده هیچ رنگ و بوی رجالی در آن‌ها نیست؛ اما سنیان کتاب‌های رجالی بی‌شماری دارند مانند لسان المیزان و تهذیب التهذیب ابن‌حجر عسقلانی یا کتاب ذهبی، میزان الاعتدال و نمونه‌هایی مثل سیر الاعلام النبلاء ذهبی که بیش از سی جلد است. اختصاصی شبکه اجتهاد: سالروز درگذشت ابن غضائری، رجالی معروف شیعه، فرصت مناسبی برای واکاوی میزان تأثیر علم رجال در دستگاه استنباطی فقه شیعی است. یکی از بهترین افراد برای قضاوت …

این کتابها، کتابهای رجالی اصطلاحی نبوده‌اند بلکه کتابهای تراجم یا به عبارت دیگر کتابهای فهرست کتابها بودند. یک نکته دیگر اینکه این کتابها توسط مستشرقین در کمپانی هند شرقی چاپ شد. آنها دنبال فهرست نگاری بودند تا شخص شناسی. همه اینها قرائنی هست که آن متقدمانی که در باب رجال کتاب نوشتند اصطلاح علم رجال یا رجال اصطلاحی بیشتر مورد نظر ایشان نبود. اختصاصی شبکه اجتهاد: سالهاست که برخی رویکردهای جدید در فقه به خصوص فقه‌های نوپدید، روند اعتبار سنجی احادیث را تغییر داده است. اصولیونی که تا چندی پیش، وثاقت راویان حاضر در سند روایت را دلیل بر صحت …

سه پایان‌نامه‌ سطح سه حوزه علمیه خراسان با موضوعات «بررسی ولایت فقیه از دیدگاه شهید صدر»، «حقوق و احکام همسایگان در فقه» و «سبک شناسی صاحب جواهر در تفسیر آیات الاحکام» با حضور اساتید راهنما، مشاور و ناقد در جمع فضلا بررسی و دفاع شد. به گزارش شبکه اجتهاد، جلسه دفاع‌‌ پایان‌نامه محسن ناصری، طلبه سطح سه این حوزه با موضوع «بررسی نظریات شهید صدر(ره) درباره ولایت فقیه و حکومت اسلامی» در مرکز مدیریت و با بررسی و ارزیابی ‌حجت‌الاسلام والمسلمین علی اکبر نوایی، برگزارشد. تدوینگر‌‌ پایان‌نامه با بیان اینکه از نظر مذهب امامیه، امامت در امتداد خط رسالت است، …

استاد گروه رجال پژوهی معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان در دوره تربیت پژوهشگر علوم حدیث این گروه به بیان دیدگاه‌ها در رابطه با نیاز به علم رجال و بررسی افراط و تفریط در اعتبار میراث ارزشمند حدیثی شیعه پرداخت. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سید محسن حسینی فقیه، استاد گروه رجال پژوهی معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان در دوره تربیت پژوهشگر علوم حدیث این گروه به بیان دیدگاه‌‌ها در رابطه با نیاز به علم رجال و بررسی افراط و تفریط در اعتبار میراث ارزشمند حدیثی شیعه پرداخت. وی با بیان این که یکی از دیدگاه‌‌ها در رابطه با نیاز …

بحث مرجعیت شورائی از مباحثی است که به مناسبت بحث اجتهاد و تقلید و در ذیل بحث شرطیت اعلمیت در مرجع تقلید در کلام برخی فقهاء ذکر شده است. مرجعیت شورائی به سه صورت قابل طرح است که در ادامه صور مختلف آن مطرح شده و ضمن تبیین ادله هر یک از صور، مور نقد و بررسی قرار می‌گیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «بررسی مرجعیت شورایی» از سوی مدرسه فقهی امام محمد باقر(ع) و مدرسه فقهی امام کاظم(ع) با حضور فضلا و طلاب برگزار شد. در این نشست علمی، حجت‌الاسلام والمسلمین قدیرعلی شمس استاد درس خارج و سطوع …

آخوند خراسانی با تألیف کفایه الاصول، علم اصول را از تورّم پیرایش و ویرایش کرد، منتهی این ویرایش و پیرایش باعث ابهام بیش از حد در عبارت علم اصول گردید و یا به نوعی علم اصول از افراط به تفریط گرایید. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام سعید رمزی استاد سطوح حوزه علمیه مشهد طی سخنانی در جلسه درسی «کفایه» به تبیین «اهمیت علم اصول» پرداخت و گفت: تمامی ادیان الهی تکالیفی برای بشر به ارمغان آورده‌اند و علمی که متکفل کشف قوانین الهی است علم فقه نام‌گذاری شده است، مقدمه اصلی و علّت تامّه علم فقه علم اصول می‌باشد و همین …

وجوب رعایت یک مباح امکان دارد در جامعه حتی اهم از وجوب رعایت یک واجب باشد، چراکه عدم رعایت وجوب آن مباح ممکن است به جامعه آسیب بزند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، اولین نشست از ایده‌گفتارهای فقه حکومتی با عنوان «منطق تزاحم واجبات شرطی در قانون‌گذاری» به همت «دبیرخانه هم‌اندیشی فقه حکومتی» با حضور و ارائه حجت‌الاسلام ‌والمسلمین حسنعلی علی‌اکبریان، عضو هیئت علمی پژوهشکده فقه و حقوق، یکشنبه ۱۴/۷/۹۸ در شهر قم برگزار شد. در ابتدای نشست حجت‌الاسلام علی‌اکبریان به این نکته اشاره کرد که گاهی در حکومت اسلامی قانون‌گذار مجبور می‌شود از مُرّ حکم اولیه اسلام تخطی کند و …

مدیر گروه رجال پژوهی معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان، در نشست تخصصی این گروه به تبیین جایگاه علم رجال و نیاز به آن در اعتبارسنجی روایات پرداخت. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام سید محمدجواد سید شبیری، مدیر گروه رجال پژوهی معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان، در نشست تخصصی این گروه ضمن تبیین جایگاه علم رجال و نیاز به آن در اعتبارسنجی روایات، به کتاب «مُعْجَمُ رجالِ الْحَدیث» از آیت‌الله خوئی(ره) اشاره کرد و گفت: در مقدمه این کتاب به برخی از مباحث کلیات علم رجال و موضوعاتی از جمله نیاز به علم رجال، عدم قطعی بودن کتب اربعه و ملاک …

شبکه اجتهاد: اهمیت قواعد فقه و نقش آن در شناخت بهتر احکام شرع و نیز نظم بخشیدن به آموزه‌های فقهی، بر پژوهشگران عرصه‌ی فقه پوشیده نیست. این قواعد گرچه همچون قواعد اصولی نقش ابزاری در استنباط احکام را ندارد، اما در شناخت تفصیلی احکام و تطبیق موارد جزئی و مصادیق هریک از احکام کلی، نقش بارزی را ایفا‌ می‌نماید. در این میان پرسشی که برای بسیاری از دانش پژوهان این رشته ممکن استبه وجود آمده باشد این است که این قواعد از کجا به وجود آمده و خاستگاه آن کجاست؟ آیا این قواعد، مورد تصریح آیات و روایات است و …

مدیر مرکز فناوری اطلاعات حوزه‌های علمیه گفت: در سال‌‌های اخیرحوزه علمیه پروژه بازآفرینی حوزه در فضای مجازی را در دستور کار خودش قرار داده است. به تبع یکی از موضوعاتی که دنبال کردیم، این بود که بتوانیم دروس خارج و تقریرات آن را در فضای وب عرضه کنیم. به گزارش شبکه اجتهاد، واژه «تقریر» در اصطلاح منابع دینی، ۲ معنا و کاربرد دارد: یکی در اصول فقه با عنوان تقریر معصوم که عبارت است از سکوت معصوم (ع)؛ در برابر کاری که در محضر ایشان انجام می‌شود و در صورت وجود شرایطی خاص، دلیل بر اقرار به صحت و جواز …

هفتمین کارگاه آموزشی و پژوهشی«فلسفه علم اصول» ویژه اساتید و طلاب سطح سه و چهار حوزه علمیه و دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه با حضور دکتر محمود مروارید در دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، در این کارگاه سه روزه که به همّت مرکز تخصصی آخوند خراسانی(ره) و گروه پژوهشی فقه کاربردی پژوهشکده اسلام تمدّنی تشکیل شد، دکتر محمود مروارید، عضو هیئت علمی پژوهشکده فلسفه تحلیلی پژوهشگاه دانشهای بنیادی به تببین موضوع «معنا، کاربرد و افعال گفتاری در فلسفه زبان و اصول فقه» پرداخت. جایگاه فلسفه زبان در فلسفه تحلیلی برای مطالعات و پژوهش‌های تطبیقی میان …

در امالی شیخ طوسی می‌بینیم مشخصا شخصی، روایات مختلف از روات و صحابه مختلف را با حذف سند جمع آوری کرده و اول آن یک «یا علی» یا یک «یا اباذر» جلوی آن گذشته است، در حالیکه این روایات ربطی به یک صحابه واحد ندارد. این مشکلی ندارد و نظائرش را داریم. لذا تعبیر می‌کنیم هیئت، مجموعی و ترکیبی جعلی است اما مفردات آن جعلی نیستند و هر یک از مفردات برای خود سند و مصدر مستقلی دارند. یک نواخت هم نیستند و بعضی سند خوب و بعضی سند ضعیف دارند و مختلف هستند. اختصاصی شبکه اجتهاد: شهادت امام سجاد …

«سامانه تقریرات دروس خارج» در راستای برنامه‌ریزی جهت بازآفرینی حوزه در فضای مجازی به‌تازی از سوی  مرکز فناوری اطلاعات حوزه‌های علمیه راه‌اندازی شده است و تحت اشراف مدیریت حوزه علمیه قم راهبری می‌گردد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، «سامانه تقریرات» سامانه‌ای آموزشی، پژوهشی و اطلاع‌رسانی است که وظیفه گردآوری، غنی‌سازی، طبقه‌بندی، ارزیابی و فراهم کردن زمینه گفتگو پیرامون تقریرات علمی طلاب سطح خارج حوزه را در فضای مجازی بر عهده دارد و با استفاده از فناوری اطلاعات خدمات موردنیاز مدرسان، طلاب حوزوی و علاقه‌مندان به دروس خارج را ارائه خواهد کرد. بخش‌ها: این پایگاه در پنج بخش اصلی «تقریرات»، «دروس فقه»، …

امروزه، نسل جدید حوصله باز کردن جواهر را ندارد و نمی‌تواند از عهده متون جواهر بربیاید تا چه رسد به متون قدیمی‌تر. لذا اقوال در فقه که صاحب‌جواهر بارها و بارها به اهمیت این مسئله تذکر می‌دهد، بسیار مهم است. خیلی‌ها در مورد اقوال فقها، خیال می‌کنند که یک دکور ویترینی است و این اقوال استخوان و ریشه بحث نیست بلکه پوسته مسئله است. درحالی‌که این دید درست نیست. چون اقوال قرائت‌های مختلف از ادله است. اقوال مثل این است که پزشک تشخیص می‌دهد درد مریض چیست. باید اقوال فقها را استثمار علمی کرد. اختصاصی شبکه اجتهاد: استاد شیخ محمد …

شبکه اجتهاد: با شروع تابستان تصمیم گرفتم به سبب کسب آمادگی لازم جهت تدریس درس «تاریخ فقه و اصول فقه» در یکی از مراکز آکادمیک در سال تحصیلی جدید، قدری بیشتر با آثاری که در این زمینه نوشته شده و البته همواره یکی از علاقه‌مندی‌های پژوهشی‌ام به شمار می‌رفته است انس بگیرم. ابتدا تلاش کردم تا آثاری که به زبان فارسی در این زمینه نوشته شده است را جمع آوری کنم که برخی را در این مجال نام می‌برم: ۱- تاریخ فقه و فقها، اثر دکتر ابوالقاسم گرجی ۲- ادوار اصول فقه اثر دکتر ابوالقاسم گرجی ۳- تاریخ فقه و …

شبکه اجتهاد: پنجم شهریور چهلمین روز درگذشت آیت‌الله سید علیرضا حائری، رئیس فقید ‌دایره‌المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل‌بیت (ع) بود. وی در سال ۱۳۳۰ شمسی در یزد، دیده به جهان گشود و با هجرت پدر به کربلا، دوران کودکی و نوجوانی خود را در این شهر گذرانید.  وی در آغاز نوجوانی از آنجا که مهد علم و حوزه گرانسنگ نجف اشرف، دوران طلایی و شکوفایی خود را پشت سر می‌گذاشت، رو به سوی این شهر نهاده و نزدیک به یک دهه به تحصیل علم در حوزه علمیه نجف اشرف پرداخت. عمده اساتید برجسته این فقید سعید در نجف اشرف، …

پژوهش حاضر پس از بررسی تحلیلی مفهوم عدل و فسق، ادله دال بر فسق همه مخالفان را مورد نقد قرار داده و با تبیین دلایل معتبر بر امکان تحقق عدالت در عموم مسلمانان، دیدگاه فقیهانی که فسق مخالفان را به حالت علم و آگاهی آنان از مرام حق و ستیز عامدانه با آن اختصاص داده‌اند، تقویت نموده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، جدیدترین شماره فصلنامه علمی پژوهشی «جُستارهای فقهی و اصولی» به صاحب امتیازی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی و مدیر مسئولی مجتبی الهی خراسانی و سردبیری حسین ناصری مقدم منتشر شد. پانزدهمین شماره فصلنامه علمی پژوهشی «جُستارهای فقهی و …

کاری که در حوزه فلسفه زبان صورت گرفت، خاستگاه آن در علم اصول بود و بعداً وارد فلسفه شد. ما در فلسفه و در تفکر فلسفی، یک بحثی غیر از شناخت و معرفت داریم به نام ارزش و ملاک و معیار و منابع شناخت. در فلسفه در گذشته به‌عنوان اینکه موضوع آن وجود بماهو وجود بود، به‌طورکلی مباحث معرفتی در ذیل بحث از وجود و مراتب هستی مطرح می‌شد. مثل مسئله وجود ذهنی و مسئله نفس و امثال‌ذلک؛ اما الآن معرفت‌شناسی خودش به یک موضوع مستقل از وجود شناسی تبدیل‌شده است. این بدون تردید از تأثیرات علم اصول بر مباحث …