عبادات و مناسک

جدیدترین استفتائات حضرت آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در آبان و آذر ماه ۹۶ در موضوعاتی چون فضای مجازی، وحدت اسلامی، ورزشی، مسائل بانکی و اقتصادی منتشر شد.

شبکه اجتهاد: این مقاله مروری است بر آرای آیت‌الله سید موسی شبیری زنجانی در موضوع «تکلیف کفار به اداء اخماس و زکوات و قضاء فوائت». نگارنده در مقاله خود ضمن تنقیح محل بحث به فروع مختلف این بحث از دیدگاه آیت‌الله سید موسی شبیری زنجانی می‌پردازد. در ادامه متن کامل این مقاله تقدیم می‌گرد

پنجمین همایش سراسری زکات با سخنرانی مدیر حوزه‌های علمیه و مسئولان شورای عالی زکات در قم برگزار و بر ضرورت فرهنگسازی و تبیین پرداخت زکات در جامعه به عنوان واجب فراموش شده تاکید شد.

شبکه اجتهاد: این روزها بار دیگر بحث و جدل درباره مناسک نوظهور در میان رجال و رسانه‌های دینی شدت یافته است. ابداع پیاده‌روی جدیدی با عنوان «غدیر تا ظهور» که عید غدیر امسال با حضور آیت‌الله‌ مکارم شیرازی از حرم حضرت معصومه(س) تا مسجد جمکران برگزار شد، سخنان حجت‌‌الاسلام طباطبایی‌نژاد؛ امام جمعه اصفهان در مخالفت با به‌کاربردن اصطلاحاتی مانند «پیرغلام»، «عبد»، «سگ حسین» و «نوکر» در هیئات حسینی و دست آخر، سخنان شیخ محسن قرائتی در انتقاد از برگزاری آیین‌های استقبال از محرم موجب واکنش‌های گسترده و بحث‌های دامنه‌داری در رسانه‌ها شد.

مراجع عظام و علمای اعلام با صدور بیانیه‌هایی ضمن عرض تسلیت برای درگذشت جمع‌کثیری از هموطنان و ابراز همدردی با بازماندگان زلزله‌ غرب کشور اجازه استفاده مقداری از سهم امام (ع) را برای تامین نیازهای ضروری آسیب دیدگان این زلزله اعلام کردند.

ترجمه کتاب «التَنزیه لِاَعْمال الشَبیه» اثر مرحوم علامه سید محسن امین، توسط مهدی مسائلی و با عنوان «سرآغاز اصلاح عزاداری» منتشر شد.

شبکه اجتهاد: اعتبار اربعین امام حسین (ع) از قدیم الایام میان شیعیان و در تقویم تاریخى وفاداران به امام حسین (ع) شناخته شده بوده است. کتاب مصباح المتهجد شیخ طوسى که حاصل گزینش دقیق و انتخاب معقول شیخ طوسى از روایات فراوان در باره تقویم مورد نظر شیعه در باره ایام سوگ و شادى و دعا و روزه و عبادت است، ذیل ماه «صفر» می‌نویسد:

اختصاصی شبکه اجتهاد: آیین بزرگداشت اربعین حسینی از طریق سوگواری و زیارت مزار سیدالشهدا علیه‌السلام از باشکوه‌ترین یادمان‌های حادثه عاشوراست. در این میان شبهاتی درباره مستند نبودن این آیین به معارف دینی طرح شده است. در این نوشتار، نویسنده نخست به دو کاربرد عمده عدد چهل در روایات اشاره می‌کند؛

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام مهدی مسائلی محقق و مدرس حوزه علمیه اصفهان در یادداشتی که در کانال تلگرامی خود منتشر کرده است آورد: در سال‌های اخیر پیاده‌روی اربعین عشق و اخلاص شیعیان را به نهضت حسینی بیش از پیش نمایان ساخته است.

وظیفه علماى الهى و دانشمندان با ایمان این است که به مردم آگاهى لازم را بدهند و سطح فرهنگ عمومى‏ را بالا برند تا حاکمان ظالم و گروه‌هاى تبهکار نتوانند کلمات حق را بگویند و از آن اراده باطل کنند.

نگاه تقلیل گرایانه به مناسک اربعین و کارکردهای آن؛ حاکمیتی شدن مناسک دینی و راهپیمایی اربعین؛ خروج مناسک از ماهیت سنتی اصیل و ایجاد زمینه مدرن شدن و غلبه فرم بر محتوا؛ فردی شدن و ورود بدعت‌ها به مناسک و ورود خارج از چهارچوب سلیقه افراد از زمینه‌های عرفی شدن پدیده اربعین هستند.

حجت‌الاسلام ایزدهی گفت: شیعه در اربعین خارج از هر نوع کثرتی حرکت می‌کند برای رسیدن به مقصود. مقصودی که عدالت، مهدویت، حکومت مطلوب و مبارزه با ظلم است.

همیشه اربعین پیاده‌روی بود اما این حرکت عظیم که یک نماد بسیار زیبا و پرشکوهی از حضور پیروان اهل‌بیت و علاقمندان به اهل‌بیت هست؛ این نبود، ما این را نداشتیم، این را خدای متعال در اختیار ما گذاشت، خدا را بایستی شاکر باشیم. به گزارش شبکه اجتهاد، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در جلسه درس خارج فقه در تاریخ ۱۵ آبان ۱۳۹۶ درباره پیاده‌روی اربعین حسینی مطالبی بیان کردند که پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR متن این بخش از بیانات را منتشر کرد.  ایشان در این جلسه فرمودند: ایام اربعین است و خوشا به حال آن کسانی که در حال پیاده‌روی هستند یا پیاده‌روی …

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محسن الویری پژوهشگر برجستۀ حوزه و دانشگاه و دارای دکترای تخصصی رشته تاریخ و تمدن ملل مسلمان از دانشگاه تهران است. از او که فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی خود را در دو حوزه تاریخ و فرهنگ متمرکز نموده، تاکنون پنج جلد کتاب و بیش از ۱۷۰ مقاله و حدود ۱۵۰ مصاحبه منتشرشده است. دکتر الویری در حال حاضر عضو هیأت علمی و مدیر گروه تاریخ دانشگاه باقر العلوم (علیه‌السلام) و سردبیر«فصلنامه علمی ـ پژوهشی تاریخ اسلام» این دانشگاه و رییس کارگروه تخصصی تاریخ شورای تحول و ارتقاء علوم انسانی و نیز رییس میز تمدن …

اختصاصی شبکه اجتهاد: رَیّان بن شَبیب، از محدثان مورد وثوق شیعه و از اصحاب امام رضا(ع) و امام جواد(ع) است. او به گفته نجاشی دایی معتصم خلیفه بنی عباس بوده که خواهرش مارده از کنیزان هارون و مادر معتصم بوده است[۱] اما برخی مانند مسعودی در اثبات الوصیه وی را دایی مأمون ذکر کرده‌اند[۲] ابن شبیب، در شهر قم اقامت کرد و محدثان آن شهر از او روایت کرده‌اند. او از حضرت رضا(ع) روایاتی نقل کرده و مسائل صباح بن نصر هندی از امام رضا(ع) را جمع نموده است.[۳]  در منابع روایی، روایاتی از امام رضا، امام صادق و امام …

در آستانه فرارسیدن سالگرد اربعین حسینی، دفتر استفتائات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، مجموعه‌ای از احکام و نظرات فقهی درباره‌ی زیارت اربعین را مطابق با فتاوای معظم‌له منتشر کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، در آستانه فرارسیدن سالگرد اربعین حسینی و مراسم پرشکوه راه‌پیمایی این روز، دفتر استفتائات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، مجموعه‌ای از احکام و نظرات فقهی درباره‌ی زیارت اربعین را مطابق با فتاوای معظم‌له منتشر می‌کند. حکم زیارت اربعین س۱. با توجه به مسائل روز، آیا زیارت اربعین در این برهه از زمان واجب است؟ ج. زیارت اربعین مستحب است. مراعات قوانین س۲. حکم اخذ روادید برای زیارت اربعین چیست؟ ج. در …

شارع مقدس قواعد مدوّن و محدوده مشخصی را در زمینه روابط میان مرد و زن در جامعه اسلامی بیان کرده است و اگر با نگاه و از زاویه دید تربیتی و اخلاقی به این احکام نگاه کنیم، همه آن‌ها توجیه و نگاه عمیق و هدفمند اسلام برای تربیت انسان و تشکیل جامعه‌ای سالم اثبات می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، جلسه دفاع پایان نامه سطح سه «معاشرت با نامحرم از منظر فقه مذاهب خمسه با نگاهی به تربیت انسان» در اتاق جلسات مرکز مدیریت حوزه علمیه خراسان برگزار شد. حجت‌الاسلام بهاء الدین رضائی، تدوینگر این پایان نامه با بیان این که …

نرم افزار اندرویدی «صراط محرم» با بیش از ۱۵۰ پرسش از سوی «شبکه اجتهاد» و تلاش تیم فنی اداره برنامه ریزی و فناوری آموزشی اداره کل آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی تولید شد.

ایشان عرصه روایت‌گری و گزارشِ‌ مصائب عاشورا را نیز دربست به مداحان واگذار می‌کنند و به غیر تماشاگری، مسئولیتی را برای علما در نظر نمی‌گیرند؛ علمایی که در جزئی ترین امور عبادی، سیاسی و اجتماعی و حتی فردی مردم اظهارنظر می‌کنند، ولی درباره عزاداری و روایت گری عاشورا حق اظهارنظر ندارد؛ زیرا عاشورا و عزاداری ممکن است در نگاه مردم تضعیف شود!

فتوای آیت‌الله سیدعلی سیستانی مبنی بر اختیار مقلدان در چگونگی مصرف وجوهات شرعی در تاریخ فقه شیعه کم‌سابقه نیست و بزرگانی از خاندان صدر نیز چنین فتوایی را صادر کرده بودند.

عالم الازهر مصر با تاکید بر اینکه مسئله طلاق الکترونیکی باید به طور دقیق و از زوایای مختلف فقهی بحث و بررسی صورت بگیرد، افزود: طلاق الکترونیکی به وسیله تلفن، اینترنت یا هر وسایل ارتباط جمعی جدید و حتی از طریق شبکه‌های اجتماعی به شکل صحیح واقع می‌شود.

اختصاصی شبکه اجتهاد: در زمینه اعمال نامتعارف در عزاداری اهل‌بیت(ع) به ویژه امام حسین(ع) اختلاف نظر و افراط و تفریط‌های بسیاری به چشم می‌خورد. برخی هر عملی را که به قصد عزاداری اهل‌بیت(ع) انجام گیرد، مشروع می‌دانند اگر چه کوبیدن شمشیر و کاردهای بزرگ به نام قمه بر فرق سر باشد(دفتر فرهنگی فخر‌الائمه، ۱۳ و ۱۵)

اختصاصی شبکه اجتهاد: مرثیه و گریه و عزاداری بر مصائب حسینی از عناصر غیرقابل تباین و جدایی از انقلاب اسلامی ایران می‌باشد. تجربه عینی دوران مختلف و مراحل پرفراز و نشیب این نهضت الهی از سال ۱۳۴۲ تا انتهای آن که در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ به پیروزی رسید، به وضوح نشان می‌دهد که این انقلاب با پرچم‌های برافراشته حسینی و عزاداری‌‌های فشرده مردم مسلمان همراه بوده است.

ما چه مقدار از نقاشی، خط خوب، شعر یا فیلم در زمینه‌ی تبلیغ و احکام‌گویی استفاده می‌کنیم؟ چه مقدار در سریال‌های ما احکام آموزش داده می‌شود؟ ممکن عده‌ای به این حرف ما بخندند و بگویند آقا می‌گوید در سریال تلویزیونی احکام بگویید. من نمی‌گویم در سریال احکام بگوییم؛ اما می‌توانیم در سریال طوری نشان ندهیم که مثلاً وقت نماز آفتاب طلوع کرد و نماز خوانده نشد.

اختصاصی شبکه اجتهاد: عاشورا، هزاران راز دارد که به روزگاران، شکوفا می‌شود و چون چراغی فرا راه انسان قرار می‌گیرد تا معنای «ان الحسین مصباح الهدی» را بهتر بشناسیم و در پرتو انوارش راه بیابیم و بپیماییم و به مقصد رسیم که حضرت حسین (ع) را «سفینه النجاه» هم می‌خوانند. برای من جالب توجه است که عاشورا را میان دو حج می‌بینم؛

امام حسین(ع) در مبارزه خودش هدفی را مطرح می‌کند که مبارزه با ظلم، فساد، مقاومت کردن در برابر بیعت تحمیلی با یک فرمانروای خودسر و مستبد، به دست آوردن عزت و از دست ندادن آن است. پس مراسم عاشورای حسینی و عزاداری برای ابا عبدالله(ع) ذاتاً سیاسی است و امکان ندارد سیاسی بودن از این مراسم تفکیک بشود.

هرچه ما بتوانیم نهضت عاشورا را بدون پیرایه، بدون حشو و زوائد و مطابق با روز عرضه کنیم، یقینا تأثیر نهضت عاشورا نافذتر و عمیق‌تر خواهد شد. متأسفانه امروز عوض اینکه بیشتر به محتوای عاشورا توجه داشته باشیم، بیشتر به شکل عزاداری توجه داریم.

همزمان با ایام سوگواری شهادت سید و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله‌الحسین(ع)، کتاب «آیین اشک و عزا در سوگ سیدالشهدا(ع)» اثر استاد حسین انصاریان منتشر و روانه بازار شد.

یکی از کارهای لازم نسبت به جریان کربلا و عاشورا این است که با دید اجتهادی وارد این قضیه شویم که متأسفانه این کار هنوز انجام نشده است. مقصود من از دید اجتهادی این است که ببینیم امام این کلام را در کجا و در چه مقطعی فرموده و با چه کسانی مطرح کرده است، اگر ما این دید را داشته باشیم، تحلیل کلمات امام حسین چهره دیگری پیدا می‌کند.

تبیین فلسفه محّرم و عزاداری امام حسین علیه‌السلام/ گسترش مناسک عزاداری در گرو بهره گیری از وعاظ و خطبای متبحر و متخصص/ لزوم مقابله با هنجارشکنی‌ها و عزاداری‌های نامتعارف/ مبارزه با ادبیات غلوّ آمیز؛ مهمترین ضرورت در پالایش مناسک عزاداری/ همگرایی عقلانیت و عشق؛ مهمترین اصل در مدیریت چگالی سنگین احساسات درمناسک عزاداری/ لزوم احیای سبکهای سنتی عزاداری در بستر فرهنگ عمومی مردم.