فرهنگ و ارتباطات

رسانه نشان و ابزار حاکمیت است و ما نمی‌توانیم و جایز نیست که رسانه‌ای داشته‌باشیم که حاکمیت آن در اختیار دشمن باشد. در واقع این هویت‌فروشی، خود‌فروشی و پذیرش سلطه‌ی دشمن است. بدترین سبیل تسلط دشمن، سبیل رسانه است. ما به جهانی‌سازی مخالف نیستیم، با جهانی‌سازی آن مخالف هستیم. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد محسن اراکی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در گفت‌وگویی به موضوع «ابهامات فقهی فناوری‌های حوزه‌ی شناخت» پرداخت؛ که مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانید. همان‌طور که مستحضر هستید جنگ‌های نوین سویه‌های جدیدی از تصویر جبهه‌های حق و باطل است و مهمترین ابزاری که در اختیار جبهه‌ی …

آیت‌الله حسین نوری همدانی در دیدار با جمعی از فعالان فضای مجازی، با اشاره به تأثیر فضای مجازی بر افکار عمومی، خواستار تلاش جوانان متدین برای مقابله با شبهات شد و با انتقاد از ضعف نظارت اقتصادی و عملکرد برخی مسئولان، حل مشکلات مردم را نیازمند مدیریت جهادی و بهره‌گیری از نیروهای متخصص و متدین دانست. انتقاد از برنامه‌های صدا و سیما و ضرورت توجه به مقوله حجاب از دیگر محورهای سخنان ایشان بود. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله حسین نوری همدانی در دیدار عده‌ای از فعالان فضای مجازی، ضمن توصیه به استفاده از لحظه به لحظه ایام ماه مبارک …

شبکه اجتهاد: فقه را چه می‌بینی؟ دانشی خاموش در سایه‌سار گذشته، در بند اوراق زرد و مجلدات کهن؟ یا جانی تپنده که در هر عصر نفسی تازه می‌کشد و در هر زمان، افقی نو می‌گشاید؟ اینک بر سر گردنه‌ای ایستاده است که پیش‌تر از آن نگذشته؛ چشم در چشمِ پدیده‌ای بی‌سابقه دوخته است: هوش مصنوعی، آیا این پدیده، حریفی است که فقه را از میدان به در خواهد کرد، یا یاری است که پرده از گنجینه‌های نادیده خواهد برداشت؟ هوش مصنوعی، صرفاً ابزاری خاموش نیست، بلکه سامانه‌ای است ژرف‌بین که داده‌ها را می‌کاود، الگوها را درمی‌یابد و در ژرفای متون، …

نشست تخصصی هوش مصنوعی و علوم اسلامی با تأکید بر ضرورت برنامه‌ریزی ملی و ورود فقیهان به مباحث اخلاقی-فقهی این فناوری برگزار شد. اساتید با اشاره به فرصت‌هایی مانند هوش مصنوعی حاکمیتی، گراف‌دانش و کاربردهای آموزشی-ترویجی، هشدار دادند غفلت از این فناوری، تهدیدات امنیتی و وابستگی دیجیتال به دنبال دارد. پیشبینی ظهور نسل کامپوزیت هوش مصنوعی، طرح مفاهیمی مانند آواتارهای پس از مرگ و استفاده از هوش مصنوعی به‌عنوان دستیار فقها، از محورهای کلیدی این نشست بود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، چهارمین و پنجمین هم‌اندیشیِ توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی با حضور متخصصان برجستۀ علوم اسلامی طی دو روز در …

در پنجمین هم‌اندیشی توسعه علوم اسلامی، اساتید برجسته حوزه و دانشگاه، چالش‌های ناگفته هوش مصنوعی در قلب علوم اسلامی را واکاوی کردند. از مسئولیت مدنی رباتها تا بازتعریف مفاهیمی چون “اراده آزاد” و “مسئولیت‌پذیری” در فقه، از دغدغه‌های اخلاقی نقض حریم خصوصی تا پرسش‌های اعتقادی درباره خلق “انسان مصنوعی”، این نشست علمی صحنه رویارویی سنت و فناوری بود. آیا هوش مصنوعی می‌تواند همکار عالمان و فقهای دین شود؟ پاسخ‌ها از تغییر الگوهای آموزشی تا هشدار درباره “تقلب هوشمند” و ضرورت بازخوانی فلسفه احکام شرعی، افقی پیچیده را ترسیم می‌کند. گزارشی از شور دوم این رویداد که تأکید می‌کند: «این فناوری …

اساتید حاضر در نشست اول پنجمین هم‌اندیشی «توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی» که به موضوع ظرفیت‌ها و چالش‌های هوش مصنوعی در علوم اسلامی» اختصاص داشت، با تأکید بر لزوم گذار از نقش مصرف‌کنندگی به «سهامداری فعال» در فناوری، به واکاوی فرصت‌هایی همچون پردازش زبان‌های دینی، تحلیل نسخ خطی، شبکه‌های دانشی و حتی مهندسی فقه شخصی‌شده پرداختند. در کنار این ظرفیت‌ها، هشدارهایی درباره پیچیدگی‌های اخلاقی، محدودیت‌های تصمیم‌گیری هوش مصنوعی و ضرورت تربیت نسل جدیدی از دانش‌پژوهان «دو باله» (مسلط به علوم اسلامی و فناوری) مطرح شد. این هم‌اندیشی، گامی به سوی ترسیم نقشه راهی است که در آن، علوم اسلامی نه …

شبکه اجتهاد: اکنون یکصد و سه سال از بازتأسیس حوزه علمیه قم توسط عالِم عامل با ورع می‌گذرد. تشکیل حوزه علمیه به آغازین روزهای بعثت رسول اکرم صلوات‌الله‌علیه بازمی‌گردد. از همان هنگام که پیامبر به رسالت برگزیده شد، آموزش و تعلیم معارف اسلام نیز آغاز شد. تبلیغ دین وظیفه‌ای بود که پیامبر اسلام صلوات‌الله‌علیه از همان ابتدای بعثت، به آن توجه ویژه‌ای داشت. مجموعه‌ای که پس از هجرت پیامبر صلی‌الله علیه وآله به مدینه، بارور گردید و همزمان با گسترش دامنه دعوت اسلام، به خاطر تلاش پیامبر صلی‌الله علیه وآله برای تربیت مبلّغان دین و نیز مجاهدت‌های یاران آن بزرگوار …

اختصاصی شبکه اجتهاد: بعد از مناظره دو استاد مطرح درس خارج حوزه علمیه قم، گزارش‌ها و نقد‌های متنوعی بر این جلسه صورت گرفته؛ ولی زوایای دیگری در این مناظره وجود داشت که هنوز از آن سخنی گفته نشده. این مناظره موجب تازه شدن دردی کهنه در روش و نوع نگرش رویارویی حوزویان در مسائل اختلافی بود. فارغ از قضاوت پیرامون دعاوی مطرح در حول گزاره‌‌های علمی (با وجود همه اختلافات مبنایی و روش استنباط فقهی)، تندی‌ای در این مواجهه‌ها دیده می‌شود، که نیاز به واکاوی دارد. برخی از یادداشت‌ها در این زمینه، سمت و سوء اخلاقی داشتند، و ریشه را …

رئیس پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم (ع) به چالش‌های فقه فرهنگ در دنیای مدرن اشاره کرد و گفت: امروزه با پدیده‌های نوظهوری مانند سینما، موسیقی، سبک زندگی، فضای مجازی و… مواجه هستیم که نیازمند پاسخگویی فقه فرهنگ هستند. اما فقه فرهنگ، همچنان با این پدیده‌ها بیگانه است و نمی‌تواند پاسخ مناسبی برای آنها ارائه دهد. لذا فقه فرهنگ باید از رویکرد منفعلانه پاسخگویی به مسائل مدرن، به رویکرد فعالانه ساختارسازی تمدنی بر اساس نظام اولویت‌های اسلامی تغییر جهت دهد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست تخصصی «فقه نظام‌ساز در ساختار فرهنگ» که به همت گروه فقه فرهنگ پژوهشکده فقه و …

شبکه اجتهاد: اخیراً در برنامه حسینیه معلی مطرح شد که این برنامه در پی ارائه الگوی شادی مورد تایید دین است. این مطلب بهانه‌ای برای نوشتن نکات زیر شد: ۱. چند مطلب مورد تایید و تقدیر نگارنده است: شخصیت مجری و داوران این برنامه که انصافاً عمری در ترویج شعائر و مکتب اهل‌بیت علیهم‌السلام تلاش کرده‌اند و ان‌شاء‌الله از این به بعد هم در همین مسیر قدم برخواهند داشت. نیت خیر آن‌ها در اداره و اجرای این برنامه که این هم امری مبارک و قابل ستایش است. شوخ طبعی‌های مجری و داوران برنامه که معمولا شیرین و لذت بخش است. …

شبکه اجتهاد: بامداد ۱۷ بهمن ۱۴۰۳ رسانه‌های معتبر غربی خبر فوت چهل و نهمین امام شیعیان اسماعیلی را منتشر و دقیقا غروب همان روز خبر نص رحیم شاه الحسینی – امام پنجاهم- رسانه‌ای شد. این اطلاع رسانی، پرده از این حقیقت برداشت که کریم شاه الحسینی ایرانی الاصل (انجدان محلات) بیش از آنکه در وطنش آشنا باشد، در غربت از وطن شناخته شده و حکایتگر از چهره‌ای متمایز از او در اسلام شناسی است. به همین مناسبت در یادداشت پیش رو به نکاتی در مورد جریان شناسی فکری آقاخانیه خواهیم پرداخت. یکم: تاریخ آقاخانیه یک مقطع ویژه از تاریخ پرفراز …

بیست و هشتمین همایش کتاب سال حوزه و هشتمین جشنواره مقالات برتر حوزه در قم با معرفی برترین‌ها، به کار خود پایان داد. به گزارش شبکه اجتهاد، بیست و هشتمین همایش کتاب سال حوزه و هشتمین جشنواره مقالات برتر حوزه امروز با حضور استاد علیرضا اعرافی مدیر حوزه‌های علمیه کشور و همچنین استاد سیدهاشم حسینی بوشهری در مدرسه علمیه امام کاظم(ع) برگزار شد. پس از سخنرانی استاد اعرافی، گزارش دبیر و سخنرانی استاد حسینی بوشهری آیین تجلیل از برگزیدگان این همایش برگزار و برگزیدگان تجلیل به عمل آمد. در بخش کتب حوزوی، دو اثر ۱۲ جلدی درس نکاح از دروس …

شبکه اجتهاد: در روزهایی که شهر قم شاهد برگزاری برنامه‌های جشن سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی بود، دو استاد برجسته حوزه علمیه استاد ابوالقاسم علیدوست و استاد علیرضا اسلامیان در سالن فقاهت مرکز فقهی ائمه اطهار (ع)، یکی از جدی‌ترین مناظرات پیرامون مسائل فقهی را برگزار کردند. مناظره‌ای که نشان می‌داد دو نظر کاملا متفاوت و متعارض بر سر یک میز به بحث و گفت‌وگو نشسته‌اند و قاطعانه از مبانی و نظرات خود دفاع می‌کنند. این در حالی است که حوزه علمیه قم، قریب به نیم قرن پیش براساس ارائه‌ی نظری در قالب کتاب شهید جاوید شاهد سخت‌ترین عرصه‌های تقابل قرار …

همزمان با آغاز اکران چهل و سومین دوره جشنواره فیلم فجر، دو پرونده مهم و کاربردی با عنوان «مبادی فقه هنر» و «فقه نمایش» با آثاری از اساتید صاحب‌نظر و اندیشوران حوزه و دانشگاه از سوی «شبکه اجتهاد» رونمایی شد. این پرونده‌ها به تحلیل و بررسی تعامل میان شریعت و هنر پرداخته و در کنار تحلیل‌های عمیق، پرسش‌هایی تازه و چالش‌برانگیزی را در این عرصه مطرح می‌کنند که امید می‌رود می‌رود زمینه‌ساز گشایش مسیرهای جدید برای گفتگو و پژوهش‌های آتی در این حوزه گردد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، هنر و فقه، هر دو ریشه‌ای کهن دارند، اما ترکیب این دو …

اختصاصی شبکه اجتهاد: اضافه‌کردن واژه «فقه» به ابتدای واژه «نمایش»، همان‌طور که بارها در همین نگاشته مورد تصریح قرار گرفت، اصلاً به این معنا نیست که «فقه نمایش» را به‌مثابه یک باب فقهی می‌انگاریم، بلکه در حال حاضر و با حجم مسائلی که دارد، به‌روشنی، نمی‌توان آن را یک باب فقهی انگاشت، بلکه صرفاً سرفصلی از یک باب فقهی است. فقه نمایش البته آنجا که به نفس مقوله نمایش می‌پردازد ذیل فقه هنر قرار می‌گیرد و آنجا که عرضه نمایاندن (=اکران) آن موردتوجه واقع می‌شود، زیرمجموعه فقه رسانه می‌گردد. لکن درهرصورت، لازم است مراد از این واژه و گستره مسائل …

یک دیدگاه معتقد است که تفاوتی میان فیلم و غیر فیلم ندارد؛ یعنی همانگونه که اصل تشبه مرد به زن حرام است، وقوع چنین تشبّهی در فیلم نیز حرام است و فرقی نمی‌کند که پوشش شرعی را رعایت کرده باشد یا نه. دیدگاه دوم این است که تشبه مرد به زن، در عالم واقع حرام است اما در عالم نمایش و فیلم، حکم متفاوتی دارد. بر اساس دیدگاه نخست، اگر مردی نقش زنی را بازی کند قاعدتاً جواز ندارد اما اگر مبنای دوم را بپذیریم، علی المبنی مشکلی پیش نمی‌آید. اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین سید حمید میرخندان، سال‌هاست که …

برخی از فقها گفته‌اند اگر موی وصل شده از موی زن اجنبیه دیگری باشد پوشاندن آن، واجب و نگاه‌کردن به آن حرام است، امّا اگر از موی مرد یا موی حیوان یا الیاف مصنوعی باشد حرام نیست. به قائل این سخن دست نیافتم امّا در کتاب‌های مختلف فقهی مطرح و در بیشتر موارد، مورد انکار قرار گرفته است. اختصاصی شبکه اجتهاد: یکی از روش‌های نمایش زنان مسلمانی که در نقش بانوان بی‌حجاب به ایفای نقش می‌پردازند، استفاده از کلاه‌گیس برای ایشان بوده است. استفاده از کلاه‌گیس البته اختصاص به این مورد نداشته و انگیزه‌های مختلفی برای نمایش بانوان با کلاه‌گیس …

اگر پوشاندن کلاه‌گیس واجب باشد، باید پوشاندن لباس زیبا نیز بر زنان واجب باشد و این امری است که هرچند به‌صورت حکم استحبابی و توصیه اخلاقی در کلمات فقها وجود دارد؛ ولی فتوا به آن دشوار است. به همین دلیل، اکثریت فقها احتیاط کرده‌اند و از فتوای صریح خودداری ورزیده‌اند. اختصاصی شبکه اجتهاد: سال‌هاست که استفاده از کلاه‌گیس برای بانوان مرسوم است. ورود کلاه‌گیس به آرایش بانوان در هنرهای نمایشی نیز سابقه طولانی دارد. پس از انقلاب اسلامی اما این پرسش مطرح شد که آیا استفاده زنان از کلاه‌گیس، به‌نحوی‌که حجابی برای پوشش آن نداشته باشند، در هنرهای نمایشی جایز …

مشهور فقها نگاه‌کردن بدون قصد لذت به زنان اهل ذمه بلکه مطلق زنان کافر را جایز دانسته‌­اند. در روایتی  هم که در این مورد وجود دارد، تعبیر «علج» به‌کاررفته است. عِلج به معنی کافر است و شامل اهل کتاب و غیر اهل کتاب می­‌شود؛ بنابراین نمایش بدون حجاب زنان غیرمسلمان به‌گونه‌ای که موجب اشاعه فحشا و اثاره شهوت نوعی نشود، مطلقاً جایز است. اختصاصی شبکه اجتهاد: آیا نمایش بانوان بی‌حجاب و بدحجاب در رسانه، جایز است؟ این پرسش تنها اختصاص به بانوان مسلمان یا ایرانی ندارد، بلکه در بسیاری از تولیدات تصویری، چه در قالب هنرهای نمایشی و چه در …

اختصاصی شبکه اجتهاد: هم هنر، امری دیرین است و هم دانش فقه؛ اما «فقه هنر» از ابواب فقهی نوپدید به شمار می‌آید. مراد از نوپدید بودن این باب فقهی البته، نوپدید بودنِ تمام مسائل آن نیست؛ چرا که بسیاری از مسائل آن نظیر موسیقی، مجسمه‌سازی، آواز و … در کتب فقهی نظیر مکاسب محرمه، قرن‌هاست که مورد گفتگو و بحث فقه‌پژوهان قرار گرفته‌اند؛ بلکه نوپدید بودن فقه هنر، به معنای پرداخت به آن، به‌عنوان یک باب فقهی و یک «کلّ» است. نوبودن این باب فقهی در کنار ناشناخته بودنِ ابعاد، بایسته‌ها و چیستی دقیق آن، موجب شد تا مجله الکترونیکی …

اختصاصی شبکه اجتهاد: جایگاه هنر در فقه اسلامی همواره موضوع بحث و بررسی بوده است. فقهای مذاهب مختلف اسلامی، از جمله مذاهب اربعه اهل سنت (حنفی، مالکی، شافعی و حنبلی)، با استناد به قرآن، سنت، اجماع و قیاس، به تبیین حدود و شرایط مشروعیت هنر پرداخته‌اند. این نوشتار با هدف بررسی تطبیقی جایگاه هنر در فقه مذاهب اهل‌سنت، به تحلیل دیدگاه‌های فقهی درباره هنرهای مختلف مانند موسیقی، نقاشی، مجسمه‌سازی و تئاتر می‌پردازد و وجوه اشتراک و افتراق میان این مذاهب را روشن می‌سازد. دیدگاه‌های مذاهب مختلف اسلامی مانند شیعه، حنفی، شافعی، مالکی و حنبلی، درباره هنر متفاوت است. به عنوان …

اگر نمایش مسابقه کشتی یا فوتبال مردان در رسانه فوائدی در راستای رسالت رسانه داشته باشد و مثلاً باعث ایجاد نشاط در جامعه شود، در چه صورت می‌توان آن را مصداق اعانه بر تحریک شهوت نامحرم تلقی کرد و ممنوع دانست؟ اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام‌ والمسلمین باستانی، سال‌هاست که در حوزه علمیه قم به تدریس می‌پردازد و هم اکنون نیز درس خارج فقه و اصول وی در این حوزه برپاست. او سال‌هاست که به مسائل نوپدید نیز علاقه‌مند شده است و در این عرصه‌ها نیز به تدریس و پژوهش می‌پردازد. با او از حکم نمایش برهنه یا نیمه‌برهنه بدن مردان …

پاپ و مرجعیت: نگاهی تحلیلی به دیدار پاپ با آیت‌الله سیستانی، نوشتۀ حجت‌الاسلام والمسلمین محمد مسجدجامعی، سفیر اسبق ایران در واتیکان و مراکش، اثری در تحلیل یکی از مهم‌ترین رویدادهای دینی و اجتماعی در دوران معاصر است. به گزارش شبکه اجتهاد، این کتاب، با نگاه عمیق و چندجانبه، به بررسی ابعاد گوناگون دیدار تاریخی میان پاپ فرانسیس، رهبر کلیسای کاتولیک، و آیت‌الله سیستانی، یکی از برجسته‌ترین مراجع شیعه، پرداخته است. این دیدار که در شرایطی بحرانی و در فضای سیاسی، اجتماعی و دینی پیچیدۀ عراق صورت گرفت، پیام‌هایی جهانی برای تقویت صلح، همزیستی مسالمت‌آمیز و همبستگی انسانی داشت. کتاب با …

اختصاصی شبکه اجتهاد: با توجه‌ به ارتباط جدی میان رسانه و هنر، تفکیک این دو از یکدیگر بسیار دشوار است. اما حتی اگر چنین چیزی ممکن نیز باشد، اما نمی‌توان منکر ارتباط وثیق و تأثیرگذاری این دو در یکدیگر گردید. به همین مناسبت، علاوه بر کتاب‌شناسی فقه هنر، کتاب‌شناسی فقه رسانه نیز از نگاه شما می‌گذرد؛ چرا که به نظر می‌رسد بدون بررسی منابع فقه رسانه، بحث در رابطه‌ با فقه هنر، ابتر خواهد ماند. ۱. مجموعه گفتارهای فقه رسانه و ارتباطات، علی نهاوندی، ویراستار: سید حمید حیدری ثانی، چاپ اول ۱۳۹۸، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی، جلد یکم: ۳۸۳ …

اگر فقه هنر را بالمعنی الاخص، یعنی به معنای هنرهای نمایشی در نظر گرفتیم؛  مثلاً وقتی می‌گوییم هنرپیشه، ذهن‌ها به سمت بازیگری، اعم از تئاتر و فیلم و سریال و سینما می‌رود؛ در این صورت، بازیگری بایدها و نبایدهایی دارد. حرکات و سکنات بازیگر زن، آرایش‌کردن او، اینکه چه کسی او را آرایش کند، دیالوگ‌هایی که باید بگوید، همه اینها بایدها و نبایدها و حلال‌ها و حرام‌های مخصوص به خود را دارد. مثلاً مردی با زن نامحرم در یک فیلم، کلمات عاشقانه‌ای را مطرح می‌کند. در اینجا، بایدها و نبایدهایی متولد می‌شود. اگر هنر را به معنای خاص یا اخص …

نگرش سیستمی در نظام‌مند کردن موضوعات فقهی حضور فعال دارد و نظام‌مندی در حقیقت ایجاد یک ساختار منطقی برای تعیین و مشخص کردن جایگاه، اولویت و محل استقرار یک موضوع در میان انواع موضوعات فقهی است که به ارزش‌گذاری و کمّیت گذاری موضوعات فقهی در سطوح و ابعاد و حوزه‌های متفاوت می‌انجامد. ازاین‌رو، نظام‌مندی مسائل و موضوعات فقه هنر و رسانه، موجب شناخت و تشخیص درست و کامل مصادیق و دغدغه‌های فقه هنر و رسانه می‌شود و افق و چشم‌انداز پژوهش فقهی در حرکت کلان هنر و رسانه را روشن می‌کند. اختصاصی شبکه اجتهاد: نظام مسائل فقه هنر و رسانه، …

اختصاصی شبکه اجتهاد: هنر یکی از شاخصه‌های مهم و فراگیر جهان مدرن است که دارای ظرفیت‌ها و کارکردهای فراوان در عرصه حیات اجتماعی و سیاسی‌اند. ازآنجاکه در جهان سنّت هنر به شکل امروزی مطرح نبوده لامحاله بررسی‌های فقهی نیز در باره آنها شکل نگرفته است. در جوامع امروزی اما پرداختن به مسائل هنر یک امر اجتناب‌ناپذیر است به همین دلیل پژوهشگران عرصه فقه هنر، آثار متعددی را در باره این موضوع تدوین و منتشر کرده‌اند که گزارش آنها از نگاه شما می‌گذرد. ۱. فقه هنر، مجموعه مقالات نخستین همایش ملی فقه هنر، تحت اشراف استاد ابوالقاسم علیدوست، قم: مدرسه اسلامی …

اختصاصی شبکه اجتهاد: استفاده از کلاه‌گیس برای زنان از دیرباز مرسوم بوده است. با افزایش اقبال به هنرهای نمایشی اما این وسیله، به‌عنوان یکی از ابزارآلات گریم بازیگر نیز تلقی گردید. بازیگران مرد و زن، با استفاده از کلاه‌گیس، دیگر نیاز نداشتند موی خود را بلند کنند یا رنگ آن را تغییر دهند. همین امر کلاه‌گیس را به‌عنوان یکی از آسان‌ترین وسائل تغییر چهره بازیگران به شمار آورد. در رابطه‌با زنان اما این پرسش مطرح است که آیا استفاده از این وسیله، برای ایشان جایز است یا نه؟ وجه عدم جواز آن، صدق عنوان زینت بر آن یا عدم تلقی …

حدود هجده سال قبل به همراه دوستی که ایشان هم مثل خودم خوشنویس بودند، خدمت آیت‌الله سبحانی رسیدیم. من خدمت ایشان عرض کردم که من چند سالی است که طلبه شده‌ام و دغدغه‌ام این است که آیا باید خوشنویسی را کنار بگذارم و فقط به درس و بحثم برسم؟ یا اینکه در کنار درس، خوشنویسی هم انجام دهم؟ ایشان فرمودند: «اگر در این زمینه استعداد دارید حتی اگر درس را به‌طورکلی کنار بگذارید و به خوشنویسی بپردازید در روز قیامت در مقابل خدای متعال حجت دارید. چون شما نمی‌دانید خوشنویسی چقدر در وجود مردم تأثیر دارد.» اختصاصی شبکه اجتهاد: شاید …

اگر در دهه‌های آتی کسانی به طور جد مدعی شوند که تبلیغات یا بازاریابی، هنر است؛ در آن صورت چه معانی اجتماعی‌ای از این رابطه بیرون می‌آید و فقیهان چه بایدها و نبایدهایی در این زمینه دارند؟ آیا اساساً با تشدید سکولار شدن جوامع، اظهارنظر در این موضوعات علیه اصل دین و گرایش مردم به آن ارزیابی می‌شود؟ آیا یک فقه حداکثری در این زمینه‌ها ضروری و پاسخگو است؟! یا اینکه فقه حداقلی و متواضعی برجای آن خواهد نشست. این‌ها پرسش‌های تأمل‌برانگیزی است که قضاوت درباره آن‌ها به عوامل بسیاری بستگی دارد. اختصاصی شبکه اجتهاد: یکی از علومی که چند …