اختصاصی شبکه اجتهاد: مقدمه اول: اگر نگوییم تمام مصادیق فساد با اعمال عقل و خرد انسان قابل شناخت و درک و دریافت است بیتردید بیشترین مصادیق فساد این گونه است. به تعبیر روشنتری باید گفت انسانها برای این که بفهمند چه چیزی و چه کسی فاسد و و یا فسادآور و صالح و اصلاحگر است بر مبنای عقل عمل میکنند. …
Read More »دیدگاه (گفتوگو/یاداشت)
آیا میان امام خمینی و امام موسی صدر اختلافاتی وجود داشت؟
محتشمیپور، از شاگردان و همراهان امام خمینی (ره) در گفتوگویی وجود هرگونه اختلاف میان امام خمینی و امام موسی صدر به خصوص در ماجرای معرفی مرجعیت اعلم در لبنان را رد کرد. به گزارش شبکه اجتهاد به نقل از مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر، حجتالاسلام و المسلمین سید علی اکبر محتشمیپور از شخصیتهای شناخته شدهای است که دوران طولانی …
Read More »اگر در این زمان محقق حلی بود، «ساختار جدید فقه» را ارائه میکرد/ با بهره از میراث فقهی «نظام اجتماعی» ساخته و تدوین شود
ما نباید به ساختار تصلب داشته باشیم. با توجه به مسائلی که مبتلابه جامعه است، فقه باید ساختارمند شود. امروزه علوم انسانی در جامعه ما رشد کرده، پس باید فقه اقتصاد، فقه تربیت، فقه سیاست، فقه امنیت، فقه دفاع و … را داشته باشیم و با همین میراث فقهی هم باید یک نظام اجتماعی ساخته و تدوین شود. اختصاصی شبکه اجتهاد: …
Read More »مکاتب فقهی و اصولی از دید یوزف شاخت/ محمدصادقیان
اختصاصی شبکه اجتهاد: همچنان که در دوران عباسیان اولیه مکاتب فقهی که مهمترین دلیل جداییشان جغرافیا بود از مکتب به سمت دیدگاههای شخصی افراد سوق یافت، در هر منطقهای نیز این دیدگاههای متعدد شخصی به برتری یک دیدگاه کشیده شد و مجتهدانی که تا پیش از این خود را صاحب دیدگاه و نظر شخصی در باب مسائل فقهی میدانستند ترجیح …
Read More »زمان و مکان در خدمت شرع/ راوی دین
شبکه اجتهاد: بحث از تأثیر زمان و مکان در استنباط احکام دینی همواره مورد کاوش و پرسش بوده است. برخی از روشنفکران، عنصر زمان و مکان را چنان برجسته میبینند که کمتر آموزهای از متون کهن دینی را میتوان در دنیای جدید به کار بست. آیتالله جعفر سبحانی از جمله مراجعی است که در آرای خود کوشیده اقتضائات دنیای جدید …
Read More »ضرورت نقش فعال و منسجم نخبگان در تحول حوزه علمیه کهن خراسان/ سیدمحمدباقر حسینی
اختصاصی شبکه اجتهاد: ضرورت تحول حوزه در شؤون مختلف قابل انکار نیست و به مضمون فرمایش مقام معظم رهبری اگر تحول صورت نگیرد خواهیم مرد یا دستکم منزوی خواهیم شد. نهادهای مدیریتی حوزه در واقع زمینهساز و بسترساز این امر مهم بوده و تصمیمسازی و ایجاد بستری متناسب و بهروز در جهت تحول معقول از درون حوزه با همراهی شخصیتهای …
Read More »عدالت ترجمان فقهی مناسب خودش را پیدا نکرده است/ حوزه نمیتواند خود را کنار بکشد و باید ضرورتاً متحول شود/ پیشنهادات تحولخواهان حوزه خام است/ مدعیان بیشتر به آشفتگی دامن میزنند
شبکه اجتهاد: احمد واعظی، نظریهپرداز و پژوهشگر و رئیس فعلی «دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم»، عضو «هیاتعلمی دانشگاه باقرالعلوم قم» و عضو «هیاتامنای سازمان تبلیغات اسلامی» است. واعظی در سال ۱۳۵۹ پس از دریافت دیپلم ریاضی وارد تحصیلات حوزوی شد. در سال ۱۳۶۵ بعد از اتمام سطح تا اواخر دهه ۷۰ به فراگیری دروس خارج فقه و اصول پرداخت …
Read More »آیا سکولاریسم ریشه در دانشگاهها دارد؟/ تقی میرزائی
اختصاصی شبکه اجتهاد: سکولاریسم اصطلاحی که به فراخور هویت نظام دینی ما هر از گاهی مطرح میگردد و اتفاقا اخیرا نیز شاهد التهابات و هیجاناتی در جامعه بودیم که ریشهی آن را در حوزه و دانشگاه جستجو میکرد. ترجمهی دقیق این واژه همواره با مشکلاتی روبرو بوده است؛ لکن در یک تعریف نسبتا جامع میتوان گفت: سکولاریسم عبارت است از …
Read More »هیچ ارادهای برای حذف ربا از بانکداری وجود ندارد/ طراحی ساختار نظام بانکداری اسلامی بر عهده حوزه علمیه است
حجتالاسلام مادرشاهی گفت: در راستای بانکداری اسلامی کارهای خوبی در حوزه علمیه انجام شده ولی بعضی مشکلات اصلی آن جاست که گویی هیچ قصدی برای تغییر ساختار بانکداری وجود ندارد. به عبارت دیگر نگاه تحولی به ساختار نظام بانکداری وجود ندارد و صرفاً نگاه اصلاحی است. خود بانکها نیز علاقه مندند تسهیلاتشان را به جایی بدهند که سود بیشتری به …
Read More »برای تازه واردها به مرحلهی درس خارج/ محمدرضا نائینی
شبکه اجتهاد: به نظر میرسد بهترین و پر ثمر ترین راه برای قرار گرفتن روی ریل اجتهاد آن باشد که دانش پژوه، سالهای ابتدائی درس خارج را در درس خارج عبادات، به خصوص طهارت و صلاه شرکت کند، زیرا درس خارج، تمرین اجتهاد است و برای این تمرین، کاری مهمتر از سر و کله زدن با نصوص نیست و ابواب …
Read More »نقد مفهوم اقل و اکثر در گفتمان سکولاریستی از نقش دین/ محمدعلی میرزایی
اختصاصی شبکه اجتهاد: اقل و اکثر عناوین گویایی برای بیان نوع حضور و تواجد دین در دنیا و اندیشه و عمل نیست زیرا این دو واژه دست کم در ادبیات روشنفکرمآبان به ظاهر دینی بیانگر کیفیتها نیستند بلکه حکایتگر کمیتاند. برای مثال اگر هر کدام از موارد و مصادیق زیر از احکام شرع باشد: ۱- لزوم و ضرورت و البته …
Read More »حکم لهو، ملاکی برای کشف احکامِ موضوعات دیگر است/ هر عمل بیهودهای، لهو نیست/ لهوی حرام است که فسادآفرین باشد
اختصاصی شبکه اجتهاد: عنوان «لهو» از عناوین سهل و ممتنع فقه شیعی است. در ابتدا به نظر میرسد مفهوم آن روشن است، لکن تاکنون تحقیقات زیادی در رابطه با آن صورت نگرفته است. این در حالی است که در ابواب فقهی، بسیاری از مصادیق آن ذکر میشود. بررسی فقهی این عنوان را با حجتالاسلام محمدعلی خادمی کوشا، مدیر گروه دانشهای …
Read More »وضع مطلوب دولت اسلامی از رهگذر عمل به قانون شرع و عقل به دست میآید/ مهمترین تفاوت حکومت اسلامی با حکومت سکولار
حجتالاسلام سید باقری با بیان این که دولت اسلامی را باید از دولتهای ایدئولوژیک و سکولار جدا کرد، خاطرنشان ساخت: در حکومت سکولار آن چه در محوریت قرار میگیرد مردم و رضایت آنها است، ولی در هسته مرکزی حکومت اسلامی قانون و احکام اسلام قرار داشته و خواست و رضایت مردم باید بر اساس رضایت الهی تنظیم شود. به گزارش …
Read More »خدمت به انسان را تفسیر واقعی از ایمان میدانست/ در منظومه فکری امام موسی صدر راه رسیدن به وحدت، «مشارکت اجتماعی» است/ امام دعوت دینی را در بهبود وضع اجتماعی میبینند
شبکه اجتهاد: اینکه هر سال در روزهایی از شهریور از یک روحانی شیعه به نام سیدموسی صدر صحبت کنیم که توسط رژیم قذافی ربوده شد، چه دردی را از ما دوا میکند؟ همه میدانند که او در حوزههای علمیه قم و نجف و همچنین دانشگاه تهران درس خواند و بعد به لبنان رفت و در سال ۵۷ ربوده شد. متاسفانه …
Read More »فقه اسلامی در دوره عباسیان/ محمد صادقیان
اختصاصی شبکه اجتهاد: یوزف شاخت معتقد است که در زمان سرنگونی امویان، ویژگیهای بنیادی فقه اسلامی پایهریزی شده بود و نیاز جامعه به یک نظم حقوقی تأمین گردیده بود. عباسیان برای اینکه خود و انقلابشان را از امویان ممتاز کرده حکومتشان را استقرار حکومت خداوند در جامعه نشان دهند، فقه اسلامی را به گونهای که از سوی خبرگان پرهیزگار تدریس …
Read More »غدیر، معتبرترین نص اسلامی در رد باور غلط جدایی دین از سیاست است
قطعاً اگر غدیر پاسخگوی مسائل مشترک میان فریقین باشد، از سویی، حقیقت وحدت بخش آن آشکار میشود و از سوی دیگر، باور غلط جدایی دین از سیاست را باطل میکند. به گزارش شبکه اجتهاد، همواره در عالم تسنن و عالم تشیع دو گروه وجود داشته که یکی بر وجوه باطنی و معنوی دین و دیگری فقط بر وجوه اجتماعی و …
Read More »«فقدان صداقت»؛ آسیبشناسی امام موسی صدر از جوامع اسلامی/ شریف لکزایی
شبکه اجتهاد: چرایی افول تمدن اسلامی ازجمله پرسشهای بسیار مهمی است که همواره طرح شده است. بهویژه اینکه متفکران مسلمان برای پیریزی تمدن نوین اسلامی درصدد بودند با جستوجو درباره علل و عوامل افول تمدن اسلامی، به تجدید تمدن اسلامی بپردازند. امامموسی صدر در میان متفکران مسلمان معاصر از کسانی است که در این زمینه به تامل پرداخته و برای …
Read More »وظیفه فقه، رواج شادی در میان مردم نیست/ نمیتوان تفریح را همواره مصداق لهو و لعب دانست
اختصاصی شبکه اجتهاد: تفریح در جوامع مذهبی، معمولاً بهعنوان امری مذموم شمرده میشود. بسیاری از متدینان، تفریح را مصداق لهو، لعب و یا لغو میدانند. این مطلب را با حجتالاسلام محمد قائینی، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم در میان گذاشتیم. او معتقد است لغو بهکلی حرام نیست و لهو و لعب نیز تنها در بعضی مصادیق، مشمول …
Read More »حقوق کودکان و زنان؛ حاشیهای بر یک اقدام تحسین برانگیز/ علی شفیعی
شبکه اجتهاد: خبر کوتاه بود اما نشان از عقلانیت و حریت از یک سو و انسانیت و تلاش برای نهادینه کردن حقوق انسانی دختران و زنان از سوی دیگر داشت. سرکار خانم عابدینزاده، معاون محترم دادستان [مرکز] خراسان رضوی، در یک اقدام انسانی و قانونی پس از اطلاع از این که قرار است دختر ۹ سالهای که به گمانم نه …
Read More »حرمت مطلق لهو، مخالف با سیره متشرعه است/ محمدتقی شهیدی
اختصاصی شبکه اجتهاد: استاد محمدتقی شهیدی، شاگرد مبرز مرحوم آیتالله میرزا جواد تبریزی، سالهاست که یکی از مهمترین کرسیهای تدریس خارج فقه حوزه علمیه قم را در اختیار دارد. عضو هیئت استفتاء آیتالله سیستانی، در خلال مباحث مکاسب محرمه که در سال تحصیلی ۹۵-۹۶ تدریس کردند، به بحث لهو پرداختند. در زیر، بخشهایی از گفتههای ایشان در این رابطه میآید. …
Read More »نمایه مقالات فلسفه علم اصول
اختصاصی شبکه اجتهاد: فلسفه علم اصول به مانند بسیاری از فلسفههای مضاف، عمر چندانی ندارد. نوپا بودن این دانش اما اگرچه به معنای کم ثمره بودن آن نیست، لکن موجب شده است تا نگاشتههای زیادی در رابطه با آن موجود نباشد. در زیر تلاش شده است تا نمایه کلی از مقالات موجود در رابطه با این دانش نوپدید ارائه گردد. …
Read More »تصحیح یک برداشت از سکولاریسم حوزوی/ محمدعلی میرزایی
اختصاصی شبکه اجتهاد: تقلیل چهارگانه فرد، اجتماع، حکومت، امت به فردیت و حکومتی باعث بسیاری از بدفهمیها شده است. اگر فقهی حکومتی نبود به معنای این نیست که سکولار است. اندیشه و فقه و نظریه سکولار در واقع معرفت و یا فقه غیر سیستماتیک و غیر اجتماعی است. اهداف اجتماعی و حوزههای سرنوشت جوامع در این اندیشه سکولاریستی مبنا و …
Read More »بیمه قرض نیست که ربا در آن مطرح باشد/ بیمه عمر توافقی بین طرفین و در واقع صلح است
اختصاصی شبکه اجتهاد: آیتالله محمدمهدی شبزندهدار استاد باسابقه خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم و از فقهای شورای نگهبان در گفتگویی در باب مسئلهی بیمه تصریح میکند بیمه عمر قرض نیست که ربا در آن مطرح باشد، بیمه عمر در واقع صلح است، یعنی توافقی است بین طرفین. این عضو جامعه مدرسین و مدیر مؤسسه بقیهالله خاطرنشان میکند اینکه …
Read More »هنجارشناسی نظریه و نظریهپردازی در علوم نقلی/ ابوالقاسم علیدوست
شبکه اجتهاد: «علوم نقلی» وقتی شامل علوم و پدیدههایی چون فقه، اصول فقه، علوم قرآنی، تاریخ تحلیلی شود، مشکل کاربست پیدا میکند؛ زیرا در این کاربست این گونه القا میشود که علوم مزبور، نقلی (در مقابل عقلی) هستند در حالی که در این علوم نقش عقل و فرآوردههای عقلی بس پردامنه و با حضوری محسوس است. به عنوان مثال نقش …
Read More »تحقیقاتی که حکمت ذبح اسلامی را اثبات کرد/ این حکم فقهی ۱۵ میلیون دلار میارزد!
سازمان گوشت امریکا برای تمیز نگه داشتن گوشت ۱۵ میلیون دلار خرج میکند تا این آقا اسپریی برای ایشان بسازد که به گوشت بزنند و مقاوم شود و آن وقت خود او میداند که اگر گوشت اسلامی باشد دیگر نیازی به آن همه هزینه نیست اما علاقه به مال دنیا همه آنها را از ابراز حقیقت باز میدارد! به گزارش …
Read More »امویان و اولین حرکتهای تخصصی فقه/ محمد صادقیان
اختصاصی شبکه اجتهاد: شاخت، امویان را اولین حکومتی میداند که در صدر اسلام اهمیت امور دیوانی و مناصب اداری را جهت مدیریت پهنه گسترده مملاک مفتوحه درک کرده و نسبت به راهاندازی سیستم دیوان سالاری اقداماتی انجام دادند. از اولین مناصب مورد توجه این حکومت، منصب قضا بود که در کنار والیان هر منطقه به رفع مشکلات حکومتی و برطرف …
Read More »تفاوت ماهوی «بیمه» در سه رویکردِ «سکولار»، «فقهی» و «اخلاقی»/ محمدحسین کمالی
اختصاصی شبکه اجتهاد: بیگمان انسانها به دلیل ضعفهایی که در مقام «علم» و «عمل» دارند نیازمند تأمین اشخاصی حقیقی یا حقوقیاند که نسبت به آنها از قوّت بیشتری برخوردار بوده و میتوانند «عدم وقوع» مخاطرات یا «توانایی علاج» آنها را در هنگام مواجهه تضمین کنند. اصل این معنی حتّی نسبت به أنبیاء عظام، علی نبینا و آله و علیهم السّلام …
Read More »پارادوکس واکنشها؛ حاشیهای بر آن چه در فیضیه گذشت/ علی شفیعی
شبکه اجتهاد: چند روز پیش به بهانه نقد وضعیت اقتصادی موجود – که صد البته غیرقابل توجیه و نشان دهنده ضعف برنامه و مدیریت دولت است – در فیضیه حسن رحیم پور ازغدی که نظام و حکومت برای طرح آراء و اقوالش همیشه دست و دل باز بوده و تریبونی ثابت برای وی تعریف کردهاند؛ سخنرانی بسیار قابل تاملی داشت …
Read More »درآمدی بر فلسفه اصول، نگاشته حسن معلمی
اختصاصی شبکه اجتهاد: یکی از معدود کتابهای نگاشته شده در رابطه با فلسفه علم اصول، کتاب «درآمدی بر فلسفه علم اصول» نوشته حسن معلمی است. در زیر، گزارشی کوتاه و علمی از این کتاب از نظر شما میگذرد. ازآنجاکه فلسفه اصول از علومی است که چند سالی بر سر زبانها افتاده و بدان سخن میرانند، تعریف واحدی از آن ارائه …
Read More »چرا باید انتقاد به حوزه را توهین تلقی کنیم؟!/ مهدی مسائلی
شبکه اجتهاد: روز پنجشنبه ۲۵ مرداد در زیرزمین مدرسه فیضیه قم تجمعی اعتراضی برگزار شد که حواشی فراوانی را در پی داشت. تصویر یک روحانی با تابلویی در دست که روی آن نوشته شده بود: «ای آنکه مذاکره شعارت، استخر فرح در انتظارت» جنجالیترین قسمت این مراسم در رسانهها بود. اما پس از گذشت چند روز، دو تن از مراجع …
Read More »