دیدگاه (گفت‌وگو/یاداشت)

اختصاصی شبکه اجتهاد: عزاداری در نهضت حسینی یک حرکت تاثیرگذار در تداوم نهضت، اندیشه و معارف اسلامی  است. مسلما تعزیه در نهضت عاشورا، ویژه و خاص است. نمی‌توان آن‌را با هیچ سوگواری و عزایی مقایسه کرد. از این‌رو، در منابع و متون اسلامی، قداست بسیار زیادی برای آن ذکر شده است، به گونه‌ای که این قداست به مصداق تعبیر «کل ارض کربلا و کل یوم عاشورا» در میان همۀ سرزمین‌ها و زمان‌ها گسترده است، حتی  در ادیان و مذاهب دیگر نیز محسوس بوده و مصلحان جهان مانند گاندی، با پاسداشت یاد و خاطرۀ حماسه حسینی دست به اصلاح جامعه می‌زنند …

علما و مراجع تقلید ظاهرسازی شرعی بر عقود بانکی را نمی‌پذیرند و آن را تحت عنوان اسلام‌-مالی تلقی می‌کنند و این نگاه عمدتا در کشورهای اهل سنت طرفدار دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، بانکداری اسلامی و لزوم عمل به آن مسئله‌ای است که امروزه به چالش بزرگی تبدیل شده است. دریافت سودهای بالای بانکی و دریافت سرسام آور جریمه دیرکرد از یک سو در سالهای اخیر با واکنش مراجع تقلید روبه‌رو شده است و از سوی دیگر با اعتراضات مردمی نسبت به دریافت این نوع سودهای بانکی بالا و نابرابر مواجه شده‌ است. همچنین یک علت عمده و مهم ایجاد …

مجلس خبرگان، مجلس علماء و اسلام شناسان کارشناس دین است؛ مجلس فقهی است، مجلس امنای ملت است مجلس منتخبان ملت است، مأموریت کلان دارد و دیده‌بانی می‌کند؛ کار خبرگان در حوزه اندیشه‌ورزی، صرفا اندیشه ورزی است و ماهیت اندیشه ورزی، جناحی یا سیاسی نمی‌تواند باشد و نباید این نگاه کلان راهبردی را در سطح پایین و محدود ودایره تنگ جناحی و سیاسی تنزل بدهیم.

اختصاصی شبکه اجتهاد: آثار فراوانی در عرصه‌ی وحدت اسلامی، تقریب مذاهب و همکاری مسلمانان، از سوی مجمع تقریب مذاهب یا سایر نهادها نگاشته و رونمایی شده است؛ اما «همزیستی» عنوانی است که تنها ناظر به پذیرش زیست یکدیگر و تحمل حقوق مذاهب دیگر است.

شبکه اجتهاد: نام یک حقوقدان با مفاهیمی همانند عدالت، امنیت و نظم در پرتوی قانون گره خورده است. حقوقدانان اقتدار نظام اسلامی و حاکمیت و دفاع از ملت را بر عهده دارند و در واقع جامعه حقوقی در تحکیم پایه‌های نظام اسلامی از طریق توسعه و گسترش عدل در چهارچوب حاکمیت قانون نقش مهمی بر عهده دارند. یک حقوقدان باید مظهر عدالت، ابداع و خلاقیت در راستای تحقق اهداف بلند حقوقی باشد و در این مسیر باید مدام طرح و ایده ارائه کند.

اختصاصی شبکه اجتهاد: استاد حب‌الله در سال ۱۳۵۱ شمسی در شهر صور لبنان دیده به جهان گشود. در پانزده‌سالگی وارد حوزه علمیه شد و در سال ۱۳۷۳ شمسی به ایران آمد. ازجمله‌ی اساتید او در دروس خارج آیات عظام وحید خراسانی، هاشمی شاهرودی و باقر ایروانی هستند.

اختصاصی شبکه اجتهاد: به مناسبت سالروز شهادت آیت‌الله سید مصطفی خمینی، با حجت‌الاسلام حسن پویا، معاون پژوهشی موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) نمایندگی قم، گفتگو کردیم.

اختصاصی شبکه اجتهاد: عاشورا را از هزار زاویه باید خواند و هزار درس باید گرفت. این شکرانه نهضتی است که حضرت سیدالشهدا (ع) برای نجات بشریت، طراحی کرد. هر خوانش نیز متناسب با خواننده و خواهنده، سویه‌ای از ماجرا را باز خواهد گشود و در این گفت و گوی، کوشش شده است تا عاشورا را در ساحت فقه ببینیم و پرسش‌های گفته شده و حتی در تقدیر را هم، پاسخی فقهی بیابیم.

اختصاصی شبکه اجتهاد: شیعه نام عمومى تمامى فرقه‌هائى است که قائل به امامت و خلافت بلافصل حضرت امام على علیه‌السلام پس از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله بوده و اعتقاد دارند که امامت از اولاد وى خارج نمی‌شود. تمام فرقه‌هاى شیعى معتقد به وجوب تعیین و تنصیص امام از جانب خدا و پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله بوده و انبیاء و امامان را از گناهان مبرى و معصوم می‌دانند و به تولى و تبرى اعتقاد دارند. و تنها در برخی باورهای دیگر از جمله شمار امامان معصوم با یکدیگر اختلاف دارند.

عضو فقهای شورای نگهبان اعلام کرد که اعضای فقهای این شورا بر اشکال شرعی فعالیت منتخب زرتشتی شورای شهر یزد به اتفاق آرا رأی دادند.

اختصاصی شبکه اجتهاد: می‌توان تا حد زیادی از موضوع کتاب‌ها و عناوینی که برای آن‌ها انتخاب می‌شود به دغدغه‌ی هر اندیشمندی پی برد. نگارش بیش از ده کتاب و مقاله در زمینه‌ی همزیستی و تسالم میان مذاهب از پانزده سال پیش، گواه بر دغدغه‌های بزرگ فقیه قطیفی شصت ساله است. اگر شیخ حسن صفار را به لحاظ مکتوباتش، پدر فقه التعایش شیعه یا از مؤسسان آن بنامیم اغراق نکرده ایم.

اختصاصی شبکه اجتهاد: چندی پیش مطلبی در باب تأسیس بانک توسط آستان قدس رضوی در سایت «شبکه اجتهاد» با عنوان "از بانک ربوی تا بانک آستان قدس؛ یک بستر و دو رویا" به قلم یکی از اساتید بزرگوار علوم سیاسی دانشگاه تهران که پژوهش‌هایی در حوزه قومیت‌هایی ایرانی، ورزش و ... دارند، منتشر شد که متأسفانه فاقد دقت‌های تخصصی بود. لازم دانستم از منظری تخصصی نکاتی نسبت به این تصمیم مهم در عرصه اقتصاد کشور عنوان گردد.

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین سید منیرالدین الخباز القطیفی، اگرچه در محافل علمی، به جهت نگارش تنها تقریر اصولی آیت‌الله سیستانی شهره است، امّا او علاوه بر آن تقریر ناتمام یک‌جلدی، سال‌هاست که به تدریس خارج فقه و اصول در حوزه علمیّه قم پرداخته و از اساتید تراز اوّل این حوزه به شمار می‌آید.

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام‌ والمسلمین محمدعلی خادمی کوشا، مدیر گروه «دانش‌های وابسته به فقه»، در پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی است.

اختصاصی شبکه اجتهاد: عباسعلی مشکانی سبزواری، از پژوهشگران حوزه علمیه قم، در مقاله‌ای در شماره ۷۲ مجله فقه، به واکاوی نسبت فقه و تمدن می‌پردازد. در زیر، برشی از این مقاله ذکر می‌گردد. اصل این مقاله که با راهنمایی حجت‌‌الاسلام محسن الویری نگاشته شده، در شماره سوم فصلنامه پژوهشی تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی (تابستان ۱۳۹۰) منتشر گردیده است.

گاهی مردم به ما مراجعه می‌کنند می‌گویند شما که نظام بانکی را نقد می‌کنید، آیا شرعاً ما می‌توانیم با این بانک‌ها معامله بکنیم؟ می‌گویم: بله! شما می‌توانید. شما چون فرد هستید شما به لحاظ فرد وقتی به بانک مراجعه می‌کنید شما به تکلیف خودتان عمل می‌کنید،

باید از علوم فقهی و با انضباط و با چارچوب مدون و معین، در حل و فصل مسائل نوپیدا و جدید بهره برد و از بی انضباطی و افراط و تفریط در ورود به موارد نوپیدا حذر کرد.

اختصاصی شبکه اجتهاد: در میان اعتقادات و احکام اسلام، هرگاه فقها به میدان آمده‌اند، مسئله، صورتی علمی به خود گرفته و از سلیقه و ذوق، عاری شده است. در مقابل اما، هرگاه فقها میدان را خالی کرده و آن را به دیگران سپرده‌اند، بازار خرافه و حرف بی‌ربط و سخن گزاف رونق گرفته است.

در دوره‌ای که بابیت و بهائیت در ایران شکل می‌گیرد چرا مرحوم شیخ باید ذهن حوزه نجف و به تبع آن ذهن مابقی حوزه‌ها را صرف مثلا مقدمه واجبی کند که خود ایشان در اول بحث مقدمه الواجب ثابت می‌کند که هیچ فایده‌ای ندارد؟ این یک اشتباه است و همین می‌شود که حوزه نجف درون‌گرا می‌شود.

اختصاصی شبکه اجتهاد: در زمینه اعمال نامتعارف در عزاداری اهل‌بیت(ع) به ویژه امام حسین(ع) اختلاف نظر و افراط و تفریط‌های بسیاری به چشم می‌خورد. برخی هر عملی را که به قصد عزاداری اهل‌بیت(ع) انجام گیرد، مشروع می‌دانند اگر چه کوبیدن شمشیر و کاردهای بزرگ به نام قمه بر فرق سر باشد(دفتر فرهنگی فخر‌الائمه، ۱۳ و ۱۵)

اختصاصی شبکه اجتهاد: آنچه معمولاً از حکم تقیه در اسلام به ذهن شیعیان متبادر می‌شود، رفتاری فردی است که یکی از امامان علیهم‌السلام یا پیروان ایشان برای حفظ جان خویش و ادامه مأموریت‌های الهی انجام داده و با کتمان حقیقتی، بهانه قتل خود را از دست دشمنان گرفته است.

اختصاصی شبکه اجتهاد: دکتر آنطوان بارا نویسنده، روزنامه‌نگار و اندیشمند مسیحی در بخش دوم گفت‌وگوی اختصاصی با «اجتهاد»، به برخی نوشتارهای غربی در خصوص حماسه کربلا اشاره کرده و برای اولین بار بخش‌هایی از واقعۀ عاشورا را از زبان نویسندگان غربی به خوانندگان ارائه می‌دهد، علاوه بر آن با نگرشی به تفسیر بر بخش‌هایی از کتاب مقدس معتقد است که در کتب آسمانی به وضوح کربلا و عاشورا پیش‌بینی شده و انبیاء بزرگ الهی «حسین بن علی» (علیه‌السلام) را احیاگر دین نیای خود؛ یعنی محمد بن عبدالله (صلی الله علیه و آله و سلم) دانسته‌اند.

اختصاصی شبکه اجتهاد: مرثیه و گریه و عزاداری بر مصائب حسینی از عناصر غیرقابل تباین و جدایی از انقلاب اسلامی ایران می‌باشد. تجربه عینی دوران مختلف و مراحل پرفراز و نشیب این نهضت الهی از سال ۱۳۴۲ تا انتهای آن که در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ به پیروزی رسید، به وضوح نشان می‌دهد که این انقلاب با پرچم‌های برافراشته حسینی و عزاداری‌‌های فشرده مردم مسلمان همراه بوده است.

اختصاصی شبکه اجتهاد: مرکز الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی، در سال ۱۳۹۰، با دستور رهبری آغاز به فعالیت نمود. این مرکز که باهدف پی‌ریزی الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی و گامی آغازین برای طرح‌ریزی تمدن اسلامی، تأسیس‌شده است، دارای گروه‌های علمی و اندیشکده‌های مختلفی است.

ما چه مقدار از نقاشی، خط خوب، شعر یا فیلم در زمینه‌ی تبلیغ و احکام‌گویی استفاده می‌کنیم؟ چه مقدار در سریال‌های ما احکام آموزش داده می‌شود؟ ممکن عده‌ای به این حرف ما بخندند و بگویند آقا می‌گوید در سریال تلویزیونی احکام بگویید. من نمی‌گویم در سریال احکام بگوییم؛ اما می‌توانیم در سریال طوری نشان ندهیم که مثلاً وقت نماز آفتاب طلوع کرد و نماز خوانده نشد.

اختصاصی شبکه اجتهاد: در این نوشته، محور بحث و گفت‌وگوی علمی با این شخصیت، کتاب قیام جاودانه است.[۱] کتاب حکومت دینی یا عاشورا مظلومیت مضاعف، مورد استناد این نوشته قرار نگرفته است. اجمالا بگویم که در آن دو اثر دیگر، سخنان تندتر و گزنده‌تر از آنچه در این اثر مورد بحث آمده، زیاد دیده می‌شود.

اختصاصی شبکه اجتهاد: عاشورا، هزاران راز دارد که به روزگاران، شکوفا می‌شود و چون چراغی فرا راه انسان قرار می‌گیرد تا معنای «ان الحسین مصباح الهدی» را بهتر بشناسیم و در پرتو انوارش راه بیابیم و بپیماییم و به مقصد رسیم که حضرت حسین (ع) را «سفینه النجاه» هم می‌خوانند. برای من جالب توجه است که عاشورا را میان دو حج می‌بینم؛

اختصاصی شبکه اجتهاد: جامعه ایرانی متشکل از پیروان ادیان مختلفی است که در کنار هم به صورت مسالمت‌آمیز و در تحت لوای حکومت اسلامی به زندگی می‌پردازند. پیروان مسیحی آشوری و ارمنی، یهودیان، سیک‌ها و البته مذاهب مختلف اسلامی از فرق مختلف شیعه تا اهل سنت، همه و همه در کنار هم در این کشور زندگی می‌کنند. بدیهی است که در ساختار جمهوری اسلامی به دلیل اینکه حکومت، یک حکومت اسلامی با گرایش مذهبی شیعه است، دین و مذهب رسمی کشور، دین اسلام و مذهب شیعه باشد. از طرفی مذهب شیعه یکی از پرمناسک‌ترین مذاهب دنیاست.

امام حسین(ع) در مبارزه خودش هدفی را مطرح می‌کند که مبارزه با ظلم، فساد، مقاومت کردن در برابر بیعت تحمیلی با یک فرمانروای خودسر و مستبد، به دست آوردن عزت و از دست ندادن آن است. پس مراسم عاشورای حسینی و عزاداری برای ابا عبدالله(ع) ذاتاً سیاسی است و امکان ندارد سیاسی بودن از این مراسم تفکیک بشود.

شبکه اجتهاد: فقه شیعی، عقلانیتی چند وجهی دارد که سه وجه آن به نظر می‌آید از اهمیت بیشتری برخوردار است. این سه -که در گذر زمان بالیده‌اند- از نظر اجتهادی، قابل برنامه ریزی، برجسته سازی، فعال سازی و تکامل پذیری می‌باشند.