حکومت و قانون

امام موسی صدر و سید حسن نصرالله دو چهره شاخص، محبوب و اثرگذار در تحولات سیاسی جهان اسلام که بنابر سال‌ها مقاومت و دفاع از حقوق مظلومین در برابر اشغال و کشتار رژیم صهیونیستی هر کدام سرنوشت تراژیکی را تجربه کردند؛ یکی ربایش و سال‌ها بی‌خبری و دیگری شهادت. این دو شخصیت با اینکه هر کدام زاییده عصر و زمان …

حجت‌الاسلام والمسلمین احمد عابدی صبح امروز در درس خارج خود، به مناسبت سالروز شهادت سید حسن نصرالله رحمه‌الله‌علیه، تصویری جامع از این شهید مقاومت ارائه داد؛ تصویری که او را نه‌تنها فرمانده‌ای شجاع، بلکه الگویی کم‌نظیر در دیانت، معنویت، التزام فقهی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی نشان می‌دهد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، درس خارج امروز حجت‌الاسلام والمسلمین احمد عابدی رنگ و بوی …

استاد ورعی معتقد است هرچند برخی فقیهان با نگاهی حداقلی، حکومت را صرفاً مجری شریعت می‌دانند، با بررسی همۀ اختیاراتی که در فقه سنتی برای حاکم (اعم از معصوم و غیرمعصوم) در نظر گرفته شده، می‌توان به این اصل کلی دست یافت که فقه امامیه از ظرفیت کافی برای به‌رسمیت‌شناختن حق قانون‌گذاری برای حکومت، البته در قلمروی معین (حوزۀ عمومی) …

اختصاصی شبکه اجتهاد: در دنیای امروز، با پیشرفت فناوری، مفهوم «جهاد» به طور قابل توجهی دستخوش تغییر و تحول عمیق شده است. از آنجا که جهاد به‌عنوان یک اصل اساسی در دین اسلام، همواره با مفاهیم مقاومت، دفاع و ترویج حق مرتبط است، بازبینی این مفهوم در عصر مدرن و به ویژه با توجه به فضای مجازی، ضروری به نظر …

اختصاصی شبکه اجتهاد: مدت‌هاست که گفتمان علم دینی از یک بحث صرفاً نظری و دانشگاهی فراتر رفته و به ضرورتی مبرم برای پاسخ‌گویی به چالش‌های اجتماعی تبدیل شده است. این یادداشت تحلیلی که بر اساس سخنرانی اخیر دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، حجت‌الاسلام والمسلمین خسروپناه، تدوین شده، به این نکته کلیدی می‌پردازد که چگونه می‌توان از نظریه‌پردازی صرف عبور کرد …

عنصر «مصلحت» که از فقه جواهری فهمیده می‌شود، بسیار مؤثر است و درک نادرست از آن، موجب سرخوردگی برخی جریان‌های عدالت‌خواه و حتی تبدیل آنان به منتقدین تندرو شده است. با توجه به راهبردهای سیاست خارجی نظام بر پایه عزت، حکمت و مصلحت، فهم صحیح مصلحت از چالش‌های اصلی است که نیازمند تشخیص ولی فقیه می‌باشد و در آن، گاهی …

استاد علی رضایی تهرانی با عبور از تعاریف رایج و محدود به ابعاد نظامی و سیاسی، به تبیین مدلی می‌پردازد که در آن امنیت نه صرفاً یک سازوکار اجرایی، بلکه پدیده‌ای عمیقاً وابسته به اصول توحیدی، اخلاقی و مردمی معرفی می‌شود. او در نشست «الگوی حکمرانی امنیت از نگاه مقام معظم رهبری»، این الگو را با اتکا به پشتوانه‌های نظری …

استاد میراحمدی معتقد است وقتی اکثریت مردم از یک حکمرانی رضایت نداشته باشند، این به معنای آسیب رسیدن به مشروعیت حکمران نیست، بلکه به معنای برداشته شدن مجوز حکمرانی است. در چنین حالتی، نیاز به یک «سازوکار مسالمت‌آمیز» برای تغییر و تحول در حکمرانی است  که نه به خشونت بینجامد و نه به تداوم حکمرانی که مردم از آن رضایت …

حجت‌الاسلام اسدپور، انفعال در مواجهه با مسائل حکمرانی را ناشی از ایستایی در همان فقه الحکومه نجف امام دانست و اظهار داشت: متأسفانه از شاگردان خود حضرت امام تا بزرگان دیگری که به هر حال به بحث‌های حکومتی در این سالیان پرداخته‌اند همه انگار در همان فقه الحکومه نجف امام ایستاده‌اند. این وضعیت مانع از حل «مسائل عینی جامعه با …

اختصاصی شبکه اجتهاد: در میان روایات معصومین(ع)، برخی همچون بیانیه‌هایی استراتژیک و نقشه‌های عملیاتی برای بقا و گسترش یک مکتب در پرچالش‌ترین مقاطع تاریخ جلوه‌گر می‌شوند. سخنان امام حسن عسکری(ع) در اواخر قرن سوم هجری، در اوج خفقان عباسی و در آستانه دوران غیبت، از جمله این رهنمودهای ژرف و کاربردی است. آن حضرت در زمانی که ارتباط مستقیم با …

ولایت فقیه هدایت خردمندان در چارچوب قانون الهی است و آزادی در اسلام تنها در همین چارچوب معنا دارد، مشروعیت فقیه از دین است و تحقق آن به همراهی مردم وابسته است که این نظام هم بردگی را برانداخته و هم کرامت و آزادی انسانی را تضمین می‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله جوادی آملی در یکی از سخنرانی‌های خود …

شبکه اجتهاد: عترت پپامبر (علیهم السلام) بر طبق نصوص و ادله‌ی فراوان متکفل و متصدی ‌هدایت خلق پس از شهادت رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) بودند، آنچه برای تمام عترت اصل غیر قابل تنازل در همه‌ی حالات و در جمیع شرائط بود، محور قرار دادن دعوت به قرآن و سنت نبوی بود. مهم‌ترین برنامه‌های عترت در …

شبکه اجتهاد: یکی از مهم‌ترین نارسایی‌های نهادی در مدیریت اجرایی کشور ما مسأله انباشت طرح‌ها، سندها، قوانین بالادستی، مصوبات و مقرراتی است که بعضاً هزاران ساعت برای طراحی و تدوین و تصویب آنها وقت صرف شده است. اما در همان مقام سند و مصوبه و قانون باقی مانده‌اند. برای اثبات این مدعا می‌توان ده‌ها و بلکه صدها نمونه در سطح …

رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم با واکاوی سیر تاریخی تکامل نسل‌های حقوق بشر، از اعلامیه جهانی تا نسل سوم حق‌های جمعی ملت‌ها، و با بررسی فلسفه تأسیس سازمان‌هایی مانند سازمان ملل، شورای امنیت، سازمان تجارت جهانی و آژانس انرژی اتمی، تصریح کرد که هرچند این نهادها در ظاهر برای تضمین عدالت و صلح جهانی ایجاد شده‌اند، اما بنیان‌های …

 استاد حکمت‌نیا در سخنانی گفت: خسارات ناشی از عملیات نیروهای خودی را از خسارات وارده توسط دشمن متمایز دانست که ذیل اعمال حاکمیت دولت قرار می‌گیرد. این نوع خسارات باید از تعهدات حقوقی، سیاسی و اجتماعی دولت تفکیک شود. استاد وحدتی شبیری نیز در سخنانی بیان کرد: از مهمترین خلاءهای فقه، عدم وجود باب «مستقل» ضمانات به مفهوم امروزی آن …

شبکه اجتهاد: همزمان با دهه پایانی حیات آیت‌الله العظمی سید محمد‌هادی میلانی(ره) برخی از جریان‌های فکری کوشیدند، رویکرد سیاسی ایشان را در تقابل با نهضت انقلاب اسلامی ایران نشان دهند که چند سال پس از رحلت ایشان با عنوان جمهوری اسلامی در ایران به حکومت رسید و نقطه عطف در تاریخ حیات سیاسی ایران گردید؛ مخالفان آیت‌الله میلانی در تحلیلی …

به همت بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، دو اثر پژوهشی با موضوع حقوق بشر و کرامت انسانی در آموزه‌های اسلامی، در آستانه روز جهانی حقوق بشر و کرامت انسانی، با هدف تبیین دیدگاه اسلام و سیره اهل بیت(ع) درباره کرامت انسان و دفاع از حقوق او، به جامعه علمی و علاقه‌مندان معرفی شد. به گزارش شبکه اجتهاد، نخستین اثر …

شبکه اجتهاد: در سال‌های گذشته بسیار می‌شنویم اشخاصی اندر مثالب مشروطه می‌نویسند و از انحراف مشروطه و از اینکه دیگ مشروطه در دربار انگلیس به بار گذاشته شد. این سخنان روشن است که جدی نیست. کافی است بدانیم مشروطه در زمانی اتفاق افتاد که تحول در سیاست و حکومت و تجدید فرهنگ و مبانی دینی و سیاسی ضرورتی جهانگیر شده …

شبکه اجتهاد: ولی فقیه در مراسم بزرگداشت شهدای جنگ تحمیلی دوازده روزه ضمن تکریم و تسلیت به خانواده شهداء راز معمای چرایی خصومت چهل و اندی ساله دشمنان ملت و ایران اسلامی بیان فرمودند. به عقیده ایشان «این‌ حوادث برای جمهوری اسلامی بی‌سابقه نبود؛ از اوّل انقلاب بارها از این حوادث برای کشور رخ داده؛ علاوه‌ی بر جنگ تحمیلیِ هشت‌ساله، …

برای اداره جامعه اسلامی نمی‌توان صرفاً به فتوا اکتفا کرد و نیازمند قانون‌گذاری هستیم. معنای این سخن، نارسا بودن فتوا نیست، بلکه فتوا اصولاً برای اداره جامعه به معنای نظام‌سازی کلان طراحی نشده است. اگر بخواهیم بر طبق فتوای مورد قبول هر شخص – اعم از اجتهادی یا تقلیدی – زندگی مردم را اداره کنیم، نخستین گام منجر به اختلال …

رهبر انقلاب، بنای جمهوری اسلامی را بر دو پایه «دین» و «دانش» خواندند و گفتند: مردم و جوانان ایران با تکیه بر این دو پایه دشمن را در میدان‌های مختلف به عقب‌نشینی وادار کردند و از این پس نیز همین‌گونه عمل خواهند کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، به مناسبت چهلمین روز شهدای جنگ تحمیلی ۱۲ روزه رژیم صهیونیستی برضد ملت …

استاد میرباقری، با تأکید بر اینکه دین ناظر به سرپرستی کل متغیر است و نباید نقش آن را به احکام کلی و فردی محدود کرد، یادآور شد: تنها از طریق تولید یک منظومۀ منسجم از احکام ولایی مبتنی بر فقه استنباطی می‌توان مسیر تحقق تمدن اسلامی را هموار ساخت. دخالت دین در برنامه‌ریزی نباید تنها دخالت در خروج و اصلاح …

تبیین و تحلیل مبانی و مسائل فقهی و حقوقیِ نظام جمهوری اسلامی و پاسخ‌گویی به نیازهای آن و نیز شناسایی و پاسخگویی درباره خلأها، چالش‌ها، آسیب‌ها و مشکلات فقهی و حقوقی نظام جمهوری اسلامی از اولویت‌های مهم جامعه علمی معاصر در ایران است. در این راستا کتاب «فقه و قانونگذاری» به برخی از این امور پرداخته است. تأثیر تزاحم واجبات …

در پی تداوم جنایات ضدبشری رژیم صهیونیستی در غزه، حضرت آیت‌الله نوری همدانی در دو موضع‌گیری، ضمن صدور بیانیه‌ای خطاب به علمای اسلام و دولت‌های مسلمان، و نیز ارسال نامه‌ای رسمی به رهبر کاتولیک‌های جهان، بر ضرورت واکنش فوری، وحدت دینی، و ایفای نقش فعال علمای دین و رهبران ادیان در دفاع از مظلومان تأکید کرد. ایشان با با بیان …

کتاب «قاعده جَبّ (عفو عمومی کفار پس از پذیرش اسلام)» اثر حجت‌الاسلام والمسلمین سید مجتبی نورمفیدی استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم به زیور طبع آراسته شد. این اثر، با نگاهی جامع به ابعاد تاریخی و فقهی قاعده جبّ، گامی مهم برای فهم بهتر این مفهوم در عرصه‌های دینی و اجتماعی است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب «قاعده …

مدیر حوزه‌های علمیه طی نامه‌هایی از علمای دنیای اسلام خواست تا طاغوت ظلم را خطاب قرار دهند و گرسنگی مظلومان را فریاد زنند و بر دولت‌های اسلامی بانگ برآورند و خواستار اقدام فوری امت اسلامی و نهادهای بین‌المللی برای شکستن محاصره و رساندن کمک‌های حیاتی شوند. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد علیرضا اعرافی طی نامه‌هایی به برخی شخصیت‌ها و علمای …

شبکه اجتهاد: جنگ، هر چند به خودی خود مطلوبیت ندارد؛ اما تهدیدی است که می‌تواند فرصت‌های فراوانی را در دل خود داشته باشد. برکات فرهنگی، علمی، سیاسی، اجتماعی و نظامی جنگ اخیر غرب علیه جمهوری اسلامی ایران، آنقدر زیاد است که خسارت‌های وارده، از جمله از دست‌دادن سرمایه‌های انسانی در حوزه نظامی و علمی، را تحمل‌پذیر می‌کند. به نظر می‌رسد …

اختصاصی شبکه اجتهاد: در شرایطی که جنگ‌های نوین دیگر محدود به درگیری‌های نظامی نیست و عرصه‌ای فراتر از آن یعنی جنگ شناختی و رسانه‌ای شکل گرفته، حفظ حقیقت و پاسداری از معرفت عمومی به چالشی جدی بدل شده است. جنگ شناختی که مبتنی بر تحریف اطلاعات و دست‌کاری ادراکات است، اکنون به یکی از ابزارهای اصلی دشمنان برای تضعیف انسجام …

شبکه اجتهاد: از وقتی مشروطه در ایران مطرح شد، مسئله قانون‌گذاری به موضوعی مورد اختلاف بین علما تبدیل شد؛ برخی معتقد بودند که قانون‌گذاری برای جوامعی است که فاقد شریعت هستند، ولی برخی از علما هم گفتند ما چون شریعت داریم نیازی به قانون‌گذاری نداریم و قانون‌گذاری را بدعت و باز کردن دکان در برابر شریعت دانستند. لذا فتوا به …

این کتاب با تمرکز بر آثار و دیدگاه‌های «محمد سروش محلاتی»، به نقد مبانی فکری و فقهی او در زمینه نسبت دین و دولت، ولایت فقیه، استبدادستیزی، امر به معروف و نهی از منکر، اقتضائات زمان و عقل و دین می‌پردازد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب «بازشناسی نفوذ جریان سکولار در ادبیات فقهی معاصر؛ نقدی بر افکار محمد سروش محلاتی» …