دیدگاه و گزارش

نویسنده کتاب «مبانی و مستندات قانون اساسی جمهوری اسلامی به روایت قانونگذار گفت: الآن می‌گویند اصل ولایت فقیه توطئه حزب زحمتکشان بود که توسط دکتر آیت به نوعی به آیت‌الله منتظری تحمیل شد؛ این اظهار نظرها هیچ مبنای درستی ندارد. اصل ولایت فقیه یک مطالبه عمومی بود. غیر از چپ گراها و مارکسیست‌‌‌ها که مخالف بودند و علنی مخالفت کردند و بعد از تصویب اصل ولایت فقیه مقاله نوشتند، اکثریت طیف مذهبی معتقد بودند که باید نقشی برای مراجع و فقها در قانون اساسی پیش بینی شود. اگر به شما بگویم در آن زمان چه کسانی اصرار داشتند که قانون …

بشیریه می‌گوید: «دانش‌نامه عدالت کیفری کودکان و نوجوانان» تنوع خوبی دارد. همه قاره‌ها را در برمی‌گیرد. نظام حقوقی استرالیا، نظام حقوقی آمریکا، در آفریقا نمونه‌هایی مانند نامیبیا، در آسیا از یک سو ایران و از سوی دیگر ژاپن و چین. در اروپا هم تعداد زیادی از کشورها از شرق و غرب و نیز انگلستان را در کتاب مشاهده می‌کنیم. به گزارش شبکه اجتهاد، پرداختن به مقوله حقوق کودکان و نوجوانان و نحوه دادرسی و چگونگی تامین عدالت کیفری برای آنان از جمله مباحثی است که اگر چه سابقه دیرینی در محافل اجتماعی و آکادمیک ایران ندارد اما در سال‌های اخیر …

مشخص کردن حداقل سن شرعی در فقه و منابع شرعی خارج از مصلحت سنجی مسبوق نیست. این طرح از نظر فقهی قابل پذیرش نیست. در فقه طبق نظر مشهور بلوغ شرط ازدواج نیست. ففط گفته شده بلوغ شرعی شرط رابطه زناشویی است و با اذن ولی و مصلحت مشکلی ندارد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «بررسی ابعاد فقهی و حقوقی طرح تحدید «سن ازدواج»» با حضور اساتید، حقوقدانان و  نمایندگان سابق مجلس شورای اسلامی در دانشگاه مذاهب اسلامی برگزار شد. در این نشست قاسم جعفری، عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور، حامد رستمی، عضو هیئت علمی دانشگاه مذاهب اسلامی …

بدانیم آنچه باید از آن بیزار بود، عمل زشت و منکر است؛ نه عامل آن. آنچه واجب است نهی از «منکر» و مقابله با «منکر» است؛ نه انزجار از مرتکب آن. روایات بسیاری داریم که طبق آنها باید مسلمان و دوستدار اهل بیت را دوست داشته باشیم؛ گرچه از عملکرد آنها بیزار باشیم. حتی برخی فقها بغض نسبت به مومن را حرام دانسته‌اند و این شامل مومن عاصی هم می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر محسن اسماعیلی در یکصد و سی و ششمین جلسه شرح و تفسیر نهج‌البلاغه در محل مجموعه فرهنگی سرچشمه، با تأکید بر ضرورت درک و شناخت …

نشست علمی کمیسیون حقوق بشر اسلامی ایران(دفتر قم) با موضوع؛ «نقد و بررسی تفاسیر جدید بین المللی» با حضور حقوق دانان حوزوی و دانشگاهی در قم برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر ضیایی عضو هیئت علمی دانشگاه قم در این نشست طی سخنانی گفت: در گذشته زنان تنها مشغول انجام وظایف خانواده بودند، با انقلاب صنعتی تحولی در این نگرش ایجاد شد؛ این مساله به دو علت است؛ نخست اقتضای جامعه مصرفی که نیازمند مصرف کنندگان بیشتر است که زنان بخش عمده جامعه هستند و از دیگر سوی خود صنعت و تحول صنعتی که در تمدن بشری رخ می‌دهد، …

نشست علمی «چرایی عدم مشروعیت حکومت‌ها» به همت موسسه‌ حفظ و نشر آثار امام خمینی(ره) در قم با سخنرانی حجج‌اسلام والمسلمین مسیح بروجردی، کاظم قاضی‌زاده، دکتر داود فیرحی، و دکتر سید صادق حقیقت برگزار شد. در ادامه، گزارشی از این نشست به نقل از مباحثات را می‌خوانید. حجت‌الاسلام مسیح بروجردی: بحث چرایی عدم مشروعیت حکومت‌ها، یکی از مباحث پایه‌ای و مهم فقه سیاسی ماست که کمتر به آن توجه شده است. آنچه که بنده مطرح می‌کنم فقط از جنبه‌های فقهی خواهد بود و تلاش می کنم که ناظر به نظرات مرحوم امام خمینی باشد. در ابتدا به سه مقدمه اشاره …

از نظر آیت‌الله موسوی اردبیلی ورود ولی امر در این موارد ناقض و نافی استقلال دستگاه قضایی یا استقلال قاضی نبوده و لذا ایشان این را به عنوان یک امتیاز تلقی کردند ولی متقابلاً در این درس‌هایی که گویا در دهه ۶۰ درباره قضا بحث کردند و فقه القضایی که از ایشان منتشر شده آنجا بر یک نکته تأکید می‌کنند در بحث عزل قاضی که آیا ولی امر می‌تواند قاضی را عزل کند یا نه؟ به گزارش شبکه اجتهاد، دومین همایش نکوداشت مرحوم آیت‌الله سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی با حضور اساتید برجسته حوزه و دانشگاه و با هدف تکریم اندیشه‌های مرجعیت …

شبکه اجتهاد: کتاب «فقیهان و انقلاب ایران: یک نسل پس از ‌‌آیت‌الله العظمی بروجردی» نوشته سیدهادی طباطبایی است و پیش از آنکه نشر کویر آن را منتشر کند. براساس تصویر روی جلد، کتاب درباره یازده نفر از مراجع دوران قبل و بعد از انقلاب اسلامی است که عبارتند از: حضرات آیات عظام آقایان سید محسن حکیم، مرعشی نجفی، سید محمدرضا گلپایگانی، میرزا‌هاشم آملی، سید محمد روحانی، سید عبدالله شیرازی، سید احمد خوانساری، میلانی، خوئی، شریعتمداری و سید حسن قمی. رابطه مرجعیت و انقلاب اسلامی موضوعی است جذاب و آثار متعددی در این‌باره منتشر شده است. علاقه شخصی‌ام به تاریخ معاصر، …

دکتر غلامرضا پیوندی، در تبیین مبانی و جایگاه جرم سیاسی در فقه امامیه گفت: در فقه اسلامی نیز نزدیکترین عنوان به جرم سیاسی که در حقوق مدرن مطرح شده جرم بغی است. البته از نظر تعریف بین جرم بغی و جرم سیاسی حقوق دوران مدرن تفاوتها و شباهتهایی دارد. اما در این که مصداقی از جرم سیاسی به مفهوم امروزی می‌باشد تردیدی نیست. البته اگر دست به سلاح ببرند موضوع از جرم سیاسی بودن خارج می‌شود. در حقوق اسلامی مى‌‏توان مقررات ارفاق ‏آمیز در حوزه جرم سیاسی را از منابع احکام اسلامى و سیره ائمه علیهم‌السلام خصوصاً سیره امام على …

محسن اسماعیلی در جلسه شرح و تفسیر نهج‌البلاغه گفت: درد بزرگ جامعه ما این است که نه جای امر به معروف و نهی از منکر را درست تشخیص می‌دهیم و نه لحن و شیوه مناسب و موثر برای آن انتخاب می‌کنیم. کار به جایی رسیده است که باید از بسیاری کارهایی که به نام امر به معروف و نهی از منکر انجام می‌گیرد، استغفار کنیم. به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر محسن اسماعیلی در یکصد و سی و چهارمین جلسه شرح و تفسیر نهج‌البلاغه در مجموعه فرهنگی سرچشمه با یادآوری اینکه امر به معروف و نهی از منکر از واجبات بسیار …

یکی از مباحثی که در سال‌های اخیر درباره الزامات حکومت اسلامی بر سر زبان‌ها افتاده، دوگانه «حقیقت و مصلحت» است. حجت‌الاسلام دکتر حسین سوزنچی، هفته گذشته در یک سخنرانی در هیأت ثارالله همدان، این موضوع را از منظر تاریخی و کلامی بررسی کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر حسین سوزنچی دانشیار دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام در ابتدای سخنان خود با اشاره به اینکه موضوع بحث را از یک روایت نبوی گرفته است گفت: «الحسن و الحسین امامان، قاما او قعدا». حسن و حسین امامند، چه قیام کنند چه بنشینند. غالباً تصور شیعه از امام، امام قائم است. اما …

معاون اول دستگاه قضا درباره بخشنامه رئیس قوه قضاییه درباره جلوگیری از محکومیت زندانیان مهریه گفت: این بخشنامه برخلاف سوالتان برای جلوگیری از محکومیت نیست. من این موضوع را قبلا هم گفته‌ام و توضیح داده‌ام. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین غلامحسین محسنی اژه‌ای سخنگوی قوه قضاییه درباره ضوابط پرداخت مهریه توضیح داد: اگر کسی به پرداخت مالی محکوم شد و این فرد مالی نداشت که بدهی خود را پرداخت کند، مثلا محکومیت درباره پرداخت مهریه داشت، اگر قبلا محکوم می‌شد و شاکی درخواست می‌کرد، ابتدا به زندان می‌رفت و در آنجا اگر درخواست اعسار می‌کرد، به درخواستش رسیدگی می‌شد …

رئیس قوه قضائیه با تاکید بر ضرورت استفاده حداکثری قضات از ظرفیت‌های قانونی مربوط به مجازات‌های جایگزین حبس و سایر تاسیسات قانونی منجر به کاهش جمعیت زندان‌ها گفت: احکام زندان باید در چارچوب قانونی و در حدّ ضرورت و برای حفظ امنیت جامعه و امنیت کشور باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله صادق آملی لاریجانی در جلسه مسئولان عالی قضایی، با اشاره به ظرفیت‌های قانونی مربوط به مجازات‌های جایگزین حبس که در قالب یک بخشنامه نیز به قضات ابلاغ شده است، این قبیل مجازات‌ها و سایر تاسیسات قانونی منجر به کاهش جمعیت کیفری نظیر آزادی مشروط و تخفیف مجازات‌ها را …

شناسایی اندیشه و سیره سیاسی هر فرد، علاوه بر آنکه نمایانگر باورها و نقش آفرینی آنها در تعیین رفتار سیاسی است، نشانگر درک درست وی از ساختار سیاسی جامعه نیز هست. اهمیت این موضوع، زمانی دوچندان است که یک شخص با توجه به جایگاه علمی، معنوی و اجتماعی، و جریان‌های فکری و سیاسی عصر خویش، به تحلیل ساختار سیاسی پرداخته و متناسب با آن با تکیه بر اصول اعتقادی خویش، به ارائه رفتار متناسب با وضعیت سیاسی بپردازد. امام رضا(ع) با توجه به وضعیت ویژه حاکمیت بنی عباس و تلاش آنان در کنترل رفتار سیاسی شیعیان و ائمه اطهار(ع) سلوک …

بعد از درگذشت خلیفه اول، با روش غیردموکراتیک‌تر خلیفه دوم به حکومت می‌رسد. او با رسیدن به حکومت برای دفع برخی تهدیدها از دولت مستقر اسلامی، ساز و کار جدیدی را در فرآیند تقسیم غنایم اجرایی می‌کند که نه در سنت پیامبر سابقه‌ای داشت و نه حتی در رویه خلیفه اول قرینه‌ای برای آن وجود داشت. ساز و کاری که در ادامه به فسادی سیستماتیک تبدیل می‌شود و به آغاز نارضایتی‌های عمومی می‌انجامد؛ نارضایتی‌هایی که در یک فرآیند به‌شدت پیچیده به قتل خلیفه دوم منجر می‌شود. این نارضایتی‌ها کم‌کم باعث می‌شود تا توجه بخشی از جامعه معطوف به مهم‌ترین وارث …

علامه سید جعفر مرتضی عاملی می‌گوید: دغدغه من برای درک بهتر از شرایط دوران حیات سیاسی امام رضا(ع) موجب شد تا به دنبال کشف حقیقت جریان‌های روشنفکری شیعه باشم و نهایتا کتاب «حیات سیاسی امام هشتم(ع)» تألیف شد. شبکه اجتهاد: وقایع و رخدادهای زندگی ائمه از آن جهت برای ما اهمیت دارد که تحلیل آن می‌تواند ما را در یافتن  مسیر صحیح راهنمایی کند. یکی از این وقایعی که در این گفت و گو سعی شده است از زاویه جدیدی به آن نگریسته شود ماجرای سؤال برانگیز حضور امام رضا در دستگاه خلیفه‌ای است که امام او را از نظر …

استاد سید مصطفی محقق داماد در نامه سرگشاده‌ای به پاپ فرانسیس از او درخواست کرد تا ترامپ را به عنوان رئیس یک کشور بزرگ مسیحی مورد ارشاد قرار دهد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله سید مصطفی محقق داماد در نامه سرگشاده‌ای به پاپ که متن آن امروز منتشر شده است از او درخواست کرد تا ترامپ را به عنوان رئیس یک کشور بزرگ مسیحی مورد ارشاد قرار دهد. متن نامه بدین شرح است: باسمه تعالی حضرت عالیجناب  پاپ فرانسیس تا آنجا که ما از تعلیمات حضرت مسیح(س)، پیامبر بزرگ خداوند اطلاع داریم مسیحیت با خدمت به انسانها آمیخته است. بنابراین …

عضو هیات علمی دانشگاه تهران با بیان این که آیت‌الله عمید زنجانی زمینه استقرار دولت مدرن بر بستر دین را تبیین کرد، گفت: آیت‌الله عمید زنجانی در آثار و کلاس های خود در حقیقت به ترمیم قوه مقننه پرداخت و ماهیت عملکردی این قوه را با ادبیات حقوق دینی تبیین کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محمدجواد ارسطا در آیین نکوداشت مقام علمی آیت‌الله عباسعلی عمید زنجانی که در مقبره شهید مفتح واقع در صحن امام رضا(ع) حرم مطهر بانوی کریمه اهل بیت(ع) برگزار شد، آیت‌الله عمید زنجانی را استاد برجسته حقوق اسلامی و فقه سیاسی خواند و …

دومین پیش‌همایش بین‌المللی «تحولات حقوق کیفری کشورهای اسلامی در پرتو تعامل شرع و حقوق» با عنوان «دوگانه شرع و قانون در حقوق کیفری ایران» هفته گذشته با سخنرانی حجت‌الاسلام‌ والمسلمین داود فیرحی، حجت‌الاسلام‌ والمسملین رحیم نوبهار و دکتر محسن برهانی در دانشگاه تهران برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام‌ داود فیرحی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، به عنوان سخنران اول در موضوع «تبارشناسی رابطه قانون و شرع در ایران معاصر» به ایراد سخنرانی پرداخت و اظهار کرد: از لحاظ تبارشناسی با قانون به معنای جدید آن پس از جنگ‌های ایران و روس در دوره قاجار آشنا شدیم که چیزی …

اعطای حق رای به زنان یکی از حوزه‌های چالش‌برانگیز فقه شیعه در دوره‌ی متاخر بوده و به رغم فرازونشیب‌های متعدد، در دوران کنونی به رسمیت شناخته شده است. شبکه اجتهاد: به لحاظ دیدگاه فقهی از آنجا که رای دادن نوعی قضاوت کردن تلقی شده و بسیاری از فقهای شیعه قضاوت زنان را صحیح نمی‌دانند، به طور سنتی، مراجع و فقهای شیعه مخالف با اعطای حق رای به زنان بوده‌اند. در سده‌ی اخیر و با ورود نظام انتخاباتی به کشورهای اسلامی، به تدریج مساله‌ی اعطای حق رای به زنان نیز مطرح شد. مطابق گزارش‌های تاریخی، سابقه‌ی طرح لزوم اعطای حق رای …

اگر قانون گذار گفته است؛ عکس برداری ممنوع است فیلم برداری نیز به طریق اولی ممنوع‌‌ می‌باشد و این نیاز به تامل ندارد و از ظهور لفظ همه این معنی را‌‌ می‌فهمند و قاضی در فهم این مساله ممتاز از عرف نیست، ولی اگر طوری باشد که گویا قاضی در سمت قانون گذار قرار بگیرد و با عقلش استنباط کند و اولویت را بفهمد این را‌‌ نمی‌توان در قوانین تسری داد و در مقام قضاوت به کار برد. به گزارش شبکه اجتهاد، کرسی علمی با عنوان «بررسی میزان اعتبارمفهوم موافق در قوانین کیفری» با سخنرانی حجج اسلام سعید شریعتی و …

شبکه اجتهاد: نویسنده در مقاله‌ای با عنوان «الحاق به پالرمو و CFT از منظر فقهی» مطالبی را به رشته تحریر درآورد که در سایت مباحثات منتشر شد. پس از انتشار این مقاله، یکی از عزیزان مطلبی را با عنوان «رد FATF براساس قاعده «نفی سبیل»؟ یا تأیید آن براساس قاعده «لاضرر»؟» در سایت مذکور منتشر کرد که ظاهرا پاسخی به مقاله نویسنده در بررسی فقهی الحاق به CFT و پالرمو بود. نویسنده با توجه به این نکته و همچنین حساسیت بحث، بر آن شد تا نقد مختصری را نسبت به یادداشت وارده داشته باشد. ۱- تفاوت FATF و CFT نویسنده …

در امور فردی فتوامحوری مشکلی ایجاد نمی‌کند اما وقتی روابط میان فردی شود، اینجا نمی‌توان فتوامحور بود و اگر فتوای مراجع متفاوت شود دچار تضاد می‌شود، بنابراین نظام فقهی باید به نظام حقوقی تغییر پیدا کند و چون حقوق ما برخاسته از فقه است باید بین این دو ارتباط ایجاد کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، ‌حجت‌الاسلام دکتر فرج‌الله هدایت نیا، عضو هیأت علمی گروه فقه و حقوق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در هشتمین نشست از سلسله ‌نشست‌های زن غربی با موضوع «زن غربی و ساختارهای حقوقی» گروه مطالعات اسلامی زنان جامعه‌الزهرا(س) اظهار داشت: دو نظام حقوقی متفاوت از جمله …

حجت‌الاسلام زیبایی‌نژاد گفت: اگر قرار باشد عرف مصلحت را تشخیص دهد که حکومت اسلامی به سمت عرفی شدن‌‌ می‌رود. بنابراین مصلحت باید در نظام شریعت باشد. البته مصلحت عرفیه در صورت هماهنگی با جهت گیری‌‌های دین مبنا‌‌ می‌شود. یعنی مخالفت صریح با احکام روشن دین نداشته باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، ‌حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا زیبایی نژاد، رییس مرکز تحقیقات زن و خانواده در جلسه درس خارج فقه نظام‌های اسلامی که از سوی دبیرخانه مفتاح برگزار شد، فعالیت‌‌های حکومت‌‌ها را این گونه تشریح کرد: عزل و نصب یکی از کارهای حاکمیت است، یعنی کسی را وزیر، وکیل و…‌‌ می‌کند. عزل و …

محقق نائینی در اثر مهم «تنبیه الامه و تنزیه المله» ضمن اشاره به علل عقب‌ماندگی مسلمانان، به تعریف دو نوع نظام سیاسی می‌پردازد و تعریف خود از مبانی حکومت اسلامی را تبیین می‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «تنبیه الامه و تنزیه المله» اثری است که به قلم میرزا محمدحسین نائینی از مراجع تقلید شیعه قرن چهاردهم هجری در نجف اشرف نوشته شده است. انگیزه نائینی از نگارش این اثر، دفاع از مبانی حکومت مشروطه و نقد و نفی نظام استبدادی، شاهنشاهی و به تعبیر خود او «ملوکانه» بوده است. در این اثر، مطالب مهمی در خصوص شیوه حکومت‌داری و …

حجت‌الاسلام زیبایی نژاد، دلایل نگاه اشتباه برخی به فقه حاکمیتی و فقه راهبری و عدم توانایی در تشریح آن را این گونه تبیین کرد: گاهی اشکال از ناحیه موضوع شناسی است. گاهی اشکال از ناحیه فهم غلط شرایط حکم است و گاهی اشکال از ناحیه متد استنباط است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا زیبایی نژاد، رییس مرکز تحقیقات زن و خانواده در درس خارج فقه نظام‌ها‌ی اسلامی که از سوی دبیرخانه مفتاح برگزار شد، این را مطرح کرد که در زبان‌ها‌ بسیار رایج است فقه قابلیت پاسخگویی به تمامی پرسش‌ها‌ و نیازها را دارد و در تشریح آن …

رئیس قوه قضائیه درخصوص محکومین تأدیه مهریه بر اساس تعداد سکه طلا، بخشنامه‌ای صادر کرد. به گزارش شبکه اجتهاد به نقل از پایگاه اطلا‌ع‌رسانی قوه قضائیه ،در پی اعلام سخنگوی قوه قضائیه در نشست خبری روز یکشنبه مورخ ۲۲/۷/۹۷ در خصوص محتویات بخشنامه اخیر رئیس این قوه راجع به ارائه تسهیلات لازم برای جلوگیری از زندانی شدن محکومان مهریه متن کامل این بخشنامه به این شرح اعلام می‌شود. رؤسای کل دادگستری استان‌های سراسر کشور نظر به برخی گزارش‌های واصله تعدادی از محکومین تأدیه مهریه بر اساس تعداد سکه طلای تعیین شده به علت افزایش غیر متعارف قیمت آن توان پرداخت …

اگر فقیه در فقه فردی همه چیز را از منظر یک فرد می‌بیند در فقه حکومتی فقه در تراز اداره‌ جامعه و حکومت دیده می‌شود. رویکرد حکومتی به دنبال حل مسائل انسانِ درون حکومت اسلامی و حل مسائل و چالش‌های حکومت اسلامی است. به عبارتی دیگر این رویکرد دیدنِ فقه در بستر حکومت است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین ملک زاده، استاد سطح عالی حوزه در درس خارج فقه نظام‌های اسلامی که از سوی دبیرخانه مفتاح برگزار گردید، موضوع «روابط خارجی در نظام سیاسی اسلام» را مورد بررسی قرار داد و خاطرنشان کرد: منظور از سیاست خارجی صرفاً …

شبکه اجتهاد: ایران برای خارج شدن از لیست سیاه گروه ویژه اقدام مالی FATF و تبادل با نظام بانکی و مالی دنیا، ابتدا قانون داخلی مبارزه با تامین مالی تروریسم را به صورت لایحه در تاریخ ۲۶ تیر ۱۳۸۹ تقدیم مجلس کرد. این لایحه بعد از گذشت حدود سه سال و نیم در تاریخ ۱۳ دی ماه ۱۳۹۴ به تصویب مجلس رسید و رئیس جمهور در تاریخ ۲۲ اسفند ۱۳۹۴ آن را جهت اجرا ابلاغ نمود. قانون مبارزه با پولشویی نیز در تاریخ ۲ بهمن ۱۳۸۶ به تصویب مجلس رسیده بود و شورای نگهبان نیز ۱۷ بهمن همان سال آن …

فقیه در مقام استنباط احکام باید به آثار حکم خود توجه کند، فقیه امروز و به صورت سنتی تنها به منابع حکم توجه‌ می‌کند درحالیکه موظف است شرعا به آثار فردی، اجتماعی، داخلی، بین المللی، درون دینی و برون دینی حکم خود توجه کند.. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سعید رهایی در نشست علمی در همایش حقوق به مثابه ابزار عدالت اجتماعی (تجربه ایران و روسیه) در دانشگاه مفید قم به بیان عدالت تعبدی و عدالت عرفی در ایران پرداخت و ابراز داشت: امام علی(ع) در خطبه ۱۵ نهج البلاغه‌ می‌فرماید: «در عدل، عدالت، گشایش و آسودگی مردم است …