خانواده و سلامت

نشست تخصصی مجازی با عنوان «کرونا و زیست فقهی» به همت گروه فقه کاربردی پژوهشکده اسلام تمدنی با حضور ۴ تن از اساتید و صاحب‌نظران برگزار می‌گردد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در نشست تخصصی مجازی «کرونا و زیست فقهی»، حجت‌الاسلام مجتبی الهی خراسانی (رئیس میز توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی)، حجت‌الاسلام رضا اسلامی (عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی)، حجت‌الاسلام دکتر مهدی ابراهیمی (عضو هیات علمی گروه معارف دانشگاه علوم پزشکی مشهد) و حجت‌الاسلام مصطفی دری (استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم) به ارائه بحث می‌پردازند. «کرونا چه مسائل جدیدی را فراروی فقه نهاده است …

با توجه به اینکه مسئله جمعیت تنها مسئله شخصی و خانوادگی نیست، بلکه دارای تأثیرات اجتماعی است؛ از این‌رو حاکم می‌تواند با توجه به محدوده مصالح اجتماعی در این مسئله دخالت کند. شبکه اجتهاد: وظیفه حاکم اسلامی در خصوص جمعیت، در درجه اول، زمینه‌سازی اجرای احکام اسلامی و فراهم ساختن امکانات لازم برای تربیت آحاد افراد جامعه است؛ زیرا طبق فرمایش رهبر معظم انقلاب بسیاری از مشکلات، ناشی از سبک غلط زندگی است نه کمبودهای اقتصادی. در مرحله بعد وظایف حاکم دخالت در موارد خاص مطابق مصلحت جامعه و جعل قوانین برای تقلیل یا تکثیر جمعیت است؛ بنابراین ولی امر …

دوازدهمین شماره دوفصلنامه علمی ـ پژوهشی «مطالعات جنسیت و خانواده» به همت مرکز تحقیقات زن و خانواده منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، دوازدهمین شماره دوفصلنامه علمی ـ پژوهشی «مطالعات جنسیت و خانواده»، به صاحب امتیازی مرکز تحقیقات زن و خانواده و مدیر مسئولی محمدرضا زیبایی‌نژاد منتشر شده است. در این شماره مقالاتی با عناوین «امکان سنجی عدالت جنسیتی در نظریه‌های عدالت: فیلسوفان غربی در قرن بیستم» به قلم فریبا علاسوند؛ «بررسی انتقادی دیدگاه علامه طباطبایی درباره زن در گذر تاریخ» نوشته محسن الویری؛ «مبدأ هستی در الهیات فمینیستی و حکمت صدرایی» به قلم مهدی شجریان و احمد واعظی؛ «اثربخشی …

به‌منظور بررسی و تعیین حکم فقهی و علمی روزه‌داری در ماه رمضان امسال که هم‌زمان شده با ایام شیوع بیماری کرونا، نشست مشورتی با حضور اساتید فقه پزشکی چون استاد محمد قائینی و اساتید متخصص دانشگاه علوم پزشکی مشهد به همت هیئت اندیشه‌ورز دین و سلامت معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان برگزار شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در این نشست دو ساعته نظرات متعددی پیرامون حکم فقهی و علمی روزه‌داری در ایام شیوع کرونا از سوی کارشناسان دینی و علم پزشکی مطرح شد که برآیند این نظرات بر عدم تداخل روزه‌داری با سلامت افراد غیر بیمار (سالم) دلالت داشت و …

سلسله نشست‌های «فقه سلامت» در شبهای ماه مبارک رمضان، به همت هیئت اندیشه ورز دین، سلامت و سبک زندگی حوزه علمیه خراسان با حضور اساتید محمد قائنی، محمد عندلیب همدانی و حسین شوپائی به صورت آنلاین برگزار می‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، هیئت اندیشه ورز دین، سلامت و سبک زندگی، با هدف استفاده طلاب و پژوهشگران دوره فقه پزشکی، و همچنین عموم طلاب و علاقه مندان، برنامه‌های علمی و پژوهشی ویژه‌ای با عنوان «مدرسه رمضانیه فقه سلامت» در نظر گرفته است، که با توجه به گسترش ویروس کرونا و مشکلات ناشی از آن، این برنامه‌ها به صورت آنلاین و در …

متخصصان تأکید کردند: نه تنها روزه برای سلامت و سیستم ایمنی مشکلی ندارد بلکه می‌تواند به‌عنوان یک عامل مؤثر برای سلامتی نیز شناخته شود و بدون دلیل پزشکی متقن روزه هیچ ضرری ندارد. حتی از نظر طب سنتی ایرانی در اشخاصی که سالم باشند، یکی از راه‌های تقویت قوای جسمی تقلیل غذا و به عبارتی همان روزه‌داری می‌باشد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، پزشکان متخصص به سؤالی مهم در آستانه ماه مبارک رمضان مبنی بر اینکه «در صورت سلامت عمومی فرد و عدم ابتلاء به کرونا آیا روزه‌داری در شرایط فعلی برای وی ضرری دارد؟» پاسخ دادند. هفت تن از متخصصان …

رئیس فرهنگستان علوم پزشکی، نامه‌ای در خصوص روزه داری در شرایط کرونایی به مراجع عظام تقلید و مسئولان ارسال کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، در این نامه آمده است: موضوع روزه داری در بحران ویروس کرونا در جلسه‌ای با حضور اساتید متدین دانشگاه‌ھا از تخصص‌ھا و فوق تخصص‌ھای مختلف و با مشارکت حجت‌الاسلام فلاح‌زاده رئیس موسسه موضوع شناسی فقھی در محل فرھنگستان علوم پزشکی مورد بحث قرار گرفت. جمع بندی نظرات پس از مشورت با وزیر محترم بھداشت، و برخی از مسئولین محترم ستاد مبارزه با کرونا و تائید آنان به پیوست جھت استحضار و ھر گونه اقدام مقتضی تقدیم …

معاون پژوهشی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم تأکید کرد: باید کمیته مذهبی در ستاد ملی مقابله با کرونا تشکیل و تصمیمات مربوط به حوزه دین به آن واگذار شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر نجف لک زایی، با اشاره به وضعیت کشور ناشی از وضعیت ویروس کرونا و تعطیلی اماکن مذهبی، مساجد و نماز جمعه‌ها و…، گفت: در اواسط کار (مقابله با کرونا) به دست اندارکاران موضوع پیشنهاد دادم که در کنار کمیته‎های بهداشت و درمان، امنیتی، اقتصادی و … کمیته امور مذهبی هم در ذیل ستاد ملی به ریاست مدیر حوزه‌های علمیه تشکیل شود. این مطلب …

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم گفت: در خانه ماندن، اگر به تشخیص متخصصان و کسانی که در این‌گونه مسائل تخصص دارند، باشد، تکلیف شرعی و هم تکلیف ملی است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به شیوع ویروس کرونا بر اهمیت ماندن مردم در خانه تأکید کرد و گفت: در خانه ماندن، اگر به تشخیص متخصصان و کسانی که در این‌گونه مسائل تخصص دارند، باشد، تکلیف شرعی و تکلیف ملی است. وی با بیان اینکه موضوع در خانه ماندن برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا، تنها جنبه نظری و …

آیت‌الله سید علی سیستانی به سوالات جمعی از مؤمنان در ارتباط با ویروس کرونا پاسخ گفتند و ضمن پاسخ به سوالات مطرح شده در خصوص ویروس کرونا، توصیه‌هایی نیز برای مؤمنان ایراد کردند. به گزارش شبکه اجتهاد، متن کامل استفتائات به نقل از دفتر مرجعیت عالی در این خصوص به شرح زیر است: بسم الله الرحمن الرحیم دفتر مرجعیت عالیقدر شیعه آقای سید علی سیستانی (دام‌ظله) سلام علیکم ویروس کرونا در بسیاری از کشورهای جهان در حال فراگیر شدن است و روز به روز بر شمار افراد مبتلا به آن افزوده می‌شود، و موضع مرجعیت عالی دینی درباره این ویروس …

مؤسسه انتشارات زمزم هدایت وابسته به پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق (ع) کتاب «فقه ورزش »نوشته مرتضی نجفی و قربان آهنگری را با نظرات علمی آقایان محمود مهدی پور، عزت‌الله معتمد و سید علی یار افشار پور دهدشت روانه بازار نشر کرده است. به گزارش شبکه اجتهاد، یکی از شئونات انسان، فعالیت‌های ورزشی اوست. فعالیت‌هایی در اندازه خرد و شخصی، و همچنین در حدکلان و عمومی، تا به حد و اندازه‌ای که بشر در عصر حاضر بدان مشغول است. به‌طور قطع در این حوزه‌ها دین اسلام تکلیف بشر را مشخص ساخته است و برای آن برنامه داده است. برنامه‌هایی از قبیل …

اختصاصی شبکه اجتهاد: مسئله بحرانی امروز کرونا در کشور تلاقی کرونا با نوروز است. نوروز چه خبر است؟ هرساله در نوروز ده‌ها میلیون نفر مسافر در کشور داریم. بنا به گزارش مرکز آمار[۱] در بهار سال ۹۷، ۶۹درصد جمعیت کشور به سفر رفته و از ۲۵ میلیون خانوار، در این مدت حدود ۱۷ میلیون خانوار حداقل یک سفر داشته‌اند و ۱۱۲میلیون سفر (با توجه به اینکه برخی چند سفر در این مدت داشته‌اند) در کشور انجام شده است. وضعیت کرونا چیست؟ تا ۲۵ اسفند، یعنی قبل از آغاز سفرهای نوروزی و پیش از آنکه چنین جمعیت عظیمی تصمیم بگیرد در …

به مردم عزیز عرض می‌کنم تخلف از دستور مسئولین در این شرایط بحرانی ممکن است حرام باشد اگر مسئولین می‌گویند امور بهداشتی را مراقبت کنید و یک کسی بی‌اعتنایی کند این خودش کار حرامی انجام می‌دهد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله محمدجواد فاضل لنکرانی عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) طی سخنانی به وضعیت کنونی جامعه و شیوع بیماری کرونا پرداخت و نگاه دین به بیماران و پرستاران را بیان کرد که در پی می‌آید: بسم الله الرحمن الرحیم. برای بیماران عزیزی که امروز در اثر این ویروس کرونا گرفتار شدند و در …

در پی ابلاغ ستاد ملی مبارزه با کرونا و وزیر بهداشت و درمان، آستان‌های مقدس کشور «توقف موقت» حضور زائرین در حرم‌های مطهر را از روز سه شنبه ۲۷/۱۲/۱۳۹۸ اعلام کردند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، متن این خبر به شرح زیر است: بسمه تعالی؛ در پی ابلاغ ستاد ملی مبارزه با کرونا و اعلام وزیر محترم بهداشت و درمان و لازم الاجرا بودن آن، آستان قدس رضوی، آستانه مقدسه کریمه اهل بیت(س) در قم و آستان مقدس حضرت عبدالعظیم حسنی(ع)، توقف موقت حضور زائرین در حرم‌های مطهر را از روز سه شنبه ۲۷/۱۲/۱۳۹۸ اعلام کردند. همزمان، استاندار قم، تولیت حرم …

مسئولیت انسانها نسبت به سلامت دیگران یکی از مسائلی است که امروز و در پی شیوع بیماری ویروس کرونا در کشور اهمیت فراوانی پیدا کرده است. وقتی رعایت نکردن بهداشت فردی موجب ضرر رساندن به بهداشت جامعه شود، می‌توان از ابزار قدرت برای اعمال بهداشت در جامعه استفاده کرد، بر همین مبنا شهید مطهری «بهداشت اجباری» را امری منطقی و بنابر مصلحت جامعه تحلیل می‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد، به همین مناسبت پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR در این مطلب مروری بر سخنان شهید مطهری درباره‌ی «بهداشت اجباری» دارد که در کتاب پانزده گفتار منتشر شده است. سلامتی، مسئله سلیقه‌ای نیست وقتی …

برخی از دلسوزان دین، به قضیه‌ی قضا و قدر متوسل شده و می‌گویند: ترس از ابتلا به ویروس و فرار از اجتماعات ازجمله اجتماع مساجد، مخالف باور به اصل اعتقاد به قضا و قدر بوده و مخل به عقیده می‌باشد و به مستندات زیر متوسل می‌شوند، اما …. به گزارش شبکه اجتهاد، ماموستا سید مصطفی محمودیان، مفتی فقە امام شافعی در مناطق کردنشین آذربایجان غربی و امام جمعه و جماعت یوسف کندی مهاباد در یادداشتی با عنوان «کرونا و دیدگاه فقه درباره‌ی بیماری‌های واگیر» به تبیین این موضوع از منظر فقه اهل‌سنت و فقه امام شافعی پرداخت که در ادامه …

شبکه اجتهاد: این متن جهت بررسى فقهى ویروس کرونا و نحوه مواجهه با آن از منظر فقه تدوین می‌گردد. مباحث در سه محور زیر عرضه خواهد شد: ۱- شناخت موضوع: ویروس کرونا ۲- اصول حاکم بر شناخت موضوع، از نگاه شریعت ۳- بیان حکم فقهى موضوع. محور نخست؛ شناخت موضوع کرونا: برخی از ویژگی‌های این ویروس که از مراجعه به منابع اطلاعات پزشکی به دست آمده است: یکم: تبار ویروس: ویروس کووید ۱۹ (COVID-19)، یا ویروس بیماری تنفسی حاد کووید دو هزار و نوزده، از خانواده ویروسی کرونا (Coronaviruses) است. دوم: گستردگی و فراگیری فزاینده نرخ شیوع آن: عوامل مؤثر …

پژوهش «الکل و فراورده‌های آن در فقه اسلامی» نخست نجاست یا طهارت خمر و سایر مسکرات را از ادله شرعی به دست آورده سپس به این پرسش پاسخ می‌دهد که آیا عنوان خمر یا مسکر بر الکل صادق است و بر فرض که چنین باشد آیا دلیل نجاست خمر یا مسکر، الکل را نیز شامل می‌گردد؟ به گزارش شبکه اجتهاد، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ویرایش جدید کتاب «الکل و فرآورده‌های آن در فقه اسلامی» تألیف حجت‌الاسلام دکتر سیدحسن وحدتی شبیری (رئیس دانشگاه علوم اسلامی رضوی) را چاپ و منتشر کرد. امروزه، الکل، کاربرد فراوانی در صنایع تبدیلی، آرایشی و …

شبکه اجتهاد: شیوع جهانی ویروس کرونا جان انسان‌ها و سلامتی بشر را در معرض تهدید قرار داده است. در جمهوری اسلامی ایران با تشکیل ستاد ملی مبارزه با کرونا و اعلام بسیج ملی دولت و ملت در مبارزه با این ویروس سریع الانتشار و خطرناک اقدامات لازم صورت گرفته است. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با تأکید بر رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی و توصیه پزشکان فرمودند: «یقیناً هر چیزی که کمک کند به سلامت جامعه و عدم شیوع این بیماری، یک حسنه است؛ در نقطه‌ی مقابل هر چیزی که کمک کند به شیوع این بیماری، یک سیّئه است. خدای متعال ما را موظّف …

استاد سطح عالی و خارج فقه حوزه علمیه با بیان اینکه دفع خطر و ضرر احتمالی عقلایی حتی می‌تواند واجب شرعی را تعطیل کند، گفت: اضرار به بدن خود و دیگران به علت عدم رعایت دستورات پزشکی در مسئله بیماری‌های مسری از نظر شرع و عقل حرام است و توسل و دعا نیز نافی دفع این خطر احتمالی نیست. حتی ائمه معصومین(ع) در بیماری‌ها به طبیب مراجعه می‌کردند و از خداوند طلب شفا داشتند. به گزارش شبکه اجتهاد، یکی از موضوعاتی که اخیراً درباره بیماری کرونا شاهد هستیم، بی‌توجهی برخی افراد در رعایت دستورات پزشکی و نکات بهداشتی لازم است. …

شبکه اجتهاد: شیوع ویروس کرونا (کووید۱۹) در این روزها مهم‌ترین موضوع در جامعه و محافل مدیریتی، علمی و در رأس اخبار کشورمان و بلکه جهان قرار گرفته. عامل یا عوامل انتشار ویروس و ورود به کشورمان و نحوه‌ی مواجهه با آن در بخش‌های مختلف مدیریتی، اجتماعی و اطلاع‌رسانی و هم‌چنین آثار جسمانی و روانی، از مباحث داغ این روزهای جامعه می‌باشد. به نظر می‌رسد منطق مواجهه و سبک رفتاری انسان‌ها در چنین موضوعاتی که جامعه را به صورت فراگیر درگیر خود کرده است، مهم‌ترین عامل در مدیریت و فائق آمدن بر این مشکل و نظایر آن می‌باشد. عزم ملی برای …

دفتر مقام معظم رهبری در اطلاعیه‌ای اعلام کرد مراسم سخنرانی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای که همه ساله در روز اول سال نو در حرم مطهر رضوی برگزار می‌شد، امسال به علت توصیه‌های بهداشتی برای جلوگیری از گسترش بیماری ناشی از ویروس کرونا برگزار نخواهد شد و معظم‌له به مشهد مقدس سفر نخواهند کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، متن اطلاعیه به این شرح است: بسم الله الرحمن الرحیم به اطلاع ملت شریف ایران اسلامی می‌رساند، به علت شیوع ویروس کرونا و توصیه‌های اکید مسئولان و متخصصان امور بهداشتی و درمانی مبنی بر پرهیز از برگزاری تجمعات و خودداری از سفر و خارج …

کروناویروس، موضوع اول این روزهای ایران و بسیاری از نقاط مختلف جهان است. موضوعی که اولین بیمار مبتلا به این ویروس رسماً در ۲۹ بهمن‌ماه ۹۸ از سوی وزارت بهداشت شناسایی و تأیید شد و تا امروز شمار مبتلایان و قربانیان این بیماری رو به افزایش بوده و به این زودی خیال مفارقت ندارد. در این میان، وظیفه شبکه اجتهاد، به‌عنوان بزرگ‌ترین پایگاه علمی و اطلاع‌رسانی فقهی کشور، واکاوی جنبه‌های فقهی و حقوقی و پیرامونی این ویروس است، ابعادی نظیر: وظایف حکومت و نهادها در برابر پیشگیری از شیوع و درمان آن، چگونگی رویارویی نهادهای دینی در مواجهه با شیوع …

شبکه اجتهاد: با توجه به فراگیری ویروس کرونا در کشور عزیزمان ایران و نیز با عنایت به تدابیر بهداشتی متولیان خدوم حرم مطهر رضوی در ایجاد محدودیت برای زوار علی بن موسی الرضا(ع)، سوالی در ذهن برخی پدید‌ می‌آید که آیا پاکیزگی حرم امامان(ع) با پاکی اهل بیت(ع) منافات دارد؟ آیا نظافت و پاکسازی حرم اهل بیت(ع) از آلودگی‌‌ها و بیماری‌‌ها، با قداست و شرافت بارگاه ایشان ناسازگار است؟ در این یادداشت، به صورت کوتاه به این سوال پاسخ‌ می‌دهیم. بر پایه آموزه‌‌های قرآن، اهل بیت(ع) عصمت و طهارت از هرگونه ناپاکی و آلودگی به دورند و رجس و پلیدی …

به دنبال شیوع ویروس کرونا در کشور و درگیر شدن مشهد و استان با این بیماری، آیت‌الله ‌علم‌الهدی در قالب پیامی تلویزیونی، نکاتی را خطاب به مردم شریف مشهد، استان و کشور بیان کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، مشروح این پیام به نقل از دفتر آیت‌الله سیداحمد ‌علم‌الهدی، امام جمعه و نماینده ولی فقیه در استان خراسان رضوی به شرح زیر است: بسم‌الله الرحمن الرحیم با عرض التجاء و تضرع به درگاه حضرت احدیت امیدواریم خداوند متعال عافیت را برای همه مردم و همه مسلمانان جهان به مخصوص شیعیان اهل‌بیت (ع) به ویژه مردم ایثارگر و به پا خاسته انقلابی …

سه تن از علمای برجسته مشهد با صدور بیانیه‌ای درباره شرایط اخیر کشور و شیوع گسترده ویروس کرونا، تاکید کردند که مردم حتی المقدور از «تشکیل اجتماعات اعم از مراسم و مجالس شادی و عزا خودداری کنند». به گزارش شبکه اجتهاد، متن این بیانیه که به امضای آیات سید جعفر سیدان، مصطفی اشرفی شاهرودی و مهدی مروارید رسیده است به شرح زیر است: «بسم ا… الرحمن الرحیم. حسب گزارش‌های واصله از مسئولان بهداشت و درمان و مذاکرات انجام شده با پزشکان متخصص، به عموم مردم متدین و ولایتمدارمان سفارش می‌شود برای پیشگیری از شیوع بیشتر بیماری اخیر و تشدید عوارض …

مسأله لزوم «حفظ ‌النفس» از ضروریات شریعت است. این عناوین بُعد دینی دارد، یعنی دارای حکم شرعی هستند، حتی گاهی مقدمات حفظ‌ النفس را لازم می‌داند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام و‌المسلمین علی رحمانی سبزواری، نایب رئیس مجمع عمومی جامعه مدرسین با اشاره به اینکه از صدر اسلام، روش‌های احتیاطی در مسائل مختلف امری رائج بوده، گفت: روش‌های احتیاطی در ابواب فقه گاه بصورت قاعده و گاه بصورت احکام مورد توجه فقها بوده است. وی افزود: عناوینی مانند قاعده «حفظ السلامه» احتیاط را واجب می‌کند و کسی در مسأله حفظ سلامت در مواقع خطر و ضرر چه جانی باشد، چه …

علمای مشهد تأکید کردند توجه به مسائل بهداشتی و پزشکی باید در اولویت مردم قرار گیرد و در صورت ابتلاء به این بیماری برای درمان و جلوگیری از شیوع آن اقدامات و دستورات متخصصین امر و پزشکان لازم است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، جمعی از مدیران آستان قدس رضوی با حضور در بیت حضرات آیات: مصطفی اشرفی شاهرودی، سید جعفر سیدان، رجبعلی رضازاده و سیدحسن مرتضوی شاهرودی، گزارشی از اقدامات این آستان مقدس در خصوص جلوگیری از شیوع ویروس کرونا ارائه دادند. علمای مشهد در این دیدارها اقدامات پیشگیری را در حرم‌های مطهر مثبت ارزیابی کرده و تصریح کردند: رعایت …

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با تأکید بر رعایت توصیه‌ها و دستورالعمل‌های مسئولان در خصوص پیشگیری و جلوگیری از آلودگی، افزودند: از این دستورها نباید تخطی شود، چرا که خداوند ما را موظف کرده است در قبال سلامت خود و دیگران احساس مسئولیت کنیم، بنابراین هر چه به سلامت جامعه و جلوگیری از شیوع این بیماری کمک کند، حسنه و هر چه به شیوع آن کمک کند، سیئه است. به گزارش شبکه اجتهاد، به‌مناسبت روز درختکاری و هفته منابع طبیعی، رهبر معظم انقلاب اسلامی صبح امروز (سه‌شنبه) دو اصله نهال میوه غرس کردند. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای سپس در سخنانی، کاشت درخت را …

تجویزهای غیرموثق و غیرعلمی (مانند تجویز دارو و درمان، به استناد روایاتی که به لحاظ سند و دلالت مخدوش است، یا به اتکای نظرات عامیانه و غیرعالمانه) در صورت ایجاد خسارت و ایجاب ضرر موجب ضَمان است؛ و اگر باعث تحمیل هزینه بر افراد شود، تجویز کننده مدیون است؛ و هرگاه چنین دستورها و معالجاتی منجر به نقص عضو بیمار گردد حسب مورد و شروط، مستلزم دیه یا قصاص خواهد بود، اگر فردی بر اثر چنین تجویزی فوت کند موجب دیه بر تجویز کننده است، و در صورتی که خطر فوت بر اثر تجویز و معالجه‌ی غیرمجاز، عقلاً و عرفاً …