شبکه اجتهاد: برخی روشنفکران عرب تمدن اسلامی را «تمدن فقه» توصیف کردهاند. این سخن از جنبههای مختلف سخن درستی است. از فقه در این تعبیر طبیعی است که تعبد شخصی به فروع فقهی مراد نیست. بلکه جنبه تمدنی فقه در اسلام است که مقصود است. روشنفکری دینی در ایران چند دههای است که در برابر توجه به جنبههای معنوی دین …
Read More »Tag Archives: فقه و تمدن
فقه در تمدن اسلامی و گفتمان روشنفکری دینی در ایران/ حسن انصاری
شبکه اجتهاد: برخی روشنفکران عرب تمدن اسلامی را «تمدن فقه» توصیف کردهاند. این سخن از جنبههای مختلف سخن درستی است. از فقه در این تعبیر طبیعی است که تعبد شخصی به فروع فقهی مراد نیست. بلکه جنبه تمدنی فقه در اسلام است که مقصود است. روشنفکری دینی در ایران چند دههای است که در برابر توجه به جنبههای معنوی دین …
Read More »منزلت عقل فقهی در تمدنسازی نوین اسلامی
این نوشتار در پی آن است که اجمالاً جایگاه عقل فقهی را در عرصه تمدنسازی نوین اسلامی روشن نماید. به نظر میرسد برای ورود فقه به عرصه تمدنسازی نوین اسلامی، باید عقل، علاوه بر شئونی که در فقه رایج دارد، حداقل به پنج شکل دیگر ایفای نقش میکند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجتالاسلام محمدحسین متولی امامی، رئیس مؤسسه تحقیقات راهبردی …
Read More »انفتاحی یا انسدادی برای یافتن راه حلهای نو
شبکه اجتهاد: چندی قبل در یک گروه حوزوی گفتگوی مکتوبی بین حجتالاسلام رسول جعفریان و مهدی نصیری پیرامون «اخباری و اصولی؛ فقه و تمدن سازی» صورت گرفت و طرفین در صدد پذیرش یا رد و نقد همه مدعیات مطرح شده نبودهاند و هر کس بیشتر بر بیان ایده خود متمرکز بود. آنچه در پی میخوانید متن این گفتگو میباشد. رسول …
Read More »کجای فقه تمدن ساز است!/ نباید هر حرفی زد و توقعات از حوزه را افزایش داد/ افکار حوزه، به سمت تشخیص مطالبات بهحق برود
بعضی میگویند فقه تمدن ساز است. کجای فقه تمدن ساز است. نباید هر حرفی را همین طوری زد و توقعات را از حوزه افزایش داد. تمدن ارکانی دارد. اینها از مطالبات کاذب است. به عنوان اجزاء تمدنی میشود نگاه کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله محمد جواد فاضل لنکرانی در نشستی با موضوع «نقش و جایگاه فقه در حکومت اسلامی» …
Read More »مردمسالاری دینی، مهمترین عامل تمدنسازی در فقه اسلامی/ تشکیل اتحادیه ملل مسلمان بر پایه مردمسالاریهای دینی
حجتالاسلام مقامی با تشریح ایده خود پیرامون مردمسالاری دینی و تمدنسازی در فقه اسلامی پیشنهاد داد: اتحادیه ملل مسلمان بر پایه مردمسالاریهای دینی میتواند یک شورای عالی داشته باشد. این شورای عالی متشکل است از حاکمان و رؤسای جمهوری که از طریق مردم انتخاب شدهاند. فقهایی که از بین مردم به صورت مستقیم و غیرمستقیم انتخاب میشوند در شورای عالی …
Read More »رویکرد انسانگرایانه امام صدر به فقه قابلیت تمدنسازی دارد/ فقه از نظر ایشان نظمدهنده و حافظ اخلاق است
نشست علمی «فقه و تمدن از منظر امام موسی صدر» با مشارکت موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر و پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در تالار امام مهدی(عج) پژوهشگاه در شهر قم برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، در این نشست که ۱۵ آذر ۱۳۹۷ برگزار شد، حجتالاسلام والمسلمین دکتر محسن الویری، حجتالاسلام والمسلمین سیفالله صرامی و سیده حورا صدر …
Read More »«جستارهایی در فقه حکومتی» با رویکردی تمدنی
کتاب «جستارهایی در فقه حکومتی (فلسفه، حکومت و تمدن)» نوشته عباسعلی مشکانی سبزواری از سوی انتشارات کتاب فردا در قم منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، انقلاب اسلامی در مراحل سهگانه خود، یعنی ایجاد، استقرار و توسعه با محوریت فقه حرکت کرده است. در مرحله ایجاد با استفاده از فقه سنتی، در مرحله استقرار با استفاده از فقه پویا و …
Read More »مشکل اصلی در فقه تمدنی، نبودِ نگاه همهجانبه است
در فقه تمدنی، لازم است به همه مسائل توجه داشت، نه صرف یک مسئله خاص. مشکل اصلی ما، نداشتن یک نگاه جامع در عرصه فقه تمدنی میباشد.بهعلاوه،بسیاری از سندها،سیاسی بوده و به مسائل دیگر توجه نشده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشستی با عنوان «پیشرفت و عدالت در حرکت تمدنی جمهوری اسلامی ایران» در سالن همایشهای غدیر قم برگزار شد. …
Read More »نص گرا بودن فقه را قبول ندارم
اختصاصی شبکه اجتهاد: به باور برخی، تمدن در ذات خود، همسانی با شرایط روز را در بردارد، بنابراین با صرف تمسک به نصوص شرعی که متعلق به زمانی دور از زمان فعلی هستند، نمیتوان تمدنی را برای امروز طرحریزی کرد. این موضوع را با حجتالاسلام والمسلمین علی رحمانی، رئیس مرکز تخصصی آخوند خراسانی دفتر تبلیغات اسلامی مشهد در میان گذاشتیم. …
Read More »رویکرد نصگرایانه، تنها راه رسیدن به تمدن اسلامی
اختصاصی شبکه اجتهاد: حجتالاسلام محمد باقری شاهرودی، میتوانست بهسان همدورهایهای خود، سالها پیش تدریس خارج فقه و اصول را آغاز کند، اما تقویت دوره سطح حوزه علمیه را مهمتر دید، لذا در این سالها، هیچگاه تدریس در دوره سطح را رها نکرد. از این استاد قدیمی حوزه علمیه قم، در مورد امکان نیل به تمدن اسلامی با رویکرد نصگرایانه موجود …
Read More »فقه تمدنی، بزرگترین ظرفیت تقریب مذاهب
اختصاصی شبکه اجتهاد: حجتالاسلام والمسلمین دکتر احمد مبلغی، استاد خارج فقه و رئیس مرکز تحقیقات مجلس شورای اسلامی، در این گفتگو از جایگاه فقه تمدنی در تقریب مذاهب سخن گفته است. به باور رئیس پیشین دانشگاه مذاهب، فقه تمدنی، مهمترین ظرفیت را در تقریب بین مذاهب دارد. عضو مجلس خبرگان رهبری معتقد است: هنوز به فقه تمدنی و جایگاه آن در تقریب، آنچنانکه شایسته است، پرداخته نشده است.
Read More »«فقه و تمدن»؛ هفتمین مجله «شبکه اجتهاد» منتشر شد
نقش فقه در پیریزی تمدن اسلامی، موضوعی است که نظرات متفاوتی درباره آن وجود دارد که هرکدام در جای خود، ارزشمند و قابل تأمل است. این مجله، تلاش میکند تا فضایی برای نگریستن به این نگاهها در کنار یکدیگر فراهم آورد.
Read More »حوزه در مقابل اجتماعی شدن فقه، مقاومت میکند!/ «فقه مدنیّت» کجا باید نوشته شود؟/ انگار راضی هستند فقه در حد احکام طهارت باقی بماند!
متأسفانه امروز ضعف بزرگی را در حوزههای علمیه شاهد هستیم. اینکه حوزهها از جامعه عقب ماندهاند و به مسائل مستحدثه ورودی اثرگذار ندارند. مسائلی همچون امربه معروف و عدالت اجتماعی، از بحران خیزترین مسائل امروز جامعه و تمدّن اسلامی پیش روی ماست که مورد غفلت شدید نهاد متوّلی امر فرهنگ دینی و فقه و شریعت است.
Read More »طلاب را متفکر بار میآوریم/ حوزه از شنیدن حرفهای جدید وحشت دارد!
اختصاصی شبکه اجتهاد: حجتالاسلام محمدتقی اکبرنژاد، مؤسس و مدیر مؤسسهای است که نام «تمدن» سازی را برای خود انتخاب کرده است. مدیر مؤسسه فقاهت و تمدنسازی اسلامی، در این گفتگو از تلاشهای خود و مؤسسه تحت مدیریتش، برای رسیدن به تمدن اسلامی با محوریت فقه سخن میگوید.
Read More »سه دیدگاه در نسبت فقه و تمدن/ عباسعلی مشکانی سبزواری
اختصاصی شبکه اجتهاد: عباسعلی مشکانی سبزواری، از پژوهشگران حوزه علمیه قم، در مقالهای در شماره ۷۲ مجله فقه، به واکاوی نسبت فقه و تمدن میپردازد. در زیر، برشی از این مقاله ذکر میگردد. اصل این مقاله که با راهنمایی حجتالاسلام محسن الویری نگاشته شده، در شماره سوم فصلنامه پژوهشی تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی (تابستان ۱۳۹۰) منتشر گردیده است.
Read More »۳۰ اصل بنیادین فقه را استخراج کردیم
اختصاصی شبکه اجتهاد: مرکز الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی، در سال ۱۳۹۰، با دستور رهبری آغاز به فعالیت نمود. این مرکز که باهدف پیریزی الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی و گامی آغازین برای طرحریزی تمدن اسلامی، تأسیسشده است، دارای گروههای علمی و اندیشکدههای مختلفی است.
Read More »اعتقاد به انسداد، تمدن ساز نیست
اختصاصی شبکه اجتهاد: بسیاری از اصولیون درگذشته و حال، باب انفتاح علم را مسدود دانسته و نظریه انسداد را اختیار کردهاند. از طرفی، طرحریزی تمدن اسلامی، مستلزم فهم بایستههای آن از منابع دینی است.
Read More »اندیشه تمدنی، صرفاً با کار علمی نهادینه نمیشود
اختصاصی شبکه اجتهاد: مدیریت پژوهش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان، ابتدای سال ۱۳۹۵، با اخذ مجوز رسمی از وزارت علوم، به پژوهشکده اسلام تمدّنی، ارتقا یافت و به یکی از معدود مراکزی تبدیل شد که تخصّصا به مباحث علمی حول محور «اسلامی تمدّنی» میپردازد. با دکتر سید علیرضا واسعی، مدیر پژوهشکده و پژوهشگر قدیمی علوم اسلامی، از توفیقات و کاستیهای پژوهشکده و برنامههای آن برای آینده سخن گفتیم.
Read More »فقه فعلی، نه حکومتی است و نه تمدنی!
اختصاصی شبکه اجتهاد: معنا و گستره فقه تمدنی به عنوانی اصطلاحی نوپدید، هنوز در میان متفکرین اسلامی، بهروشنی تبیین نشده است. یکی از نکات ابهام در مفهوم این واژه، تفاوت آن با فقه حکومتی و نسبتش با این فقه است.
Read More »فقه تمدنی در عصر غیبت/ حسینعلی سعدی
شبکه اجتهاد: حجتالاسلام والمسلمین دکتر حسینعلی سعدی، عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع)، در مقالهای که در شماره ۳۴ فصلنامه مشرق موعود منتشر گردیده است، به بررسی نقش فقها در عصر غیبت و لزوم اقدام ایشان برای طرحریزی فقه تمدنی و فقه نظامساز در این عصر پرداخته است. در زیر، به بخشهایی از این مقاله مفصل اشاره میشود.
Read More »عالمی از نو به باید ساخت و از نو آدمی! / عبدالرحیم گواهی
اختصاصی شبکه اجتهاد: دکتر عبدالرحیم گواهی، عضو هیئت مؤسس مرکز پژوهشهای ادیان جهان و رئیس مرکز و رئیس شورای علمی این نهاد، در این یادداشت شفاهی، به تغییرات لازم در فقه برای تبدیل به فقه تمدن ساز، سخن میگوید.
Read More »داعش، زاییده تفکر «جابری» است
اختصاصی شبکه اجتهاد: در میان متفکرینی که به بحث تمدّن اسلامی، بایستههای آن و چگونگی رسیدن به آن پرداختهاند، «محمدعابد جابری» جایگاه خاصی دارد. زاده ۱۹۳۶ مراکش، دکترای خود را در سال ۱۹۷۰ در رشته ادبیات از دانشگاه رباط دریافت کرد و ۴۰ سال پسازآن نیز دار فانی را وداع گفت. در این میان امّا تمام تلاش خود را بهنقد رویکرد جهان عرب و آنچه وی آن را «عقل عربی» مینامید صرف کرد
Read More »ذات فقه، تمدن ساز نیست!
اختصاصی شبکه اجتهاد: حجتالاسلام والمسلمین مهدی مهریزی، پژوهشگر حوزه علمیه قم و استادیار دانشکده علوم حدیث در این گفتگو از رابطه فقه و تمدن و نقشی که دانش فقه در پیریزی تمدن اسلامی دارد،
Read More »درآمدی بر نقش «فقه» در «تمدنسازی نوین اسلامی»/ عباسعلی مشکانی سبزواری
اختصاصی شبکه اجتهاد: این یادداشت در نقد مطلبی با عنوان «فقه مانع تمدن نشود، تمدنسازیاش به جای خود» که از سوی حجتالاسلام والمسلمین مهدی مهریزی منتشر شده، نگاشته شده و برداشت بسیط نامبرده از تمدن و تمدن سازی را به چالش کشیده است.
Read More »تمدن اسلامی، تنها تمدن شیعی نیست
اشاره: حجۀالاسلام مهدی مهریزی، پژوهشگر قدیمی و پرکار حوزه علمیه قم و متخصص عرصههای مختلف فقه و حدیث است. او همچنین نظرات خاصی در رابطه با تمدن اسلامی دارد که کمی متفاوت با قرائت رسمی است.
Read More »کلان شاخه «فقه تمدن» و زیر شاخههای آن/ احمد مبلغی
شبکه اجتهاد: حجتالاسلام والمسلمین احمد مبلغی استاد خارج فقه حوزه علمیه قم و عضو مجلس خبرگان رهبری در نوشته پیشروی، تصویری کلی از کلان شاخه مهم فقه تمدن، و توضیح شاخههای منشعب از آن را ارائه داده است.
Read More »«فقه»ی که هست و «تمدّن»ی که نیست!/ علیرضا اسدی
شبکه اجتهاد: علیرضا اسدی دانش پژوه خارج فقه و اصول حوزه علمیّه قم و دانشجوی ارشد فلسفه دین، دانشگاه تهران چندی پیش، در یادداشتی با همین عنوان، از رابطه بین فقه و تمدّن و کاستی های روشی دانش فعلی فقه برای رسیدن به «فقه تمدّنی» سخن گفته بود. او در این نوشتار، به بررسی دقیقتر مدّعای خود پرداخته و مثالهای …
Read More »«فقه»ی که هست و «تمدّن»ی که نیست!/ علیرضا اسدی
شبکه اجتهاد: هرگاه متخصصی در حوزه مربوط به خود اظهار میدارد که ما چندان جا ماندهایم که امیدی نیست با «این وضعیت» به سطح مطرح جهانی برسیم و یا متخصص دیگری میگوید: ما با تکیه بر ظرفیت جوانان و ایمان به خدا، به سرعت، قلهها را فتح خواهیم نمود، کدامیک مغرضانه سخن میگوید؟ اصلا بهتر است بپرسیم متخصص، که طبعا …
Read More »تحولات فقه در تمدن متن محور / محسن آزموده
بررسی دانش فقه بدون در نظر آوردن تاریخ تحولات آنکه همسو با تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی رخ میدهد، امکان پذیر نیست. با این همه نگاه تاریخی به فقه و فقاهت در میان دانش پژوهان چنان که شاید و باید مورد توجه نبوده است، در حالی که پژوهشگران غربی سالهاست به این مقوله توجه کردهاند. شبکه اجتهاد: دانش …
Read More »