Tag Archives: منطقه الفراغ

تأملی بر نظریه منطقه الفراغ/ محمود حکمت‌نیا

تأملی بر نظریه منطقه الفراغ/ محمود حکمت‌نیا

نظریه «منطقه الفراغ» را شهید سید محمدباقر صدر مطرح کرده است. وی در این نظریه می‌کوشد، حوزه‌ای معین از روابط متغیر و متحول را تعریف کند که ولی امر می‌تواند با توجه به اصول و ضوابطی در آن قانونگذاری کند. نوشته حاضر می‌کوشد ابتدا با بیان ماهیت، ممیزات و ویژگی‌های این نظریه را شمرده، جایگاه آن را در ساختار فقه …

Read More »

طرح نظام حکومتی از ابتدا در اسلام بوده است/ تجربه فقه حکومتی در حوزه نجف

هرگونه تعرض به رهبر ایران، تعرض به امت اسلام و با پاسخ کوبنده و پیشمان کننده همراه خواهد بود

جو عمومی حوزه علمیه نجف این بود که کسی به فکر تشکیل حکومت در عصر غیبت امام زمان(عج) نبود و شاید اکثرا معتقد بودند که ما برای تشکیل حکومت باید منتظر امام زمان باشیم و تنها کسی که امکان دارد حکومت اسلامی تشکیل دهد، خود امام زمان است و در زمان غیبت، وظیفه ما تشکیل حکومت نیست. این جو غالب …

Read More »

نظریه منطقه الفراغ و مرجعیت انسانی/ حیدر حب‌الله

نظریه منطقه الفراغ و مرجعیت انسانی/ حیدر حب‌الله

شبکه اجتهاد: نظریه مرجعیت انسانی یکی از مهمترین نظریات در پاسخ به سوال ثابت و متغیر است در ادامه با تقریر شهید سید محمدباقر صدر از این نظریه یا همان نظریه «منطقه الفراغ» آشنا خواهیم شد. [۱] تقریر شهیدصدر و طرح نظریه‌‌ی منطقه الفراغ سید محمد باقر‌ صدر (۱۴۰۰ هـ.ق) تلاش کرده، طرحی ارائه کند تا بتواند انعطاف لازم برای …

Read More »

کاوشی نو در نقش‌یابی اهداف شریعت در منطقه الفراغ

کاوشی نو در نقش‌یابی اهداف شریعت در منطقه الفراغ

شبکه اجهاد: یکی از نظراتی که بیشتر به واسطه کتاب “اقتصادنا”ی شهید صدر رواج یافت و ادعا بر آن بود که موجب پویایی و انعطاف بیشتر شریعت در مواجهه با مسائل نو‌ پدید می‌شود، نظریه “منطقۀ الفراغ” است که البته مورد خوانش‌های گوناگون و گاه ناهمساز نیز قرار گرفته است. پس از آن نظریه مذکور مورد توجه فقیهان دیگری همچون …

Read More »

کتب شهید صدر در حوزه مهجور مانده است/ تأثیر اندیشه‌های شهید صدر بر روی «روژه گاردی»

دولت اسلامی اگر زکات و خمس را از مردم بگیرد نیازی به مالیات ندارد/ مالیات برگرفته از اقتصاد غرب است

استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم گفت: مونه‌های تاثیرگذاری نوشته‌های شهید محمدباقر صدر، روژه گاردی متفکر کمونیست بود که بعد از اسلام آوردن بسیار مورد آزار و اذیت قرار گرفت، تا حدی که از انتشار مطلب و سخنرانی محروم شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیت‌الله شیخ محسن اراکی طی سخنانی پیرامون شخصیت علمی شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر، …

Read More »

قلمرو آزادی قانونی؛ «منطقه‌الفراغ» در نظام فکری شهید صدر/ محمدتقی فاضل میبدی

قلمرو آزادی قانونی؛ «منطقه‌الفراغ» درنظام فکری شهید صدر/ محمدتقی فاضل میبدی

شبکه اجتهاد: اصطلاح «منطقه‌الفراغ» مفهومی است که مرحوم شهید محمدباقر صدر در بخش آخر کتاب «اقتصادنا» (اقتصاد ما) به کار برد. برای این اصطلاح سابقه‌ای پیش از آن نیافتم. آیا شهیدصدر با ابتکار خود مفهوم‌سازی کرده و یا از جایی اقتباس کرده است؟ نمی‌دانیم. احتمال دارد که این مفهوم با اصطلاح «ما لانص فیه» یعنی جایی که نصی برایش نیست …

Read More »

«منطقه الفراغ» در نظام فکری شهید صدر و چند نکته/ محمدتقی فاضل میبدی

«منطقه الفراغ» در نظام فكری شهید صدر و چند نکته/ محمدتقی فاضل میبدی

شبکه اجتهاد: اصطلاح «منطقه الفراغ» مفهومی است که مرحوم شهید سید محمدباقر صدر بخش آخر کتاب اقتصادنا به کار برد. برای این اصطلاح سابقه‌ای پیش از آن نیافتم. آیا شهید صدر با ابتکار خود مفهوم‌سازی کرده و یا از جایی اقتباس کرده است؟ نمی‌دانیم. احتمال این را دارد که این مفهوم با اصطلاح “مالانص فیه” یعنی جایی که نصی برای …

Read More »

اگر نظام سیاسی اسلام نباشد نمی‌توان اهداف اقتصاد اسلامی را پیاده کرد/ چهار دلیل عمده که فقها در مقام اکتشاف گرفتار خطا می‌شوند

اگر نظام سیاسی اسلام نباشد نمی‌توان اهداف اقتصاد اسلامی را پیاده کرد/ چهار دلیل عمده که فقها در مقام اکتشاف گرفتار خطا می‌شوند

در نظریه «عملیات الاجتهاد و الذاتیه» شهید محمدباقر صدر، ذاتیه را تأثیرات شخصیت عالم تعبیر‌‌‌‌ می‌کند و‌‌‌‌ می‌گوید که در عملیات اکتشاف دو خطر متوجه فقیه است که شامل «تأثیر حضور شخصیت فقیه در استنباط» و «فریبندگی واقعیت تاریخی»‌‌‌‌ می‌شود به همین دلیل چهار موضوع رخ‌‌‌‌ می‌دهد. به گزارش شبکه اجتهاد، ‌‌‌‌حجت‌الاسلام علی محمدی، مدرس حوزه و دانشگاه در دوره …

Read More »

«منطقه الفراغ» می‌تواند در محدوده واجبات و محرمات هم بیاید/ ریشه نظریه «منطقه الفراغ» را می‌توان در نظریات محقق نائینی یافت

سید-محسن-حسینی-فقیه

حجت‌الاسلام والمسلمین سید محسن حسینی فقیه در سلسله جلسات «گفتمان معرفت» مرکز تحقیقات اسلامی (وابسته به آیت‌الله شیخ مصطفی اشرفی شاهرودی)، در جمع اساتید، فضلا و طلاب حوزه علمیه مشهد، به تبیین نظریه «منطقه الفراغ» در اندیشه شهید سید محمدباقر صدر پرداخت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه در این نشست علمی اظهار کرد: گاهی …

Read More »

آزادی و قانون در حکومت از نگاه شهید صدر‌ (ره)

شهید صدر بین تفسیر موضوعی و ترتیبی، نسبتی طولی قائل است/ رهاورد روش استنطاقی شهید صدر در تفسیر موضوعی

علامه شهید، آیت‌الله سید محمدباقر صدر، یکی از اندیشمندان بزرگ مسلمان است که تاریخ در گذر زمان، شمار اندکی از این چهره‌ها را به خود دیده است. «مغز متفکر اسلامی» تعبیری است که امام خمینی درباره این شهید مظلوم به کار برده‌اند و همین تعبیر، عظمت شخصیت وی را به تصویر می‌کشد. چهره‌های نواندیش و متفکری مانند شهید صدر همواره …

Read More »

پیش‌فرض‌های نظام‌سازی فقهی از منظر شهید صدر

«اجتهاد» سرآغاز محقق شدن فقه تمدن ساز

به گزارش شبکه اجتهاد، هفته ششم دوره آموزشی رویکردشناسی فقه حکومتی با سخنرانی حجت‌الاسلام محمدحسین ملک‌زاده استاد خارج‌ فقه‌ و اصول حوزه علمیه درباره دیدگاه‌های شهید صدر در باب فقه حکومتی به همت مدرسه آفاق برگزار شد. آسیب‌های فقه موجود از منظر شهید صدر حجت‌الاسلام ملک‌زاده با اشاره به آسیب‌های فقه موجود از منظر شهید صدر گفت: محدود شدن فقه …

Read More »

آیت‌الله سیستانی نقدهای مفصلی به نظریه حق الطاعه دارد/ خوانشی بر نظریه فقه حکومتی مرجعیت عراق

آیت‌الله سیستانی نقدهای مفصلی به نظریه حق الطاعه دارد/ خوانشی بر نظریه فقه حکومتی مرجعیت عراق

در بحث ولایت فقیه آیت‌الله سیستانی تقریباً از باب ادله لفظی قبول نمی‌کنند، نه اینکه قبول ندارند بلکه ادله لفظی را وافی نمی‌دانند اما از ادله لفظی و بحث دیگری ولایت انتخابی فقیه را اثبات می‌کنند، ولایت انتصابی فقیه را از ادله لفظی قابل اثبات نمی‌دانند اما احتمال جدی می‌دهند که روایت «فرجعوا الی روات حدیثنا» یک نوع جعل ولایت برای امت است که با شاخصه‌هایی مردم حق انتخاب ولی دارند.

Read More »

شورای نگهبان، مرجعیت فتوایی و مرزهای قدرت/ علی الهی خراسانی

شورای نگهبان؛ پاسدار شرع و قانون

وظیفه شورای نگهبان تطبیق امور ثابت شریعت بر امور متغیر است؛ چرا که شورای نگهبان ابزار حاکمیتِ شریعت برای شرعی شدن قوانین عرفی است. به‌بیان دیگر شورای نگهبان حق جعل قانون ندارد. شبکه اجتهاد: به نظر می‌رسد اصطلاح «ثابت و متغیر» به‌عنوان یک مبنای مصرّح جهت حضور فقه شیعه در امور سیاسی و اجتماعی، به اندیشه محقق نائینی در کتاب …

Read More »

واقعیت دیدگاه اصولیان اهل سنت در مسأله تصویب و ریشه‌های آن

تصویب اصطلاحی و مشهور بین اصولیان إمامیه این است که همواره حکم خداوند، تابع نظر مجتهد است و حتی در مواردی که بین آراء و نظرات مجتهدان، اختلاف وجود دارد، همه آن ها صواب و درست و احکام خداوند هستند که به دو نحو تصویب معتزلی و اشعری، بیان شده است. حال سوال این است که آیا اصولیان اهل سنت (عامه) قائل به این تصویب هستند؟ برای یافتن حقیقت این امر، بعد از روشن شدن معانی تصویب، معانی رای، اجتهاد و جایگاه و موارد آن از منظر اصولیان عامه و انشعاباتی که در کلام، فقه و اصول آن ها از آغاز تا اکنون رخ داده، تبیین شده است. سپس به طور گسترده، نظر اصولیان عامه، به ویژه جَصاص، غزالی و إبن العربی، مورد بررسی قرارگرفته و با توجه به إعمال عقاید اشاعره در مورد حسن و قبح افعال، توسط غزالی و إبن العربی در اصول فقهشان، روشن شد که آن ها حکم خداوند را فقط در قالب خطاب قطعی، حکم می دانند و غیر از این را نه حکم بلکه منطقه الفراغ از حکم خداوند می دانند؛ بنابراین آن ها قائل به تصویب اصطلاحی نیستند بلکه در کتاب هایشان آن را رد می کنند و قائلان بدان را بیشتر متکلمان معتزلی و اشعری معرفی می کنند. البته اصولیان عامه قائل به نوع دیگری از تصویب هستند که باطل است. به نظر می رسد برای پی بردن به ریشه های تصویب اصطلاحی می بایست در بنیادها و آموزه های کلامی عامه به جستجو و تحقیق پرداخت.

Read More »
Real Time Web Analytics