کتاب «ارج نامه استاد سید احمد مددی» در دو مجلد به اهتمام حجتالاسلام محمد غفورینژاد توسط انتشارات حوزه علمیه خراسان به زیور طبع آراسته شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد سید احمد مددی از مدرسان قدیمی دروس خارج فقه و اصول حوزه علمیّه قم و از شاگردان آیات خویی و سیستانی است. ویژگی مهمّ استاد مددی موسوی، تبحّر فراوان در علوم مختلفی نظیر رجال، جامعه شناسی، روان شناسی، تاریخ، طبّ است که ابداع نظریّاتی هم چون «فقه ولائی» و «انسداد باب علم و علمی»، درس وی را از دروس سنّتی متمایز میکند. بهتازگی «ارج نامه استاد سید احمد مددی» به …
توضیحات بیشتر »کودتای یزید علیه امام حسین (ع) یا قیام امام علیه یزید؟/ تحلیلی جدید پیرامون ماهیت قیام سیدالشهداء
شبکه اجتهاد: هر ساله در ایام ماه محرم بحث هدف حرکت امام حسین علیهالسلام در محافل مختلف مورد بحث و گفتگو قرار میگیرد؛ از جمله این ادعای نادرست که امام حسین علیهالسلام در کربلا قصد بیعت با یزید را داشت و شمر نگذاشت که این کار را انجام شود و تفسیری از حرکت امام حسین علیهالسلام در ذهن این افراد وجود دارد و ریشه این سخن عبارتی است از تاریخ طبری و چند کتاب دیگر که امام در گفتگو با عمر سعد گفته است: مرا بین سه راه مخیر کنید؛ «أَنْ یَرْجِعَ إِلَى الْمَکَانِ الَّذِی أَتَى مِنْهُ أَوْ أَنْ یَسِیرَ …
توضیحات بیشتر »استناد فقهی به «تحف العقول» در بوتهی نقد و بررسی
شبکه اجتهاد: کتاب «تحف العقول» یکی از مستندات «وسائل الشیعه» است. مرحوم شیخ حر عاملی «تحف العقول» را از کتب مشهور شیعه میشمارد و روایات آن را حجت میداند. استاد سید احمد مددی یکی از علمای متوجه به جریان تاریخی حدیث و کتابهای آن است. از این رو بر آن شدیم تا تحلیل ایشان را در این زمینه ارائه نماییم. روشهاى کتاب شناسى شناخت یک کتاب گاهى به شواهد خارجى است؛ مثل توصیفات نجاشى، شیخ، علامه و دیگران. از این روش ما چیزى نداریم، تنها از قرن دهم به بعد اسم ایشان را داریم. پس از مرحوم مجلسى و شیخ …
توضیحات بیشتر »خاطرات استاد سید احمد مددی از تدوین جامع الاحادیث شیعه در دوره آیتالله بروجردی (ره)
نظام «قانونی ولائی» در فقه و اصول
متن حاضر، تدوین هفده جلسه درس خارج فقه استاد سید احمد مددی است که پیرامون «نظام قانونی» بهعنوان نظام زیرساختی علم اصول و فقه ارائه شده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، بحث «نظام قانونی» از آنجا حائز اهمیت است که به «تکامل روش تفقه» معطوف بوده و دارای ابداعات و افق گشاییهای متعددی است که بر پایهها و ریشههای علم «اصول» و – در مرتبه بعد- «فقه» تأثیرگذار است. ازاینرو نسبت به آن دسته از نوآوریهای عرصه فقاهت که به یک مسأله یا موضوع خاص محدود است، اهمیت مضاعف دارد. شاید بتوان عصاره این دیدگاه را چنین تقریر نمود: آنچه …
توضیحات بیشتر »نگاه متفاوت استاد مددی به سیره امام باقر(ع)
شبکه اجتهاد: استاد سید احمد مددی با اشاره به تاریخ و سیره امام محمدباقر (علیهالسلام) برخی از مقاطع زندگی سراسر نور این امام بزرگوار را تحلیل میکند.
توضیحات بیشتر »ظرفیت «فقه ولایی» در پاسخ به پرسشهای حکومتی/ سیدمحمد عیسی نژاد
شبکه اجتهاد: الگوی حکمرانی شیعه در عصر غیبت، ولایت فقیه است و فقه شیعه، «فقه ولایی» است؛ اما الگوی حکمرانی اهلسنت، واگذاری کامل امر ولایت و حکومت به حاکم فاسد را شامل میشود و از این رو، علمای اهلسنت هیچ ادعایی درباره «مسئله حکومت» نداشتهاند استاد سیداحمد مددی یکی از اساتید دروس خارج فقه و اصول در حوزه علمیه قم است که حوزه درسی قوی و تأثیرگذاری دارد و کوشیده بر اساس دانش فقه به امور ناظر به مسائل جهان اسلام و تشیع ورود کرده و نظریهپردازی داشته باشد. به اعتقاد این متفکر، الگوی حکمرانی شیعه در عصر غیبت، ولایت …
توضیحات بیشتر »خبر واحد؛ سیر تاریخی بحث/ سید احمد مددی
اختصاصی شبکه اجتهاد: بحث «حجیت خبر» در دنیای اسلام از تاثیرگذارترین مباحث اصول است، شما هیچ مبحثی را به اندازه حجیت خبر ندارید که تاثیرگذار باشد، چون حجیت خبر کاربرد وسیع و میدان وسیعی دارد. دیگر مباحث همچون اجماع، ظواهر کتاب، قیاس در مقایسه با خبر واحد، محدود است و دامنه کمی دارد. سه دیدگاه سه دیدگاه اساسى را در مبحث حجیت خبر، مىتوان تقریر کرد: ۱. حجیت تعبدى خبر؛ این مسلک بر این اساس استوار است که ما از شارع مقدس، تکلیف به قبول خبر داریم؛ چه بخواهد آن خبر طبق شواهد و قرائن عقلایى، وثوق و اطمینان و …
توضیحات بیشتر »حجیت قطع/ استاد سید احمد مددی
اختصاصی شبکه اجتهاد: «حجت»، موضوع علم اصول: از مرحوم آقای بروجردی -علی ما فی التقریر- در درس نقل شده – شاید مستفاد از کلمات ایشان است – از کتاب شافعی که موضوع علم اصول، «حجت» است. [۱] اصل این مطلب درست است. مراد از «حجت» هم صورت ذهنی است نه حجت خارجی؛ چراکه منطق و فلسفه به واقع خارجی نظر دارند اما همه بحث اصول تحلیل این صورت ذهنی است. در اصول، تمام مباحث ناظر به حجیت است. حجیت زیربنای فقه و اصول زیربنای کل فقه و اصول و کل معارف بحث «حجیت» است. عرض کردیم حجیت یعنی مرحله دوم …
توضیحات بیشتر »گفتگوی استاد میرباقری و استاد مددی پیرامون برخی مبانی روش تفقه
اختصاصی شبکه اجتهاد: استاد سید محمدمهدی میرباقری روز جمعه چهارم تیرماه ۱۴۰۰ با حضور در منزل استاد سید احمد مددی با ایشان دیدار و گفتگو کرد. این جلسه با تکریم و تجلیل اساتید از یکدیگر آغاز شد و بهسرعت بحث علمی شروع گردید و عمدتاً به بیان شیوا و عالمانه استاد مددی در حوزههای مختلف تاریخ، حدیث شناسی و روش شناسی تفقه گذشت و تا حدود اذان ظهر ادامه داشت. کسانی که با استاد مددی آشنا هستند میدانند بیان رسا و دلنشین، اطلاعات جامع و دقیق در زمینههای مختلف، تحلیلهای عمیق و ریشهای، نگاه فرایندی در تاریخ تفکر و همچنین …
توضیحات بیشتر »اجتهاد؛ لازمه فعالیت در عرصه علوم اسلامی/ علم، زبان مشترک تمام ادیان و مذاهب است/ تفکر حوزوی ما باید بر پایه خاتمیت باشد
استاد سید احمد مددی گفت: مشکلات این است که میزان آشنایت افرادی که بر روی علوم اسلامی کار میکنند با اسلام در حد شناخت احتیاط و معارف آن است و بعضی شاید اجتهادی داشته باشند. نشناختن فرهنگ، اصول و اصطلاحات دنیای اسلام از جمله مشکلات ماست. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد سید احمد مددی در سخنانی با تأکید بر فعالیت مجموعههای مختلف علمی در زمینه علوم انسانی اسلامی گفت: چارهای نداریم جز اینکه با زبان علمِ دنیای امروز کار کنیم. در امور حقوقی، قضایی یا… نیاز به زبان علم دنیا داریم. در حقیقت ما باید درست بایستیم و حرف درست …
توضیحات بیشتر »ملاحظاتی انتقادی درباره نشست تحلیل فهرستی استاد مددی: فرصتسوزی یا فرصتسازی/ سیدمحمدهادی گرامی
شبکه اجتهاد: اخیراً گفتگویی برخط میان استاد سیداحمد مددی و رابرت گیلیو و اندرو نیومن در خصوص تحلیل فهرستی برگزار شد که برخی آن را نقطه عطفی در تاریخ تعاملات علمای شرق با اندیشمندان غربی دانستند و در تنور این پندار بیش از پیش دمیدند. نمیخواهم در اینجا درباره اینگونه تحلیلها و واکنشها بحث مستقلی کنم، بلکه هدفم ارائه دیدگاهم درباره انگاره «مسلک فهرستی/ تحلیل فهرستی» است؛ چون به رغم حضور در نشست، امکان ارائه نظر و پرسش فراهم نشد و آن را به اینجا موکول کردم. با این حال، به این نکته اکتفا میکنم که حتی اگر اصل چنین …
توضیحات بیشتر »گزارشی از نشست بیسابقه حدیثپژوهی
شبکه اجتهاد: کاربران علاقمند به حیطههای مرتبط با مطالعات اسلامی، گفتگوی مجازی استاد سید احمد مددی؛ استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم با دو تن از اساتید برجسته غربی؛ پروفسور رابرت گلیو (استاد دانشگاه اگزتر) و پروفسور اندرو نیومن (استاد دانشگاه ادینبرا) را شاهد بودند. در این وبینار که به همت کالج اسلامی لندن برگزار شد، مباحثهای درباره نظریه «تحلیل فهرستی» رقم خورد که استاد حوزه قم به ارائه نظرات خود پرداخت و پس از آن، آکادمسینها مستقیماً پاسخ سؤالات خود را از ایشان جویا شدند. در ابتدای گفتگو، استاد مددی با توضیح درباره برخی مصطلحات علمالحدیث و …
توضیحات بیشتر »میتوانیم فقیهی را تربیت کنیم که طی چهار سال بتواند در تمام ابواب فقه نظر بدهد
آن روش آقای بروجردی اگر اِحیا بشود، یعنی اگر ما روش و متد را یاد بگیریم و در ثانی وسایل کار را آماده کنیم، میتوانیم فقیهی را تربیت بکنیم که در طی سه سال، چهار سال بتواند در تمام ابواب فقه نظر بدهد. ما در این جهت مشکل نداریم. ما مشکلمان این است که اینها بحث تخصص را با یک امکانات محدود مطرح کردند. شبکه اجتهاد: استاد سید احمد مددی در سال ۱۳۳۰ در نجف اشرف متولد میشود و در سن پنج سالگی به همراه خانواده به مشهد مقدس مهاجرت میکند. ایشان در مشهد وارد حوزه علمیه میشود و از …
توضیحات بیشتر »رساله حقوق امام سجاد(ع) هیئت جعلی دارد اما مفردات آن، جعلی نیستند
در امالی شیخ طوسی میبینیم مشخصا شخصی، روایات مختلف از روات و صحابه مختلف را با حذف سند جمع آوری کرده و اول آن یک «یا علی» یا یک «یا اباذر» جلوی آن گذشته است، در حالیکه این روایات ربطی به یک صحابه واحد ندارد. این مشکلی ندارد و نظائرش را داریم. لذا تعبیر میکنیم هیئت، مجموعی و ترکیبی جعلی است اما مفردات آن جعلی نیستند و هر یک از مفردات برای خود سند و مصدر مستقلی دارند. یک نواخت هم نیستند و بعضی سند خوب و بعضی سند ضعیف دارند و مختلف هستند. اختصاصی شبکه اجتهاد: شهادت امام سجاد …
توضیحات بیشتر »ظرفیت «فقه ولایی» در نیازهای حکومتی مغفول مانده است/ اثرگذاری فقه ولایی بر مباحث اصول
آیتالله سیداحمد مددی با بیان اینکه فقه شیعه اساساً «ولایی و استنباطی» است، تصریح کرد: «فقه ولایی» بر خیلی از مسائل اصول اثرگذار است، به ویژه در بحث «تعارض» نبود «اصول فقه ولایی» سبب شده است تا با مشکلات مختلفی روبهرو شویم و در نتیجه هنگام روی آوردن به «فقه ولایی» در جمهوری اسلامی، ناچار شدیم نهادهایی مانند مجلس خبرگان، مجمع تشخیص مصلحت نظام و شورای نگهبان را تشکیل دهیم تا بتواند «فقه ولایی» را در جامعه اجرا کند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله سیداحمد مددی، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، عصر روز گذشته، اول مردادماه، در …
توضیحات بیشتر »رساله ذهبیه با ساده لوحی وارد اسانید شیعه شد
افراد بعضا با معلومات طبی خود، کتاب طبی را نسبت به معصوم میدادند تا طب را ترویج کنند، چون این افراد شخصیت سرشناسی نبودند این کار را انجام میدادند تا بگویند علم با دین منافات ندارد. مثلا همین طب الرضا سلام الله علیه کاملا از معلوماتش قابل تفکیک است، چون کتب طبی که تا آن زمان نوشته شده است واضح و مبرهن وجود دارد، لذا این طب الرضا هم واضح است که از کجا آمده. این مسئله برای ما ابهامی ندارد… به گزارش شبکه اجتهاد، استاد سید احمد مددی در درس خارج فقه کتاب مکاسب سال ۹۱-۱۳۹۰ به موضوع ورود …
توضیحات بیشتر »پیرامون فلسفه اصول فقه، با نگاهی بر آرای محقق اصفهانی
اختصاصی شبکه اجتهاد: کتاب پیرامون فلسفه اصول فقه، نوشته مسعود فیاضی، شامل سه مقاله و یک مصاحبه، در مورد کلیات فلسفه علم اصول فقه است. وی بعد از ذکر کلیات، به برخی مسائل فلسفه اصول فقه در قالب چند مقاله پرداخته است و در انتها در ضمن دو مقاله، به بررسی آرای فلسفی و کلامی مرحوم محقق اصفهانی پرداخته است. در زیر گزارشی کوتاه از این کتاب، از نظر شما میگذرد. مقاله مباحث پیرامون دانش فلسفه اصول فقه؛ نوشته جعفر سبحانی، مقاله درآمدی تأسیسی بر فلسفه اصول فقه؛ نوشته علیاکبر رشاد، مقاله فلسفه اصول فقه، نوشته علی عابدی شاهرودی و …
توضیحات بیشتر »ویژگیهای حوزه علمیه مدینه در زمان پیامبر(ص)
شبکه اجتهاد: برای آشنایی بیشتر با تاریخ حوزههای علوم اسلامی، باید راهی سرچشمه زلالش شد. نخستین بذر این «شجره مبارکه» در عهد نبوت پاشیده شد. «علم»، «تعلیم» و … مفاهیمی نبودند که بعدها بر اثر تماس با فرهنگهای یونانی، پارسی و … به جامعه اسلامی وارد شده و در افکار مسلمانان رسوخ یافته باشند. مراجعه به متون اصیل اسلامی ـ قرآن و سنت ـ این حقیقت را به خوبی آشکار میسازد که همگام با اولین آیات وحی الهی، تعلیم و تعلم در جامعه اسلامی مطرح بود. در سیره پیامبر(ص)، هنگامی که نخستین گروه از اهل مدینه، پنهانی در مکه اسلام …
توضیحات بیشتر »تأثیر اختلاف گفتمان در استنتاجهای اصولی
آیتالله سیستانی با تفکیک پارادایم مبتنی بر مناسبات عبد و مولی از پارادایم قانونی، بر تحلیل مسائل اصولی در پارادایم قانونی تأکید دارند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشست علمی- پژوهشی «تأثیر اختلاف گفتمان در استنتاجهای اصولی» با حضور حجتالاسلام والمسلمین دکتر محمد غفورینژاد، عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب قم و جمعی از پژوهشگران و فضلا در تالار شیخ طوسی بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی برگزار شد. حجتالاسلام غفورینژاد، در این نشست به طرح موضوع تاثیر اختلاف گفتمان در استنتاجهای اصولی، پرداخت و عنوان کرد: با درآمدی بر پیشینه بحث اختلاف گفتمان این سؤال پیش میآید که در …
توضیحات بیشتر »نظام قانونی ولایی در فقه و اصول
این بحث از آنجا حائز اهمیت است که به «تکامل روش تفقه» معطوف بوده و دارای ابداعات و افق گشاییهای متعددی است که بر پایهها و ریشههای علم «اصول» و - در مرتبه بعد- «فقه» تأثیرگذار است.
توضیحات بیشتر »با فقه مقارن، سنّیها بیشتر ضریح را میبوسند!/ سیّد احمد مددی
اختصاصی شبکه اجتهاد: آیتالله سید احمد مددی از شاگردان آیات خویی و سیستانی است. وی نظریات مهم و کارسازی هم چون نظریه فقه ولایی را در فقه ارائه داده است.
توضیحات بیشتر »گفتاری در باب فضاهای هفتگانه در طرح مباحث اصولی
شبکه اجتهاد: الف. تشخیص هفت فضای اصولی: از مباحث بسیار ضروری که در حوزههای ما کمتر بدان پرداختهاند این است که در طرح مباحث اصولی آنها را از چه فضایی بررسی و تحلیل کنیم؟ این بحث بسیار لطیفی است که ما هم تاکنون به این شکل مطرح نکردهایم و اگر بهدرستی بر آن کار شود و ضوابطش استخراج شود بهتنهایی یکی دو جلد کتاب میشود.[۱] ما میتوانیم جملهای از مباحث اصول را در فضاهای گوناگون بنگریم که هر فضا شرح و لوازم و ملزومات خودش را دارد. ما با تأمل در کلمات هفت فضا را شناسایی کردیم که پس از …
توضیحات بیشتر »امکان تغییر دامنه خمس توسط ولی فقیه
شبکه اجتهاد: در متون تاریخی قبل از اسلام، در غیر از عرب هم، بحث و کلمه ی خمس داریم ولی یک نحو صدقه بوده است که به فقرا داده می شده است. نوعاً بشر از هر پنج یا ده انگشت، یکی را برای یک مفهوم عالی قرار می داد؛ یا خدا یا کاهن یا… . در روایات ما هم داریم که عبدالمطلب یک کنز پیدا کرد و خمسش را داد. آن خمس یعنی صدقه دادن به فقرا. این نیست که اصل خمس از ایشان باشد کما اینکه برخی تصور کرده اند. گفتیم که در عرب قبل از اسلام مرباع داشتیم. …
توضیحات بیشتر »سابقه و ثمرات نگرش تاریخی در استنباط فقهی
نقش تاریخ در فقه و اصول، قطعا نقش بسیار مؤثری است؛ البته در نجف، هیچگاه عنصر تاریخ در فقه لحاظ نمیشد؛ بیشتر در اصول و تجربیات، ذهنیات و احتمالات بود. اما در حوزه علمیه قم که متأثر از آیتالله بروجردی است، یکی از همتهای ایشان این بود که عنصر تاریخی را در فقه و حتی در اصول جاری کنند. ورود عنصر تاریخی در تفکرات ما بسیار کارگشا است. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله سید احمد مددی از استادان قدیمی خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم و از شاگردان آیتالله خوئی(ره) در گفتگو با خط به سابقه و ثمرات نگرش …
توضیحات بیشتر »بررسی روایات اخذ اجرت برای اذان
آیتالله سیداحمد مددی استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، پس از مباحث نظری و تحلیلی «اخذ اجرت در واجبات» به روایات «اخذ اجرت برای اذان» میپردازد و این نمونه کوچکی از روش تاریخی استاد معزز در بررسی روایات فقهی میباشد. به گزارش شبکه اجتهاد، متن حاضر، تنظیم سه جلسه درس خارج فقه استاد آیتالله سیداحمد مددی است که در تاریخ ۲۰،۲۱ و ۲۴ بهمن ماه سال ۱۳۹۴ ایراد شده است. موضوع کلی بحث، «اخذ اجرت در واجبات» است که پس از مباحث نظری و تحلیلی، در این سه جلسه به روایات «اخذ اجرت برای اذان» میپردازد. این متن که …
توضیحات بیشتر »«اجتهاد» بررسی میکند: حجاب؛ تکلیف یا قانون؟
پرونده ویژه «حجاب؛ تکلیف یا قانون؟» با آثار و گفتارهایی از سیداحمد مددیموسوی، سیدمحمدعلی ایازی، محمدرضا زائری، مهدی مهریزی، مجتبی الهیخراسانی، محمدحسین ترکاشوند، حسین سوزنچی، زهر رجبیان و دیگر اساتید و فضلا به همت «شبکه اجتهاد» منتشر شد. شبکه اجتهاد: در بحث فقه و حقوق زنان، حفظ چارچوبهای روشمند فقهی و درعینحال پاسخ به مسائل نو پیدا، موجب نگاهی دوباره به احکام و تکالیف و حقوق خانواده ـ اعم از همسران، والدین و فرزندان ـ و زنان شده است. این نگاه تازه، آثار تازه و مباحثات جدیدی را در حلقههای تفکر اسلامی بهویژه فقه، پدید آورده است. در کشور ما …
توضیحات بیشتر »برخی از روایات پوشش و حجاب را نمی فهمیم!
آیتالله سیداحمد مددی را میتوان یک کتابخانه سیّار و البتّه دقیق دانست. شاگرد مبرّز آیتالله خوئی و سیستانی، علاوه بر شهرت در رجال و تراجم، از استادان قدیمی خارج فقه و اصول حوزه علمیّه قم نیز به شمار میآیند. ابداع نظریّاتی هم چون «فقه ولائی» و «انسداد باب علم و علمی»، درس وی را از دروس سنّتی حوزه علمیه قم متمایز میکند. خاصّ بودنِ استاد در حوزه علمیّه باعث شد تا بحثی خاص از این شماره، یعنی حدّ فقهی پوشش مردان را با ایشان در میان بگذاریم؛ بحثی که در لابهلای نزاع در حدّ حجاب بانوان و اجباری بودن آن، تا حدّی به فراموشی سپرده شده و کمتر بدان پرداخته میشود.
توضیحات بیشتر »