شبکه اجتهاد: یکی از روشهای نوین ارزیابی حدیث، تحلیل فهرستی است. عرضه نشدن سازوکار اجرای این روش یکی از کاستیهای آن در جهت گشودن راه خود به مجامع علمی و همگانی شدن است. در این نوشتار پس از تبیین کلی تحلیل فهرستی، سازوکار اجرای آن ارائه شده و برای ارزیابی دو روایت به کار گرفته میشود. سازوکار ارائه شده از لحاظ جمعآوری اطلاعات به روش کتابخانهای و از لحاظ ماهیت توصیفی-تحلیلی است. این سازوکار از استخراج نمونههای عینی تحلیلهای فهرستی از درسهای خارج استاد سیداحمد مددی و فراتحلیل آنها حاصل گردیده است. تحلیل فهرستی نوعی موردکاوی تاریخی حدیث با رویکرد …
توضیحات بیشتر »«تقریری از مسلک فهرستی»؛ مسلک فهرستی یا اعتبارسنجی کتابمحور احادیث
حجتالاسلام سرخهای گفت: برخی از پژوهشگران در شناخت مسلک فهرستی به این اشتباه افتادهاند که منبع انحصاری در این روش، فهارس برجایمانده است. به همین خاطر و برخی ملاحظات دیگر پیشنهاد بنده جایگزینی اعتبارسنجی کتابمحور بهجای مسلک فهرستی است؛ زیرا در این شیوه از اعتبارسنجی در شمار بررسی مجموعۀ شواهد و قرائن، کتاب نقش محوری دارد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، گروه حدیث پژوهی پژوهشکده معارف اهل بیت علیهمالسلام، با همکاری پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و موسسه تخصصی فقه امام کاظم علیهالسلام، ششمین نشست از سلسله نشستهای شناسه شیعه را با عنوان «تقریری از مسلک فهرستی» در مدرسه علمیه امام کاظم …
توضیحات بیشتر »جزئیاتی از سه طرح «حدیثپژوهی و سیرهپژوهی» در بنیاد پژوهشهای اسلامی
طرح پژوهشی «تحلیل فهرستی: دیدگاهها، مبانی و سازوکار اجرایی»، طرح «بازیابی منابع روایات عیون اخبار الرضا(ع)» و طرح پژوهشی «مبانی سیرهپژوهی؛ گونهها و تأثیرات» در بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی در دست اجراست. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجتالاسلام سید رضا شیرازی، استاد سطح عالی حوزه علمیه مشهد و عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم اسلامی رضوی با تشریح جزئیات طرح پژوهشی «تحلیل فهرستی: دیدگاهها، مبانی و سازوکار اجرایی»، گفت: هدف اصلی طرح، تهیه ضوابط و معیارهای فنی روش «تحلیل فهرستی» در حدیثپژوهی به منظور بهینه کردن فعالیتهای حدیثپژوهی و افزایش بهرهوری حدیثپژوهان با استفاده از این روش است. از دیگر …
توضیحات بیشتر »الفقه الفهرستی؛ عرض و استدلال لاحکام المیاه + دانلود
کتاب «الفقه الفهرستی» اثر حجتالاسلام مهدی خدّامیان آرانی بهتازگی از سوی بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی چاپ و روانه بازار نشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، «الفقه الفهرستی؛ عرض و استدلال لاحکام المیاه» تألیف حجتالاسلام والمسلمین مهدی خدّامیان آرانی، عنوان اثری است که میکوشد اثبات کند بهرهگیری از دانش فهرست (کتابشناسی)، به عنوان راهی برای اثبات حجیت احادیث، در پیچ و خم تعارض احادیث، راه روشنی را برای مجتهد باز میکند. تحلیل فهرستی در نگاه پذیرندگانش -چون استاد سید احمد مددی- مبتنی بر بحث از منابع مکتوب است و نه نقلهای شفاهی؛ به همین دلیل بر تحلیل رجالی برتری …
توضیحات بیشتر »نکاتی درباره «طریقه فهرستی» و بحث میراث مکتوب شیعه امامیه/ حسن انصاری
شبکه اجتهاد: درباره طریقه فهرستی و امکان بهرهوری از آن در بحث از شناسایی پیشینه میراث مکتوب شیعه تاکنون چند یادداشتی را منتشر کردهام. طبق دیدگاه مبتکر این نظریه، طریقه فهرستی چون مبتنی بر بحث از منابع مکتوب است و نه نقلهای شفاهی حدیث بنابراین بر طریقه موسوم به “رجالی” ارجحیت دارد. طبق این دیدگاه اهل سنت به طریقه رجالی و داوریهای رجالی پناه بردند چرا که منابع اولیه حدیثی آنان به سبب منع از کتابت حدیث مبتنی بر نقلهای شفاهی بود و نه آثاری مکتوب و برخلاف آنان شیعیان به توصیه امامان شیعه از آغاز به کتابت و تدوین …
توضیحات بیشتر »هشت نکته درباره معنا و کارکرد «فهارس» در سنتهای حدیثی و روایی
شبکه اجتهاد: ۱– فهرستهای قدمایی در حدیث در بسیاری از موارد تنها نقش اجازات را دارند؛ به صورتی که سندها میتوانند صرفا سند به اشخاص و نه متون و یا از آن مهمتر نسخههای خاص از آن متون باشند. ۲– در این نوع اجازات نویسندگان فهارس و یا اجازات گاهی صرفا فهرستی از محتویات فهارس قدیمیتر به دست میدهند با نقل اجازاتی به آن فهارس قدیم؛ مانند نجاشی که در بسیاری موارد، در ذیل نام اشخاص و نویسندگان کتابها بی آنکه ضرورتا آن کتابها را دیده و یا روایت کرده باشد و یا حتی به درستی آن راوی و نویسنده …
توضیحات بیشتر »ملاحظاتی انتقادی درباره نشست تحلیل فهرستی استاد مددی: فرصتسوزی یا فرصتسازی/ سیدمحمدهادی گرامی
شبکه اجتهاد: اخیراً گفتگویی برخط میان استاد سیداحمد مددی و رابرت گیلیو و اندرو نیومن در خصوص تحلیل فهرستی برگزار شد که برخی آن را نقطه عطفی در تاریخ تعاملات علمای شرق با اندیشمندان غربی دانستند و در تنور این پندار بیش از پیش دمیدند. نمیخواهم در اینجا درباره اینگونه تحلیلها و واکنشها بحث مستقلی کنم، بلکه هدفم ارائه دیدگاهم درباره انگاره «مسلک فهرستی/ تحلیل فهرستی» است؛ چون به رغم حضور در نشست، امکان ارائه نظر و پرسش فراهم نشد و آن را به اینجا موکول کردم. با این حال، به این نکته اکتفا میکنم که حتی اگر اصل چنین …
توضیحات بیشتر »گزارشی از نشست بیسابقه حدیثپژوهی
شبکه اجتهاد: کاربران علاقمند به حیطههای مرتبط با مطالعات اسلامی، گفتگوی مجازی استاد سید احمد مددی؛ استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم با دو تن از اساتید برجسته غربی؛ پروفسور رابرت گلیو (استاد دانشگاه اگزتر) و پروفسور اندرو نیومن (استاد دانشگاه ادینبرا) را شاهد بودند. در این وبینار که به همت کالج اسلامی لندن برگزار شد، مباحثهای درباره نظریه «تحلیل فهرستی» رقم خورد که استاد حوزه قم به ارائه نظرات خود پرداخت و پس از آن، آکادمسینها مستقیماً پاسخ سؤالات خود را از ایشان جویا شدند. در ابتدای گفتگو، استاد مددی با توضیح درباره برخی مصطلحات علمالحدیث و …
توضیحات بیشتر »