نظریه «منطقه الفراغ» را شهید سید محمدباقر صدر مطرح کرده است. وی در این نظریه میکوشد، حوزهای معین از روابط متغیر و متحول را تعریف کند که ولی امر میتواند با توجه به اصول و ضوابطی در آن قانونگذاری کند. نوشته حاضر میکوشد ابتدا با بیان ماهیت، ممیزات و ویژگیهای این نظریه را شمرده، جایگاه آن را در ساختار فقه …
Read More »Tag Archives: سیدمحمدباقر صدر
روایتهایی کمتر شنیده شده از زندگی شهید صدر
در نگاه فقهی و روشمند شهید آیتالله سیدمحمدباقر صدر، اجتهاد نه صرفاً یک مهارت فقهی، بلکه راهی برای بازسازی تمدن دینی در جهان معاصر بود. روایتهایی که از زبان یکی از نزدیکترین شاگردانش، آیتالله سیدکاظم حائری، نقل شده، تصویری زنده از شخصیت علمی، تربیتی و اجتماعی او به دست میدهد؛ عالمی که از دل حوزه برمیخاست، اما افق نگاهش فراتر …
Read More »شهید صدر و قاعده فهم اجتماعی/ احمد مبلغی
شبکه اجتهاد: آنگاه که گام در وادی اندیشه شهید صدر مینهی، نه صرفاً وارد اقلیم دانش، که گویی وارد حریم شناختى نظام واره میشوی که در آن عقل با عرف پیوند خورده و وجدان با واقعیت آمیخته است. قاعده فهم عرفی در دستگاه فکری او، نه قاعدهای ایستا و جامد، بلکه هستهای زنده و پویاست که از آن در دستان …
Read More »شهید صدر، گوهری که هنوز نمیشناسیم/ حسین ایزدی
شبکه اجتهاد: در میان قلههای بلند اندیشه اسلامی معاصر، یکی از چهرههایی که هنوز آنچنانکه باید شناخته نشده، شهید آیتالله سید محمدباقر صدر است؛ اندیشمندی که نهتنها در جغرافیای فکری جهان تشیع، بلکه در ساحت اندیشه دینی جهانی جایگاه ممتاز و یگانهای دارد. در حالیکه بسیاری از متفکران مسلمان در محدودهای خاص از دانش دینی تأثیرگذار بودهاند، شهید صدر با …
Read More »نابغه علمی و انقلابی؛ شهید صدر به روایت رهبر انقلاب
«شهید صدر بیشک یک نابغه و یک ستاره درخشان بود. از جنبه علمی، جامعیت و تحقیق و نوآوری و شجاعت علمی را یکجا دارا بود. در اصول، در فقه، در فلسفه و در هر آنچه با این دانشها ارتباط مییابد در زمره بنیانگذاران و صاحبان مکتب محسوب میشد.» شبکه اجتهاد: شهید آیتالله سیدمحمدباقر صدر، نه فقط یک فقیه برجسته و …
Read More »«شکّ» و «مرگ ارادهها» زمینههای واقعۀ عاشورا
شبکه اجتهاد: ذهنیت عمومی مسلمانان ـ به استثنای شام ـ در آغاز، اختلاف میان علی و معاویه را چنین تفسیر میکرد که اختلافی است میان خط خلافت درستکار، و کسی که میکوشد از این خلافت درستکار سرپیچی کند. آنان به علی علیه السلام به طور کلی چنین مینگریستند که ایشان همان خلیفه درستکار است که میخواهد از اسلام و خط …
Read More »مدل اقدام مؤسسه شهید صدر، الگویی برای معرفی و ترویج اندیشمندان/ حسین ایزدی
اختصاصی شبکه اجتهاد: علامه شهید سیدمحمدباقر صدر را در حوزهها بیشتر به دانش اصول میشناسند. آن هم با اثر ارزشمند «بحوث فی علم الاصول» مرحوم آیتالله شاهرودی و «مباحث الاصول» آیتالله سیدکاظم حائری، در دانشگاه و محیط روشنفکری اما «اقتصادنا» و «فلسفتنا» است که عامل شناخت شهید صدر است و در فضای عمومی هم معمولا شهید صدر و امام موسی …
Read More »آیا اقتصاد اسلامی برای امروز ما کارایی دارد؟/ محمد پارسائیان
شبکه اجتهاد: یکی از پرسشهای که مکرر در جامعه یا فضای دانشگاهی شنیده میشود، کارکرد اقتصاد اسلامی برای امروز جامعه است. آیا جدا از مباحث نظری و کلان که عمدتاً فاقد پیوست کاربردی است، اقتصاد اسلامی قادر به حل معضل یا مشکلی از امروز جامعه ماست؟ اساساً نسبت نظریات اقتصاد اسلامی با اقتصاد ایران چیست؟ دانشمندان در عرصه اقتصاد بیش …
Read More »استاد ما؛ شرحی گذرا بر زندگانی شهید صدر
جایگاه ویژۀ آیتالله حائری در حلقۀ شاگردان استاد شهید آیتالله سید محمدباقر صدر و عمق و گسترۀ ارتباط میان این شاگرد و استاد، کتاب «استاد ما» را به اثری بیبدیل برای علاقهمندان به سیره و اندیشۀ آن نابغۀ بینظیر تبدیل کرده است. به گزارش شبکه اجتهاد، «استاد ما»، ترجمۀ کتاب «الشهید الصدر؛ سموّ الذات و سموّ الموقف» نوشتۀ آیتالله سید …
Read More »آسیب زا بودن فقههای تخصصی بدون توجه به نظام اجتماعی/ روششناسی فقه الاجتماع شهید صدر
شهید صدر در «مدرسه قرآنیه» تصریح میکند که اگر کسی بخواهد فقه را خوب بفهمد باید حتما نظریه اجتماعی را بفهمد تا نظام اجتماعی برخواسته از این نظریه را به دست آورد و بتواند در اجزاء فقه کار کند. تمام فقههای تخصصی، منهای این نظام اجتماعی آسیب دارد چرا که بدون آن که به مبانی پرداخته شود، مسئله از خواستگاهش …
Read More »شهید صدر احکام الهی را با نگاه امکان استمرار ابدی دین، دستهبندی میکند/ تعمیق فقه برای دیدن ریشههای مسائل اجتماعی است
رحیمپور ازغدی با اشاره به مباحث مرتبط شهید صدر درباره مسأله اجتهاد و فقه، ایده صدر در این موضوع را اینطور معرفی می کند: شهید محمدباقر صدر مطرح میکند خدای متعال در مناسبات اقتصادی، سیاسی، حقوقی، قضایی، خانواده، بهداشت و مانند اینها چیزهایی به عنوان درست و نادرست مطرح کرده است باید ببینیم این احکام الهی را برای فهم دقیقتر …
Read More »شهید صدر بین تفسیر موضوعی و ترتیبی، نسبتی طولی قائل است/ رهاورد روش استنطاقی شهید صدر در تفسیر موضوعی
حجتالاسلام والمسلمین الهی خراسانی تفسیر ترتیبی را با تفسیر موضوعی شهید صدر دارای ارتباط طولی عنوان کرد و گفت: تفسیر ترتیبی در مقدمه تفسیر موضوعی، نیازمند استفاده مفسر از اصول فقه است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین مجتبی الهی خراسانی در نهمین نشست از سلسله نشستهای تخصصی تفسیر موضوعی شهید صدر با عنوان «کارآیی دانش اصول فقه در تفسیر …
Read More »بازگشت به اندیشه و روش «شهید صدر» در موج سوم اقتصاد اسلامی
حجتالاسلام علی نعمتی به بیان مزایا و کاستیهای موجهای اقتصاد اسلامی پرداخت و از نشانههای ظهور موج سوم سخن گفت. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام دکتر علی نعمتی، دبیر هیئت اندیشهورز اقتصاد حوزه علمیه خراسان در سلسله نشستهای انقلاب اسلامی و تحول در علوم اسلامی و انسانی که در دانشگاه علوم اسلامی رضوی برگزار شد، با اشاره به نشانههای ظهور …
Read More »گذری بر امتیازات حلقات شهید صدر(ره) در نظام آموزشی
شبکه اجتهاد: سال تحصیلی کنونی در حوزه علمیه با خبری نویدبخش شروع شد و آن تغییر و تحول کتب درسی بود. اما مدت کمی از انتشار این خبر توسط استاد شب زنده دار نگذشته بود که غالب بزرگان حوزه بالخصوص برخی که در بین طلاب به خوشفکری و طرفداری از تحول شناخته میشدند با این طرح به مخالفت برخاستند. از …
Read More »شهید صدر حداقل شرط مفسر قرآن را، مجتهد بودن میداند
حجتالاسلام مؤذنی، اجتهاد فقهی را یک وجه از شخصیت قرآنی شهید صدر توصیف کرد و گفت: از نظر شهید صدر حداقل شرط مفسر و بیانکننده مقصود قرآن در سطوح مختلف، مجتهد بودن است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین سید امید مؤذنی، معاون پژوهشی پژوهشگاه شهید صدر در نخستین نشست از سلسله نشستهای تخصصی تفسیر موضوعی شهید صدر با موضوع …
Read More »درآمدی کوتاه بر چهارچوب تدبیر تعارض منافع با تأکید بر اندیشۀ شهید صدر
شبکه اجتهاد: تعارض منافع موقعیتی است که انسان در دو راهی یا چند راهی انتخاب قرار میگیرد. گرچه این پدیده در درون انسان شکل میگیرد، تعارض منافع را باید در روابط اجتماعی بررسی کرد. در هر رابطۀ اجتماعی، توزیعهایی نظیر کالا، خدمات، پول، لذت و … صورت میگیرد که طبعاً هر توزیعی با منفعت یا ضررهایی همراه است. حال سؤال …
Read More »جامعه اسلامی در اندیشه و آثار شهید صدر
کتاب «جامعه اسلامی در اندیشه و آثار شهید آیتالله سید محمدباقر صدر (ره)» تألیف استاد سید منذر حکیم و با ترجمه حجتالاسلام محمد مروارید از سوی انتشارات نسیم رضوان مشهد منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، این کتاب ترجمهای از کتاب «مجتمعنا فی فکر و تراث الشهید السید محمد باقر الصدر» است که در سال ۱۳۸۸ از سوی مجمع جهانی …
Read More »سه قالب حکمرانی اسلامی در اندیشه شهید صدر
حجتالاسلام محمدحسین ملکزاده ضمن اشاره به سه قالب حکمرانی اسلامی در اندیشه شهید صدر، به نقش مردم در نظام حکمرانی تصریح کرد و گفت: در دوره نخست فقط نقش مردم را داریم و اگر فقیه هم میآید به خواست مردم وارد عرصه میشود. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «بررسی حکمرانی مردمی از منظر شهید صدر» با سخنرانی حجتالاسلام و …
Read More »ثمرات سنخ شناسی مسئله اصولی/ محمدعلی ملک
اختصاصی شبکه اجتهاد: ازجمله ثمرات مهم سنخ شناسی مسئله اصولی، ورود و خروج دقیق به مسئله است. بدیهی است برای دستیابی به این مهم، ابتدا بایستی دانشمند اصولی دستهبندی صحیحی از مسائل علم اصول ارائه داده باشد. در ادامه قصد داریم یک نمونه کاربردی در این زمینه را بررسی کنیم. شهید صدر برای مباحث الفاظ علم اصول تقسیمبندی ارائه کرده …
Read More »فتوای عدالت خواهانه!/ محمدامین رضایی
شبکه اجتهاد: مساله مسکن امروز ابرچالش کشورماست که بخش زیادی از مردم با آن دستوپنجه نرم میکنند. بر اساس آمار حدود ۴۰ درصد، ۳۲ میلیون مردم ایران مستأجر هستند که در مناطق شهری ۴۳٪ و بعضاً در شهرهای بزرگ بعضی دهکها تا ۶۰٪ درآمدشان صرف اجارهبهای مسکن میشود! میانگین انتظار خانهدار شدن حدود ۳۹ سال و در بعضی دهکها در …
Read More »«فقه نظریه» شهید صدر صرفاً اکتشافی است/ تلاش شهید صدر برای ارتقای دستگاه فقاهت از رویکرد خرد به رویکرد کلان
حجتالاسلام مؤذنی با بیان اینکه کلمه «فقه نظام» اصطلاح شهید صدر نیست، بیان کرد: تمام تلاش و تمرکز شهید صدر بر این نکته است که فرایندی که او طی میکند دلالت یابی کلانی دارد، به عبارت دیگر فقه نظریهای او صرفاً اکتشاف است و هیچ گونه ابداع در آن نیست و به هر اندازه که ابداع وارد این فرایند بشود …
Read More »هیچکس حق ندارد از مرجعیت من تقلید کند!
شهید صدر روز پیروزی انقلاب در درس وارد میشود و به شاگردانش اشاره میکند که دیگر انقلاب اسلامی پیروز شد، هدف از مرجعیت پیروزی اسلام است، نه پیروزی اشخاص؛ از امروز همه ما باید مرجعیت امام خمینی را تبلیغ کنیم و کسی حق ندارد مرجعیت من را تبلیغ کند. بعد این را در قالب نامهای با امضای ابوکم (پدر شما)، …
Read More »اراکی: شهید صدر فقه را در عرصه مدیریت جامعه وارد کرد/ سبحانی: شهید صدر بهدنبال نوسازی دستگاه کلامی بود
استاد اراکی با اشاره به کار حزبی و تشکیلاتی گفت: شهید صدر مرجعیت و حوزه را فرا حزبی میدانست اما در عین حال معتقد بود حوزه نیز باید کاری منسجم انجام دهد و مرجعیت باید محور حوزه باشد. همچنین استاد سبحانی گفت: اعتقاد دارم شهید صدر در حوزه روش به دنبال پایهگذاری یک روش جدید در کلام بود. به گزارش …
Read More »مکتب اقتصاد اسلامی شهید صدر و چالشهای اقتصاد جهانی
دکتر پیغامی در تبیین «مکتب اقتصاد اسلامی شهید صدر و چالشهای اقتصاد جهانی» گفت: شهید صدر بر خلاف دیگر علمای اسلامی در عرصه اقتصاد به سؤالات بنیادین اقتصاد پاسخ داده است. به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر عادل پیغامی، عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق (ع) و عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی سخنران سومین جلسه از سلسله نشستهای علمی «اندیشه صدر» …
Read More »انتشار نخستینبار/ بیانات آیتالله خامنهای در خطبههای نمازجمعه درباره شهید صدر
شبکه اجتهاد: به مناسبت سالگرد شهادت آیتالله شهید سیدمحمدباقر صدر، گزیدهای از بیانات آیتالله خامنهای در خطبههای نمازجمعه ۲۱ فروردین ۱۳۶۶ برای نخستین بار منتشر میشود. متن کامل این بخش از خطبههای معظم له بدین شرح است: مطالبى که در خطبه دوّم عرض خواهم کرد، مربوط است به برخى از خاطرهها و مناسبتهایى که باید بر روى آن تکیه کرد …
Read More »نظریه عاملیت جمعی در اندیشه سیاسی شهید صدر/ دیدگاههای شهید صدر راهگشای جمهوری اسلامی و جهان اسلام است
مسعود پورفرد، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، مشکلات جمهوری اسلامی را ناشی از توجه کم به عاملیت جمعی برشمرد و گفت: شهید صدر به این مشکلات پاسخ میدهد که مشارکت جمعی را در نظام خود استفاده کنید و هیچ نگران نباشید؛ ما با این دیدگاه میتوانیم در جمهوری اسلامی و حتی در جهان اسلام تحول ایجاد کنیم …
Read More »اجتهاد «منطق پیغمبر فهمی» است/ شهید صدر توانست پیام دین را برای انسان امروز بیان کند/ آثار امام موسی صدر مکمل آثار شهید محمدباقر صدر هستند
حجتالاسلام زائری گفت: مهمترین ویژگی شهید صدر پیدا کردن چارچوبی منسجم از دستگاه فکری اسلام است. شهید محمدباقر صدر توانست پیام دین را برای انسان امروز بیان کند؛ این مهمترین جنبه شهید صدر است و دریغ و افسوس از اینکه جنایت وحشتناک صدام فرصت نداد که این شخصیت بینظیر بتواند این دستگاه فکری را بیشتر تبیین کند. به گزارش شبکه …
Read More »نگاهی به الگوی شهید صدر برای نزدیکسازی فقها و روشنفکران
شبکه اجتهاد: هنگامی از چالش بنیادین میان «روشنفکر و فقیه» از منظر شهید سید محمدباقر صدر صحبت میکنیم، باید توجه داشت که ایشان راهحلی علمی و مکتوب، از بعد فقهی و نه عقلانی، برای ما ارائه نداده است؛ بنابراین بایستی با تحلیل مواضع ایشان، خود به نتیجهای قابل قبول برسیم. تعریف روشنفکر و ویژگیهای آن تعاریف مختلفی از روشنفکر و …
Read More »تعریف و روش مذهب اقتصادی اسلام از منظر شهید صدر
حجتالاسلام سیدحسین میرمعزی در کرسی علمی ترویجی «تعریف و روش کشف مذهب اقتصادی اسلام» گفت: اخلاق باید زیربنای تولید اصول در مذهب اقتصادی اسلام باشد که البته در نظریه شهید صدر مغفول است، اما حججاسلام مصباحی مقدم و رضایی به عنوان ناقدان این کرسی معتقدند که شهید صدر آن را لحاظ کرده است و با وجود فقه چه ضرورتی برای …
Read More »شهید صدر چنین کتابی ندارد!
آنچه به شهیدصدر درباره حکومت اسلامی نسبت داده شده کاملاً غلط و برخلاف اندیشههای شهید صدر است. شهید صدر در همان کتاب «اسلام راهبر زندگی» صراحتاً میگوید: «همانگونه که امامت تداوم نقش نبوت بهشمار میرود، در عصر غیبت، مرجعیت نیز تداومبخش نقش امامت است و مسئولیت این رسالت بزرگ را بر عهده دارد.» به گزارش خبرنگار اجتهاد، در روزهای گذشته …
Read More »