شبکه اجتهاد: عرف عادتی است که بین عموم افراد جامعه یا گروه خاصی از افراد در زمان معتنابهی جریان داشته باشد. عرف حجاب به این معناست که شکل و میزان پوششی که بین عموم افراد جامعه در یک زمان معتنابهی جریان داشته باشد، میشود حکم حجاب در آن جامعه و ممکن است از زمانی به زمان دیگر فرق داشته باشد؛ یعنی ممکن است صد سال پیش به یک نحو باشد و در صد سال آینده به نحوی دیگر و ممکن است این عرف از جامعه ایران به عراق و مناطق دیگر تفاوت داشته باشد. ممکن است عرف با توجه به …
توضیحات بیشتر »نقد فرضیه عرفى شدن دین
شبکه اجتهاد: عرفى شدن دین یا فقه، نخستین بار در غرب و نسبت به دین مسیحیت مطرح شد. پس از انقلاب اسلامى ایران و حاکمیت احکام و قوانین اسلامی در جامعه، عدهاى به این فکر افتادند که چگونه مىتوان فقه یا دین را در جامعه عرفى کرد؟ پیش از ورود به بحث ذکر این نکته ضروری است که بررسی سیره فقها از زمان شیخ طوسى؛ بلکه از عصر امام صادق (علیه السلام) تاکنون، نشانگر مراجعه مکرر فقیهان به عرف بوده، به نحوی که هیچ یک از آنان در استنباط احکام دین خود را بىنیاز از عرف نمىدانستهاند. مصادیقی از مراجعه …
توضیحات بیشتر »انضباط فقهی و پرهیز از سقوط در وادی عرفی گرایی/ مهدی برزگر
شبکه اجتهاد: چندی قبل یادداشتی از استاد سیدمصطفی محققداماد با عنوان «مجازات پدر در برابر کشتن فرزند» در شبکه اجتهاد منتشر شد؛ مهدی برزگر از مدرسان سطوح عالی حوزه علمیه قم در نوشتاری در «مباحثات» به نقد مقاله این استاد حقوق دانشگاه شهید بهشتی پرداخته است که در پی میآید. قتل فجیع و تأسّفبار یک دختر نوجوان توسّط پدرش که بازتاب گستردهای در رسانهها داشت واکنشهای متعدّدی را برانگیخت. از سویی موجی از نفرت بر ضدّ قاتل رقم خورد و برخی افراد مغرض – که به هر بهانهای برای تضعیف و تخریب آموزههای اسلامی متوسّل میشوند – به تقبیح غیرتورزی …
توضیحات بیشتر »عرفی شدن برآیند اجتهاد و پاسخگویی به نیاز مسلمانان است/ سه تفسیر از عرفی شدن دین/ بین نواندیشان دینی و روشنفکران دینی تفاوت قائل میشوم
مدرس حوزه و دانشگاه گفت: عرفی شدن برآیند اجتهاد و پاسخگویی به نیاز یک مسلمان به تحولات و نیازهای بشر و شناخت مناسبات اجتماعی در تحولات انسانی است. به گزارش شبکه اجتهاد، عرفیشدن دین یکی از موضوعاتی است که اخیراً در حوزه دینپژوهی مطرح شده و درباره آن مقالات و کتابهای متعددی نگاشته شده است. برخی عرفی شدن را همچون سکولاریسم به معنای تقدس ناباوری و قداستزدایی از دین معنا میکنند. برخی نیز با استناد به اینکه فقها نیز در فقه اسلامی، به عرف و سیره عقلا مراجعه میکنند و این یکی از ابزارهای داوری و قضاوت در محاکم است …
توضیحات بیشتر »عرفی شدن فقه، مذموم نیست
اختصاصی شبکه اجتهاد: حجتالاسلام والمسلمین کاظم قاضیزاده، زاده ۱۳۴۰ تهران است. نبوغ او وقتی بیشتر نمایان شد که در ۱۶ سالگی به دانشگاه وارد شد و در رشته فیزیک مشغول به تحصیل گردید. وی پس از وقوع انقلاب فرهنگی، وارد حوزه علمیه قم شد و تاکنون نیز در آن ماندگار شده است.
توضیحات بیشتر »تفکر سکولار فقهی، خطری که حوزه را تهدید میکند
متأسفانه بعضی در فکر القای دین براساس موازین عرفی و عقلایی بدون ضوابط، بوده و معتقدند باید آیات و روایات را طوری معنا کرد که عرف بپسندد و نتیجه این در حقیقت سوق دادن جامعه ونظام به لجام گسیختگی فقه است.
توضیحات بیشتر »تفاوت مصلحت در فقه شیعی با مصالح مرسله اهل سنت
گروهی از اهل سنت مانند اشاعره که اساساً به دلیل انکار تبعیت احکام از مصالح و مفاسد میگویند وقتی حکمی از طرف شارع صادر میشود آن صدور حکم ایجاد مصلحت میکند و مصلحت به خودی خود وجود ندارد؛ در حالی که در فقه امامیه وقتی میگوییم که احکام تابع مصالح و مفاسد هستند، یعنی خود آن احکام مصلحت ذاتی دارد و شارع به آن امر دستور میدهد. به گزارش شبکه اجتهاد، واژه مصلحت یکی از واژگان مهم عرصه فقه و فقاهت در طول قرون متمادی در فقه امامیه بوده است اما تمایل به فقه اهل سنت از یک سو و …
توضیحات بیشتر »مصلحت در فقه سیاسی شیعه مبنای «حکم حکومتی» است
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به عنصر مصلحت در حکومت دینی اشاره کرد و گفت: مصلحت در واقع یاریگر حاکم در صدور احکام حکومتی جهت حفظ اصل نظام است و عمل به مصلحت و تشخیص ولی فقیه و مقدم کردن مصلحت جمعی نظام، لازمه عقلی سیاست است. به گزارش شبکه اجتهاد، واژه مصلحت گرچه قدمتی به قامت فقه شیعی دارد ولی در آثار فقهاء نمیتوان رویکرد مستقلی به آن مشاهده کرد که دلیل آن میتواند عدم دسترسی فقهاء به حکومت باشد، اما با پیروزی انقلاب اسلامی و مواجهه فقهاء با مسائل حکومتی و لزوم پاسخگویی به مسائل …
توضیحات بیشتر »درآمدی بر فقه کاربردی: تعاریف؛ ویژگیها و آسیبها/ علی شفیعی
فقه کاربردی که محصول دغدغههای معاصر است ظرفیتی است که میتواند ضمن آن که فقه را از عقبماندگی نجات دهد از ایجاد گسست بین آن و جامعه پیرامونیاش نیز جلوگیری کند. شبکه اجتهاد: تحولات شگرف و لحظهای در جهان جدید همه دانشها و معرفتهای بشری را دچار سیّالیتّی مدام کرده است و هر یک از معارف بشری که نتواند خود را روزآمد کند و نسبتش را با این تحولات تعریف نکند باید تن به حاشیه نشینی دهد و کنج عزلت برگزیند. فقه نیز از این قاعده کلی مستثنی نیست و باید تلاش کند تا نسبتش را با تحولات پیرامونیاش …
توضیحات بیشتر »