امام زمان یک کسانی را بهعنوان ذخیره خود نگاه داشته مانند آیتالله سیستانی که توانست عراق را فراگیرد و نجات دهد و عالمگیر شود؛ همه میگفتند بعد از آیتالله خویی حوزه نجف به اتمام رسید، اما اینگونه نشد. اختصاصی شبکه اجتهاد: یکی از واقعههای تاریخی و مهم تاریخ علمای شیعه فتوای مرحوم میرزای شیرازی بر تحریم تنباکو بود. سالروز صدور این فتوای تاریخی اما فرصت مناسبی برای واکاوی چرائی اقبال عمومی فراوان به آن است؛ فتوایی که صدور آن در آن زمان حساس سبب شد حتی قلیان ناصرالدینشاه، پادشاه ایران هم شکسته شود؛ امری که حکایت از ضریب بالای نفوذ …
توضیحات بیشتر »گاندی، مصدق و کاشانی متأثر از حرکت میرزای شیرازی بودند!/ نقش روشنفکران در اطاعت مردم از میرزا
میرزا مرجع کل بود؛ یعنی مرجعیت در میرزا متمرکز شده بود. علمای دیگر وقتی او را به جانشینی شیخ انصاری معرفی کردند، همه شاگردان شیخ اطاعت کردند، حتی علمایی که صاحب رساله بودند قبول کردند. به صورتی که حرکتی رخ داده بود که مراجعی که چهل سال سابقه رساله بودند و چه نبودند و چه شاگرد شیخ انصاری بودند و چه نبودند همه اطاعت از میرزا را واجب دانستند. آنها میدانستند امروز پرچم اسلام در دست میرزا است و همه باید زیر آن پرچم باشند. لذا مردم وقتی میدیدند مراجع اینگونه در برابر میرزا تسلیم هستند همه اطاعت میکردند. اختصاصی …
توضیحات بیشتر »تحریم تنباکو به عنوان قدرتنمایی مرجعیت شیعه با پشتوانه حمایت مردمی رقم خورد
یک عضو پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: فتوای تحریم تنباکو به نوعی قدرتنمایی مرجعیت شیعه را به رخ میکشد در اصل با پشتوانه حمایت مردمی بوده است. یعنی مردم در سطحی از تدین و تبعیت قرار دارند که اساساً حکم فقیه را هم رده و در تراز دستور سلطان قاجار، بلکه مهمتر قرار میدهند. به گزارش شبکه اجتهاد، نهضت تنباکو را باید نقطه عطفی در باب ماهیت مرجعیت شیعه و قدرت حکم فقیه دانست که تحول عظیمی را در زیست اجتماعی شیعیان پدید آورد. در این راستا بر آن شدیم به مناسبت ۲۴ اردیبهشت سالروز صدور حکم تاریخی تحریم …
توضیحات بیشتر »مرجعیت دینی، ناجی منافع ملی
«نهضت تنباکو»، سرآغاز بیداری مردم و قیام علیه استقلال فروشی شاهان به رهبری میرزای شیرازی بود. آنچه میخوانید مروری بر تاریخ «نهضت تنباکو» و بررسی عوامل موفقیت آن در مواجهه با استبداد و استعمار است. شبکه اجتهاد: در نیمهدوم قرن ۱۴ خورشیدی، فساد در دربار قاجار و استبداد مطلق دستگاه حاکم پرخاش عمومی را به دنبال داشت. واقعیات ملموس جامعه نارضایتیهایی در پی داشت، مردم اوضاع را وخیم دیدند و شروع به اعتراض کردند. گاه افرادی که زمانی جیرهخوار دربار بودند اعتراض میکردند و گاه پیشتازانی چون سیدجمال اسدآبادی با خطابههای خود دربار را به وحشت میانداختند؛ اما عکسالعمل دستگاه …
توضیحات بیشتر »۹ فتوای تاریخ ساز معاصر/ اسماعیل یکتا
اختصاصی شبکه اجتهاد: سال ۱۳۰۹ هجری قمری در چنین ایامی در پی فتوای تاریخی میرزای بزرگ شیرازی، قرارداد تنباکو لغو گردید. نهضت تنباکو نمونهای موفقیتآمیز از نقش ویژه مرجعیت در رهبری امت اسلام در ایستگاههای مهم و سرنوشت ساز است. پسازاین جنبش بود که زعما و مراجع شیعه به نقش و تأثیر فتوا در حل بحرانها و بنبستهایی که جامعه اسلامی با آن مواجه بود پی بردند و در بزنگاههای تاریخی راه نجات و پیروزی را به امت نشان دادند. به همین بهانه، فتواهای تاریخی پسازاین واقعه را مرور میکنیم. این فتاوای مهم و تأثیرگذار تنها گوشهای از نقش تأثیرگذار …
توضیحات بیشتر »علمای شیعه و دفاع از سرمایههای ملی/ مهدی ابوطالبی
علمای شیعه، برخوردار از منزلت اجتماعی بالا در جامعه ایران، براساس مبانی و اصول دینی خاص و با تکیه بر سرمایه اجتماعی عظیم توده مردم، از سرمایههای ملی ایران حفاظت کرده اند. شبکه اجتهاد: متن زیر یادداشتی است که به مناسبت سالروز لغو امتیاز تنباکو به فتوای آیتالله میرزای شیرازی با عنوان علمای شیعه و دفاع از سرمایههای ملی توسط حجتالاسلام مهدی ابوطالبی، استاد مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) نگاشته شده است؛ فعالیت عالمان شیعه در عرصههای اجتماعی به ویژه اقتصادی به دلایلی، تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته و به همین دلیل اطلاعات کمتری در این زمینه وجود …
توضیحات بیشتر »از تحریم تنباکو تا تحریم تلگرام/ محمدمحسن غفوریان
شبکه اجتهاد: حدود ۱۲۷ سال پیش، یعنی در آذرماه سال ۱۲۷۰ هجری شمسی، پیرمرد ۷۷ ساله شیرازی ساکن سامرا، با دستی لرزان، تنها یک جمله بر کاغذ نگاشت که سلطنت ناصرالدین شاهی با همه قدرت و شوکتش، و کمپانی عظیم بریتانیایی رژی با همه ثروت و مکنتش نتوانستند مانع اثرگذاری آن شوند؛ «سید محمدحسن حسینی شیرازی» معروف به میرزای بزرگ، نوشت: «الیوم استعمال تنباکو و توتون بِأَیِ نحوٍ کان در حکم محاربه با امام زمان صلوات الله علیه است». مردم چنان همدلانه به اجرای فتوای او گردن گذاردند که به یک ماه نکشید که ناصرالدین شاه مجبور به لغو امتیاز …
توضیحات بیشتر »الزامات بینالمللی موجب نمیشود خلاف شرع عمل کنیم
فتوای تحریم تنباکو نقطه عطفی در تاریخ مرجعیت شیعه است؛ میرزای شیرازی با تلگراف کردن یک جمله تمام عظمت دستگاه شاهنشاهی را به هم میریزد و یکی از برزگترین قدرتهای جهان را به عقب نشینی وادار میکند.
توضیحات بیشتر »تحریم تنباکو، جایگاه فقیه و چالش مرجعیت فکری
با اینکه امروز هم فتاوی زیادی در خصوص مسائل مبتلابه جامعه از سوی مراجع تقلید صادر میشود اما دیگر آنچنان که باید، از پیامدهای گسترده و تبلور فتوای فقیهان در زندگی مردم خبری نیست. در بهترین حالت، موضوع مراجعات امروز مردم به حوزه علمیه آگاهی از «یجوز» و «لایجوز» فقهی است.
توضیحات بیشتر »افول قدرت و جایگاه اجتماعی مرجعیت؛ پروسه یا پروژه؟
شبکه اجتهاد: شانزدهم جمادیالاول برابر است با سالروز لغو قرارداد رژی (انحصار امتیاز توتون و تنباکو برای دولت انگلیس) در اثر فتوای تاریخی تحریم تنباکو توسط میرزای شیرازی؛ همان نصفِ سطر معروفی که از نظر امام خمینی(ره) مملکت ما را از حلقوم خارجیها بیرون کشید. شاید تا قبل از صدور فتوای تحریم تنباکو توسط میرزا، کمیت و کیفیت قدرت نهاد مرجعیت برای صاحبان قدرت مشخص نبود. موضوع بهقدری مهم بود که کسی چون احمد کسروی نیز با تمام بغضش نسبت به روحانیت، بر اهمیت آن اذعان میکند: «این را میتوان نخستین تکان در توده ایران شمرد و این اگر چه …
توضیحات بیشتر »