قالب وردپرس افزونه وردپرس
خانه / بایگانی برچسب: مبانی فقه محیط‌ زیست و منابع طبیعی

بایگانی برچسب: مبانی فقه محیط‌ زیست و منابع طبیعی

بدون شناخت موضوعات زیست‌محیطی، امکان ورود به فقه محیط‌زیست وجود ندارد/ اولویت در همه ابواب فقهی، با فقه محیط‌زیست است

بدون شناخت موضوعات زیست‌محیطی، امکان ورود به فقه محیط‌زیست وجود ندارد/ اولویت در همه ابواب فقهی، با فقه محیط‌زیست است

آلودگی هوای شهر یا بحث فضای سبز شهر و مسائلی ازاین‌قبیل مثل بحث پسماندها ارتباط تنگاتنگی با محیط‌زیست دارد؛ اما گاهی با لحاظ شهرسازی اسلامی و معماری اسلامی به مسائل پرداخته می‌شود و گاهی از نگاه زیست‌محیطی با این قضایا برخورد می‌شود به‌طورکلی مباحث زیست‌محیطی با همه مباحث مرتبط با زندگی بشر ارتباط دارد. مثلاً با صنعت و اقتصاد ارتباط تنگاتنگ دارد. مثلاً اگر می‌خواهند در جایی کارخانه‌ای را احداث کنند یا می‌خواهند بیمارستان بسازند باید پیوست محیط زیستی و به دنبال آن پیوست فقه محیط زیستی داشته باشد که متأسفانه معمولاً مورد غفلت قرار می‌گیرد. اختصاصی شبکه اجتهاد: در …

توضیحات بیشتر »

فقها «حق حیات» برای گیاهان و حیوانات را به رسمیت ‌می‌شناسند

فقها «حق حیات» برای گیاهان و حیوانات را به رسمیت ‌می‌شناسند

در نگاهی که انسان را محور قرار می‌دهد و محیط‌زیست انسانی را موضوع قرار می‌دهد برای حیوانات و گیاهان حق حیات قائل هستند و مراقبت از این حق، به‌وضوح در کلمات فقها قابل ردیابی است. البته مآل و مرجع و نتیجه و نفع حفظ گیاهان و حیوانات به خود انسان می‌رسد، ولی درهرصورت، حق حیات برای آن‌ها محفوظ است؛ لذا یکی از پیش‌فرض‌های فقها قطعاً این نبوده است که برای گیاهان و حیوانات حق حیات قائل نباشند. بله، ممکن است این مسئله مورد غفلت واقع شده باشد؛ ولی به‌هیچ‌عنوان عدم حق حیات، پیش‌فرض نبوده است. اختصاصی شبکه اجتهاد: فقه محیط‌زیست، …

توضیحات بیشتر »

گزارشی انتقادی از کتاب «فقه البیئه» اثر مرحوم آیت‌الله سید محمد حسینی شیرازی

گزارشی انتقادی از کتاب «فقه البیئه» اثر مرحوم آیت‌الله سید محمد حسینی شیرازی؛

اختصاصی شبکه اجتهاد: فقه محیط‌زیست و منابع طبیعی، سابقه زیادی ندارد و نگاشته‌های آن، عمر خیلی طولانی ندارند. شاید بتوان یکی از اولین نگاشته‌های فقه شیعی در عرصه محیط‌زیست را کتاب «فقه البیئه» مرحوم آیت‌الله سید محمد حسینی شیرازی دانست. در زیر گزارشی انتقادی از این کتاب، از نگاه شما می‌گذرد: کتاب «فقه البیئه» اثر مرحوم آیت‌الله سید محمد حسینی شیرازی، در ۱۱ عنوان اصلی به ترتیب زیر سازمان داده شده است: اسلام و محیط‌زیست؛ زیان رسانیدن به دیگران؛ محیط‌زیست طبیعی؛ اقسام آلودگی‌ها در طبیعت و محیط‌زیست؛ اسراف و آلودگی؛ نابودی کشاورزی و نسل انسان‌ها؛ سموم نابودکننده حشرات؛ لایه اُزن؛ …

توضیحات بیشتر »

درختان، نه ملک نسل حاضر هستند نه ملک نسل آینده!/ نه گوشت‌خواری حرام است و نه گیاه‌خواری/ امام (ع) از قطع بی‌دلیل یک شاخه گندم هم نهی کردند

درختان، نه ملک نسل حاضر هستند نه ملک نسل آینده!/ نه گوشت‌خواری حرام است و نه گیاه‌خواری/ امام (ع) از قطع بی‌دلیل یک شاخه گندم هم نهی کردند

متأسفانه فقه ما در دوره‌های متوالی، فقه فردی بوده و مکلّفین مسائل و مشکلات شخصی مرتبط به خود را از مراجع معظم تقلید استفتا می‌کرده‌اند. فقط در دوره اخیر و پس از برقراری جمهوری اسلامی، فقه ما به سمت «فقه جمعی» یا «فقه حکومتی» حرکت کرده و مسائل مبتلابه کشوری یا جهانی (مثل معضل تخریب و آلودگی محیط‌زیست یا تخریب لایه اُزُن که برای جمعیت جهان زیانمند است) مطرح شده است. باتوجه‌به مبانی فقهی موجود می‌توان نتیجه گرفت که هر عملی که مستقیم یا غیرمستقیم به تخریب یا نابودی منابع طبیعی و گونه‌های حیوانی، نباتی و انسانی منجر شود، ‌ممنوع …

توضیحات بیشتر »

کاشتن درخت واجب کفایی و قطع آن، حرام است/ محیط‌زیست، ملک همه نسل‌های بشری است

کاشتن درخت واجب کفایی و قطع آن، حرام است/ محیط‌زیست، ملک همه نسل‌های بشری است

مرحوم علامه طباطبایی می‌فرماید اگرچه بین حرث و نسل با حرف «واو» عطف شده است؛ ولی حرث اول آمده است. این دولت‌های فاسد، این‌گونه عمل می‌کنند که اول نسل گیاهان را از بین می‌برند و بعد خودبه‌خود نسل حیوانات هم از بین می‌رود؛ چون حیوانات وابسته به گیاهان است و بعد هم نسل انسان خودبه‌خود از بین می‌رود؛ زیرا انسان هم به گیاهان و هم به حیوانات وابسته است. بعد قرآن می‌فرماید خدای متعال فساد را دوست ندارد. این عدم دوست داشتن فساد یعنی فساد حرام است. اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام ‌والمسلمین سید علی حسینی نیشابوری، یکی از کسانی است …

توضیحات بیشتر »

راننده ماشین دودزا، باور نمی‌کند که مرتکب حرام شده است!/ عدم افتای جدی فقها، کار حامیان محیط‌زیست را دشوار کرده است/ مبانی فقه محیط‌زیست، قابل تغییر نیست!

راننده ماشین دودزا، باور نمی‌کند که مرتکب حرام شده است!/ عدم افتای جدی فقها، کار حامیان محیط‌زیست را دشوار کرده است/ مبانی فقه محیط‌زیست، قابل تغییر نیست!

به نظر می‌رسد که اگر ارتباط میان فقها و حامیان محیط‌زیست در حال حاضر هم قوی‌تر بود شاید حامیان محیط‌زیست بهتر می‌توانستند به اهدافشان که حمایت از محیط‌زیست است برسند. الآن به‌عنوان نمونه در اینکه شراب حرام است کسی تردید ندارد؛ ولی در اینکه ماشین سواری یک شخص بیش از حد دود می‌کند، چه‌بسا برای خود راننده و مالک خودرو هم جا نیفتاده که مرتکب حرام می‌شود؛ لذا همه فقها باید به‌طورجدی وارد صحنه محیط‌زیست بشوند و به کمک حامیان محیط‌زیست که یک سری قوانین کشوری و یک سری سازمان‌ها و نهادها هستند، برای حل این معضلات اقدام کنند. اختصاصی …

توضیحات بیشتر »

آیا فقه محیط‌زیست، میوه‌ای طبیعی از درخت فقه خواهد شد؟/ حسن اجرایی

آیا فقه محیط‌زیست، میوه‌ای طبیعی از درخت فقه خواهد شد؟/ حسن اجرایی

اختصاصی شبکه اجتهاد: آینده‌پژوهی اگرچه در جهان علم آن‌چنان نوپا نیست؛ اما در ایران و البته در علوم اسلامی، نوزادی بس نوپا به شمار می‌آید. در این میان به نظر می‌رسد برای پرهیز از رویکرد انفعالی فقه معاصر نسبت به موضوعات نوپدید و تبدیل آن به رویکرد فعال، مناسب است آینده‌پژوهی در فقه‌های نوپدید به‌صورت جدی دنبال شود. به مناسبت پرونده «مبادی فقه محیط‌زیست و منابع طبیعی»، حسن اجرایی، دانش‌پژوه و پژوهشگر حوزه علمیه قم، یادداشتی را در مورد آینده‌پژوهی فقط محیط‌زیست و منابع طبیعی نگاشته است که از نگاه شما می‌گذرد: زیستن در جهان امروز همراه با دغدغه‌ها و …

توضیحات بیشتر »

مباحث کیفی فقه را تا حد مقدور، به کمی تبدیل کنیم/ شروع فقه محیط‌زیست با مقاله و پایان‌نامه، موجب نابودی آن می‌شود/ ریزبینی‌های فقها در ابواب مختلف فقهی، مزیت فقه شیعه در دنیای معاصر است

مباحث کیفی فقه را تا حد مقدور، به کمی تبدیل کنیم/ شروع فقه محیط‌زیست با مقاله و پایان‌نامه، موجب نابودی آن می‌شود/ ریزبینی‌های فقها در ابواب مختلف فقهی، مزیت فقه شیعه در دنیای معاصر است

ما یک سری نمونه‌های جزئی داریم که فقها امور کیفی را به امور کمی تبدیل کرده‌اند. مثلاً در بحث مسافرت، دائم‌السفر بودن یک بحث کیفی است؛ اما برخی از فقها به بحث کمی تبدیل کرده‌اند. مثلاً اگر سه روز در هفته مسافر باشد، دائم‌السفر است و … . یا مثلاً در بحث الکل اگر از یک درصد خاصی بالاتر رود مسکر و حرام خواهد بود. در بحث محیط‌زیست هم همین‌طور است که تا زمانی که استانداردهای فقه به ما اجازه می‌دهد، باید بحث‌های کیفی به کمی تبدیل شود. البته در مواردی هم که این تبدیل ممکن نیست، این تطبیقات به …

توضیحات بیشتر »

فقه محیط‌زیست و منابع طبیعی، ابعاد و سرفصل‌ها/ خدیجه افشین

فقه محیط‌زیست و منابع طبیعی، ابعاد و سرفصل‌ها/ خدیجه افشین

اختصاصی شبکه اجتهاد: فقه‌های معاصر، به‌مقتضای نوپدید بودنشان، با ابهامات زیادی مواجه هستند. یکی از مهم‌ترین و ابتدایی‌ترین این ابهامات، چیستی، ابعاد و شبکه مسائل آن است، امری که تقریباً در غالب فقه‌های نوپدید مورد غفلت قرار گرفته و لذا کمتر باب فقهی معاصر را می‌توان یافت که چیستی، ابعاد و شبکه مسائل آن به‌ صورت دقیق روشن شده باشد. دکتر خدیجه افشین، فقه‌پژوه و استاد دانشگاه زاهدان که مدتی است به طور تخصصی، به مسائل فقه محیط‌زیست و منابع طبیعی می‌پردازد، در این یادداشت اختصاصی، سعی دارد تا فقه محیط‌زیست، ابعاد و سرفصل‌های آن را بیان کند. از منظر …

توضیحات بیشتر »

ذبح حیوانات، نوعی تکامل در زنجیره زندگی طبیعی است/ کشتار بی‌رویه حیوانات، ناشی از شهوت و قساوت قلب است/ گیاه‌خواری، موجب مرگ سخت‌تر حیوانات می‌شوند!

ذبح حیوانات، نوعی تکامل در زنجیره زندگی طبیعی است/ کشتار بی‌رویه حیوانات، ناشی از شهوت و قساوت قلب است/ گیاه‌خواری، موجب مرگ سخت‌تر حیوانات می‌شوند!

این سخن که ذبح حیوانات موجب محرومیت حیوانات از حق حیات و باعث قساوت قلب می‌شود، با سنت الهی و قانون خلقت سازگار نیست؛ زیرا هر حیوانی، غذای نوع بالاتر از خود است؛ همان‌طور که گیاهان برای تغذیه حیوانات آفریده شده و حیوانات نیز برای تغذیه و امور ضروری انسان آفریده شده‌اند. علاوه بر اینکه استفاده‌نکردن انسان از گوشت حیوانات باعث نجات آن‌ها از مرگ نیست. حیوانات اگر یکدیگر را شکار نکنند، فاسد شده و می‌میرند و بیشتر از ذبح رنج خواهند برد. اختصاصی شبکه اجتهاد: استاد محمد محمدی قائینی، سال‌هاست که در حوزه عملیه قم به تدریس و پژوهش …

توضیحات بیشتر »

فتاوای صریح و روشن برای مقابله با حیوان آزاری و رعایت حقوق حیوانات

فتاوای صریح و روشن برای مقابله با حیوان آزاری و رعایت حقوق حیوانات

شیخ طوسی در نهایه می‌نویسد: «اگر می‌خواهید سر حیوان را ببرید در جایی ذبح کنید که حیوان دیگری به این صحنه نگاه نکند». ازاینجا معلوم می‌شود حیوان در حد خودش، فهم و شعور دارد و از صحنه ذبح حیوان دیگر آزار می‌بیند. حق دیگر حیوان حق تولیدمثل است. حق‌دوستی دارد. حق میهمانی دارد. اگر یک حیوان را در خانه خود آوردید حق مهمان را باید رعایت کرد. اختصاصی شبکه اجتهاد: دررابطه‌با حقوق حیوانات، سال‌هاست که مطالب مختلفی از جانب طرفداران حقوق آنها مطرح می‌شود. یکی از اعتراضات آنها به فقها این است که چرا ایشان فتاوای صریح و روشنی برای …

توضیحات بیشتر »

اگر خوردن حیوانات حرام گوشت حلال می‌بود نسلشان منقرض می‌شد!/ برای افتاء در باب محیط زیست نباید عجله کرد

اگر خوردن حیوانات حرام گوشت حلال می‌بود نسلشان منقرض می‌شد!/ برای افتاء در باب محیط زیست نباید عجله کرد

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین سید علی حسینی نیشابوری، یکی از کسانی است که بیشترین تلاش را برای تأسیس فقه محیط زیست کرده است. این دانشیار دانشگاه امام صادق (ع) نزدیک به بیست سال است که به فعالیت در عرصه فقه محیط زیست مشغول است. او هم مقالات و کتاب‌های فراوانی در این عرصه دارد و هم از بنیانگذاران دانشنامه اسلامی «کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست» است. با او که هم سابقه تدریس، هم پژوهش و هم برگزاری نشست و همایش در این عرصه را دارد، در رابطه با مبانی و پیشفرض‌های فقه محیط زیست گفتگو کردیم. او معتقد …

توضیحات بیشتر »
Real Time Web Analytics