تقریرات درس خارج فقه آیت‌الله سیدموسی شبیری زنجانی با موضوع نکاح، در مجموعه‌ای با عنوان «کتاب نکاح» منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، این کتاب نخستین عنوان از مجموعه دروس فقهی آیت‌الله شبیری زنجانی است که با تلاش‌های مستمر و چندساله‌ی پژوهشگران مرکز فقهی امام محمدباقر علیه‌السلام، در ۲۵ جلد تحقیق و تدوین می‌شود که ۱۲ جلد آن اکنون به زیور طبع آراسته شده است. برخی از ویژگی‌های این مجموعه عبارت‌اند از: گستردگی تتبع و رجوع به بیشترِ کتاب‌های استدلالی، پرهیز از نقل باواسطۀ اقوال، رجوع به مصادر متفرّقۀ مرتبط با بحث فقهی (مانند کتاب‌های تاریخ و انساب و تراجم)، …
در بیست‌وچهارمین نشست مجمع فقه اسلامی اهل‌سنت ایران، سه موضوع: «جایگاه اذن ولی در نکاح»، «مسائلی در خصوص طلاق» و «تعیین نوع صدقه فطر» توسط اعضای این مجمع مورد بحث و بررسی قرار گرفت و پیرامون آن موارد زیر به تصویب رسید. به گزارش شبکه اجتهاد، بیست‌وچهارمین نشست مجمع فقه اسلامی اهل‌سنت ایران، با حضور علما و کارشناسان فقهی از استان‌های خراسان رضوی، خراسان جنوبی، گلستان و سیستان‌بلوچستان پس از دو روز بحث و مناقشه، در دارالعلوم زاهدان به کار خود پایان داد. برگزاری نشست‌های فقهی نیاز و ضرورت جامعه هستند مولوی عبدالحمید در افتتاحیه بیست‌وچهارمین نشست مجمع فقه اسلامی …
شبکه اجتهاد: با توجه به اصل عدم ولایت دیگری بر انسان، مرجع در مواردی که دلیلی بر اثبات چنین ولایتی قائم نشده است، نفی آن است؛ مثلا اگر در أمر ازدواج، دلیلی بر ولایت برادر بر خواهر وجود نداشته باشد، اصل نفی ولایت، لزوم إذن برادر را در ازدواج نفی می‌کند. پنج گروه به اتفاق به وسیله ادله خاصه از این اصل خارجند؛ پدر، جد پدری، وصی پدر یا جد پدری، مولی نسبت به مملوک و حاکم شرع.[۱] علامه در مختلف براساس نسبت این عبارت «الولی الذی هو اولی بنکاحهنّ هو الاب دون غیره من الاولیاء»[۲]، به ابن ابی عقیل، …
مهریه، نخستین دین مالی است که به صرف تحقق نکاح، بر عهده زوج استقرار می یابد. زوجه حق دارد که این دین را از زوج طلب نموده در آن تصرف نماید. حال اگر پس از درخواست زوجه، زوج چنین ادعا کند که معسر و ناتوان از پرداخت آن است، رویه قضایی در دادگاه های ما چنین است که به حبس زوج حکم می کنند تا اعسار خودش را ثابت کند. این نوشته تلاش می کند پس از بررسی و تحلیل موضوع اعسار مدیون به طور عام، ثابت کند که حبس مدیون مجهول الحال بدواً، به ویژه در مورد زوج مدعی اعسار، مستند فقهی قابل قبولی ندارد؛ بنابراین، قول به نارواییِ حبس زوج، به حقیقت نزدیک تر و بااحتیاط سازگارتر است.
فرزندآوری در نظام خانواده از چالش‌های جدی زوجین در عصر کنونی است. در اینکه فرزندآوری جزو ماهیت شرعی و مقتضای ذات عقد نکاح محسوب نمی‌شود، هیچ اختلافی میان فقهای امامیه وجود ندارد. گاهی زوجین در امر فرزندآوری دیدگاه یکسانی ندارند و این امر، سبب نگرانی و ناراحتی زوجین از همدیگر می‌شود. یکی از راه‌های کم کردن نگرانی‌های مزبور این است که زوجین فرزندآوری را به یک ضمانت الزام‌آور تبدیل کنند که در این‌صورت طرف مقابل حق تخلف از این شرط الزام‌آور را ندارد و در صورت تخلف تنها راه پشتوانۀ قانونی، طرح دعوای قضایی در این موضوع است. در این مقاله درصدد بیان دیدگاه فقها دربارۀ فرزندآوری (استیلاد) هستیم. بر این اساس در ابتدا یکی از اهداف نکاح از منظر آیات و روایات (فرزندآوری و بقای نسل) مطرح و سپس اشارۀ مختصری به جایگاه و ارزش فرزند در آیات و روایات می‌شود؛ سپس مقتضای ذات و اطلاق عقد نکاح بررسی شده و در پایان دیدگاه فقها دربارۀ فرزندآوری بیان می‌شود. این نتیجه حاصل شد که فرزندآوری جزو ماهیت شرعی و مقتضای اطلاق عقد نکاح نیست، اما هر یک از زوجین می‌تواند با شرط آن در ضمن عقد یا تبانی بر پایۀ آن، فرزندآوری در قلمرو نکاح را به الزام ضمانت‌آور و دارای پشتوانۀ قانونی تبدیل کند.
نکاح سازمان حقوقی ویژه‌ای است که بر مبنای رابطۀ جنسی و عاطفی زن و مرد تشکیل می‌شود. اشخاص در انتخاب همسر آزادی کامل دارند و عقد نکاح نیز مانند سایر قراردادها، به قصد و رضای طرفین وابسته است، ولی آثار این عقد از طرف قوانین معین می‌شود و حقوق جایی برای حاکمیت ارادۀ طرفین باقی نمی‌گذارد. به‌ندرت می‌توان موردی را یافت که زن و شوهر بتوانند آثار متعارف نکاح را بر هم بزنند؛ از این جنبه نکاح از سایر معاملات جداست. یکی از این موارد اندک که زن و مرد می‌توانند آثار نکاح را خود تعیین کنند، مبحث شروط است. طبق مادۀ ۱۱۱۹ ق.م :«طرفین عقد ازدواج می‌توانند هر شرطی را که مخالف با مقتضای عقد مزبور و مخالف کتاب و سنت نباشد، در ضمن عقد ازدواج یا عقد لازم دیگری بیاورند و طرف مقابل را به آن ملزم کنند ... ». شاید شروط مختلفی بنا به شرایط زوجین و تمایل آنها گذاشته شود. یکی از این شروط، عدم مخالفت زوج با تحصیل زوجه است. در مقاله این موضوع بررسی خواهد شد که به چه طریق می‌توان این شرط را در ضمن عقد گنجاند و ضمانت اجرای آن چیست؟ البته توجه به جایگاه شرط در رسیدن به این مقصود، نباید سبب غفلت از دستیابی آسان‌تر به این مهم باشد که با رعایت فضایل اخلاقی حاصل می‌شود.
قرآن کریم در همه‌ی زمان‌ها منبع اصلی و اساسی احکام الهی بوده‌است. تفسیر فقهی، یکی از سودمندترین روش‌های موضوعی قرآن است، که مفسران احکام فقهی را از آیات الاحکام استخراج می‌نمایند. تفاسیر فقهی را تنها در کتب تفسیری یا آیات الاحکامی نباید جست بلکه ممکن است در میان کتب فقهی یا روایی مطرح شده باشد که باید مورد توجه قرار گیرد. یکی از این منابع آثار و کتب ارزشمند آیت الله خویی می باشد. پژوهش حاضر با روش توصیفی – تحلیلی و جمع آوری اطلاعات کتاب‌خانه‌ای و استفاده از نرم افزارهای علوم اسلامی با هدف گردآوری دیدگاه‌های تفسیری آیت الله خویی در بحث موانع نکاح، تحلیل روش تفسیری ایشان تدوین گشته‌است. نتایج نشان می‌دهد ایشان در تفسیر و شرح آیات از روش‌های متعددی از جمله رجوع به آیات دیگر، سنت، اجماع و تسالم، قواعدفقهی، مبانی اصولی و مبانی عقلی استفاده نموده‌اند.
نویسندگان در این پژوهش، با بررسی آرای مختلف به این نتیجه رسیدهاند که صاحبان اسپرم و تخمک، والدین واقعی کودک هستند و صاحب رحم در حکم مادر رضاعی است. در نتیجه می توان گفت که کودکان آزمایشگاهی با این افراد و همسران آنها محرم هستند و موانع نکاح بین ایشان حاکم است.
در کتاب حاضر جایگاه اذن ولی در نکاح دختران از دیدگاه فریقین بررسی شده است. ابتدا اصطلاحات کلیدی پژوهش مانند: فقه و اجتهاد، حقوق، نکاح، اذن، اذن‌دهنده، مأذون، مورد اذن، ولی، باکره و فریقین مفهوم‌یابی شده است. سپس فهرستی از اقوال فقهای شیعه و سنی در این خصوص ارائه شده است. در ادامه ادله و اسناد شرعی پنج قول مشهور فقهای شیعه در این زمینه بررسی شده است. دیدگاه فقهای اهل سنت نیز مطرح شده و در نهایت دیدگاه مختار بیان شده است.
شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
