پرسش از حق حاکمیت و حکومت، دغدغه مسلمانان و به ویژه شیعیان در طول تاریخ و زمان غیبت امام معصوم(ع) بوده است؛ این پرسش در زمان غیبت در نهایت به تکوین نظریه ولایت فقیه انجامید؛ اما شکل و حجم این نظریه از ابتدا و تا کنون به یکسان باقی نمانده و در فراز و فرود تاریخ، فربه و نحیف شده و تحولات کیفی مهمی را تجربه کرده است.
توضیحات بیشتر »شرح زندگانی شهید صدر به روایت سید کاظم حائری
دفتر نشر معارف کتاب «شهید صدر؛ زندگینامه شهید آیتالله سید محمد صدر»، نوشته آیتالله سید کاظم حسینی و ترجمه دکتر سید مهدی کیذقانی و زینب آذربو ۱۳۹۴ منتشر کرده است.
توضیحات بیشتر »بررسی فقهی ابزارهای باروری مصنوعی، توسط سید محمدرضا سیستانی
بررسی فقهی، بیان ادله و بحثهای انجام شده در رابطه با موضوع تلقیح مصنوعی و مسائل مرتبط با آن از جنبهی پزشکی، تشکیل دهندهی مباحث اصلی کتاب «وسائل الإنجاب الصناعیه، دراسه فقهیه» اثر سید محمدرضا سیستانی استاد مطرح خارج فقه و اصول حوزه علمیه نجف و فرزند آیتالله سیستانی میباشد.
توضیحات بیشتر »معرفی کتاب «اطاعت از حاکم جائر در نظام امامت و خلافت»
مسئله فقهی اطاعت از حاکم جائر یکی از مسائل بنیادین در فقه سیاسی شیعه و اهل سنت است که به دلیل تفاوت در دیدگاه، نقش دو سویهای در تحولات سیاسی کشورهای اسلامی ایفا میکند.
توضیحات بیشتر »کتابشناسی «نوآوریهای اصولی و فقهی» اثر ابوالقاسم یعقوبی
ابوالقاسم یعقوبی در بخشی از این کتاب با اشاره به رویکرد انتقادی مرحوم سید مصطفی خمینی نسبت به علم اصول، آورده است: سید مصطفی خمینی شیوههای پالایش و پیرایش دانش اصول را در سه چیز میداند: ۱ـ مرزبندی مسائل کلامی و فلسفی با مسائل علم اصول، ۲ـ اهمیت دادن به سیر تاریخی مسائل اصولی ۳ـ بهره گیری از کارشناسان.
توضیحات بیشتر »نگاهی به کتاب اصولی مرحوم آیتالله عبدخدایی
شبکه اچتهاد: هدف مصنف از این کتاب، خلاصه کردن اصول فقه و دوری از اطنابی است که باعث ملالت و خستگی طلاب علوم دینیه درفراگیری اصول فقه میباشد که این اطناب و اطاله کلام در اصول گاهی بی ثمر و بدون فایده میباشد ایشان در مقدمه کتاب مینویسد:
توضیحات بیشتر »بررسی احکام انتخابات در یک اثر + دانلود
پژوهشکده امر به معرف و نهی از منکر، با همکاری نشر بهار دلها، شانزدهیمن جلد از مجموعه فقه و زندگی، نوشته سید سیفالله نحوی را با عنوان کتاب «احکام انتخابات» منتشر کرده است.
توضیحات بیشتر »احکام مصلحتی در فقه اسلامی
شبکه اجتهاد: حجتالاسلام والمسلمین سید محمود مدنی بجستانی، مدیر جامعه الزهرا(سلام الله علیها) در کتابی با عنوان «احکام مصلحتی در فقه اسلامی» به مرجع تشخیص مصلحت در نظام اسلامی اشاره کرد و بیان داشت: به طور کلی دو نوع حکم مصلحتی داریم:
توضیحات بیشتر »پژوهشی تطبیقی در «فقه مقاومت»
مؤلف تأکید دارد که جوامع اسلامی معاصر نیاز به دو فقه دارند و این دو عبارت است از: فقه مقاومت و فقه حکومتی. فقه مقاومت پاسخگوی پرسشهایی مانند: مشروعیت مقاومت مسلحانه و وجوب عینی یا کفایی آن، اقسام مقاومت و تفاوت آنها در مشروعیت و وجوب یا یکی بودن آنها از نظر حکم شرعی و دلیل شرعی آنها از کتاب، سنت، اجماع و عقل و مسائل زیادی از این قبیل است.
توضیحات بیشتر »کتاب شناسی «موسیقی»
فقهای عظام از دیر زمان در مفهوم «غنا» و «موسیقی» اختلاف داشته و دارند. برخی بر این باورند که هر موسیقیای غنا نیست، ولی هر غنایی موسیقی است. گروهی دیگر بین غنا و موسیقی تفکیک قائل نشده اند و در بعضی از مصادیق به تباین معتقدند، کتاب «کتاب شناسی موسیقی» از معدود کتب منتشرهای است که نگاهی کتابشناسانه به بحث موسیقی دارد و کتابهایی را که در این زمینه نوشته شده را فهرست نمده است.
توضیحات بیشتر »معرفی تفصیلی مجموعه فلسفه علم اصول نگاشته آیتالله آملی لاریجانی
شبکه اجتهاد: انتشارات مدرسه علمیه ولیعصر از زمستان سال ۱۳۹۳ شمسی و در طی دو سال، سه مجلد از مجموعه «فلسفه علم اصول» را به جامعه علمی کشور تقدیم کرده است. این اثر به قلم اندیشمند نوآور، حضرت آیتالله صادق آملی لاریجانی و با همکاری تنی چند از شاگردان ایشان گرد آمده است.
توضیحات بیشتر »وظیفه حکومت به بهشت بردن مردم است یا نه؟
این کتاب را میتوان یک اثر نابِ پژوهشی دانست که از طرفی گسترۀ تحقیقی وسیعی دارد که مجموع هرآنچه که میتواند به پرسش اصلیِ این تحقیق مربوط شود را بررسی کرده و از سوی دیگر مبتنی بر مبانی اسلامی و وحیانی است. به گزارش شبکه اجتهاد، هنوز هم این سوال وجود دارد که بالاخره آیا دولت وظیفه دارد که مردم را بهسمت بهشت هدایت کند یا خیر؟! این پرسشی است که از همان سالهای ابتدایی شکلگیری نظام جمهوری اسلامی تا امروز از ابعاد گوناگون و به انحاء مختلف مطرح شده است و معمولاً هم پاسخ چندان محکم و روشنی به …
توضیحات بیشتر »موضوع شناسی عنصر زمان در «فقه معاملات»
عنصر زمان به دلیل تغیر ذاتی نقش مهمی در اقتصاد دارد. از این رو باید در همهی ابعاد اقتصاد اسلامی مورد توجه قرار بگیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «موضوع شناسی عنصر زمان در فقه معاملات» اولین گامی است که به تبیین نقش زمان با تمام ویژگیهایش در معاملات اسلامی میپردازد. زمان متغییری است مستقل که به صورت دائمی و بدون هیچگونه وقفهای به سوی جلو در حال گذر است و هرگز توقف و بازگشتی برای آن متصور نیست. این عنصر به دلیل همین ویژگیهایش نقش مهمی در اقتصاد اسلامی ایفا میکند. فصل اول نوشتهی دکتر محمدتقی محبی مربوط به …
توضیحات بیشتر »بررسی نظام سیاسی اسلام و رهبری دینی در عصر غیبت
تفکر و تحقیق درباره سیاست و حکومت، سابقهای طولانی دارد؛ اثر پیشروی کوشیده است با بررسی اندیشههای مختلف در این زمینه، اصول، مبانی و مسائل اصلی سیاسی را تببین نماید. به گزارش شبکه اجتهاد، پژوهشکده تحقیقات اسلامی با همکاری انتشارات زمزم هدایت، کتاب «نظام سیاسی اسلام و رهبری دین در عصر غیبت» نوشته قدرت الله بهرامی را منتشر کرده است. این کتاب یک مقدمه و هشت فصل با عنوانهای: «کلیات»، «اسلام و حکومت»، «اسلام و قانونگذاری»، «اهداف و وظایف حکومت اسلامی»، «مبانی نظری حکومت در عصر غیبت»، «ویژگیها و اختیارات ولی فقیه» و «نقش مردم در حکومت اسلامی» دارد. نویسنده …
توضیحات بیشتر »«فقه و حکمرانی حزبی» فیرحی به نمایشگاه کتاب میرسد
حجتالاسلام داود فیرحی این روزها کتاب «فقه و حکمرانی حزبی» را در دست انتشار دارد که به گفته وی تا نمایشگاه کتاب سال آتی روانه بازار نشر میشود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین داود فیرحی استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران از نگارش «فقه و حکمرانی حزبی» خبر داد و به ایبنا گفت: در این اثر تلاش کردم تا درباره پیدایش این «مفهوم و تحولاتش»، «اهمیت آن»، «رابطه فقه با تئوریهای بازی» و «حزب و تئوریهای بازی» توضیحاتی را ارائه دهم. وی ادامه داد: همچنین در کتاب درباره موضوعات دیگری چون احکام حزب در ایران، قانونگذاری حزب …
توضیحات بیشتر »تحلیل گفتمان ولایت فقیه در نظام سیاسی ایران
این تحقیق میکوشد تا ضمن توجه به پیشینه و مفاهیم این نظریه به بررسی شرایط تاریخی بپردازد که در تعامل با متن اندیشه ولایت فقیه، امکانات درونی این نظریه را در مواجه جدی با شرایط مدرن، پدیدار ساخته است. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «تحلیل گفتمان ولایتفقیه در نظام سیاسی ایران»، تألیف فائز دینپرست در ۲۶۳ صفحه توسط انتشارات دانشگاه امام صادق(ع) چاپ شده است. گفتمان ولایت فقیه که اصولاً پای در سنت شیعی دارد، در دنیای مدرن، حرکتی انقلابی در مقابل دولت شبه مدرن اقتدارگرای پهلوی آفرید و نهایتاً تئوری مبنایی نظامی سیاسی شد؛ بیتردید دولتی مدرن میشود. ولایت …
توضیحات بیشتر »چرا تحوّل در ساختار دانش اصول، ناکام مانده است؟
شبکه اجتهاد: ده سال پیش، مهدی علیپور و حمیدرضا حسنی، دو پژوهشگر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، با نگارش مجموعه دوجلدی «جایگاهشناسی علم اصول»، اولین گامهای ایجاد تحوّل در این دانش را برداشتند. این کتاب، هم گفتگوهایی با دانشیان این علم دارد و هم مشتمل بر مقالاتی از این دو پژوهشگر است. در بخشی از کتاب، به آسیبشناسی ساختار فعلی دانش اصولفقه و نقد تحوّلاتی که در این رابطه انجامشده است پرداختهشده و پسازآن نیز از بایستههای ساختار معیار اصولفقه سخن گفتهشده است. خلاصهای از این دو بخش، در زیر میآید. آنچه مسلم است، اصول امروز همان اصولی است که …
توضیحات بیشتر »درآمدی بر مؤلفههای کارآمدی فقه در اداره جامعه و حل معضلات آن
این کتاب در پی بررسی و تبیین این پرسش اساسی است که آیا فقه سیاسی شیعه، کارآمدی و توانمندی لازم برای حل معضلات اجتماعی و نوظهور سیاسی، در عصر حاضر را دارد؟ به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «شکوه کارآمدی فقه سیاسی؛ درآمدی بر مؤلفههای کارآمدی فقه در اداره جامعه و حل معضلات آن» تألیف سید مهدی فقیهی در ۲۴۸ صفحه، توسط انتشارات زمرم هدایت به چاپ رسیده است. فقه سیاسی، پس از انقلاب اسلامی وارد عرصه اجرایی و عملیاتی شد و در این مرحله، همواره با پرسشهای نوظهور و چالشهای بسیار مواجه شده است. از طرفی بحث کارآمدی فقه در …
توضیحات بیشتر »بررسی مُدعای ثبوت نسبت به عدم باور آخوند به حاکمیت سیاسی فقیهان
آنچه در این نوشتار محور بحث قرار میگیرد، دیدگاه آخوند خراسانی درباره مشروعیت حکومت در عصر غیبت و بهطور خاص، حاکمیت سیاسی فقیهان است. این مسأله، بهویژه با توجه به برخی نوشتههایی که در آنها نسبت به تفسیر و توضیح دیدگاه ایشان به اشتباه قضاوت شده است، اهمیت بیشتری مییابد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، بررسی اندیشه سیاسی مرحوم آخوند ملامحمد کاظم خراسانی از سه زاویه دارای اهمیت است: ۱- ایشان از فقهای شاخص شیعه است و بیشک نامِ آخوند، به عنوان یکی از علما و فقهای بزرگ، در تاریخ تشیع ماندگار خواهند ماند. کتاب ایشان در علم اصول (کفایه الاصول) …
توضیحات بیشتر »نگاهی به برگزیدگان آثار فقهی هجدهمین «کتاب سال حوزه»
هجدهمین همایش کتاب سال حوزه با تجلیل از برگزیدگان و همچنین اهدای لوح سپاس به افراد شایسته تقدیر و شایسته تحسین و همچنین ناشر برتر حوزه به کار خود پایان داد. به گزارش خبرنگار شبکه اجتهاد، در این مراسم جمعکثیری از اساتید، پژوهشگران، نویسندگان، نمایندگان بیوت مراجع، مدیران مدارس، پژوهشگاهها و مراکز علمی و بهویژه ۳۸ نفر از صاحبان آثار برتر خواهر و برادر در دو حوزه کتاب و پایاننامه سطح چهار حوزه علمیه حضور داشتند که البته از این تعداد ۹ نفر حائز رتبه برتر، ۹ نفر شایسته تقدیر و ۱۹ نفر نیز حائز رتبه شایسته تحسین بودند. از …
توضیحات بیشتر »آسیب شناسی قانون گذاری در نظام جمهوری اسلامی ایران
از میان رویکردهای مختلف که در زمینه قانون گذاری مطرح شد تنها رویکردی که میتواند در عصر حاضر مبنای قانون گذاری قرار بگیرد، رویکرد کسانی است که ضمن پرهیز از افراط و تفریطهای رویکردهای دیگر، نگرش نظام مند به دین، اصول گرایی در حوزه فهم دین و توسعه گرایی در حوزه تحقق دین، تکامل در روش اجتهاد و تجدید نظر در روش علوم را موردتوجه قرار داده اند و در دیدگاه آنان همه تلاشها در جهت پی ریزی تمدن نوین اسلامی سامان مییابد. به گزارش شبکه اجتهاد از وسائل، خلاصهای از کتاب «فقه و قانون گذاری، آسیب شناسی قانون گذاری …
توضیحات بیشتر »پنج اثر فقهی راهیافته به مرحله نهایی جایزه کتاب سال
آثار راه یافته به مرحله دوم سی و چهارمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در گروه «دین» معرفی شدند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در بخش «فقه و اصول» از میان ۷۵ اثر ارسالی، کتابهای زیر به مرحله نهایی این دوره از جایزه کتاب سال راه یافتند: ۱- «بررسی فقهی فرمانبرداری و نافرمانی مدنی»، تالیف سیدجواد ورعی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و سمت. ۲- «روش شناسی حکم»، تالیف محمد عرب صالحی، قم: پژوهشگاه علوم و اندیشه اسلامی. ۳- «انتخابات از نگاه فقه»، تالیف روح اله شریعتی، قم: پژوهشگاه علوم و اندیشه اسلامی. ۴- «مناط الاحکام»، تالیف مولا نظرعلی طالقانی، …
توضیحات بیشتر »کتابشناسی: الذَّریعَه الى اصولالشّریعه
تألیف الذریعه نقطه عطفی در تاریخ فقه و اصول امامی به شمار میرود. از یک سو، تدوین این اثر آن هم به دستِ دانشمندی جامع الاطراف و متنفذ چون سید مرتضی، به خودی خود گامی مهم در شکلگیری و هویتیافتن اصول فقه امامیان بود. از این رو، الذریعه چه در میان فقهای امامی و چه از جانب فقیهان مذاهب مختلف اهل سنّت بسیار اقبال یافت. شبکه اجتهاد: از نخستین آثار جامع در اصول فقه امامى، «الذَّریعَه الى اصول الشّریعه» تألیف سید مرتضى علمالهدى، فقیه و متکلم نامور امامى قرن چهارم و پنجم است. شریف مرتضى مشهور به سید مرتضى و …
توضیحات بیشتر »اصول و مبانی مکتب سیاسی «نجف»
نگرش سیاسی علمای نجف، عاملی تأثیرگذار در میان بسیاری از شیعیان میباشد و با توجه به تحولات اخیری که بعد از سقوط دیکتاتوری بعثی در عراق رخ داده است، میتواند نقشی تعیینکننده در سرنوشت سیاسی شیعیان عراق و همچنین شیعیان منطقه خلیج فارس ایفا نماید. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «اصول و مبانی مکتب سیاسی نجف» در ۳۱۶ صفحه به قلم مهدی بشارت و با مقدمه دکتر جلال درخشه از سوی انتشارات دانشگاه امام صادق(ع) در سال ۹۱ به چاپ رسیده است. نویسنده این کتاب میکوشد اصول و مبانی مکتب سیاسی نجف را به عنوان یکی از سه مکتب سیاسی …
توضیحات بیشتر »«اجتهاد گروهی» یا «شورای فتوی»؟
آنچه در دهههای اخیر ذهن اندیشمندان تیز بین را به خود مشغول کرده است، امکان اجتهاد گروهی و فتوای شورایی، چگونگی حجیت و نیز راهکارهای اجرایی آن است. اگر چه این نظریه در پایان دهه سی و اوائل دهه چهل از سوی صاحب نظران طرح و تاکید شد اما پس از آن مورد اقبال حوزویان قرار نگرفته و مغفول واقع شده است. شبکه اجتهاد: یکی از مهمترین امتیازات فقه شیعه پذیرش ضرورت اجتهاد برای پویایی شریعت و راهبری زندگی عصری متدینان میباشد و در طول تاریخ نیز این عنصر دست مایه عالمان دینی در دین شناسی بوده است و اگر …
توضیحات بیشتر »مأخذ شناسی مسائل مستحدثه پزشکی
پیشرفتهای شگرف در علوم پزشکی به ویژه در سده اخیر، پرسشهای بسیاری را فرا روی فقیهان و حقوقدانان قرار داده است، با توجه به حجم زیاد و دقیق بودن مسائل، پژوهشهای انجام گرفته پاسخگوی آنها نبوده و ارائه طرحها و شیوههای نوین و جامعی را در این زمینه ضروری میسازد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «مأخذ شناسی مسائل مستحدثه پزشکی»، نوشته محمدهادی طلعتی، در شش فصل و در ۲۲۲ صفحه توسط انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم به چاپ رسیده است. پیشرفتهای شگرف در علوم پزشکی به ویژه در سده اخیر، پرسشهای بسیاری را فرا روی فقیهان و حقوقدانان …
توضیحات بیشتر »رهیافتهایی بر کتاب «دایره المعارف فقه مقارن»
این کتاب نفیس به شیوۀ موضوعى تنظیم شده است. طرح قواعد اصولى و فقهى و رجالى به تناسب مسائل مختلف، ذکر فروع مورد ابتلا و حذف فروع نادر، از جمله ویژگى هاى این اثر مهم در تقویت وحدت و هم گرایی فقهی مذاهب اسلامی محسوب میشود. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «دایره المعارف فقه مقارن» اثر ارزشمند حضرت آیتالله ناصر مکارم شیرازی از مراجع تقلید شیعه، توسط انتشارات امام علی بن ابیطالب علیهالسلام منتشر شده است. از دیرباز موضوع فقه مقارن، دغدغه ذهنی بسیاری از علما و اندیشمندان بزرگ و روشنفکر بوده که شاهد این مدعا، وجود کتابها و مقالههای …
توضیحات بیشتر »«الفکر و الاجتهاد» جدیدترین اثر علمی دکتر زکی المیلاد
«الفکر والاجتهاد؛ دراسات فی الفکر الإسلامیّ الشیعی» جدیدترین اثر دکتر زکی المیلاد پژوهشگر نواندیش شیعه عربستانی توسط مرکز الحضارهی بیروت روانه بازار کتاب شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، به طور کلی اندیشه شیعه، اندیشهای عقلی و عقلگرایانه است؛ اما در سیر اندیشهی اجتهادی امامیه جریاناتی که نگرش منفی به عقل داشتهاند از این قاعده مستثنی شدهاند. «جایگاه عقل و تأثیر آن در علم دینی»، محور اصلی مباحث کتاب «الفکر والاجتهاد؛ دراسات فی الفکر الإسلامیّ الشیعی» است و نویسنده تلاش کرده این مساله را مورد کنکاش قرار دهد. زکی المیلاد در مقدمه کتاب مینویسد: تصویر تفکر اسلامی شیعی در تاریخ، تصویری …
توضیحات بیشتر »معرفی کتاب «اندیشه کلامی عصمت؛ پیامدهای فقهی و اصولی فقهی»
«اندیشه کلامی عصمت؛ پیامدهای فقهی و اصولی فقهی» به قلم بهروز مینایی، در چهار فصل توسط پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تهیه و منتشر شده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، فقه و اصول دو دانش مهمی هستند که بسیاری از پیشفرضهای خود را از دانش کلام میگیرند؛ به طور مشخص در مورد عصمت اهلبیت(ع) یکی از منابع بسیار پرکاربرد، به ویژه در فقه، منبع سنت است. روایات انبوهی که در اختیار فقیه است تا با آنها حکم شرعی را استنباط کند، پس از طی مراحل اعتبار صدور، جهت صدور و دلالت، اثبات اعتبار سنت اهلبیت(ع) را …
توضیحات بیشتر »تحولات فقه در تمدن متن محور / محسن آزموده
بررسی دانش فقه بدون در نظر آوردن تاریخ تحولات آنکه همسو با تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی رخ میدهد، امکان پذیر نیست. با این همه نگاه تاریخی به فقه و فقاهت در میان دانش پژوهان چنان که شاید و باید مورد توجه نبوده است، در حالی که پژوهشگران غربی سالهاست به این مقوله توجه کردهاند. شبکه اجتهاد: دانش فقه بدون شک غنیترین، فربهترین و مهمترین معرفت در میان معارف موسوم به علوم اسلامی است که از آغاز تا به امروز جایگاهی مرکزی در حوزههای علمیه و مدارس و مکاتب سنتی داشته است. فقه با زندگی روزمره اجتماعی و …
توضیحات بیشتر »