شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
مدرسه دوازدهم از کارگاه‌های مشق اجتهاد در جامعهالزهرا با حضور حجت‌الاسلام خالد غفوری، حجت‌الاسلام رضا اسلامی، دکتر ابوالفضل طریقه‌دار و حجت‌الاسلام امین رضا عابدی‌نژاد به پایان رسید.
به گزارش خبرنگار اجتهاد، در کارگاه چهارم استاد خالد غفوری «شیوه استناددهی به کتاب» را به بحث گذاشت و به بیان نکاتی پرداخت و گفت: همانگونه که از سنت در مسائل مستحدثه استفاده می‌کنیم از قرآن هم می‌توانیم در این مسائل استفاده کنیم. به نظر من باید به آیات قرآن در مباحث فقهی توجه بیشتری کرد.
وی افزود: در پژوهش‌های فقهی معمولا آیات قرآن به عنوان تیمن و تبرک بیان می‌شود در حالیکه به نظر من باید با آیات قرآن برخوردی بسیار جدی کرده و از آیات در استنباط‌ها استفاده کنیم.
استاد غفوری با بیان اینکه هنگام استنادهی به قرآن از تمام آیه استفاده کنیم، نه اینکه بخشی از آیه را بیان کنیم و بخشی دیگر را بیان نکنیم، اظهار کرد: احل الله البیع جزء آیات قرآن نیست در حالیکه بسیار از این عبارت استفاده می‌کنیم. آیه صحیح «وَ أَحَلَّ اللَّهُ الْبَیعَ» است. همین واو ممکن است در نحوه برداشت از آیه تاثیرگذار باشد.
استاد حوزه علمیه قم ادامه داد: هنگام استفاده از آیات به شکل دقیق به تبیین معانی واژگان بپردازیم و به سادگی از آنها عبور نکنیم.. مثلا آیه‌ای که معروف به آیه چشم زخم است، هیچ ارتباطی با این موضوع ندارد، بلکه نشان دهنده شدت دشمنی کفار با پیامبر است. بنابراین اگر با دقت به سراغ آیات قرآن نرویم و به آنچه شنیده‌ایم اکتفا کنیم دچار اشتباهات فاحشی خواهیم شد.
عضو هیئت علمی جامعهالمصطفی نیز در پایان تصریح کرد: متاسفانه در زمینه تفاسیر روایی کار جدی اتفاق نیفتاده، بلکه بسیاری از این کتاب‌ها در واقع فیش‌برداری است، بلکه برخی از آنها جنایت است.
بایسته‌های یک مقاله علمی چیست؟
دکتر ابوالفضل طریقه‌دار در جلسات پنجم و ششم از کارگاه‌های مشق اجتهاد در جامعهالزهرا به بیان شیوه نگارش مقاله علمی پرداخت و گفت: یکی از قالب‌های نصر در کنار قالب‌های دیگر مقاله است. تفاوت مقاله با کتاب در این است که کتاب تفصیل نظریات نویسنده است اما مقاله نظرات اجمالی نویسنده در مورد یک موضوع خاص است.
وی افزود: مقاله مصدر میمی است که در فارسی آن را با جستار مقابله کرده‌اند در حالیکه جستار نشان دهنده همه معانی مقاله نیست. در جستار نویسنده بیشتر ادراکات و احساسات خود را بیان می‌کند بدون اینکه نیاز به رفرنس و استناد خاصی باشد.
طریقه‌دار بیان کرد: ضرورت و فایده مقاله این است که نویسنده نظرات خود را به صورت فشرده در اختیار خواننده قرار می‌دهد و در زمان خواننده صرفه‌جویی می‌شود.
وی سپس گفت: در یک تقسیم‌بندی کلی مقاله به دو بخش عمومی و خصوصی تقسیم می‌شود. مقاله عمومی به مقاله‌ای گفته می‌شود که نظرات نویسنده در آن آمده اما استناددهی به شیوه مرسوم و علمی در آن نیست، مانند مقالات علی اکبر دهخدا در چرند و پرند. مقاله تخصصی به مقاله‌ای گفته می‌شود که نویسنده دیدگاه خود را به شکل مستند و با ارجاع به منابع و به همراه یک ساختار تخصصی ارائه می‌دهد. مقاله تخصصی نیز ممکن است تعریفی، توصیفی، مقایسه‌ای و تبیینی و تحلیلی باشد.
طریقه‌دار در خاتمه اشاره داشت: مقاله علمی شامل بخش‌ها و اجزاء مختلفی است مانند: عنوان مقاله، نام نویسنده یا نویسندگان، چکیده مقاله، واژگان کلیدی، مقدمه، متن اصلی مقاله، نتیجه‌گیری، منابع یا کتاب‌نامه.
لازم به ذکر است، جلسات هفتم و هشتم از کارگاه‌های مشق اجتهاد در جامعهالزهرا برگزار شد. در این جلسات که با حضور طلاب نخبه و سطح چهار جامعهالزهرا برگزار شد شیوه استناددهی به سنت و عقل عرف به بحث گذاشته شد.
پژوهشگری با توجه به علایق و استعدادهای خود به سراغ موضوعات فقهی و اصولی برود
در ادامه این جلسات، نهمین و دهمین جلسه از کارگاه‌های مشق اجتهاد در جامعهالزهرا با موضوع «فقه و محور مختص مقاله» برگزار شد. در این جلسات طلاب شرکت کننده در کارگاه به کمک استاد رضا اسلامی، از اساتید سطوح عالی حوزه علمیه قم، به انتخاب موضوع مقاله خود پرداختند.
حجت‌الاسلام اسلامی در این کارگاه بیان داشت: علم فقه و علم در واقع دو علم هستند که بعضا به شکل یک‌جا از آنها بحث می‌کنند و گفته می‌شود فقه و اصول؛ درواقع ما با دو رده علم سر و کار داریم و باید به این نکته توجه کنیم. بعضا در برخی از مجامع علمی به این دو علم کم لطفی می‌شود.
وی خطاب به طلاب حاضر گفت: هر پژوهشگری با توجه به علایق و استعدادهای خود باید به سراغ موضوعات فقهی و یا اصولی برود.
اسلامی در ادامه عوامل دخیل در انتخاب موضوع را برشمرد که عبارتنداز: ذوق و استعداد نویسنده، وجود خلا و نیاز در جامعه علمی، وجود پیشینه و منابع کافی، وجود پشتیبان و حامی از سوی مراکز خاص، وجود استاد راهنما یا مشاور همراه و وجود ذهنیت و آمادگی در طلبه.
این استاد حوزه علمیه قم، رصد مقالات و مجلات و مباحث روز در محیط‌های علمی و چکیده نویسی مقاله‌ها را نکات مقدماتی برای انتخاب موضوع عنوان کرد.
در پایان این جلسات همه طلاب شرکت کننده در جلسات موضوعات خود را برای ارائه مقاله انتخاب کردند.
پایان مدرسه دوازدهم از کارگاه‌های مشق اجتهاد در جامعهالزهرا
جلسه اختتامیه آخرین دوره از کارگاه‌های مشق اجتهاد در سال ۹۷ با حضور اساتید و نخبگان جامعهالزهرا برگزار شد.در این جلسه که با حضور حجت‌الاسلام رضا اسلامی و حجت‌الاسلام امین‌رضا عابدی‌نژاد همراه بود، میزگرد چالش‌های فقه در دنیای معاصر برگزار شد.
استاد اسلامی به بحث «موضوع‌شناسی مسائل مستحدثه» پرداخت و دکتر عابدی‌نژاد «سه گانه فقه اعتزالی، فقه انتحالی و فقه انقلابی» را به بحث گذاشت. در پایان این جلسه اساتید به سوالات حاضران پاسخ دادند.
گفتنی است، گزارش تفصیلی این نشست در آینده منتشر خواهد شد.
