شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
در مراسم تجلیل از موسوعه «آیات‌الأحکام» در پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم(ع)، آیت‌الله جعفر سبحانی ضمن تقدیر از این اثر ارزشمند بر ضرورت اتکای فقه اسلامی به کتاب‌الله تأکید کرد و گفت: «در هر مسئله فقهی باید ابتدا به قرآن کریم مراجعه کنیم و بررسی نماییم که آیا می‌توان از آیات الهی بهره‌برداری کرد؛ چه از طریق دلالت مطابقی، چه تضمّنی و چه التزامی.»
به گزارش شبکه اجتهاد، این مرجع عالی‌قدر تقلید در آغاز سخنان خود، ضمن تبریک به مناسبت تدوین این اثر ارزشمند، بر ضرورت اتکای فقه اسلامی به کتاب الله تأکید کرد و فرمود: در هر مسئله فقهی باید ابتدا به قرآن کریم مراجعه کنیم و بررسی نماییم که آیا می‌توان از آیات الهی بهره‌برداری کرد؛ چه از طریق دلالت مطابقی، چه تضمّنی و چه التزامی. سپس به سراغ روایات و دیگر منابع برویم.
آیت‌الله سبحانی روش فقه شیعه در نگارش آیات‌الأحکام را بسیار ممتاز دانست و بیان کرد که این سبک شیعه مورد اعجاب برخی از علمای اهل سنت، از جمله مصری‌ها، قرار گرفته است.
نمونه‌های بدیع از استنباط فقهی در آیات قرآن
ایشان همچنین تأکید کرد که آیات فراوانی در قرآن کریم وجود دارد که قابلیت استناد در استنباط احکام فقهی را دارند، اما در آثار فقهای پیشین کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند. معظم‌له به‌عنوان نمونه، به بهره‌گیری از داستان حضرت موسی و شعیب(ع) برای اثبات عدم لزوم تعیین مهریه در عقد، و نیز طرح بحث خیار در مهریه اشاره کرد.
آیت‌الله سبحانی ضمن تقدیر از تدوین مجموعه ۲۲ جلدی موسوعه، نکته‌ای مهم در راستای ارتقای کارایی این اثر مطرح کرده و افزود: این موسوعه برای اهل تحقیق بسیار ارزشمند و سودمند است، اما ضروری است نسخه‌ای تلخیص‌شده از آن تهیه شود تا جوانان و ناظرانی که در پی فهم سریع و اجمالی مطالب هستند نیز بتوانند بهره‌مند شوند. تلخیص این اثر در قالب سه یا چهار جلد مناسب است؛ مشروط بر آن‌که به اصل مطالب آسیبی وارد نشود.
چالش‌های نشر آثار فقهی و ضرورت گسترش جهانی
این مرجع تقلید همچنین بر اهمیت قلم و سبک نگارش تأکید کرد و خواستار بهره‌گیری از نویسندگانی توانمند و آشنا با ادبیات روز شد تا کتب علمی حاوی تعابیر امروزی، فاخر و به‌دور از کهنگی یا نارسایی‌های زبانی باشد.
آیت‌الله سبحانی با اشاره به محدودیت‌های موجود در زمینه انتشار آثار در داخل کشور، بیان کرد: متأسفانه فعالیت‌های انتشاراتی ما محدود به فضای بسته داخلی است؛ تنها می‌توانیم این آثار را در شهرهایی مانند تهران و مشهد عرضه کنیم. اما رساندن آن‌ها به کشورهایی مانند مصر، لبنان، مناطق غربی یا آفریقا برای ما اهمیت ویژه‌ای دارد.
ایشان در پایان تأکید کرد که انتشار این کتاب در چنین مناطقی، می‌تواند گواهی روشن بر رشد فقه شیعه باشد.
گزارشی از ویژگی‌های علمی و نوآوری‌های موسوعه
گفتنی است، پیش از سخنان حضرت آیت‌الله سبحانی، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعلی موسوی، رئیس پژوهشکده باقرالعلوم(ع)، این اثر را نعمتی الهی برای حوزه مبارکه شیعه دانست و اظهار داشت: تدوین این موسوعه، موجب شگفتی و تحسین علمای اهل سنت شده است.
حجت‌الاسلام قدرت انصاری، مدیر و از مؤلفان موسوعه نیز گزارشی از بخش‌های چهارگانه تدوین ارائه کرد که شامل: بررسی کتب مدون، استخراج حدود ۸۰ آیه جدید که در آثار قبلی نیامده بود، اختصاص دو و نیم تا سه جلد به مسائل مستحدثه و استخراج قواعد فقهی از آیات بوده است.
وی وجوه تمایز این موسوعه را جمع‌آوری منظم روایات، گردآوری نظرات فقهای بزرگ شیعه و تطبیق با نظریات مذاهب اهل سنت ذکر کرد و از برنامه آتی برای تلخیص و ترجمه اثر به زبان‌های فارسی و عربی خبر داد.
در پایان این مراسم، درخواست شد تا حضرت آیت‌الله سبحانی در برنامه رونمایی موسوعه «آیات‌الأحکام» که با حضور علمای شیعه و اهل سنت برگزار خواهد شد شرکت کنند و در صورت عدم حضور، با پیام یا یادداشتی این حرکت علمی را حمایت و تقویت نمایند.
