شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
فقهای ما در بیان اقسام جهاد یکی از اقسامی که برای جهاد ذکر می‌کنند جهاد دفاعی است و مرحوم صاحب جواهر و همچنین مرحوم کاشف الغطاء می‌گویند که؛ جهاد برای دفع متجاوز از سلطه‌ی بر جان و ناموس مسلمین واجب است. جهاد در برابر کفاری که ترس سلطه‌ی آن‌ها بر سرزمین اسلامی وجود دارد، واجب است. جهاد برای کسانی که وارد دارالاسلام شده‌اند و آنجا را غصب کرده‌اند واجب است برای این‌که آن‌ها را اخراج کنند. بنابراین این جهت هم حتما می‌تواند این حق را به آن‌ها بدهد که از خودشان دفاع کنند.
به گزارش شبکه اجتهاد، در پی جنایات وحشیانه رزیم صهیونیستی در بمباران بیمارستانی در غزه و جنایات وحشیانه روزهای اخیر، موضوع جهاد در مقابل دشمنان و وظیفه شرعی مسلمانان در قبال این جایت‌ها را با استاد مجتبی نورمفیدی، رئیس پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر و مدرس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم به گفت‌وگو نشسته‌ایم:
با توجه به جنایت هولناک بیمارستان غزه که در امتداد حملات چند روزه اخیر نیروهای صهیونیستی به نوار غزه رخ داده است ارزیابی شما از این جنایت‌ها چیست؟
نورمفیدی: «اللَّهُمَّ إِنَّا نَشْکُو إِلَیکَ فَقْدَ نَبِینَا (صلوات ﷲ و سلامه علیه و آله) وَ غَیبَهَ وَلِینَا وَ کَثْرَهَ عَدُوِّنَا وَ قِلَّهَ عَدَدِنَا وَ شِدَّهَ الْفِتَنِ بِنَا».
جنایت وحشیانه‌ی رژیم اشغالگر قدس و حمله به بیمارستان که مملو از مجروحان و کادر درمانی بود و در محوطه‌ی آن هم جمع کثیری از خانواده‌ها، زنان و کودکان پناه آورده بودند به گمان این‌که از شر حملات ددمنشانه‌ی این رژیم در امان هستند برگ دیگری یا برگ‌های دیگری بر کتاب سیاه کارنامه‌ی این رژیم افزود، هم حمله‌ی به بیمارستان که بر طبق همه‌ی قوانین بین‌المللی جایز نیست، نادیده گرفته شد و هم محل اجتماع کودکان و بانوان و آن هم با توصیه‌ی خود این رژیم که؛ اگر می‌خواهید در امان بمانید به این منطقه بروید، واقعا جای هیچ توجیهی برای این جنایت باقی نمی‌گذارد.
این حمله‌ی وحشیانه که تصاویر آن در شبکه‌های اجتماعی، رسانه‌های دیداری و شنیداری به سمع و نظر همه‌ی جهانیان رسید واقعا دل انسان را به درد می‌آورد و تعجب این است که چگونه سران کشورهای اروپایی و آمریکا در مقابل این همه جنایت هنوز از این رژیم سفاک حمایت می‌کنند! کشورهایی که داعیه‌ی دفاع از حقوق بشر دارند و به اندک مناسبتی برخی کشورها را مورد حمله و مؤاخذه قرار می‌دهند که؛ شما به حقوق شهروندانتان احترام نمی‌گذارید اما اینجا کاملا جانبدارانه از رژیم اسرائیل حمایت می‌کنند و سخن می‌گویند.
در همین ایام چندی پیش یک حادثه‌ای که در ایران اتفاق افتاد و طی آن دختر خانمی دچار مشکل شد دستمایه‌ی تبلیغات وسیع این رسانه‌ها شد و بدون این‌که بررسی و تحقیق کنند ایران را به برخورد غیرقانونی و اعمال فشار بر جوانان و نوجوانان متهم کردند، اما در مقابل این حمله‌ی آشکار که خود هم می‌دانند، می‌گویند که؛ باید بررسی و تحقیق شود که آیا واقعا این کار اسرائیل بوده یا نه؟! این رفتار دوگانه از سوی این کشورها و همچنین سازمان‌های بین‌المللی امروزه دیگر خریدار ندارد. امروز دنیا به عمق جنایات رژیم صهیونیستی پی برده و دروغ‌های پی در پی سران این رژیم برای مردم برملا شده و کسی آن را نمی‌پذیرد.
به‌هرحال امیدواریم که این جنایت طلیعه‌ی نابودی و فروپاشی این رژیم جعلی و نجات مردم مظلوم فلسطین از دست آن‌ها باشد.
جنایت‌های اخیر علیه مسلمانان بی دفاع و شرایط امروز شامل چه نظریه فقهی می‌شود؟
نورمفیدی: طبیعتا آنچه که در این ایام در فلسطین اتفاق افتاده از جهات مختلف قابل تعمق است. مردمی که حدود ۷۵ سال پیش از خانه و کاشانه‌ی خودشان آواره شدند، کشورشان غصب شد و از دیارشان اخراج شدند، این‌ها حق دارند برای بازگشت به کشور و سرزمین خودشان تلاش کنند. خداوند متعال در قرآن می‌فرماید: «أَخْرِجُوهُمْ مِنْ حَیثُ أَخْرَجُوکُمْ»[۱]، وظیفه‌ی اخراج غاصبان بر عهده‌ی کسانی است که خانه و کاشانه‌ی آن‌ها غصب شده، این صریح قرآن است. از این جهت تمام تلاش‌هایی که ملت فلسطین برای بازگشت آوارگان به سرزمین فلسطین انجام داده‌اند و می‌دهند قابل توجیه است.
از سوی دیگر ظلمی که بر این ملت روا شده و مظلومیت طولانی‌مدت مردم فلسطین به آن‌ها این حق را می‌دهد که در مقابل این ظلم بایستند و با ظالم بجنگند. خداوند متعال می‌فرماید: «أُذِنَ لِلَّذینَ یقاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَ إِنَّ اللَّهَ عَلى نَصْرِهِمْ لَقَدیرٌ»[۲]. به‌هرحال وقتی یک جمعیتی، یک ملتی این‌چنین تحت ستم و ظلم قرار می‌گیرد، بر آن‌ها واجب است در برابر این ظلم و ستم بایستند.
این دیگر یک مسئله‌ای است که مسلمان و غیرمسلمان ندارد. هر کسی که مظلوم واقع شود حق دارد در برابر ظلم بایستد و مقاومت کند. الان درباره‌ی نوار غزه یا باریکه‌ی غزه تعبیر به بزرگ‌ترین زندان روباز جهان می‌کنند. یک کشور و یک منطقه‌ای با یک وسعت محدود، کمتر از ۴۰۰ کیلومترمربع که هیچ اختیاری ندارند و تمام راه‌ها به روی آن‌ها بسته است و مسدود است و در محاصره هستند، قهرا این‌ها حق دارند برای خروج از این زندان و این ظلم تلاش کنند و در برابر ظالمان و غاصبان بایستند و آنچه که برای رهایی لازم است انجام دهند. این حتما به عنوان دفاع یک امری است که این حق را به آن‌ها می‌دهد و ما می‌توانیم این حق را برای آن‌ها قائل شویم.
فقهای ما در بیان اقسام جهاد یکی از اقسامی که برای جهاد ذکر می‌کنند جهاد دفاعی است و مرحوم صاحب جواهر و همچنین مرحوم کاشف الغطاء می‌گویند که؛ جهاد برای دفع متجاوز از سلطه‌ی بر جان و ناموس مسلمین واجب است. جهاد در برابر کفاری که ترس سلطه‌ی آن‌ها بر سرزمین اسلامی وجود دارد، واجب است. جهاد برای کسانی که وارد دارالاسلام شده‌اند و آنجا را غصب کرده‌اند واجب است برای این‌که آن‌ها را اخراج کنند. بنابراین این جهت هم حتما می‌تواند این حق را به آن‌ها بدهد که از خودشان دفاع کنند.
به علاوه قاعده‌ی نفی سبیل اقتضاء می‌کند هر گونه راهی که موجب سلطه و تسلط کافران بر مسلمین شود بأی نحوٍ کان، باید جلوی این مسدود شود. خداوند متعال در قرآن صریحا می‌فرماید: «وَ لَنْ یجْعَلَ اللَّهُ لِلْکافِرِینَ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ سَبِیلا»[۳]، عمومیت این آیه اقتضاء می‌کند هر نوع سبیلی، هر نوع سلطه‌ای باید نفی شود و مسلمین در برابر آن بایستند و این یک مسئله‌ای است که به راحتی نمی‌توان از کنار آن گذشت.
وظیفه مسلمانان بویژه علما و نخبگان جهان اسلام در این زمینه چیست؟
نورمفیدی: سخنی هم با ملت‌های مسلمان و با جوانان برومند کشورهای اسلامی دارم. چند روز است شاهد خروش ملت‌های مسلمان منطقه علیه اسرائیل هستیم. در بسیاری از کشورها خشم مقدس جوانان مسلمان دامن جنایتکاران را گرفت. اگر اتحاد اسلامی تقویت شود، اگر اراده‌ی مقاومت محکم‌تر شود، اگر امکانات مسلمین تجمیع شود، بدون شک این رژیم پوشالی در برابر این اراده‌های آهنین کاری از پیش نخواهد برد. امروز بر همه‌ی مسلمانان واجب است دست به دست هم دهند، هر کسی در هر حدی که می‌تواند در این راه قدم بردارد.
کسانی که می‌توانند با حضور در این میدان، کسانی که نمی‌توانند با مالشان، کسانی که از این دو امکان محروم هستند با سخن و بیان و قلمشان اسلام را یاری کنند، این ملت مظلوم را یاری کنند که حتما عند ﷲ مأجور خواهند بود. این فرمایش امام(ره) که می‌فرمود: هیچ امری را برای مسلمانان واجب‌تر از این نمی‌دانم که با جان و مال خود هنگامی که می‌بینند خون‌های برادران و خواهران بی‌گناه شما در سرزمین‌های مقدس فلسطین جاری است، هنگامی که مشاهده می‌کنید سرزمین‌های ما به دست صهیونیست‌های تبه‌کار ویران گشته، در این شرایط هیچ راهی جز ادامه‌ی جهاد نمی‌ماند. بر همه‌ی مسلمانان واجب است که کمک‌های مادی و معنوی خود را در این جهاد مقدس صرف کنند و خداوند پشتیبان این اراده است.
مقام معظم رهبری هم که سردمدار اندیشه‌ی مقاومت در طول این سال‌ها بوده و امروز به خوبی این راه و این روش معلوم شد که بهترین گزینه در برابر این رژیم سفاک است. رژیمی که ملت مسلمان فلسطین را حیوان می‌داند و به این جنایت‌های وحشیانه افتخار می‌کند و معتقد است کودکان این‌ها هم باید کشته شوند، آیا جایی برای مذاکره با این رژیم باقی می‌ماند؟
به نظر می‌رسد امروز روزی است که از همه‌ی دوران‌ها این رژیم ضعیف‌تر شده است، شکنندگی و ضعف‌های این رژیم در این روزها آشکارتر شده است. علی‌رغم برخورداری از انواع و اقسام تجهیزات نظامی و فنی، اما آسیب‌پذیری آن امروز کاملا هویدا است. امروز روزی است که اگر همگان متحد شوند و در مبارزه و ایستادگی در برابر این رژیم همکاری کنند ان‌شاءﷲ به نتیجه‌ی روشن خواهد رسید و سرزمین مقدس فلسطین، قبله‌ی اول مسلمین از دست این غاصبان نجات خواهد یافت و ان‌شاءﷲ این امری است که ما گمان می‌کنیم حتما رضایت حضرت ولی‌عصر(عج) در آن نهفته است، رضایت خداوند متعال را در پی دارد و ارواح انبیاء(ع) و اولیاء، همگان از این اقدام مسلمانان شاد خواهند شد و نصرت الهی هم ان‌شاءﷲ پشتیبان ملت خواهد بود.
من همین‌جا به کشورهای اسلامی و سران دولت‌های اسلامی این آیه‌ی شریفه را یادآوری می‌کنم که؛ «وَ لا تَرْکَنُوا إِلَى الَّذِینَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّکُمُ النَّارُ وَ ما لَکُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ أَوْلِیاءَ ثُمَّ لا تُنْصَرُونَ»[۴]، به کسانی که ستم کرده‌اند گرایش پیدا نکنید که آتش جهنم به شما می‌رسد و این‌ها در برابر خدا برای شما دوست نخواهند بود و سرانجام هم یاری نخواهید شد. اعتماد به این رژیم، عادی‌سازی با این رژیم با این پیشینه و این سابقه‌ی سیاه نه تنها کمکی به این دولت‌ها و کشورها نمی‌کند، بلکه در آینده‌ی نه چندان دور ایده‌ی نیل تا فرات که در سر سردمداران این رژیم بود، این به سراغ آن‌ها خواهد آمد و آن‌ها را در این دریا غرق خواهد کرد. آن‌ها بدانند با این کار هم در دنیا و هم در آخرت برای خودشان خسران ایجاد خواهند کرد، هم نزد ملت‌های خودشان منفور خواهند شد و هم عذاب الیم در انتظار آن‌ها خواهد بود.
[۱]. بقره، ۱۹۱.
[۲]. حج، ۳۹.
[۳]. نساء، ۱۴۱.
[۴]. هود، ۱۱۳.
