حجاب اجباری، تفسیر غلط و تفسیر درست!

منکری که وجود آن مضر به حال جامعه است مسلماً باید حکومت اسلامی از آن جلوگیری کند. آیا می‌توان جاذبه جنسی میان برهنگان و بی‌حجابان و جوانان امروز که سن ازدواج آنان بالا رفته را انکار کرد؟ مسلماً این نوع گناه آشکار، اخلاق جوانان را فاسد می‌سازد.

شبکه اجتهاد: حجاب اجباری دو تفسیر دارد. تفسیر اول آن غلط و تفسیر دوم آن مورد اتفاق همه علمای اسلام است. اما تفسیر غلط این که اگر زن بی‌حجابی، در کوچه و خیابان مشاهده شد، مأمور دولتی فوراً چادری به دست بگیرد و بر سر او بیفکند و او را مجبور به رعایت حجاب کند. این تفسیر مسلماً غلط و احدی از عالمان اسلامی چنین فتوایی نداده است.

اما تفسیر دوم و صحیح آن، این است که منکرات بر دو نوع است:

۱ـ فردی منکری را در دور از چشم مردم در خانه خود انجام می‌دهد، تکلیف او با خدا است و ما درباره او تکلیفی نداریم.

۲ـ منکری که وجود آن مضر به حال جامعه است مسلماً باید حکومت اسلامی از آن جلوگیری کند. کسی بخواهد آشکارا مشروب‌خواری کند و یا قمار‌بازی، کند. مسلماً یک چنین منکراتی مایه گسترش گناه در جامعه می‌شود. بی‌حجابی نیز از این منکرات است که سبب می‌شود گناه در میان جوانان گسترش پیدا کرده و عفت عمومی خدشه‌دار شود. باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی شود که چنین منکری در خارج تحقق پیدا نکند. (این برنامه‌ریزی اعم از فرهنگی، اجتماعی و روان‌شناسی، اقتصادی و قضایی و انتظامی است) دلیل این سخن حدیثی از رسول خدا(ص) است که می‌فرماید: إِنَّ الْمَعْصِیَه إِذَا عَمِلَ بِهَا الْعَبْدُ سِرّاً لَمْ تُضِرَّ إِلَّا عَامِلَهَا وَ إِذَا عَمِلَ بِهَا عَلَانِیَهً وَ لَمْ یُغَیَّرْ عَلَیْهِ أَضَرَّتِ الْعَامَّهَ هر‌گاه بنده خدا گناهی را در پنهان انجام دهد ضرر آن متوجه خود اوست ولی اگر آشکار انجام بدهد و از آن جلوگیری نشود به جامعه ضرر می‌زند.

نویسنده‌ای مسأله حجاب اجباری را مطرح می‌کند و می‌گوید: بله اگر بی‌حجابی به مرحله‌ای برسد که مایه ابتذال و گسترش گناه شود باید از آن جلوگیری کرد.

در پاسخ سخن ایشان یادآور شدم که اصولاً بی‌حجابی یک صورت بیشتر ندارد و آن همان صورتی است که خود او متذکر شده است. آیا می‌توان جاذبه جنسی میان برهنگان و بی‌حجابان و جوانان امروز که سن ازدواج آنان بالا رفته را انکار کرد؟ مسلماً این نوع گناه آشکار، اخلاق جوانان را فاسد می‌سازد.

مطلب دومی که یادآور شدم این است. امر به معروف دو مرحله دارد. مرحله نخست: مرحله نصیحت و تذکر است و این از آن عموم مردم است، البته شرایطی هم دارد. مرحله دوم جلوگیری از منکرات است که از آن حکومت اسلامی است. امام صادق(ع) چنین می‌‌فرمایند: انما هو علی القوی المطاع العالم بالمعروف من المنکر، لا علی الضعیف الذی لا یهتدی سبیلا الی ایّ من ایّ یقول من الحق الی الباطل، و الدلیل علی ذلک کتاب الله عزوجل قوله…. وَ لْتَکُنْ مِنْکُمْ أُمَّه یَدْعُونَ إِلَی الْخَیْرِ وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ. امر به معروف وظیفه قدرت نیرومندی است که اطاعت مردم برگردن آنها است. معروف را از منکر تمیز می‌دهد. این وظیفه ربطی به انسان ناتوان که راهی به جایی نمی‌برد، ندارد و شاید حق را از باطل باز نمی‌شناسد.

اتفاقاً آیه ۴۱ سوره حج ناظر به همین قسم دوم همین گروه نیرومند است که اجرای امر به معروف بر عهده آنها است، آنجا که می‌فرماید: «الَّذینَ إِن مَکَّنّاهُم فِی الأَرضِ أَقامُوا الصَّلاهَ وَآتَوُا الزَّکاهَ وَ أَمَروا بِالمَعروفِ و َنَهَوا عَنِ المُنکَرِ وَلِلهِ عاقِبَه الأُمورِ. آنان که به آنها قدرت دادیم کسانی هستند که نماز را پرپا می‌سازند و زکات می‌دهند و به کارهای نیک فرمان می‌دهند و از منکرات مردم را باز می‌دارند. سرانجام کارها با خدا است. جمله «ان مکناهم» گواه بر این است که این نوع امر به معروف برای انسان های متمکن و قدرتمند و به تعبیر امروزی از آن حکومت اسلامی است. و تفسیر این آیه به امر به معروف سفارشی، دور از مضمون آیه است./ درس خارج اصول ۲۳ اسفند ۱۳۹۶