روش نقد لفظی احادیث در جواهرالکلام

کتاب «روش نقد لفظی احادیث در جواهرالکلام» از سوی مرکز پژوهش‌های دانشگاه علوم اسلامی رضوی منتشر شد.

به گزارش شبکه اجتهاد، مرکز پژوهش دانشگاه علوم اسلامی رضوی، در عرصه حدیث پژوهی به بررسی تمام ابواب فقهی کتاب جواهر الکلام پرداخته که بر این اساس کتاب «روش نقد لفظی احادیث در جواهرالکلام» را تالیف و منتشر کرده است.

این کتاب به قلم دکتر علی‌اکبر حبیبی مهر از دانش آموختگان دانشگاه رضوی به همراه دکتر علی دلبری، دانشیار و دکتر سید جعفر علوی، استادیار دانشگاه رضوی به رشته تحریر درآمده است که دواری علمی آن به عهده حجج‌اسلام حسن نقی‌زاده استاد دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی دانشگاه فردوسی، دکتر محمد امامی دانشیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی و دکتر سید ابوالقاسم حسینی زیدی استادیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی بوده است.

بی‌تردید، احادیث و روایات یکی از منابع مهم در علوم اسلامی است که علاوه بر ارائه و تبیین موضوعات دینی و فقهی، موضوعات مرتبط با دیگر علوم را نیز دربردارد و بسیاری از اطلاعات تاریخی و اجتماعی و طبی و علمی و فلسفی و کلامی را به ما منتقل کرده است.

نگاه موضوعی و روشمند به این گنجینۀ علمی بایستۀ پژوهش است تا بتوان از رهگذر دیدگاه‌ها و شیوه‌های مختلف، به نتایج تازه دست یافت. در این مسیر دانش‌هایی همچون روایه‌الحدیث، درایه‌الحدیث و فقه‌الحدیث می‌تواند پژوهشگر را در این امر یاری رساند و حدیث‌پژوه در این دانش‌ها شیوه‌های پردازش و بررسی حدیث را می‌شناسد و رویکردی انتقادی و سنجشی در حدیث‌پژوهی می‌یابد. این امر در بررسی روایات فقهی که یکی از پهنه‌های گستردۀ حدیث‌پژوهی است، اهمیت مضاعف می‌یابد، چراکه در آن، مبانی دینی و احکام شرعی مسلمانان ارائه و تبیین می‌شود.

یکی از کتاب‌های فقهی برجستۀ عصر حاضر که نمود چنین حدیث‌پژوهی‌ای است، کتاب جواهر الکلام نوشتۀ محمدحسن نجفی است. او در این کتاب که مجلدات آن به بیش از چهل جلد می‌رسد، تمامی ابواب فقهی را بررسی کرده و در تحلیل فقهی خود، رویکردی فنی و انتقادی را در بررسی روایات به کار بسته است. بازخوانی این رویکردها و شناسایی شیوه‌های تحلیلی او در خور پژوهش است و در کتاب پیش‌رو به آن پرداخته می‌شود.

نویسندگان کتاب «روش نقد لفظی احادیث در جواهرالکلام» کوشیده‌اند با بررسی تمام مجلدات جواهر الکلام، روش مرحوم نجفی در نقد لفظی احادیث را شناسایی و تحلیل کنند. اینان پس از بیان مقصود خود از «روش» و نیز تبیین جایگاه نقد متن حدیث، اهمیت نقد لفظی را یادآور می‌شوند و شیوه‌های این‌گونه نقد را در کتاب جواهر الکلام می‌جویند و روش مرحوم نجفی در نقد لفظی احادیث و مبانی آن را می‌شناسند.

اضطراب، تصحیف، ادراج و افزایش و کاهش در متن حدیث، از موضوعات عمده در نقد لفظی احادیث‌اند که نویسندگان کوشیده‌اند تا روش صاحب جواهر را در این خصوص و برخی موارد دیگر شناسایی کنند.

گفتنی است، چاپ اول کتاب «روش نقد لفظی احادیث در جواهرالکلام» در ۲۸۴ صفحه از سوی مرکز پژوهش‌های دانشگاه علوم اسلامی رضوی منتشر شده است.