شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
آیت‌الله مدرسی ضمن انتقاد از روحیه درونگرایی تاریخی و رواج روحیه خودبینی در جامعه اسلامی، بر این معنا تأکید کرد که مسلمانان با جذب حداکثری پیروان سایر ادیان به دین اسلام در جهت صلح پایدار جهانی گام بردارند؛ اولین گام برای دستیابی به این هدف، تدوین منشور فرهنگی در جامعه ایران و ارائه آن به عنوان الگوی همزیستی اجتماعی است.
به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله سید محمدتقی مدرسی در جلسه تفسیر سوره حدید، بیانات خود را با قرائت آیات ۲۸ و ۲۹ سوره حدید شروع کرد: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَآمِنُوا بِرَسُولِهِ یُؤْتِکُمْ کِفْلَیْنِ مِنْ رَحْمَتِهِ وَیَجْعَلْ لَکُمْ نُورًا تَمْشُونَ بِهِ وَیَغْفِرْ لَکُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ لِئَلَّا یَعْلَمَ أَهْلُ الْکِتَابِ أَلَّا یَقْدِرُونَ عَلَى شَیْءٍ مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَأَنَّ الْفَضْلَ بِیَدِ اللَّهِ یُؤْتِیهِ مَنْ یَشَاءُ وَاللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِیمِ؛ اى کسانى که ایمان آورده اید از خدا پروا دارید و به پیامبر او بگروید تا از رحمت خویش شما را دو بهره عطا کند و براى شما نورى قرار دهد که به [برکت] آن راه سپرید و بر شما ببخشاید و خدا آمرزنده مهربان است تا اهل کتاب بدانند که به هیچ وجه فزونبخشى خدا در [حیطه] قدرت آنان نیست و فضل [و عنایت تنها] در دست خداست به هر کس بخواهد آن را عطا مى کند و خدا داراى کرم بسیار است».
وی در ادامه عنوان کرد: در شب‌های پایانی ماه مبارک رمضان هستیم، دعایی که انسان باید در هر ساعت و هر لحظه در این شب‌ها تکرار این است که خداوندا، اگر ما را در این ایام که گذشته است نیامرزیدی، در باقیمانده این ماه بیامرز و از مرحومین قرار بده. در خصوص این آیه میان مفسرین خیلی گفتمان است. ما یک حالت درونگرایی در تاریخ پیدا کردیم و متاسفانه چون همه به آن مبتلا هستیم خبر نداریم. یک وقتی انسان به اشتباهش پی می‌برد که دیگران به آن مبتلا نباشند؛ مثلا یک روستایی در هند بود که همه در آن کور بودند. چشم و دیدن در آن روستا معنا نداشت. نکند که جامعه‌ای به این حالت مبتلا بشود.
آیت‌الله مدرسی ادامه داد: مرحوم فلسفی می‌گفتند در مشهد مقدس در ایام پهلوی اول، قانون منع حجاب حاکم بود. یک زنی با روسری وارد حرم امام رضا (ع) شد. یک پاسبانی جلویش را گرفت و گفت از امام رضا (ع) خجالت نمی‌کشی با حجاب وارد می‌شوی؟! یعنی ارزش‌ها عوض می‌شود. ما درون‌گرا شدیم و این درونگرایی در جامعه باید عوض بشود. اولا باید بفهمیم مشکل ما چیست. ما می‌خواهیم همسر و فرزند و همکار و همسایه‌مان آدم خوبی باشد، اما فکر نمی‌کنیم خودمان باید آدم خوبی باشیم.
وی تأکید کرد: ما دنیا را از دریچه خودمان می‌بینیم. این ما را به خودگرایی و حکومت هوای نفس می‌کشاند. ما باید این اشتباه را حل کنیم. برای حل این اشتباه باید بگوییم ما ۸۰ میلیون جمعیت هستیم، چند میلیارد آدم دیگر در جهان هست. آیا می‌شود همه آنها را شیعه کنیم؟ برای پاسخ به این پرسش نگاه کنید که یاران حضرت عیسی چند نفر بودند. برخی از اناجیل حضرت عیسی ۳۰ سال بعد از عیسی نوشته شد. الآن چند میلیارد مسیحی در روی زمین هستند.
آیت‌الله مدرسی در ادامه اظهار کرد: ما چه کردیم؟ روز قیامت ما فقط ضد هم حرف می‌زنیم. من به آقایانی که در غرب حکومت می‌کنند گفتم شما هنوز در حال و هوای جنگ‌های صلیبی هستید. چرا نمی‌گذارید دنیا آرام باشد؟ خیلی حرف‌های تند علیه مسلمانان می‌زنند. آنها در این جنگ هستند. ما چرا یکدست نشویم و آنها را مسلمان نکنیم؟ باید یک سلم و صلح جهانی حاکم شود. ما باید برویم در دانشگاه‌های غربی و دنیا را به اسلام دعوت کنیم.
وی خاطرنشان کرد: راهش این است که باید در کشور ما یک فرهنگ اسلامی ایرانی مشخصی حاکم باشد؛ یعنی چه؟ اسلام دین خداست ولی باید به یک زبانی تعریف و تبیین شود. نه اینکه ارزش‌ها فرق می‌کند، ظلم همه جا بد است فقط نوع پیاده شدنش فرق می‌کند. ما در کشور یک قانون اساسی داریم. قوانین اساسی یک کشور در آن بحث شده است. در فرهنگ هم باید یک فرهنگ اساسی موجود باشد که همه آن را بپذیرند.
مدرسی تصریح کرد: شب‌های بیست و سوم ماه رمضان و عاشورا دلیل آن است که ما فرهنگ داریم؛ ولی فرهنگ‌ها کهنه می‌شود. خداوند در همین سوره حدید می‌فرماید: «أَلَمْ یَأْنِ لِلَّذِینَ آمَنُوا أَنْ تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ لِذِکْرِ اللَّهِ وَمَا نَزَلَ مِنَ الْحَقِّ وَلَا یَکُونُوا کَالَّذِینَ أُوتُوا الْکِتَابَ مِنْ قَبْلُ فَطَالَ عَلَیْهِمُ الْأَمَدُ فَقَسَتْ قُلُوبُهُمْ؛ آیا براى کسانى که ایمان آورده اند هنگام آن نرسیده که دل‌هایشان به یاد خدا و آن حقیقتى که نازل شده نرم [و فروتن] گردد و مانند کسانى نباشند که از پیش بدانها کتاب داده شد و عمر و انتظار بر آنان به درازا کشید و دل‌هایشان سخت گردید». فرهنگ باید یک جلوه جدید پیدا کند.
وی افزود: باید بفهمیم قرآن به سر گذاشتن یعنی چه؟ یعنی باید یک تحولی در ما ایجاد شود. فرهنگ ما نیازمند ترمیم است. چطور اینکار را بکنیم؟ ما مراجع تقلید، اساتید خوب و کارشناسان مختلف داریم. اینها بنشینند یک جزوه چند صفحه‌ای ترسیم کنند و این جزوه در همه جا تزریق شود و همه آن را به عنوان الگوی همزیستی در کشور بپذیرند. این اصول در مراکز نظامی، دانشگاه‌ها، آموزش و پروش مقبول واقع شود. یک چهارچوب کلی را قبول کنیم. در مسلمات نباید اخلتفا بکنیم؛ مثلا شورایی کار کردن و همزیستی باید فرهنگ بشود.
آیت‌الله مدرسی در ادامه گفت: البته نهادهای مختلف دارند برای خودشان در این زمینه کارهایی می‌کنند؛ اما باید این مبانی جمع‌آوری شود و مراجع هم بر آن صحه بگذارند تا در جامعه وارد شود. تمام کشورها هم چنین چیزی دارند. یک منشور فرهنگی برای جامعه که زمینه همزیستی است. یکی از موضوعاتی که در دین و قانون اساسی بیان شده، موضوع خانواده است که دارد در کشور ضربه می‌خورد. می‌دانید در جامعه ما اختلافات زن و شوهر غوغا می‌کند؟ من خبر دارم. در برخی کشورهای اروپایی رشد جمعیت منفی است یعنی مرگ و میر بیش از زاد و ولد است. ما هم می‌خواهیم با آنجا برسیم و فرهنگ آنها بر ما حاکم شود؟
وی افزود: نه شوهر آن شوهری است که باید باشد و نه زن آن زنی است که باید باشد. کجا این حرف‌ها گفته می‌شود؟ من شنیدم شب‌های عید غالبا طلاق زیاد می‌شود؛ یعنی یک انسان ارزشش کمتر از یک پرده‌ای است که در شب عید عوض شود؟ مسئله این است که فرهنگ همزیستی نداریم. فقط دورن‌گرایی و خودبینی است. نتیجه آن این می‌شود که مریضی زیاد می‌شود. چرا مرض سرطان در کشور زیاد شده است؟ یکی از دلایلش استرس است. طرف هم بیرون خانه ناراحت است و هم در خانه. چرا باید افسردگی در کشور زیاد شود؟ معنا ندارد مسلمانی که با خدا و اهل بیت (ع) ارتباط دارد افسردگی داشته باشد.
وی ادامه داد: در قرآن در این خصوص خیلی بحث شده است. هر دینی روی زمین آمد گفت من حق هستم و لا غیر. فقط قرآن است که می‌گوید فقط خدا حق است: «وَأَنَّ الْمَسَاجِدَ لِلَّهِ فَلَا تَدْعُوا مَعَ اللَّهِ أَحَدًا؛ و مساجد ویژه خداست پس هیچ کس را با خدا مخوانید» (جن، ۱۸). یهودیان گفتند هرکسی یهودی نیست در آتش جهنم است. مسیحیان گفتند هر کسی مسیحی نیست در آتش جهنم است؛ اما مسلمانان این را نگفتند. خداوند در سوره حج می‌فرماید: «لَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَهُدِّمَتْ صَوَامِعُ وَبِیَعٌ وَصَلَوَاتٌ وَمَسَاجِدُ یُذْکَرُ فِیهَا اسْمُ اللَّهِ کَثِیرًا وَلَیَنْصُرَنَّ اللَّهُ مَنْ یَنْصُرُهُ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِیٌّ عَزِیزٌ؛ اگر خدا بعضى از مردم را با بعض دیگر دفع نمی‌کرد صومعه‌ها و کلیساها و کنیسه‌ها و مساجدى که نام خدا در آنها بسیار برده مى‌شود سخت ویران مى‌شد و قطعا خدا به کسى که [دین] او را یارى مىکند یارى مىدهد چرا که خدا سخت نیرومند شکست ناپذیر است»(حج، ۴۰).
آیت‌الله مدرسی اضافه کرد: حضرت امیر (ع) در بازگشت از جنگ صفین در شهری در اطراف کربلا که پر از مسیحی بود به کلیسایی رسیدند. یکی از اصحاب گفتند: چقدر در اینجا مردم شرک ورزیدند. بلافاصله حضرت فرمودند: جای عبادت هم بوده است. از نظر شرعی اگر جایی مسجد نباشد مستحب است نمازتان را در کلیسا بخوانید. جای عبادت است. بحث سر این است که در دین ما خودخواهی نبوده است. هر کس با خدا باشد را ما قبول می‌کنیم. این بدان معنا نیست که هر چه مسیح و یهود می‌گویند درست است، خیر. این یک صلح جهانی را بنیان می‌گذارد.
وی گفت: من به پاپ گفتم ما پیامبر شما را قبول داریم، شما هم پیامبر ما را قبول داشته باشید. گفت شما در کلیساهای ما نماز می‌خوانید اما اجازه نمی‌دهید ما در مساجد شما عبادت کنیم. من گفتم خیلی واضح است، شما هم پیامبر ما را قبول داشته باشید در مساجد ما عبادت کنید. حرف منطقی است دیگر. ما می‌خواهیم آنها را جذب کنیم و این امکان‌پذیر است. در آخرالزمان این امر محقق می‌شود. یک روزی به دنیا می‌گوییم هر کس هر کتابی دارد بیاورد و ببیند ارزش‌های ما همان‌ها است اما برای ما منظم‌تر است.
وی ادامه داد: ما مسلمانان باید نسبت به دیگران محبت کنیم. پیامبر فرمودند: هر کس تشنه‌ای را سیراب کنید اجر دارد. یک روزی شخصی دید امام صادق (ع) در تاریکی شب کیسه نان و حلوا به دوش دارند و در کنار فقرا لقمه‌ای می‌گذارند. آن شخص گفت: آیا اینها شیعه هستند؟ امام فرمود: نه، اگر شیعه بودند که بهتر از اینها به آنها می‌دادیم. دین را نباید ابزار خودخواهی کنیم. باید اول خودمان را بیابیم. باید همه ما این فرهنگ را داشته باشیم.
