فقه ما به جنبه‌های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی ورزش کمتر پرداخته است/ با موضوع‌شناسی ابعاد فقهی ورزش را تبدیل به قانون کنیم

مدیر مدرسه عالی فقاهت عالم آل محمد(ع) گفت: اکنون ورزش تبدیل به یک صنعت بزرگ شده و ابعاد اقتصادی و سیاسی و جنبه‌های اجتماعی و فرهنگی وسیعی نیز پیدا کرده است، ما به جهت فقهی آن‌چنان بدان نپرداخته‌ایم و به جهت حقوقی نیز دارای ضعف هستیم. باید با موضوع‌شناسی به جنبه‌های فقهی آن توجه و در نهایت به قانون‌گذاری ختم کنیم.

به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام سیدحسن وحدتی شبیری، مدیر مدرسه عالی فقاهت عالم آل محمد(ع)، با حضور در هیئت اندیشه‌ورز دین، سلامت و سبک زندگی معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان به مناسبت «هفته ورزش» در سخنانی از لزوم ارتباط با متخصصین حوزه و ورزش جهت فهم موضوع دقیق مسائل نوین فقهی سخن گفت و اظهار کرد: موضوع‌شناسی اکنون از امور مهم در حوزه پژوهش‌های دینی است. باید ورزش را شناخت و تصور درستی داشت تا بتوان به آن پرداخت. در سنت هزارساله فقه شیعی پیشینه پرداختن به ورزش هم وجود دارد. سبق و رمایه از کتب فقهی است که به مسائل مسابقات و ورزش‌ها پرداخته است؛ اما اکنون ورزش از حالت سنتی خود خارج شده است.

این استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه اکنون ورزش تبدیل به یک صنعت بزرگ شده و ابعاد اقتصادی و سیاسی و جنبه‌های اجتماعی و فرهنگی وسیعی نیز پیدا کرده است، خاطرنشان ساخت: ما به جهت فقهی آن‌چنان بدان نپرداخته‌ایم و به جهت حقوقی نیز دارای ضعف هستیم. باید با موضوع‌شناسی به جنبه‌های فقهی آن توجه و در نهایت به قانون‌گذاری ختم کنیم.

وی در ادامه پیشنهاد داد تا در قوانین مدنی و کیفری به این امور اهمیت بیشتری داده شود و نیز در مطالعات، بین ورزش قهرمانی و ورزش همگانی نیز تفاوت قائل شویم.

وحدتی شبیری در ادامه اظهار داشت: معتقدم باید به‌صورت چند ضلعی به مسائل پرداخته شود، یعنی فقیه متصدی بیان فقه باشد، ولی در موضوعات اجتماعی از کارشناس امر برای تبیین موضوع استفاده کند. درنهایت فقیه باید بتواند موضع دین درباره آن مساله را بیان کند.

مدیر مدرسه عالی فقاهت از دیگر زمینه‌های مورد بحث را «ورزش و اخلاق» دانست و افزود: باید به‌طور ویژه به آن پرداخت. این رفتار فرهنگی با کمک آستان قدس رضوی می‌تواند بسیار پیشرفت کند؛ مثلاً ارائه الگوی ورزش اخلاقی به جامعه. این فعالیت‌ها نیازمند مطالعات و پژوهش هستند. لذا همکاری این نهادهای پژوهشی با نهادهای تخصصی مانند اداره ورزش و جوانان و تربیت‌بدنی آستان قدس لازم است.

وی سپس خاطرنشان ساخت: در بعد پژوهشی فقه سلامت موضوعات فراوانی برای کار وجود دارد. از مسائلی که می‌توان در فقه ورزش به آن پرداخت، داوری و حکمیت است. فقه ما در حکمیت غنی است. سؤال پیش می‌آید که داوری در ورزش با حکمیت چه ارتباطی دارد؟ همچنین معتقدم به لحاظ حقوقی می‌توان یک دادگاه اختصاصی درباره ورزش داشته باشیم. پس مسئولیت مدنی ورزش بخش مهمی را به خود اختصاص داده است. مباحث دیات، اتلاف و مسئولیت مدنی بسیار محل توجه است. ورزش‌های حلال و حرام و ورزش‌هایی که باعث ضرر به نفس می‌شود نیز از جمله زمینه‌هایی است که محققین حوزه فقه ورزش باید به آن پردازند و همچنین می‌توانند پشتوانه قانون‌گذاری‌های آینده نیز باشند.

استاد وحدتی شبیری در جمع‌بندی سخنان خود ابراز داشت: بنابراین درباره ورزش در سه حوزه می‌توان به بحث پرداخت: یکم: اخلاق در ورزش، آیا ورزش استعداد ترویج اخلاق در جامعه را دارد؟ دوم: بعد حقوقی، در این بخش هم ضعیف هستیم و نیاز به مطالعات بیشتر دارد. سوم: بعد فقهی است، باید فقیهانی را بعد از اجتهاد عام به این زمینه وارد کرد و فقه امامیه را در باب ورزش کمک کنند و نتیجه این کار غنی شدن منابع فقهی ما خواهد بود.

گفتنی است، در این نشست که در روزهای پایانی مهرماه در محل سالن جلسات هیئت‌های اندیشه برگزار شد، اساتید حوزه و مسئولین تربیت‌بدنی حضور داشتند، مساله ورزش و سبک زندگی اسلامی مورد بررسی قرار گرفت و میهمانان به بیان نظرات خویش پرداختند. لازم به ذکر است این نشست به همت هیئت اندیشه‌ورز دین، سلامت و سبک زندگی معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان تشکیل شد.

حجت‌الاسلام سید مسعود مرتضوی، مدیر هیئت اندیشه‌ورز دین و سلامت، در این نشست به تشریح وضعیت ورزش در جامعه، به‌خصوص جامعه طلاب پرداخت و به ابعاد فقه ورزش، مسائلی چون تبلیغات ورزشی، حق پخش، قراردادها، ورزش بانوان و… اشاره داشت. همچنین حجت‌الاسلام روحانی، دبیر هیئت با اشاره به تاریخچه دغدغه سلامت در حوزه‌های علمیه، از ضرورت پرداختن به ورزش به‌عنوان امری فرهنگی گفت و نیز آقای تاج فیروز، مدیر تربیت‌بدنی آستان قدس رضوی، میهمان این نشست بود که از اقدامات و علایق تربیت‌بدنی در این حوزه را تشریح کرد.

همچنین، حجت‌الاسلام پورمتقی، روحانی و داور رسمی فدراسیون فوتبال و عضو هیئت اندیشه‌ورز ورزش حوزه علمیه قم در پایان به بیان نظرات خویش در این حوزه، به‌عنوان متخصص ورزش و همچنین طلبه علوم دینی، پرداخت و تصریح کرد: نتایج جلسات باید ثمر دهی عینی داشته باشد و صرفاً به برگزاری نشست قناعت نشود. ما در قم توانسته‌ایم ذهنیت علما را نسبت به ورزش تلطیف کنیم. همچنین باید از ورزشکار حرفه‌ای استفاده فرهنگی کرد؛ به عبارت دیگر ورزشکارانی از حوزه بتوانند در محافل ورزشی موفقیت کسب کنند و بتوانند الگوی ورزشی و دینی باشند.