شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
۲۵ سال از سالروز درگذشت آیت‌الله سیدرضا صدر، فقیه نواندیش و جامع علوم عقلی و نقلی، می‌گذرد، او که در منبرها و نوشته‌ها و کتاب‌هایش دغدغه اجتماع و تربیت نسل جدید را داشت.
به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله سیدرضا صدر، فرزند آیت‌الله العظمی سیدصدرالدین صدر و برادر بزرگتر امام موسی صدر در چنین روزی، ۱۲ آبان ۱۳۷۳ در سن ۷۳ سالگی در قم درگذشت و در مقبره شماره ۳۳ صحن حرم حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد.
آیت‌الله سیدرضا صدر، عالم و مبارزی شجاع، فقیهی نواندیش و اندیشمندی صاحب فن در علوم عقلی و نقلی بود. او نیز به مانند برادرش امام موسی صدر دغدغه اجتماع داشت و از جامعه‌سازی و انسان‌سازی غفلت نکرد. آیت الله صدر از علمایی بود که با سخنرانی‌ها و نوشته‌هایش توانست جوانان بسیاری را جذب اسلام کند. شیوه و روشی که در وضعیت کنونی جامعه که دین‌گریزی تبدیل به خصلت عمده جوانان شده، بیشتر از پیش مورد نیاز است و نیز حضور علما و روحانیون منبری که همچون آیت الله صدر منابر را متحول کنند و به سمت سخنرانی‌های تربیتی و اخلاقی ببرند.
به مناسبت سالروز درگذشت این فقیه نواندیش نگاهی به زندگی، آثار و شخصیت اجتماعی و اخلاقی او داریم که در ادامه مطالعه می‌کنید.
تحصیل و تدریس/توجه ساواک به کلاس‌های درس جوان‌ترین مدرس حوزه
سیدرضا صدر در سال ۱۳۰۰ ه.ش در مشهد به دنیا آمد. فراگیری علوم شرعی را از دوران کودکی و در محضر پدر آغاز کرد و پس از هجرت خانواده از مشهد به قم، تحصیلات خود را در حوزه علمیه این شهر و در محضر علمایی چون آیات عظام سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی، سیدحسین بروجردی، امام خمینی، سیدمحمد محقق داماد، محمد حجت کوه‌کمری و… ادامه داد.
همزمان با تحصیل، تدریس و تحقیق را نیز آغاز کرد و در طول مدت تدریس خود شاگردان بسیاری پرورش داد که از آن جمله می‌توان به آیات و حجج اسلام سید عبدالعزیز طباطبایی، حسین شب زنده‌دار، امام موسی صدر، سید مصطفی خمینی، علی اکبر مسعودی خمینی، محمد یزدی، صادق احسان‌بخش، علی دوانی، فضل الله محلاتی، عبدالنبی نمازی، مهدی شب‌زنده‌دار، زین العابدین قربانی، علی‌رضا اسلامیان، سید عبدالکریم‌هاشمی نژاد، سید‌هاشم حمیدی، محمدرضا حاج شریفی خوانساری، سید باقر خسروشاهی، سید جواد علوی بروجردی، سیدعلی یثربی کاشانی، سید عباس حسینی قائم مقامی و دکتر سید کاظم اکرمی اشاره کرد.
کلاس‌های درس آیت‌الله صدر همواره با استقبال گسترده طلاب مواجه می‌شد و این نکته از چشمان ماموران سازمان اطلاعات و امنیت کشور نیز دور نمی‌ماند. در یکی از اسناد ساواک از سیدرضا صدر به عنوان جوان‌ترین مدرس حوزه علمیه قم که کلاس‌هایش با استقبال طلاب مواجه می‌شود، یاد شده است. (اینجا بخوانید)
شخصیت اجتماعی/ برای هیچ کس پارتی بازی نمی‌کرد
آیت‌الله سیدرضا صدر از عالمان برجسته خاندان صدر بود. خاندانی که به زیبایی چهره و سیرت شهره بودند. از قول نزدیکان درباره ایشان آمده که هر کسی که چهره آقا رضا را می‌دید، شیفته‌اش می‌شد. چهره مهربان و زیبایی داشت. همچنین مشهور بود که آقا رضای صدر هرچه می‌گوید به آن عمل می‌کند. بنابراین هر نکته‌ای که در جلسات اخلاقش می‌گفت در زندگی روزمره خود نیز به آن عمل می‌کرد. در زمینه حق‌الناس بسیار سخت‌گیر بود، در مقابل اما کوچکترین چیزی برای خود نمی‌خواست.
مهدی کربلایی، پسر خادم مسجد امام حسین در تهران که آیت‌الله سید رضا صدر پیش نماز آن بود در گفت‌وگویی با گروه تاریخ شفاهی موسسه عنوان کرده است:
«همیشه می‌گفت با کسانی که توقع پارتی‌بازی از من دارند، قرار نگذارید. من برای کسی سفارشی نمی‌کنم. در آن زمان خواهرزاده ایشان شهردار بود. اهالی محل استشهادی تهیه کرده بودند و به آقا گفتند که شما این را امضا کن تا خواهرزاده شما دستور بدهد که کوچه را آسفالت کنند. ایشان گفت: نه آقا، اگر وظیفه ایشان است و باید این کار را انجام دهد، احتیاج نیست که من سفارش بکنم. اگر من اعمال نفوذ بکنم، این یک نوع پارتی‌بازی می‌شود. شاید حق دیگران پایمال شود.» (اینجا بخوانید.)
آثار و تالیفات/ اخلاق و تربیت دغدغه اصلی نوشته‌هایش بود
آیت‌الله سیدرضا صدر از معدود عالمانی است که در حوزه‌های مختلف علوم دینی و شرعی دست به قلم برد. بجز دغدغه‌های علمی، مسئله تربیت اسلامی عامه مردم به ویژه جوانان یکی از دغدغه‌های مهم این مدرس حوزه علمیه قم بود. منبرهای تربیتی آیت‌الله صدر و جلسات اخلاق او که با استقبال بسیار مواجه می‌شد هنوز در خاطره برخی از طلاب آن زمان و اساتید امروز، باقی است. بسیاری از اندیشمندان و بزرگان فعلی حوزه و دانشگاه قلم آیت‌الله صدر را توانا خوانده و آن را محدود به قشر خاصی ندانسته‌اند.
در معرفی آثار قلمی آقا سیدرضا صدر چند نکته اهمیت دارد، نخست اینکه این آثار از نظر نوشتاری بسیار روان و خوش‌خوان بوده و خواننده را به تکلف نمی‌اندازد و این سبک و سیاق در نوشتار تقریبا نقطه مقابل شیوه تربیتی بسیاری از عالمان طراز اول است که برای اصلاح جامعه و رشد و تعالی آن دست بر قلم برده‌اند.
نکته دیگری که در بسیاری از آثار آیت‌الله صدر وجود دارد و می‌توان آنرا به عنوان سبک و سیاق نوشتاری وی برشمرد اینکه مرحوم سیدرضا صدر پس از طرح مباحث مورد نظر خود، خواننده را با سوال مواجه می‌کند. به معنای دیگر او خواننده را با فطرتش روبرو می‌کند و جان کلام را به خواننده القاء می‌کند و این شیوه ایست که قرآن به وی آموخته است.
بنابر گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر، علاقه‌مندان می‌توانند برای آشنایی بیشتر با کتاب‌های آیت‌الله صدر و سفارش و خرید کتاب‌ها اینجا کلیک کنند.
