مناسبات حوزه و نظام اسلامی؛ دیدگاه آیت‌الله مهدی مراورید

شبکه اجتهاد: نظام جمهوری اسلامی ایران به عنوان نظامی برآمده از متن معارف دینی، با محوریت فقه و کارگزاری فقیه عادل، حدوثاً و بقائاً وابسته و پیوسته با حوزه‌های علمیه، علمای اسلام و فقهای عظام است؛ چنانکه رهبری معظم انقلاب، نسبتِ حوزه و نظام را نسبتِ «مادری-فرزندی» تعبیر نموده و می‌فرمایند: «نظام جمهوری اسلامی  به طبیعت خود، نظامی وابسته‌ی به علمای دین  است» (۳۰/۱۱/۱۳۷۰).

از سوی دیگر کنش‏گری علمی و عملی بسیاری از فقیهان در حوزه‌های علمیه، در طول تاریخ انقلاب اسلامی، در حوزه‌های علمی شیعی در عراق و نیز در حوزه‌های علمیه قم، خراسان، تهران و دیگر حوزه‌های علمی شیعی، با مشرب‌های فکری  و علمی مختلف، فراوان و متعدد بوده است.

حوزه علمیه خراسان در زمینه کنشگری سیاسی در نسبت با انقلاب و نظام اسلامی، دارای تاریخ و ریشه‌ای عمیق و عریق بوده و در قبل و بعد از انقلاب، کارنامه درخشانی در این زمینه دارد؛ فقهای مختلفی که چه قبل و چه بعد از انقلاب اسلامی، حامی و طرفدار انقلاب و نظام اسلامی بوده‌اند.

از جمله فقهای معاصر در این زمینه می‌توان به آیت‌الله حاج شیخ مهدی مروارید اشاره کرد. در ادامه به نکاتی در این زمینه از نگاه ایشان اشاره می‌گردد:

۱. فقه محوری انقلاب و نظام اسلامی: از نگاه آیت‌الله مروارید انقلاب و نظام اسلامی، نهادی مبتنی بر فقه است و انقلاب اسلامی حاصل قیام فقهای حوزه بوده است. ایشان در این زمینه می‌فرمایند: «در هر حال انقلابی که به وجود آمده به واسطه حرکت و خیزش فقهای حوزه بوده است» و تاکید ویژه‌ای بر فقه و فقیه محوری انقلاب اسلامی دارند: «در فرمایشات امام(ره) و رهبر معظم انقلاب همواره تأکید بر محوریت فقه دیده می‌شود چرا که نقش فقیه نقش خاصی است و فقه هم دامنه وسیعی دارد و ما احتیاج فراوانی به آن داریم» و مبتنی بر همین نگاه و انگاره، کسب اجتهاد برای پاسخگویی به نیازها جامعه و نظام اسلامی را واجب کفایی قلمداد می‌کنند.

۲. وظیفه حوزه‌های علمیه و نهادهای علمی در نسبت با نظام اسلامی: از نگاه آیت‌الله مراورید یکی از مهمترین وظائف حوزه‌های علمیه و نهادهای علمی دینی، تربیت نیروی متخصص و کارگزار برای نظام اسلامی است. ایشان در این باره می‏فرمایند: «یکی از اصلی ترین وظائف حوزه‌های علمیه، برنامه ریزی در راستای تربیت افراد مستعدی است که بتوانند در جهات فقهی و اصولی مهارتی پیدا کنند. ارتقا مهارت‌های مستعدین حوزه علمیه خراسان در جهات فقهی اصولی به تعبیری همان پایه گذاری نقش مرجعیت در اجتماع بوده و فقهایی در اجتماع به خصوص در دوران بعد از انقلاب و در راستای تشکیل حکومت اسلامی تربیت می‌شوند که می‌توانند مبنای جامعه باشند» (شبکه اجتهاد: ۸/۶/۱۳۹۸).

ایشان در بیانی دیگر خطاب به برخی نهادهای حوزوی مانند دفتر تبلیغات اسلامی، وظیفه آنها را در راستای اهداف و رسالات اهل بیت(ع) و تربیت نیروهایی می‌دانند که خادم نظام اسلامی باشند: «سازمان‌هایی مانند دفتر تبلیغات اسلامی باید در راستای اهداف و رسالت‌های اهل بیت(ع) حرکت کنند زیرا کاری بسیار با ارزش است و تبلیغ رسالات انبیاء نیازمند سازوکاری ویژه می‌باشد و وظیفه سازمان‌هایی مانند دفتر است که در این مسیر نیروهایی را تربیت کند که خادم اسلام و نظام اسلامی باشند» (خبرگزاری مهر، ۷/۵/۱۳۹۸)

۳. وجوب شرکت در انتخابات و حمایت از نظام اسلامی: آیت‌الله مراورید حمایت و پشتیبانی از نظام اسلامی را وظیفه‌ای مهم برای آحاد جامعه اسلامی دانسته و شرکت در برنامه‌هایی ماند انتخابات را از مهمترین لوازم این حمایت قلمداد می‌کنند: «شرکت در انتخابات انجام یک وظیفه در تنها مملکتی است که اساس آن بر فقه و احکام استوار می‌باشد» (خبرگزاری حوزه، ۲۸/۳/۱۴۰۰)

ایشان با تأکید بر اهمیت انتخابات و تذکر اینکه دشمنان به دنبال کم رنگ کردن انتخابات و حضور مردم در پشتیبانی از نظام اسلامی هستند، عدم شرکت در انتخابات را بهانه دادن به دست دشمنان قلمداد می‌‏کنند (همان).

نویسنده: حجت‌الاسلام عباسعلی مشکانی سبزواری