نمونه ممتاز بندگی؛ نوشتاری از آیت‌الله صافی گلپایگانی

شبکه اجتهاد: آیت‌الله بروجردی اعلی‌الله‌مقامه زعیم بزرگ شیعه است که در عصر خود، نمونه ممتاز و آسمانی از رجال ایمان، خداپرستی و خداخواهی و وجودش، سرشار از عقیده و توحید بود.

آن فقیه عالی‌مقام، در اخلاق کریمه، بزرگی و بزرگواری به‌حق، یادگاری از جدّ بزرگوارش سبط اکبر علیه‌السلام بود.

بیم از خداوند: جهات عظمت شخصیت، در وجود ایشان جمع شده بود؛ بزرگ‌ترین آنها بیم از خدا و حساب روز جزا بود؛ با تمام وجود، خدا را باور و به قیامت اعتقاد داشت.

دوری از دنیاطلبی: دنیاطلبی و ریاست‌خواهی در او دیده نمی‌شد. او خود می‌فرمود – و در صداقت و راستگویی او شکی نبود-: «من یک قدم برای این مقام، یعنی مرجعیت و ریاست برنداشتم»

تجلّی صفات متقین صفاتی که امیرالمؤمنین علیه‌السلام برای همّام از متقین برشمرد در او لمس می‌شد: «فَهُمْ وَالْجَنَّهُ کَمَنْ قَدْ رَآهَا فَهُمْ فِیهَا مُنَعَّمُونَ وَ‌‌هُمْ وَ‌النَّارُ کَمَنْ قَدْ رَآهَا فَهُمْ فِیهَا مُعَذَّبُونَ»

دقت در صرف بیت‌المال: در صرف بیت‌المال، دقت فراوانی داشت، و می‌شود گفت که حتی دیناری به کسی برای غیر خدا نپرداخته بود. شخصاً و برای حوائج شخصی خود، مثل لباس و بلکه غذا از سهم مبارک و بیت‌المال استفاده نمی‌کرد.

ساده‌زیستی: خانه و اندرون بیت او ساده، بی‌پیرایه و به فرش‌های کهنه – که شاید از گذشته به او ارث رسیده بود- مفروش بود.

احترام به بزرگان: به بزرگان گذشته و معاصر احترام می‌کرد.

اهتمام به مستحبّات: در اظهار حق و ابطال باطل، مسامحه و مجامله نمی‌نمود و رعایت امور و حقوقی که رعایت آنها از مستحبّات و مکارم اخلاق و آداب بود کمال اهتمام را داشت.

احترام به خادمان دین: هرکس قدمی در راه خدا برداشته بود و مصدر خدمتی به دین و مذهب شده بود، نزد او احترامی خاص داشت. یاد دارم زمانی به پدر بزرگوارم فرمود: «من یک شب هم شما را فراموش نمی‌کنم»

دفاع از مکتب: در امر ترویج دین و دفاع از حدود و ثغور اسلام و مذهب، آنچه را در توان داشت انجام می‌داد. غم و غصه‌ای اگر برایش بود، همان فکر و اندیشه‌ مسائل اسلامی بود.

مقام والای علمی: در موقعیت علمی چنان بود که هر دانشمند و عالم و استادی به محضر او می‌رسید، شیفته او می‌شد.

تسلّط بر آرای فِرَق و مذاهب: در مسائل علمی و اطلاع از آرای علمای مذاهب و فرق اسلامی، متبحّرتر از خود آنها بود، مثل اینکه کتاب «خلاف» شیخ، صفحه به صفحه‌اش پیش رویش حاضر باشد، سخن می‌گفت.

تسلّط بر علم رجال: بر علم رجال و اسناد حدیث، تسلّط و آگاهی خارق‌العاده داشت.

نمونه‌ای از احترام علمای فِرَق به ایشان: دانشمند معروف شیخ باقوری وزیر اوقاف مصر، در اثر یک ملاقات، چنان مجذوب او شد که همه تذکرات ایشان را به سمع اجابت شنید، و درضمن نامه‌ای که از آنجا به عرض ایشان رساند، وعده انجام همه را داد و عبارتش نسبت به آن وعده‌ها این بود: «لا یَزَالُ یَخْلِدُ فِی کِیَانِی.»

مرحوم علامه شیخ محمدتقی قمی می‌گفت: آن‌گاه که نامه حضرت آقا را به شیخ مجید سلیم تسلیم می‌‌کردم، بر‌می‌خاست، می‌‌ایستاد، نامه را می‌‌گرفت و ‌می‌بوسید، و نیز شیخ محمد شلتوت، صاحب آن فتوای تاریخی هم برمی‌خاست و به احترام می‌ایستاد، و نامه را دریافت می‌کرد.

بی‌شک در عصر ایشان، در بین همه علمای فِرَق، کسی اعلم از ایشان در فقه فِرَق نبود.

دفاع از حق بدون مجامله و تعارف: آن بزرگوار در حفظ حدود مکتب اهل‌بیت(علیهم‌السلام) در برابر همین اشخاص که به او کمال احترام را اظهار می‌کردند از حق و موضعی تنازل نمی‌کرد؛ چنان‌که وقتی شیخ شلتوت در تفسیری که می‌نوشت در تفسیر آیه (وَأَنْ تَسْتَقْسِمُواْ بِالْأَزْلَامِ) سخن نابجایی گفته بود، در مقام ردّ بر او، به اینجانب امر فرمود تا جواب کافی و شافی طی رساله «حول الاستقسام بالازلام» نگاشتم و برای او ارسال کردند.

مورد احترام دانشمند مسیحی: از سوی دیگر مثل جورج جرداق دانشمند مسیحی، نویسنده کتاب «الامام علی صوت العداله الانسانیه»، کتابش را طی نامه‌ای بسیار بلیغ و پرمحتوا به ایشان اهدا نمود.

سیزدهم شوّال، سالروز رحلت چنین شخصی است که عظمت‌های وجودی‌اش همه افتخارآفرین بود و اسوه‌ای ستودنی برای علما و شیعیان.

نمونه تعبد تام: در تشرّع و تعبد تام و التزام به احکام، عبادت، دعا، محاسبه نفس، توجه به خدا، استغفار و توبه و تعظیم شعائر و سنت‌ها، ازجمله سوگواری و مراسم عزاداری حسینی(علیه‌السلام) و عاشورا، در همه مَثَل و نمونه بود.

باید این روز و این شخصیت و تاریخ حیاتش، همیشه زنده نگه داشته شود و برای همه سرمشق باشد.

سخن یکی از بزرگ‌ترین علمای مصر در ارتحال ایشان: و این مقاله را با سخن یکی از بزرگ‌ترین علمای مصر که در ارتحال ایشان نوشته بود به پایان می‌رسانم:

أغدقَ اللهُ عَلی جَدثِه الطاهر من سَحائِب رِضوانه وَبَعَثَهُ فی زُمره جدّه الأعظم الّذی بَعَثَه اللهُ رَحمهً للعالَمین وآله الطیبین الطاهرین صلواتُ الله وسلامُه عَلَیهم أَجْمعینَ. وَالسَّلامُ عَلَیْهِ یَومَ وُلِدَ وَیَوْمَ مَاتَ وَیَوْمَ یُبْعَثُ حَیّاً.