دخالت در تفسیر مفاد وقفنامۀ عزاداری
پرسش: آیا شرکتکنندگان در مجالس عزاداری و اهالی منطقهای که حسینیه برای آنان تأسیس شده، حق دخالت در تفسیر فقرات وقفنامه را دارند؟
برای فهم مفاد وقفنامه، درصورتیکه اجمال یا ابهام داشته باشند، باید به شواهد و قراین حالیه و مقالیه و یا به عرف مراجعه کرد و کسی حق ندارد آنها را ازطرف خودش تفسیر به رأی کند (امام خمینی، توضیح المسائل محشی ، ج۲، ص۶۴۹ ).
حقِ تولیتِ وقفنامۀ عزاداری
پرسش: شخصی املاک خود را برای مجالس عزاداری حضرت اباعبدالله الحسین(ع) در ایام محرم و غیر آن، وقف کرده است و بعد از خودش، فرزندان خود را تا ابد، متولی آن قرار داده و ثلث منافع املاک را هم برای متولی قرار داده است. اگر در زمانی، واقف، اولاد مذکر و مؤنث از طبقۀ اول و دوم و سوم داشته باشد، آیا تولیت وقف برای همۀ آنان بهطور مشترک است و حق تولیت بین آنان تقسیم میشود؟ و بر فرض تقسیم بین همۀ آنان، آیا بین فرزندان مذکر و مؤنث بهطور مساوی تقسیم میشود یا با تفاوت؟
اگر قرینهای که دلالت بر ترتیب برحسب طبقات ارث و تقدیم نسل سابق بر لاحق بکند، وجود نداشته باشد، همۀ طبقات موجود در هر زمانی بهطور مشترک و مساوی متولی وقف هستند و حق تولیت بدونآنکه تفاوتی بین مذکر و مؤنث باشد، بهطور مساوی بین آنان تقسیم میشود (امام خمینی، ، توضیح المسائل محشی ، ج۲، ص۶۴۹. ).
نداشتن توانایی اقامۀ عزا، در محل ذکرشده در وقفنامه
پرسش: شخصی ملک خود را برای برپایی مجالس عزاداری سیدالشهدا(ع) در روستا وقف کرده است؛ ولی درحالحاضر متولی وقف، توانایی اقامۀ عزا در روستای مذکور در وقفنامه را ندارد. آیا جایز است در شهری که در آن اقامت دارد، مجالس عزاداری برگزار کند؟
اگر وقف، مخصوص اقامۀ مجالس عزاداری در همان روستا باشد، تازمانیکه عمل به وقف هرچند با گرفتن وکیل برای آن، در همان روستا ممکن باشد، حق ندارد آن مجالس را به جای دیگر انتقال دهد؛ بلکه واجب است فردی را نایب بگیرد تا در آن روستا، مجالس عزاداری برپا کند (امام خمینی، ، توضیح المسائل محشی ، ج۲، ص۶۵۳ ).
مصرف وقف برای امامحسین(ع)
پرسش: اگر چیزی را بر سیدالشهدا(ع) وقف کنند، در کجا باید صرف شود؟
چنانچه واقف، موارد صرف را تعیین نکرده باشد، باید در عزاداری و مجالس روضهخوانی و اطعام عزاداران و امثال آن و زُوّار فقیری که نیاز به کمک دارند، صرف شود (آیتالله تبریزی ).
اگر برای سیدالشهدا(ع) وقف کند، باید در عزاداری و مجلس عزا و روضهخوانی به هر نحو که متعارف است، صرف شود (امام خمینی، نجاه العباد ، ص۳۰۸. ).
زیادآمدن اموال وقفشده
پرسش: اگر از اموال وقف برای عزاداری، پولی اضافه آمد، آیا میتوان در بنای حسینیه خرج کرد؟
همانطوریکه وقف کردهاند، باید عمل شود. چنانچه جهت وقف عزاداری است، نمیتوانند صرف ساختن حسینیه نمایند؛ ولی درصورتیکه مورد نیاز عزاداری باشد، مانند اینکه توسعۀ حسینیه ضروری باشد یا آنکه تعمیر ضروری داشته باشد، اشکالی ندارد (آیتالله بهجت، استفتائات، ج۴، ص۲۶۵، سؤال۵۵۳۰. ).