غدیر، خط بطلانی بر جدایی دین از سیاست

شبکه اجتهاد: غدیر، تنها یک رخداد تاریخی نیست؛ بلکه یک نگرش است. تحلیل تاریخیِ صِرف از غدیر خم، سبب می‌شود تا ابعاد مختلف این واقعه عظیم، مورد غفلت قرار گیرد.

آنچه که در فهم نگرشِ غدیر اهمیت دارد، منطق نهفته در کیفیت ابلاغ و اجرای دستورات الهی از سوی پیامبر صلی الله علیه و آله است؛ منطقی که با خود، خط‌ مشی جامعه اسلامی را به طور روشن مشخص می‌کند.

بنابر تعالیم و آموزه‌های اسلامی، طیّ مسیر کمال و سعادت جامعه و افراد آن، هنگامی امکان‌پذیر است که علاوه بر حاکمیت ارزش‌های اسلامی، مدیریت جامعه نیز در اختیار حاکمانِ صالح، مدیر و مدبّر، زمان‌شناس، بصیر و امین باشد.

غدیر و جامعه‌سازی اسلامی

واقعه عظیم غدیر خم نشان داد که مسئله مدیریت و رهبری در نظام اسلامی در متن توجه آموزه‌های دین و شرط اکمال و اتمام دین است. بنابراین یکی از وجوه غدیر خم، مسأله «جامعه‌سازی اسلامی» است.

پس غدیر خم، نه تنها یک مناسبت مذهبی؛ بلکه عید سیاست و دخالت همگان و مردم در امر حکومت است. ببینید مقام معظم رهبری، این بُعد از غدیر را چگونه تبیین می‌فرمایند: «در نظام اسلامی، هر کس متدیّن به عقیده و شریعت اسلام است، در امر حکومت دارای مسؤولیت است. هیچکس نمی‌تواند خود را از موضوع حکومت کنار بکشد. هیچکس نمی‌تواند بگوید: «کاری انجام می‌گیرد؛ به من چه!؟» در موضوع حکومت و مسائل سیاسی و مسائل عمومی جامعه در نظام اسلامی، «به من چه» نداریم! مردم برکنار نیستند. بزرگترین مظهر دخالت مردم در امور حکومت، غدیر است.

خودِ غدیر این را به ما آموخت و لذاست که عید غدیر، عید ولایت است، عید سیاست است، عید دخالت مردم در امر حکومت است.»

غدیر، خط بطلان بر جدایی دین از سیاست

پیام مهم این روز بزرگ در تبیین حقیقت امامت و زمامداری جامعه، این است که اسلام به عنوان یک دین جامع و کامل، برنامه‌ای مدوّن برای تدبیر زندگی بشر در همه عرصه‌های شخصی و اجتماعی ارائه کرده و این موضوع، خطّ بطلانی است بر نظریه و دیدگاه کسانی که دین را از سیاست جدا می‌دانند؛ چرا که ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام، ولایتی در همه شئون است که از مهمترین آنها در زمامداری و امور سیاسی است.

ضرورت سبک زندگی ولایی

با چنین باوری، یک مسلمان و شیعه واقعی که محبّ و پیرو پیامبر صلی الله علیه و آله و حضرت علی علیه السلام است، باید محور اصلی زندگی‌اش، بحث ولایت باشد.

ولایت به معنای تقرّب است؛ در واقع یک ولیّ بیشتر وجود ندارد و آن، خدای متعال است و ولایت حضرات معصومین علیهم السلام در طول ولایت خدا و به اذن پروردگار عالم است.

بنابراین، نخستین نتیجه و ثمره ولایت‌مداری، تقرّب هر چه بیشتر به خدا و توسّل به اولیای الهی به‌ویژه اهل بیت علیهم السلام است که این تقرّب، لازمه نیل به سعادت دنیا و آخرت است.

با عنایت به مطلب فوق، تأکید بر تبعیت از سبک زندگی ولایی، از مهم‌ترین پیام‌های عید سعید غدیر خم به‌شمار می‌آید.

بایدها و نبایدهای پیروان غدیر

کسی که سبک زندگی‌اش، ریشه در بندگی خدا و سپس ولایت و محبت ائمه اطهار علیهم السلام داشته باشد، به دنبال کمال و تحلیه خود به فضایل و تخلیه جدی از رذایل است.

انسانی که تابع مکتب غدیر است، زندگی به هر قیمتی را دوست نخواهد داشت؛ بلکه زندگی و حیات طیّبه‌ای را دنبال می‌کند که او را هر چه بیشتر و بهتر، در مسیر اطاعت و بندگی خداوند و تبعیت از ولایت ائمه علیهم السلام رهنمون سازد.

چنین انسانی، مسلّم است که نه تنها اهل معصیت و تجاوز به حقوق دیگران و ضرررساندن به جامعه نیست؛ بلکه تمام تلاش و کوشش او این است که در سایه بندگی خدا به خلق او کمک کند تا آنها نیز راه کمال و سعادت را بپیمایند.

در اصل، حبّ امیرمؤمنان علیه السلام، حسنه‌ای است که هیچ سیئه‌ای آن را از بین نمی‌برد؛ حسنه‌بودن حبّ امام، حبّ شجاعت، عدالت و حمایت از مستضعفان، فقرا و دوستی با همه نیکی‌ها و دوری از همه بدی‌هاست. کسی که حب امیرالمؤمنین علیه السلام را داشته باشد، از همه گناهان پرهیز می‌کند.

اگر انسان، عاشق امیرمؤمنان علیه السلام باشد و محبّت او را در دل داشته باشد، افکار و رفتارش طوری است که خوبی‌ها را می‌خواهد و از بدی‌ها دوری می‌کند و این عشق و محبّت فقط در گفتار نیست؛ بلکه در رفتار و اعمال انسان هم متجلّی است

حکومت اسلامی؛ تأمین‌کننده جهات مادی و معنوی جامعه

پس ما با توجه به نگرش غدیر و آموزه‌های این واقعه عظیم به این نکته نیز پی می‌بریم که حکومت اسلامی اگر می‌خواهد مجریِ عدالت علوی در جامعه باشد، هم‌زمان با اینکه موظّف به تأمین نیازهای مادی افراد جامعه است؛ وظیفه پاسخگویی به نیازهای معنوی جامعه را نیز بر عهده دارد. جامعه نیز اگر هویت خود را در چهارچوب نیازهای مادّی تعریف نکرده و توجه به معنویت را در کنار آن، مطمح نظر قرار دهد، در آن صورت، همسو با افزایش سطح رفاه اجتماعی و اقتصادی، به ارتقای سطح سلامت معنوی و روانی جامعه نیز توجه می‌کند و در این صورت بشر می‌فهمد که در روابط فردی و اجتماعی، نیازمند به حکومت و حاکمیت اسلامی است و این راز اکمال و اتمام دین در غدیر خم است.