در پنجمین هماندیشی توسعه علوم اسلامی، اساتید برجسته حوزه و دانشگاه، چالشهای ناگفته هوش مصنوعی در قلب علوم اسلامی را واکاوی کردند. از مسئولیت مدنی رباتها تا بازتعریف مفاهیمی چون “اراده آزاد” و “مسئولیتپذیری” در فقه، از دغدغههای اخلاقی نقض حریم خصوصی تا پرسشهای اعتقادی درباره خلق “انسان مصنوعی”، این نشست علمی صحنه رویارویی سنت و فناوری بود. آیا هوش مصنوعی میتواند همکار عالمان و فقهای دین شود؟ پاسخها از تغییر الگوهای آموزشی تا هشدار درباره “تقلب هوشمند” و ضرورت بازخوانی فلسفه احکام شرعی، افقی پیچیده را ترسیم میکند. گزارشی از شور دوم این رویداد که تأکید میکند: «این فناوری …
توضیحات بیشتر »چه کشورهایی شنبه، روز اول ماه مبارک رمضان است؟
شماری از کشورهای عربی و اسلامی از جمله عربستان، مصر، امارات، قطر، کویت، لبنان، عمان، فلسطین، سوریه، یمن، اردن، بحرین، مالزی، تونس فیلیپین، برونئی، موریتانی، هرات افغانستان، کردستان و اهلسنت عراق اعلام کردهاند که فردا شنبه نخستین روز ماه مبارک رمضان است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دیوان عربستان در بیانیهای گزارش داد دیوان عالی در عربستان پس از رویت هلال در رصدخانه تمیر و حوطه السودیر، فردا شنبه را اولین روز ماه مبارک رمضان اعلام کرد. اندونزی رسماً اعلام کرد که آغاز ماه رمضان ۱۴۴۶ هجری قمری شنبه، ۱ مارس ۲۰۲۵ خواهد بود. این تصمیم در جلسه تعیین رؤیت هلال …
توضیحات بیشتر »شیوهنامه تعیین ابتدای ماه رمضان ۱۴۴۶
شبکه اجتهاد: بر اساس آخرین فتاوای مقام معظم رهبری (شرط هم افق بودن، کافی بودن رؤیت به وسیله ابزارهای رصدی و اعتبار رؤیت هلال در روز برای اثبات اول ماه بودن ِ فردای آن روز) شیوه تعیین اول ماه رمضان۱۴۴۶به شرح ذیل ارائه می گردد: ۱. روز جمعه ۲۸ فوریه ۲۰۲۵ در تمام دنیا اقدام به استهلال نمایند که درصورت توفیق در رؤیت هلال، شنبه اول ماه رمضان آنان خواهد بود. ۲. در صورتی که در ایران روزشنبه اول مارس۲۰۲۵به عنوان اول ماه رمضان اعلام گردد کشورها و مناطقی که ذکر می شوند از این اعلام تبعیت نمایند: کشورهای غرب …
توضیحات بیشتر »ظرفیتهای نوآورانه حوزه علمیه مشهد در تربیت فقهای حکمرانی و قانونگذاری
در اولین هماندیشی بررسی ظرفیتهای پشتیبانی علمی و تحقیقاتی حوزه علمیه خراسان در فرایند قانونگذاری، حجتالاسلام والمسلمین نهاوندی با اشاره به تورم قوانین در کشور و وجود بیش از ۱۲ هزار و ۵۰۰ قانون و ۱۱۰ هزار مقرره در شوراهای مختلف، بر ضرورت تطبیق قوانین با موازین شرعی و فقهی تأکید کرد و با استناد به سخنان رهبر معظم انقلاب، خاطرنشان کرد که توجه به مبانی شرع باید اصلیترین منشأ قانونگذاری باشد. در این نشست، اساتید حوزه علمیه خراسان بر لزوم تحول در فقه معاصر و تطبیق آن با نیازهای امروزی جامعه تأکید و مشهد را به عنوان کانون پرورش …
توضیحات بیشتر »تلسکوپ در برابر چشم عادی: چالش فقهی رویت هلال در عصر تکنولوژی
با توجه به پیشرفت علم و تکنولوژی، استفاده از ابزارهای علمی مانند تلسکوپ برای رویت هلال به یکی از مسائل مهم فقهی تبدیل شده است. در نشست «بررسی فقهی رویت هلال با چشم مسل» دو دیدگاه اصلی مطرح شد: موافقان و مخالفان رویت هلال با چشم مسلح. هر دو طرف به ادله شرعی و روایات استناد کردند، اما در نحوه تفسیر این ادله اختلاف نظر داشتند. در نهایت، این جلسه به روشنتر شدن ابعاد فقهی این مسئله کمک کرد و زمینه را برای ادامه بحثهای علمی در این زمینه فراهم نمود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، رویت هلال ماه یکی از …
توضیحات بیشتر »مضاربه در بانکها، راهحلی برای رفع ربا نیست/ نفی علم اقتصاد اسلامی و اثبات نظام اقتصادی اسلامی
علم اقتصاد به معنای راههای علمی برای مبارزه با تورم برای ایجاد رونق اقتصادی امری است که احدی ادعای وجود آن در اسلام را ندارد؛ چرا که علم اقتصاد ناشی از تجربه است. لکن نفی وجود مکتب اقتصادی و نظام اقتصادی در اسلام صحیح نیست؛ بالاخره اسلام وراء احکام تعبدی خود، ارزشهایی در مسائل اقتصادی مطرح کرده است شبکه اجتهاد: شبههای وجود دارد به این عنوان که: اساس بانکداری بر رباخواری میباشد از همین رو تفکیک بین بانکداری و رباخواری در عمل امری غیر ممکن است. شبهه: تلازم ذاتی بانک و ربا سیر شکلگیری بانکداری در تاریخ بدین صورت بوده …
توضیحات بیشتر »تقاطع فناوری و فقه: آیا علوم اسلامی سهامدار انقلاب هوش مصنوعی میشود؟
اساتید حاضر در نشست اول پنجمین هماندیشی «توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی» که به موضوع ظرفیتها و چالشهای هوش مصنوعی در علوم اسلامی» اختصاص داشت، با تأکید بر لزوم گذار از نقش مصرفکنندگی به «سهامداری فعال» در فناوری، به واکاوی فرصتهایی همچون پردازش زبانهای دینی، تحلیل نسخ خطی، شبکههای دانشی و حتی مهندسی فقه شخصیشده پرداختند. در کنار این ظرفیتها، هشدارهایی درباره پیچیدگیهای اخلاقی، محدودیتهای تصمیمگیری هوش مصنوعی و ضرورت تربیت نسل جدیدی از دانشپژوهان «دو باله» (مسلط به علوم اسلامی و فناوری) مطرح شد. این هماندیشی، گامی به سوی ترسیم نقشه راهی است که در آن، علوم اسلامی نه …
توضیحات بیشتر »جُستاری در مکاتب قم و نجف با نگاهی به رویکردهای نو در اجتهاد
یکی از راهبردیترین اقدامات در مسیر تولید علم، صورتبندی و روایت تحلیلی از شیوه و روش علمورزی عالمان است. از این جنس مطالعات در رشته فقه به مکتب شناسی فقهی یاد میشود. مکتب شناسی فقهی تلاشی است برای بازخوانی عناصر محوری در روش استنباط فقهای بزرگ به منظور کشف منهج اختصاصی ایشان و تفکیک انواع روش های تفقه از یکدیگر برای انتخاب بهترین و کارآمد ترین منهج. در این بین زمینهسازی برای بهرهوری بیشتر از آثار فقها، کمک به مقوله روش شناسی در تحقیقات فقهی و هموارتر شدن مسیر دستیابی به اجتهاد، برخی از آثار و فواید مکتب شناسی فقهی …
توضیحات بیشتر »تبدیل دانش به عمل؛ چگونه فناوری و علوم اسلامی میتوانند زندگی را متحول کنند؟
نشست سوم چهارمین هماندیشی توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی با حضور اساتید به بررسی موضوعات کلیدی همچون «روش کاربردیسازی علوم اسلامی»، «فناوریهای تبدیل معارف اسلامی به کاربستها»، «نظامسازی در علوم» و «نقش علوم اسلامی در زندگی فردی و اجتماعی» پرداخت. سخنرانان این هماندیشی، از جمله استاد مجتبی الهی خراسانی، استاد محمد قطبی، استاد رضا اسلامی، استاد علیرضا پیروزمند و استاد ابوالقاسم مقیمی حاجی، بر ضرورت استفاده از فناوریهای نوین، ایجاد نظامهای علمی منسجم و تقویت ارتباط بین معارف اسلامی و زندگی عملی تأکید کردند. این نشست گامی مهم در جهت توسعه علوم اسلامی و تبدیل آن به ابزارهایی کاربردی برای …
توضیحات بیشتر »قم؛ صد سال تلاش برای اسلام ناب/ علیاصغر مجتهدزاده
شبکه اجتهاد: اکنون یکصد و سه سال از بازتأسیس حوزه علمیه قم توسط عالِم عامل با ورع میگذرد. تشکیل حوزه علمیه به آغازین روزهای بعثت رسول اکرم صلواتاللهعلیه بازمیگردد. از همان هنگام که پیامبر به رسالت برگزیده شد، آموزش و تعلیم معارف اسلام نیز آغاز شد. تبلیغ دین وظیفهای بود که پیامبر اسلام صلواتاللهعلیه از همان ابتدای بعثت، به آن توجه ویژهای داشت. مجموعهای که پس از هجرت پیامبر صلیالله علیه وآله به مدینه، بارور گردید و همزمان با گسترش دامنه دعوت اسلام، به خاطر تلاش پیامبر صلیالله علیه وآله برای تربیت مبلّغان دین و نیز مجاهدتهای یاران آن بزرگوار …
توضیحات بیشتر »غیبت قرآن در حوزه فقهمحور/ محمد ولیانپور
شبکه اجتهاد: بیانات رهبر انقلاب در جمع دستاندرکاران برگزاری «همایش بینالمللی تفسیر تسنیم» منتشر شد. بیاناتی که علاوه بر تعابیر ویژه نسبت به شخصیت آیتالله جوادی آملی و تفسیر برجسته ایشان، «تفسیر تسنیم»، اشارات مهمی درباره جایگاه تفسیر در حوزههای علمیه داشت و از ضعف و کمککاری حوزههای علمیه، بهویژه حوزههای علمیه شیعه در طول تاریخ حکایت میکرد: «در مقوله تفسیر قرآن… حوزههای مختلف ما، در طول زمان، خیلی کمکاری داشتهاند». البته این تذکر جدیدی نیست و موضوعی است که بارها و در فرصتهای گوناگون توسط رهبر انقلاب بیان شده است. این سخن را کسی میگوید که خود در سالهای …
توضیحات بیشتر »کاربردیسازی علوم اسلامی؛ از استنباط فقهی تا حکمرانی تمدنی
در چهارمین و پنجمین هماندیشی توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی، اساتید حاضر به بررسی فرآیندهای کاربردیسازی علوم اسلامی پرداختند. مباحث نشست دوم این هماندیشی، از الزامات و روشهای تبدیل معارف اسلامی به کاربستهای عملی تا چالشها و راهکارهای تحقق حکمرانی دینی در بستر تمدن نوین اسلامی را در بر گرفت. سخنرانان با تأکید بر نقش زیستبوم علمی، نظام روششناسی و مدلسازی، بر ضرورت پیوند دانش اسلامی با نیازهای جامعه و سبک زندگی تأکید کردند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، چهارمین و پنجمین هماندیشیِ توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی با حضور متخصصان برجستۀ علوم اسلامی طی دو روز در مشهد برگزار شد. …
توضیحات بیشتر »تفسیر «تسنیم»؛ ثمره چهار نسل اندیشه و نقد علمی است/ نظام باید بر پایه عقلانیت باشد، تنها عالم شدن کافی نیست/ امامت مهجور است؛ اگر امامت درست شد، عقل و علم زنده میشود
آیتالله جوادی آملی مولف تفسیرشریف تسنیم، پس از رونمایی از ۸۰ جلد تفسیر تسنیم، به نقش حوزههای علمیه در ترویج معارف قرآنی اشاره کرده و تفسیر «تسنیم» را محصول تلاشهای حوزه دانست و اظهار داشت: بدون تردید این کار، کار حوزه است، بنده یک نفر در برابر این گروه با عظمت هستم. به گزارش شبکه اجتهاد، همایش بین المللی تفسیر «تسنیم»، اثر عظیم علمی و تفسیری حضرت آیتالله جوادی آملی، صبح امروز با حضور معظمله و اساتید مکرم صادق آملی لاریجانی، علیرضا اعرافی، محمدی گلپایگانی، سیدحسن خمینی، سید عباس صالحی و جمع دیگری از مسئولین کشوری و لشکری و همچنین …
توضیحات بیشتر »پیشبینی رؤیتپذیری هلال ماه مبارک رمضان ۱۴۴۶ قمری در ایران
اختصاصی شبکه اجتهاد: برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویهای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشئت میگیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و … مؤثّرند. امروزه، برنامههایی تهیّه شدهاند که با محاسبات رایانهای و طبق معیارهای ریاضی و تجربی، این عوامل را برای بیشترِ نقاط زمین در نظر میگیرند و الگوهای رؤیتپذیری هلال ماه را پیشبینی و ترسیم میکنند. (معیارها برای محدودۀ عرض جغرافیایی …
توضیحات بیشتر »حوزه علمیه وامدار آیتالله جوادی است/ کاری کنید مراجعه به تفسیر یک فرهنگ بشود/ تفسیر تسنیم یک «المیزان» امروز است
رهبر انقلاب، با تجلیل از شخصیت ممتاز آیتالله جوادی آملی مفسّر بزرگ قرآن کریم و صاحب تفسیر تسنیم، حوزه علمیه را وامدار مجاهدت این عالم فرزانه در ممارست بیش از ۴۰ ساله برای تحقیق و تدریس و تألیف تفسیر تسنیم دانستند و افزودند: البته فعالیتهای آیتالله جوادی آملی در زمینه علوم عقلی و نقلی و کارهای فقهی، فلسفی و عرفانی ایشان همگی مهم و درخور تقدیر است اما هیچکدام قابل مقایسه با کار تفسیر قرآن ایشان نیست. به گزارش شبکه اجتهاد، بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار دستاندرکاران برگزاری همایش بینالمللی تفسیر تسنیم که در تاریخ ۴ اسفند ۱۴۰۳ …
توضیحات بیشتر »فقه و گفتگوهای علمی؛ جایگاه نقد منصفانه در پیشرفت استنباط فقهی/ سعید فاقدی
اختصاصی شبکه اجتهاد: بعد از مناظره دو استاد مطرح درس خارج حوزه علمیه قم، گزارشها و نقدهای متنوعی بر این جلسه صورت گرفته؛ ولی زوایای دیگری در این مناظره وجود داشت که هنوز از آن سخنی گفته نشده. این مناظره موجب تازه شدن دردی کهنه در روش و نوع نگرش رویارویی حوزویان در مسائل اختلافی بود. فارغ از قضاوت پیرامون دعاوی مطرح در حول گزارههای علمی (با وجود همه اختلافات مبنایی و روش استنباط فقهی)، تندیای در این مواجههها دیده میشود، که نیاز به واکاوی دارد. برخی از یادداشتها در این زمینه، سمت و سوء اخلاقی داشتند، و ریشه را …
توضیحات بیشتر »سید حسن نصرالله؛ استثنا یا قاعده؟/ سیدعلیرضا نقیبپور
شبکه اجتهاد: سید حسن نصرالله، فرزند حوزههای علمیه شیعه است، اما آیا این دستگاه تربیتی، الگویی همچون او را بهعنوان یک استاندارد و نُرم میپذیرد؟ یا آنکه نسبت او به حوزه علمیه صرفاً در ابعاد معنوی و تلبس به عبا و عمامه تعریف میشود و فهم سیاسی، رهبری میدانی، فراست و هوشیاری او در عرصههای حساس مبارزه و سیاست، محصولی خارج از چارچوب خروجی حوزه به شمار میآید؟ چنانکه اگر فارغالتحصیل رشته پزشکی وارد عرصه مبارزات سیاسی و نظامی شد، به معنای آن نیست که حاصل فلان دانشکده علوم پزشکی است که برای تربیت نیروی متخصص تأسیس شده و برنامهریزی …
توضیحات بیشتر »سهم هویتبخش سید مقاوم جبهه مقاومت در تمدن نوین اسلامی/ محسن الویری
شبکه اجتهاد: یکی از مؤلفههای هویتبخش هر تمدنی، ارزشهایی است که بر همه ابعاد و اضلاع آن تمدن و به ویژه بر سوگیریهای آن اثرگذار است. زنده نگاه داشتن این ارزشها در گروی مجاهدتها و فداکاریها و از جانگذشتگیهای شخصیتهایی است که چه بسا بهرهوران و حتی نقشآفرینان آن تمدن در دورههای بعد از آن آگاه نباشند ولی این ناآگاهی موجب از بین رفتن واقعیت و یا توجیهکننده غفلت از آن نیست. به عنوان مثال استقرار دولت اسلامی در مدینه النبی که بذر نخستین تمدن پیشین اسلامی به شمار میرود رهین خون شهیدانی است که در غزوههای بدر و احد …
توضیحات بیشتر »علوم اسلامی در مسیر کاربردیسازی؛ اساتید چه گفتند؟
اساتید حاضر در هماندیشی توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی، مباحثی همچون روشهای کاربردیسازی علوم اسلامی، چالشها و الزامات آن، آیندهپژوهی در فقه، نقد رویکردهای سنتی در حقوق و مجازات، نقش علوم اسلامی در حکمرانی و توسعه، و ارتباط آن با سایر علوم؛ به تبادل نظر پرداختند. حاضران ضمن بررسی ابعاد مختلف این موضوع، بر ضرورت نگاه جامع، تقسیم کار علمی، تعامل با بدنه جامعه و توجه به تحولات جهانی تأکید کردند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، چهارمین و پنجمین هماندیشیِ توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی با حضور متخصصان برجستۀ علوم اسلامی طی دو روز در مشهد برگزار شد. اعضای هماندیشی و …
توضیحات بیشتر »هماندیشیِ توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی در قاب تصویر
چهارمین و پنجمین هماندیشیِ توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی با بررسی دو موضوع «روش کاربردیسازی در علوم اسلامی» و «ظرفیتها و چالشهای هوش مصنوعی در علوم اسلامی» با حضور متخصصان برجستۀ علوم اسلامی در مشهد برگزار شد تا بستری برای تبادل اندیشهها، شناسایی و ارائه راهکارهای نوین در مسیر پیشرفت علوم اسلامی فراهم گردد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، اگرچه اصطلاح علوم اسلامی بهخصوص در سالهای اخیر، کاربردهای گوناگونی یافته، اما همچنان بیشتر به معنای رایج اخصّ (دانشهای ناظر به کشف و تبیین آموزههای اسلام) به کار میرود و در یک دستهبندی متعارف، عبارت است از: تفسیر و علوم قرآن، علوم …
توضیحات بیشتر »ظرفیتها و کاستیهای فقه موجود برای فقه حکمرانی
استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه مشهد گفت: فقه حکمرانی نیازمند بازنگری، توسعه و نوسازی است تا بتواند به نیازهای پیچیده و نوظهور جامعه امروز پاسخ دهد. این امر مستلزم شفافسازی فرایندهای استنباط، تقویت موضوعشناسی، توسعه مبانی و پیشفرضها، توجه به مسائل کلان و نظامسازی و اجرای فقه در جامعه است. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «ظرفیتها و کاستیهای فقه موجود برای فقه حکمرانی» با حضور حجتالاسلام و المسلمین استاد حمید درایتی در مدرسه عالی فقاهت عالمآلمحمد (علیه و علیهمالسلام) برگزار شد. در ادامه، متن این نشست از نظر مخاطبان خواهد گذشت. اقتصاد، خاستگاه مباحث حکمرانی حکمرانی سابقهاش …
توضیحات بیشتر »نقش مردم در اقتصاد اسلامی؛ از اطاعت تا نصرت/ آیا مردم فقط مجری قوانین هستند؟
استاد اراکی با تأکید براینکه اساس اقتصاد اسلامی باید بر سه اصل اساسی «همپیوندی حاکمیت و مردم»، «ممنوعیت انحصار» و «عدالت در بهرهبرداری از منابع» بنا شود، گفت: در این چارچوب، دولت اسلامی وظیفه دارد که در جهت هدایت و نظارت بر منابع طبیعی و فعالیتهای اقتصادی مردم حرکت کند، و از انحصار و تبعیض جلوگیری نماید. از سوی دیگر، مردم نیز باید در این مسیر بهعنوان بازیگران فعال با همافزایی و همکاری در جهت تحقق اهداف اقتصادی جامعه اسلامی مشارکت نمایند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد محسن اراکی در مدرسه فصلی «اقتصاد مردمی؛ از مبانی تا الگوهای عملی» که …
توضیحات بیشتر »چالشهای آینده حقوق شهروندی/ علی شریفی
اختصاصی شبکه اجتهاد: فقه حقوق شهروندی، اگرچه موضوعی جدید و به منزله یک باب فقهی نوپیدا است؛ لکن همین تعداد کم نگاشتههای موجود در آن نیز بیشتر به رویکرد واکنشی و منفعلانه پیرامون حقوق نوپیدای شهروندی پرداختهاند. این در حالی است که میتوان از الآن، به پیشبینی و آیندهپژوهی پیرامون موضوعات آینده حقوق شهروندی پرداخت و آنها را از منظر فقهی بررسی کرد. حجتالاسلام والمسلمین علی شریفی، در این یادداشت اختصاصی تلاش دارد تا به آیندهپژوهی فقه حقوق شهروندی بپردازد. حقوق شهروندی بهمثابه هویتی جدید مسئله اساسی حقوق شهروندی این است که باید هویت جدیدی برای اتباع یک کشور تعریف …
توضیحات بیشتر »فقه شیعه و حقوق شهروندی جهانی: ایدهآل یا امکانپذیر؟
فقه حقوق شهروندی اسلامی، از منبع وحی و الهی گرفته شده است درحالیکه سایر نظامات حقوق جهان، عمدتاً سکولار هستند؛ زیرا این نظامات بر خلاف نظام اسلامی، اساساً به دنبال مدیریت جامعه نیستند لذا نسخه و بیانی هم برای شیوه مدیریت اجتماع ندارند، درحالیکه کارویژه مهم نظام اسلامی، اداره جامعه بر اساس اندیشه توحیدی است. اختصاصی شبکه اجتهاد: فقه حقوق شهروندی، بابی نوپدید در فقه اسلامی است. از طرفی، فقه اسلامی تنها برای اداره جوامع اسلامی و زندگی مسلمانان ایجاد نشده است بلکه به باور متعاطیان آن، توانایی اداره تمام جوامع را دارد. تحقق این امر، نیازمند حضور این باب …
توضیحات بیشتر »کتابی برای فقهپژوهان؛ مرجعیت مجتهد متجزی
کتاب مرجعیت مجتهد متجزی تألیف حجتالاسلام والمسلمین ناصر متقی املشی و به کوشش حجتالاسلام علیرضا رضائی به همت انتشارات میراث ماندگار در زمستان ۱۴۰۳ در ۱۳۶ صفحهٔ چاپ رقعی به زیور طبع آراسته گردید. به گزارش شبکه اجتهاد، این کتاب در شش گفتار منتشر شده که گفتار اول مربوط به تعریف اجتهاد بوده که در آن مباحثی همچون مدخل، تعریف لغوی، اجتهاد و مجتهد در نصوص دینی، تعاریف اصطلاحی اجتهاد و تبیین آنها آمده است. همچنین گفتار دوم مربوط به اقسام اجتهاد و تعاریف آنها و عنوان گفتار سوم، امکان اجتهاد تجزی است که در این گفتار، سه قول مطرح …
توضیحات بیشتر »نظارهای بر یک مناظره
اختصاصی شبکه اجتهاد: جریان مناظره روز هفده بهمنماه ۱۴۰۳ در مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام قم، بین دو تن از اساتید خارج فقه و اصول، اساتید معظم علیدوست و اسلامیان، با عنوان «بررسی نقش استقلالی عقل و تاثیرگذاری مقاصد شریعت در استنباط احکام»، با برخی حواشیِ خارج از موضوع، به ویژه در ده دقیقه پایانی همراه بود، که توقع از برگزارکنندگان این مناظره آن بود که این دقایق پایانی در معرض انتشار عمومی قرار نگیرد که مع الاسف، هم در نشر نسخه صوتی و هم در نشر نسخه متنی به انتشار عمومی رسید. مناظره علمی اگر به مشاجرهای خارج …
توضیحات بیشتر »شش قاعده کلیدی برای کشف تصحیفات در اسناد حدیثی
شبکه اجتهاد: در بررسی متون کهن، بهویژه در حوزههای حدیث و تاریخ، پدیدهی تصحیف (تحریف یا تغییر ناخواسته در متن) یکی از چالشهای جدی پیشروی محققان است. این تصحیفات میتوانند ناشی از عوامل متعددی باشند، از جمله اشتباهات ناسخان، شباهتهای ظاهری بین اسامی، یا عادات ذهنی کاتبان. در این موجز، شش قاعدهی کلیدی که برای کشف و تصحیح این تصحیفات بهکار میروند، بههمراه شواهد و مثالهای مرتبط، ارائه میشود. این قواعد از دقت و ظرافت بالایی برخوردارند. ۱. تأثیر کثرت روایت یک راوی از یکی از مشایخ و اشتراک نام با شیخ دیگر هنگامی که یک راوی بهطور مکرر از …
توضیحات بیشتر »فقه میان گفتوگو و جزماندیشی!/ سید شمسالدین حسینیکیا
اختصاصی شبکه اجتهاد: هفته گذشته و به فاصلهای نه چندان زیاد از مناظره استاد ابوالقاسم علیدوست و دکتر سروش شاهد برگزاری مناظره میان دو تن از اساتید حوزه علمیه قم بودیم؛ استاد علیدوست و استاد اسلامیان. طبیعتاً سؤال مهمی که بعد از مشاهده این دو مناظره به ذهن میرسد این است که چه میشود که مناظره میان دو نفر در شرق و غرب جغرافیایی و شاید فکری این عالم، در سه جلسه و حدوداً شش ساعت، در کمال آرامش و احترام، برگزار میشود، اما مناظره دو نفر که شاید فاصله محل تدریسشان به چند صد متر هم نرسد، در کمتر …
توضیحات بیشتر »لزوم بحث از مدرنیته در استنباط احکام فقهی
شبکه اجتهاد: مسائل و موضوعات در دنیای مدرن، بخاطر نفوذ مدرنیته تقریبا به همه حوزههای جامعه شناختی، شکل پیچیدهای به خود گرفتند و برای استنباط احکام فقهی مرتبط با آن موضوعات، بدون درنظر گرفتن تاثیرات مدرینته بر موضوع مورد بحث و حیثیتهای مختلف شکل گرفته موضوع، نمیتوان به ادله فقهی مربوطه مراجعه کرد. چهبسا، موضوع در جهان مدرن، بگونهای تغییر یافته است و از ماهیتش در دوران صدور روایات، دور شده که موجب تغییر حکم فقهی آن موضوع میشود. به این نکته، استاد شهید مطهری بخوبی التفات داشتند و قائل بودند باید از مساله سرمایهداری به عنوان یک پدیده نو …
توضیحات بیشتر »«حوزه علمیه» و «مرجعیت در مطالعات اسلامی و علوم انسانی»
شبکه اجتهاد: با انتخاب اعضای محترم دوره جدید شورای عالی حوزههای علمیه، امیدهای تحولی در حوزه علمیه زنده شدهاند. امید به تحولاتی اساسی در سختافزار و نرمافزار حوزههای علمیه. امید به نقشآفرینی حوزه علمیه در تأمین نیازمندیهای گام دوم انقلاب (یعنی گام دوم فردسازی، جامعهپردازی و تمدنسازی). امید به تحقق مرجعیت علمی حوزههای علمیه در مطالعات اسلامی و علوم انسانی اسلامی. امید به ورود حوزههای علمیه در مجامع علمی بینالمللی. امید به نقشآفرینی حوزههای علمیه در نهادینهسازی دین و ارزشهای دینی در زیست اجتماعی و تمدنی ایران اسلامی و …. به هر حال، وظیفهای سنگین بر دوش اعضای محترم و …
توضیحات بیشتر »