اختصاصی شبکه اجتهاد: جناب آقای سید کمال حیدری از فضلای معاصر قم، انسانی پرکار و مصمم، که دارای شبکه گستردهای از سایت، کانال، موسسه علمی و شاگردان متعدد میباشند. یکی از فعالیتهای ایشان، همکاری و فعالیت سابق وی در «شبکه الکوثر» بود که معارف شیعی را تبیین و به نقد وهابیت میپرداخت. از چند سال قبل (تقریبا تیر ماه ۹۲ …
Read More »یادداشت فقهی و اصولی
مناقشاتی چند با جناب نصیری پیرامون بحث حجاب/ ابوالفضل اقبالی
شبکه اجتهاد: قسمت اخیر برنامه زاویه اختصاص به بحث سیاستگذاری حجاب در ایران داشت که محوریت بحث درباره حجاب الزامی با حضور آقایان مهدی نصیری و حسین سوزنچی بود. جناب نصیری در این برنامه در قامت مخالف الزام حجاب ادعاهایی مطرح کردند که مورد بحث و نظر بسیاری در فضای مجازی قرار گرفت. در میان نقدها و چالشهای متعددی که …
Read More »آیا نواندیشان «مقاصد الشریعه» را باور دارند؟/ حمیدرضا تمدن
شبکه اجتهاد: امروزه در کنار فقیهان مقاصدگرای اهل سنّت همچون یوسف القرضاوی و احمد الریسونی، برخی از نواندیشان(۱) مانند محمد ارکون، محمد عابد الجابری، عبدالمجید الشرفی و شاگردانش، به سبب آن که علم اصول فقه رایج را ناکارآمد دانستهاند، دم از «مقاصد الشریعه» زده و علم مقاصد الشریعه را به عنوان بهترین گزینه برای جایگزینی با اصول فقه مطرح کردهاند.(۲) …
Read More »نقدی بر اظهارات مهدی نصیری در مناظره حجاب/ محسن مهدیان
شبکه اجتهاد: آقای نصیری در برنامه زاویه با حجاب قانونی مخالفت کرد. کل استدلال ایشان دو جمله است. اول اینکه با زور نمیشود جامعه را با حجاب کرد چه آنکه تجربه رضاخان نیز همین نشان داده است. دوم اینکه مردم مخالفند. چند نکته در این رابطه: ۱- اول اینکه ما حجاب اجباری نداریم. الزام قانونی داریم. الزام قانونی خودش برآمده …
Read More »لزوم تخصص و سلیقه زیبا در نقل روایت/ محمد عندلیب
شبکه اجتهاد: هر از چند گاه کلیپی از یکی از سخنرانان مذهبی پخش میشود که موجب استهزاء و انکار و حداقل باعث پرسشهایی میشود؛ در این موضوع توجه به نکتههای زیر مفید است: ۱- باید منبع روایت معتبر باشد، یعنی کتابی باشد که: اولاً: انتساب کتاب به مؤلف قطعی باشد. ثانیاً: نویسنده حدیثشناس مورد وثوق باشد. ثالثاً: کتاب او نزد …
Read More »نگاهی تطبیقی به مدرسه قم و نجف/ سیدعلی حسینی
شبکه اجتهاد: یکی از تقسیمبندیهای رایج دروس خارج مبتنی بر مکاتب یا مدارس فقهی و اصولی میباشد لذا برای شناخت شیوه درس خارج لازم است تا این مکاتب شناخته شوند. اگرچه بعضی منکر وجود مکاتب مختلف فقهی اصولی در حوزه علمیه میباشند لکن با توجه به تفاوتهای مشهود در شیوه فقاهت و نحوه ورود و خروج در مسائل و مواجهه …
Read More »نگاهی به شیوههای مباحثه و تقریرنویسی/ محمدعلی رضایی اصفهانی
شبکه اجتهاد: یکی از شیوههای رایج در حوزه تقریر یا نوشتن درس استاد است. نویسنده در این اثر به نقد و بررسی شیوههای مختلف تقریرنویسی و شیوههای درس خارج پرداخته و پیشنهاداتی جهت ارتقاء کیفیت درس خارج ارائه مینماید و در پایان به ریشهیابی توهم غلطِ «اجتهاد در عصر ما محال است» میپردازد. تقریر یا نوشتن درس استاد مفید است …
Read More »مراحل فقه آموزی در «درس خارج»/ امیر غنوی
شبکه اجتهاد: از دو زاویه میتوان درس خارج را بررسی کرد؛ زاویه اول، زاویه استادانی است که درس خارج دارند و در درس خارج میخواهند سیری را در پیش بگیرند تا طلبه به مطلوب و مقصود، نائل شود. زاویه دوم، زاویه طلاب است. با توجه به وضع موجود و نقایص این ساختار، طلبه چه راهی را باید پیش بگیرد تا …
Read More »زاویه نگاه و اهداف در «درس خارج»/ رضا حبیبی
شبکه اجتهاد: در مواجهه با درس خارج میتوان دو نوع نگاه به درس خارج داشت؛ یکی نگاه فلسفی و دیگری نگاه برنامهریزی درسی. در نگاه اول، هر فعالیت و عملی که از انسان سر میزند، دارای مجموعه ویژگیها و علل و عواملی است و اقسام چندگانه علت درباره آن صدق میکند و دارای علت فاعلی، مادّی، صوری و غایی است. …
Read More »سبکهای مختلف درس خارج/ محمدعلی رضایی اصفهانی
شبکه اجتهاد: طلابی که قصد ورود به درس خارج دارند، باید از سبکها و شیوههای متداول درسهای خارج اطلاع داشته باشند؛ چرا که هر کدام از این روشها و سبکها، دارای نقاط قوت و ضعفی هستند و طلاب وظیفه دارند با تکیه بر نقاط قوت و رفع نقاط ضعف، مسیر درس خارج را تا رسیدن به نتیجه مطلوب هموار سازند. …
Read More »پیش نیازهای ورود به درس خارج/ سعید هلالیان
شبکه اجتهاد: گامهایش را تندتر کرد تا زودتر برسد. سر جایش نشست. استاد با حدیثی درس را شروع کرده بود. دفترش را باز کرد و حدیث را نوشت. استاد بحث را شروع کرد. نیم ساعتی گذشت. دفترش به پایان رسید. از بس نوشته بود، احساس خستگی میکرد! شاید این صدمین دفتری بود که پر کرده بود! نگاهی به دور و …
Read More »نگاهی نو به تاریخ فقه شیعه در دوران حضور/ حمیدرضا تمدن
شبکه اجتهاد: سخن گفتن درباره تاریخ فقه شیعه به دلایل گوناگون دشوار به نظر میرسد. برای نمونه منابعی که جهت بررسی تاریخ فقه امامیه در دسترس قرار دارد بسیار اندک بوده و همگی مربوط به دورانی متأخرتر از عصر امام باقر(ع) و امام صادق(ع) هستند. یا آن که گمان میکنیم این مرزبندی میان مذاهب اسلامی در زمینههای گوناگون از جمله …
Read More »ارزیابی نادرست گفتمان روشنفکری دینی از جایگاه فقه در اسلام/ حسن انصاری
شبکه اجتهاد: برخی روشنفکران عرب تمدن اسلامی را “تمدن فقه” توصیف کردهاند. این سخن از جنبههای مختلف سخن درستی است. از فقه در این تعبیر طبیعی است که تعبد شخصی به فروع فقهی مراد نیست. بلکه جنبه تمدنی فقه در اسلام است که مقصود است. روشنفکری دینی در ایران چند دههای است که در برابر توجه به جنبههای معنوی دین …
Read More »درآمدی بر تأمین مالی حوزههای علمیه/ حوزه نه دولتی باید باشد و نه بازاری!/ علی نعمتی
اختصاصی شبکه اجتهاد: اشاره: برخی از واژگان به کار برده شده در این یادداشت من جمله دولت، بازار، کالای عمومی و کالای خصوصی در معنای اصطلاحی خود به کار رفته و دارای تعاریف، نظریات و مطالب مبسوط در اقتصاد بخش عمومیاند. لاجرم دانش خواننده محترم نسبت به آنها مفروض گرفته میشود. ۱. اهمیت مسأله شیوه تأمین مالی حوزهها اگر شما …
Read More »قرائتهای مدرن عاشورا/ حمید پارسانیا
شبکه اجتهاد: واقعه عظیم واقعهای است که نمیتوان آن را ندید یعنی به گونهای است که آن واقعه خود را بر انسان آشکار میکند، چندان که انسان ناگزیر از دیدن آن میشود و همچنین واقعهای است که نمیتوان آن را دید یعنی عظمت آن چنان است که فراتر از ادراک و فهم همگان است و هرکس و یا هر گروه …
Read More »اضلاعِ روایتِ استاد مطهری از قیامِ عاشورا/ دکتر مهدی جمشیدی
شبکه اجتهاد: مطهری، ساختههای فرهنگیِ ناظر به قیامِ امام حسین – علیهالسلام – را آغشته به تحریف میدانست و این تلقّی را در کتابِ «حماسه حسینی»، بسط داد. او میگوید تحریف بهمعنیِ عملی است که در اثرِ آن، واقعیّتی بهصورتِ واژگونه و ناصواب، به دیگران منتقل شود. بهبیاندیگر، تحریف عبارت است از تصرّف و تغییر در روایتِ یک واقعیّت که …
Read More »در کدامین جبههایم؟/ آیتالله لطفالله صافی گلپایگانی
اختصاصی شبکه اجتهاد: اثر جهاد حسین علیهالسلام در صفحه تاریخ جاویدان ماند و همواره نیرو بخش اصلاحطلبان، و مجاهدان راه حقّ و حامیان خیر و عدالت است. قیام آن حضرت، مبارزه با ظلم و ستم و کفر و باطل بود که در آن زمان از گریبان یزید سربرون کرده بود؛ مبارزه با افکار و نقشهها و آراء و مفاسدی بود …
Read More »«تمدن نوین اسلامی» در کشاکش قرائت فقهی و تاریخی/ عباسعلی مشکانی سبزواری
اختصاصی شبکه اجتهاد: ایجاد تمدن نوین اسلامی، هدف نهایی و غایت انقلاب اسلامی و آخرین حلقه از حلقات فرآیند تکاملی انقلاب اسلامی به شمار میرود. این مهم از چنان ارزش و جایگاهی برخوردار است، که -خصوصاً در سالهای اخیر- به مهمترین و از جمله پرکاربردترین کلیدواژهها در ادبیات و گفتمان رهبری معظم انقلاب، امام خامنهای(حفظهالله) تبدیل شده است. در مورد …
Read More »زندگی و زمانه شیخ مرتضی آشتیانی، فقیهِ مبارز مشروطه/ حسن طالبیان شریف
اختصاصی شبکه اجتهاد: آیتالله شیخ مرتضی آشتیانی از فقهای متقی و اساتید برجسته خارج حوزه علمیه مشهد و از رهبران بزرگ مشروطیت بود که نقش بسیار مهمی در پیروزی مشروطیت در ایران داشت. او در سال ۱۲۸۱ هق در بیت علم و فقاهت در نجف متولد شد. پدرش آیتالله میرزا حسن آشتیانی از شاگردان برجسته آیتالله شیخ مرتضی انصاری بود …
Read More »از حدیثبسندگی، تا حدیثبسندگی/ مصطفی قناعتگر
شبکه اجتهاد: شیخ طوسی چندین کتاب فقهی دارد: النهایه فی مجرد الفقه و الفتوی (فقه روایی) المبسوط فی فقه الامامیه (فقه تفریعی) الجمل و العقود فی العبادات (فقه فتوایی) مسائل الخلاف (فقه مقارَن)؛ تکنگاریهای فقهی دیگری نیز دارد. دو کتاب التهذیب و الاستبصار وی نیز کتب «روایی» هستند با رویکرد فقهی و از این جهت در دسته کتب فقهی نمیگنجند. …
Read More »سیری در حیات علمی و مرجعیت آیتالله سید ابوالحسن اصفهانی/ حسن طالبیان شریف
اختصاصی شبکه اجتهاد: آیتالله سید ابوالحسن اصفهانی رحمه الله علیه از فقهای برجسته و بسیار با عظمت شیعه است که سالها ریاست مرجعیت شیعه و زعامت حوزه علمیه نجف را برعهده داشت و مرجعیت جهانی یافت. وی در اصفهان متولد شد. بهخاطر استعداد و جدیت در تحصیل و قوت در حافظه و درک اساتید بزرگ، تحصیلات حوزوی خود را با …
Read More »فقیه متبحر در عرصه بینالملل اسلامی/ احمد مبلغی
شبکه اجتهاد: مصیبت ارتحال انسان مخلص، فقیه متبحر در عرصه بینالملل اسلامی، شخصیت برجسته جهان اسلام، حامل و متخصص اندیشههای وحدت گرا و مشاور مقام معظم رهبری، آیتالله تسخیری (قدس سره) سایهای از حزن و غم را بر دل و جان طیف گستردهای از آشنایان، علاقه مندان و مرتبطان با این شخصیت در داخل و خارج کشور افکنده است. آیتالله …
Read More »هشت نکته پیرامون اقامه عزای سیدالشهداءِ در ایام کرونا/ علیاکبر رشاد
شبکه اجتهاد: در شرائط خطیر کنونی، بحکم وظیفهی طلبگی، نکاتی را به حضور باهرالنور علمای اعلام، مؤمنین و فضلای کرام معروض میدارد: ۱- شریعت اسلام، «محمدی الحدوث» و «حسینی البقاء» است؛ لهذا سوگواری مشروع برای حضرت سیدالشهداءِ و الأحرار حسین بن علی (سلام الله علیه و علی اصحابه الذین بذلوا مُهَجهم دونه)، از مصادیق قطعی تعظیم شعائر و موجب قوام …
Read More »اقدام انسانی آیتالله تسخیری در همایش بانکوک/ محسن پاکآیین
شبکه اجتهاد: در دوره مأموریت در تایلند، توفیق میزبانی مرحوم آیتالله تسخیری را داشتم. این عالم وارسته و انسان بزرگ که انصافاً برای کاهش اختلافات در امت اسلام، نقشی بسیار تأثیرگذار داشت، جهت شرکت در همایش تقریب مذاهب روز چهارشنبه ۲۷ تیرماه ۱۳۸۶ به بانکوک آمد. مرحوم آیتالله واعظ زاده خراسانی نخستین دبیر کل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی که …
Read More »شُکوه عزاداری و شِکوِه عزداران/ محسن الویری
شبکه اجتهاد: با اعلام موضع صریح رهبر معظم انقلاب در باره مرجع تصمیمگیری و ضوابط برگزاری مراسم عزاداری سیدالشهداء علیه السلام در ماه محرم، احساس میشد دیگر نیازی به اظهار نظرهای موافق و مخالف در این باره نباشد، ولی با توجه به پارهای نوشتهها و گفتهها و فرستهها، شاید درنگی دیگر در این زمینه خالی از لطف و حتی ضرورت …
Read More »فقیه شهرت گریز/ حسن طالبیان شریف
اختصاصی شبکه اجتهاد: آیتالله شیخ مجتبی قزوینی، یکی از علمای ربانی و فقهای اصولی برجسته معاصر بود. او که از نوادر و نوابغ روزگار معاصر و جامع معقول و منقول بود، در علوم غریبه، ختومات، اذکار و ادعیه نیز استاد بلکه صاحب نظر بود. در این مقاله، بیشتر بر جهات فقهی و اصولی ایشان تمرکز شده است. تولد و خاندان …
Read More »کرونا و چالش با کدام دین؟/ ابوالفضل ساجدی
شبکه اجتهاد: اخیرا کلیپی از استاد سیدکمال حیدری در فضای مجازی منتشر شده و در کانالها و سایتهای آتئیست و ضداسلام بهطور گسترده پوشش داده شد و مورداستقبال قرار گرفت. در این کلیپ تحتعنوان «چالشهای پیشروی دین در مواجهه با کرونا» مطالبی طرح شده که به بیان و نقد اجمالی مواردی از آن میپردازیم. ۱- در کلیپ آمده است که …
Read More »احیای شعائر در دوران کرونا/ محمدرضا زائری
شبکه اجتهاد: احیای شعائر مذهبی و برپاداشتن مناسک آیینی یکی از مهمترین رموز حفظ هویت و استمرار اصالت جامعه است، چرا که تحکیم پیوندهای اجتماعی و جامعه پذیری افراد از طریق همین آیینها صورت میپذیرد و ارزشها و آداب و عناصر فرهنگی نیز در خلال همین مناسک از نسلی به نسل دیگر منتقل میشود. این موضوع در جامعه ما -که …
Read More »به بهانه حوادث گنبد و مشهد؛ غدیر، انقلاب و وحدت اسلامی/ محمد قطرانی
شبکه اجتهاد: انقلاب اسلامی از آغازین روزهای پیروزی خود، مساله امت اسلامی و وحدت میان مسلمین را به عنوان یکی از اهم شعارهای خود در دستور کار قرار داده و در برهههای مختلف نیز صدق عملی خود را در تحقق این شعار به نمایش گذاشت. فراتر از وحدت میان مسلمین، انقلاب با دستور کار قرار دادن محورهایی مانند «دوگانه استکبار-استضعاف»، …
Read More »فقه در تمدن اسلامی و گفتمان روشنفکری دینی در ایران/ حسن انصاری
شبکه اجتهاد: برخی روشنفکران عرب تمدن اسلامی را «تمدن فقه» توصیف کردهاند. این سخن از جنبههای مختلف سخن درستی است. از فقه در این تعبیر طبیعی است که تعبد شخصی به فروع فقهی مراد نیست. بلکه جنبه تمدنی فقه در اسلام است که مقصود است. روشنفکری دینی در ایران چند دههای است که در برابر توجه به جنبههای معنوی دین …
Read More »