شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
این همایش نیازهای حقوق مدنی به ویژه مسئولیت مدنی را روشن می‌کند و فقها می‌توانند با رویکرد نوین به فقه نظر کنند و از دل فقه احکامی برای کاربرد در مسئولیت مدنی استخراج کنند. این مهم‌ترین ثمره‌ای است که این همایش می‌تواند داشته باشد.
به گزارش شبکه اجتهاد، نخستین همایش ملی «فقه پویا» با حضور اساتید، صاحب‌نظران و دانشجویان در دانشگاه آزاد اسلامی نجف‌آباد برگزار شد. دبیر علمی همایش ملی فقه پویا به خبرنگار ایسنا، گفت: همایش فقه پویا پلی میان فقه و حقوق مدرن و مسئولیت مدنی است و مهم‌ترین ثمره آن وحدت دید بین حوزه و دانشگاه است.
علیرضا یزدانیان با بیان اینکه همایش ملی فقه پویا با رویکرد نوین در مسئولیت مدنی برگزار می‌شود، اظهار کرد: مسئولیت مدنی، یک رشته از حقوق مدنی است. این گرایش در کشور ما نوپاست اما اهمیت آن بسیار است. چنانکه در حقوق مدنی فرانسه به قدری است که اکثر اندیشمندان حقوق مدنی این کشور به سمت مسئولیت مدنی گرایش پیدا کردند و در واقع از مسئولیت مدنی تحت عنوان هسته و مرکز حقوق در فرانسه یاد شده است.
فقه پویا پلی میان فقه و حقوق مدرن و مسئولیت مدنی
وی با بیان اینکه در اکثر دعاوی مدنی حقوق رگه‌ای از مسئولیت مدنی و جبران خسارت وجود دارد، افزود: همایش فقه پویا پلی میان فقه و حقوق مدرن و مسئولیت مدنی است. حقوق مسئولیت مدنی ایران از اروپا گرفته‌شده درحالی‌که فقه اسلامی ظرفیتی دارد که از دل آن احکام مسئولیت مدنی استخراج شود. نمی‌توانیم حقوق فرانسه را نفی کنیم، اما می‌توانیم از نهادها و احکامی که در حقوق فرانسه وجود دارد استفاده کرده و آن احکام را در فقه خودمان جستجو کنیم. می‌توانیم از تئوری‌های حقوق فرانسه برای استنباط احکام فقهی خودمان کمک بگیریم و در واقع این همایش بستری را فراهم می‌کند که نباید به حقوق فرانسه وابسته باشیم.
دانشیار حقوق دانشگاه اصفهان در خصوص کارکرد پرداختن به فقه پویا و این همایش خاطرنشان کرد: برای اینکه دانشگاه بتواند ارتباط شایسته‌ای با حوزه داشته باشد یکی از جنبه‌های عملی و عرصه‌ای برای رسیدن به این مقصود، برگزاری همایش است. در ایران مقالات بسیاری وجود دارد که با حقوق فرانسه تطبیق داده شده اما این اولین باری است که در کشور همایشی تحت عنوان فقه پویا با رویکرد مسئولیت مدنی برگزار می‌شود.
کارکرد عملی پرداختن به فقه پویا در جامعه
یزدانیان در خصوص کارکرد عملی پرداختن به فقه پویا در جامعه اضافه کرد: قانون اساسی به قضات امر کرده هر جا در قانون خلأ وجود دارد به منابع معتبر فقهی رجوع کنند، اما طبیعی است که استنباط احکام از منابع فقهی برای قاضی سخت است. می‌توان در چنین همایش‌هایی نکات مورد نیاز جامعه را بررسی کرد. این همایش نیازهای حقوق مدنی به ویژه مسئولیت مدنی را روشن می‌کند و فقها می‌توانند با رویکرد نوین به فقه نظر کنند و از دل فقه احکامی برای کاربرد در مسئولیت مدنی استخراج کنند. این مهم‌ترین ثمره‌ای است که این همایش می‌تواند داشته باشد.
دبیر علمی همایش فقه پویا ادامه داد: آثار ارسالی به این همایش از اساتید دانشگاهی و علمای حوزه است که می‌تواند دیدگاه‌های مشترکی بین این دو قشر ایجاد کند. این همایش محلی برای اجتماع افکار در خصوص ارتباط حقوق مسئولیت مدنی با فقه است و ایجاد وحدت دید بین حوزه و دانشگاه مهم‌ترین دستاورد همایش فقه پویا خواهد بود.
وی با بیان اینکه فقه پویا نگرشی اعتدالی بین دیدگاه‌های افراطی است، خاطرنشان کرد: عده‌ای معتقدند فقه پاسخگوی نیازهای روز نیست و عده‌ای دیگر بر آنند که تنها فقه می‌تواند در خصوص تمام مسایل اظهار نظر کند. فقه پویا پلی است میان این دو طرز تفکر مبنی بر اینکه فقه باید حفظ شود. هیچ کشوری سنت‌هایش را نمی‌تواند و نباید دور بریزد. حقوق موفق حقوقی است که با اخلاق، مذهب و دین در ارتباط باشد اما باید جنبه پویا داشته باشد. فقه پتانسیل پویا بودن را دارد و راکد نیست و می‌توانیم برای نیازهای امروزی و تمام جنبه‌های زندگی احکامی از آن به دست آوریم.
یزدانیان با بیان اینکه تعداد مقالات ارسال شده از فرانسه، اساتید و فقها بسیار زیاد بوده است، توضیح داد: همه مقالات جزء بهترین‌ها بودند، اما امکان چاپ و ارایه تمام مقالات را نداشتیم و اگر مقاله‌ای در کمیته علمی انتخاب نشد دلیل بر رد آن مقاله نیست. بلکه دلیل محدودیت زمان و مکان برای ارایه مقالات داشتیم.
نظر فقها درباره تئوری جمعی شدن مسئولیت مدنی چیست؟
دانشیار حقوق دانشگاه اصفهان با بیان اینکه مبانی حقوق مسئولیت مدنی و تعهد به جبران خسارت عقلی است، بنابراین می‌توان این احکام را در فقه جستجو کرد، توضیح داد: مسئولیت مدنی یعنی تعهد به جبران خسارت؛ در اینکه فقه تعهد بر جبران خسارت دارد تردیدی نیست، اما محورهایی امروزه در حقوق فرانسه مطرح شده و در این همایش برآنیم نظر فقها را در مورد این محورها بدانیم. برای مثال یکی از ایده‌ها تئوری جمعی شدن مسئولیت مدنی است که آیا مسئولیت مدنی می‌تواند بر تمام شهروندان یک جامعه اعمال شود؟ یکی دیگر از محورها، مسئولیت مدنی دولت در عرصه داخلی و فراملی است که آیا دولت در قبال خسارت‌هایی که بر شهروندان وارد می‌شود تعهد به جبران خسارت دارد یا نه؟
یزدانیان ادامه داد: از دیگر محورها مسئولیت مدنی رسانه است. با توجه به گسترش و نیاز جامعه به تبلیغات و اطلاعات این سؤال مطرح می‌شود که آیا رسانه‌ها در تبلیغاتشان در قبال شهروندان مسئولیت دارند؟ همچنین در مورد خسارت وارده بر محیط‌زیست، آیا آلوده‌کنندگان مسئول پرداخت خسارت‌ها هستند؟
این همایش صبح دیروز با حضور اساتید و مسئولان استان اصفهان در دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد برگزار شد.
