استهلال؛ تجلی وحدت عملی

شبکه اجتهاد: استهلال یا رؤیت هلال ماه یکی از مسائل مهم و مورد بحث در میان مذاهب اسلامی است که معمولا در روزهای پایانی ماه شعبان و ماه مبارک رمضان بیشتر در رسانه‌ها مطرح می‌شود.

در این نوشتار قصد داریم فارغ از مسائل تخصصی فقهی یا مباحث سیاسی حول مسأله استهلال، صرفا از زاویه وحدت عملی به این مقوله بپردازیم.

هر ساله تفاوت نظر مجامع فقهی شیعه و اهل سنت در مورد شروع یا پایان ماه مبارک رمضان، باعث سردرگمی مسلمانان شده و خیلی از برنامه‌های مذهبی از جمله نماز عید فطر، نمازهای تراویح اهل سنت و… را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.

این تفاوت‌ها، خواسته یا ناخواسته منجر به رخنه در صفوف مسلمین و بهانه دادن به دست منافقان و دشمنان می‌شود کما این که تاکنون این مسأله در رسانه‌ها مشهود بوده است.

حال سؤال این جاست که آیا هیچ راهی برای ایجاد اتفاق نظر در رؤیت هلال متصور نیست؟ از آن جایی که تفاوت مذاهب اسلامی در امر استهلال ناشی از ١- تفاوت دیدگاه‌های فقهی و ٢- ناهماهنگی در فرایند رؤیت هلال می‌باشد، بهترین راه برای ایجاد وحدت رویه، محور قرار دادن مشترکات فقهی و تشکیل گروه استهلال مشترک میان شیعه و اهل سنت است.

در بخش اول، تدبیر مقام معظم رهبری به عنوان یکی از برجسته ترین شخصیت‌های وحدت مآب جهان اسلام کاملا راهگشاست. ملاک اصلی برای مقام معظم رهبری، محرز شدن رؤیت هلال می‏باشد که این امر، روش خوبی برای اتحاد است. بنابراین اعلام حکم رهبری، حجت و خبر موثق جهت اثبات اول ماه شناخته شده و این امر، هیچ‏گونه منافاتی با فقه مذاهب اربعه ندارد.

اما در بخش دوم، به خاطر نبود عزم جدی و دغدغه کافی، کمتر پیش آمده که علمای شیعه و اهل سنت مشترکا در قالب گروه‌های استهلال، در نقاط مختلف حاضر شده و فرایند رصد هلال را بالاتفاق رقم بزنند.

الحمدلله امسال با تدبیر نمایندگی مقام معظم رهبری در امور اهل سنت و ستاد مرکزی استهلال اهل سنت سیستان و بلوچستان، فرایند رصد هلال در روز پنج شنبه و حضور توأمان علمای اهل سنت و شیعه استان با اتحاد کامل و مثال‌زدنی محقق شد و نتیجه آن اعلام مشترک روز جمعه به عنوان روز پایانی ماه شعبان المعظم بود.

این حرکت ارزشمند نه تنها مسلمانان شیعه و سنی را از سردرگمی در آورد بلکه تجلی روشنی از وحدت رویه را بدون چشم پوشی از مبانی مذهبی به رخ همگان کشید.

نتیجه این اقدام وحدت مآبانه در استان سیستان و بلوچستان، اعلام مشترک جمعه به عنوان روز پایانی ماه شعبان بود.

امید است که امثال این اقدامات و تعمیم آن به سایر امور، راه را برای گذر از وحدت ظاهری به وحدت باطنی و عملی هموارتر سازد و امت اسلام را به یکپارچگی بیشتر نزدیک سازد. فارس