اهمیت و وجوب عزاداری

جایزنبودن ترک عزاداری

پرسش: آیا عزاداری حضرت اباعبدالله الحسین(علیه‌السلام) واجب است؟ و اگر کسی در این‌گونه مجالس شرکت نکند، معصیت کرده است؟

 اقامه مجالس تعزیه برای حضرت سیدالشهداء و مجالس دعاء و بیان مسائل از شعائر دینی است و اختصاص به زمان خاصی ندارد (امام خمینی، . عزاداری سنتی شیعیان در بیوت علما و حوزه‌های علمیه و کشورهای جهان ج ۷ فصل ۲ ص ۵۶ ).

استحباب مؤکّد ذکر مصائب اهل بیت علیهم السلام خصوصاً حضرت سیدالشهداء علیه و علی اولاده و اصحابه الکرام افضل التحیه و السلام از ضروریات مذهب شیعه است و همواره شیعیان در قرون و اعصار متمادیه به آن ملتزم بوده و هستند و علاوه بر اجر و ثواب موعود بر آن یکی از علل مُبقیه مذهب تشیّع و تجلّی تنفّر شدید شیعه از حکومت‌های غاصب و ظلم و ستم و معرّف هدف قیام بی‌نظیر حضرت سید الشهداء أبی‌عبدالله الحسین علیه السلام و تجلیل از فداکاری در راه حق و تعظیم شهید و تشویق به تأسّی به آن حضرت در دفاع از دین است ، بر ملّت عزیز شیعه است که در احیاء این مراسم بکوشند و با درس‌های آموزنده و حرکت بخش آن بیش از پیش آشنا شوند ، خداوند تأیید فرماید (آیت‌الله گلپایگانی،  عزاداری سنتی شیعیان در بیوت علما و حوزه‌های علمیه و کشورهای جهان ج ۷ فصل ۲ ص ۵۲ )

روضه خوانی و اقامه عزا در مصائب اهل البیت علیهم السلام مضافاً بر اینکه خود ابراز علاقمندی به بزرگان دین و همدردی در مصائب اولیاء الله و مؤسّسین مذهب تشیّع و اظهار رضایت به هدف مقدّس أئمه علیهم السلام و از خود گذشتگی آنان در احیاء شریعت مقدّسه می‌باشد از چیزهایی است که در روایات زیادی به آن‌ها ترغیب شده و خود أئمه اطهار علیهم السلام به آن‌ها قیام نموده و شیعیان خود را به آن‌ها تحریض و امر فرموده‌اند، لذا مؤمنین لازم است این امور را که چشم‌گیر دشمنان می‌باشد و روی همین جهت، در هر عصری خواسته‌اند اول این امور را از دست شیعه گرفته سپس به خراب کاری‌های دیگر چنگ بزنند، محترم شمرده، اهمیّت آن‌ها را درست فهمیده و در هیچ عصری از آن‌ها رفع ید نکنند (آیت‌الله خویی،  عزاداری سنتی شیعیان در بیوت علما و حوزه‌های علمیه و کشورهای جهان ج ۷ فصل ۲ ص ۵۴ . ).

ذکر مصائب وارده بر اهل بیت عصمت و طهارت سلام الله علیهم و گریه از آن مصائب خود از مستحباتی است که موجب غفران و رفع درجات مؤمن می‌باشد و أئمه هدی علیهم السلام هر دو جهت را سفارش نموده‌اند و از مقتضای مودّت ایشان حساب می‌شود که خداوند متعال آن را اجر رسالت شمرده است و چون مصائب وارده و مقابله با آن‌ها متضمن شواهد بر رویدادها در اسلام است و مربوط به عقاید می‌باشد لذا لازم است ذکر آن‌ها در موارد مناسب ترک نشود(آیت‌الله تبریزی، عزاداری سنتی شیعیان در بیوت علما و حوزه‌های علمیه و کشورهای جهان ج ۷ فصل ۲ ص ۵۹  ).

اقامه مجلس عزای حضرت سید الشهداء علیه السلام سیره ائمه معصومین است و ذکر مناقب و مصائب آن حضرت احیاء امر آل محمد صلی الله علیه و آله و استحباب آن مستفاد از روایات متواتره است(آیت‌الله وحید خراسانی، عزاداری سنتی شیعیان در بیوت علما و حوزه‌های علمیه و کشورهای جهان ج ۷ فصل ۲ ص ۵۲ ).

معنای صحیح عزاداری و روضه‌خوانی

پرسش: بعضی از مراجع عظام فرموده‌اند بهتر است به‌جای شبیه‌خوانی، روضه‌خوانی برپا کنند. منظور از روضه‌خوانی چیست؟

عزاداری حضرت سیّد الشهداء (علیه‌السلام) مقدّمه برپایی نماز و سایر وظایف دینی است و قیام آن حضرت برای تحکیم قرآن و احکام شرع واقع گردیده است لذا شایسته است عزاداران بیش از هر چیز به وظایف دینی که أهمّ آن نماز است اهتمام ورزند و مناسب است هیئات عزاداری آمادگی داشته باشند تا با فرا رسیدن وقت نماز در اول وقت، نماز را به نحو جماعت برگزار نمایند.

 سؤال : اینکه فرموده‌اید بهتر است به جای شبیه‌خوانی روضه‌خوانی بر پا کنند روضه‌خوانی چیست . . . ؟

روضه‌خوانی بر منبر در اصطلاح عبارت است از یاد دادن احکام و بیان مسایل‌حلال‌ و حرام ‌و امر به ‌معروف ‌و نهی ‌از منکر و بیان مواعظ و نصایح از آیات و کلمات پیغمبراکرم ‌صلی الله علیه و آله و ائمه معصومین(علیهم‌السلام) و ذکر فضایل و مناقب اهل بیت (علیهم السلام) و ذکر مصائب وارده بر آنان خصوصاً مصائب حضرت سید الشهداء(علیه‌السلام) و اصحاب بزرگوار آن حضرت که چنین مجالسی علاوه بر ثواب عزاداری ، ثواب بیان احکام و مواعظ را که از اهداف عالیه آن بزرگواران بوده نیز خواهد داشت (آیت‌الله فاضل لنکرانی).

روش درست عزاداری

پرسش: برگزاری عزاداری سالار شهیدان(علیه‌السلام) چگونه است؟

بهترین شیوۀ عزاداری، تشکیل مجالس باشکوه، ذکر اهداف مقدس حضرت امام‌حسین(علیه‌السلام)، تاریخچۀ واقعۀ کربلا و تحلیل اتفاقات آن است. همچنین تشکیل دسته‌های عزاداری باشکوه، توأم با شعارهای بیدارکننده و سازنده و پخش و استفاده از پلاکاردها یا شعارهای جالب و جذاب، جزوه‌ها و پوسترهای حساب‌شده و پرمحتوا و روشن‌کننده، از اهداف عزاداری حضرت سیدالشهدا(علیه‌السلام) و مانند آن است ( آیت‌الله مکارم شیرازی).

عزاداری به‌همراه گناه‌

پرسش: اگر شرکت در عزاداری توأم با گناه باشد، مثل نگاه به نامحرم یا خودنمایی، چه حکمی دارد؟

چنانچه با گناه باشد، حرام است (آیت‌الله بهجت).

ریا در عزاداری

پرسش: آیا ریاکردن در شعایر و عزاداری حضرت امام‌حسین(علیه‌السلام) جایز است؟

ریا در هر عبادتی حرام است؛ ولی تظاهر به عزاداری حضرت امام‌حسین(علیه‌السلام) و تعظیم شعایر دین به‌قصد قربت، جایز بلکه مستحب است؛ مثل صدقه‌دادن آشکار، قربهً الی الله، برای تشویق دیگران؛ چنان‌که در قرآن آمده است (آیت الله مکارم شیرازی).

پرسش: آیا سینه‌زدن و زنجیرزدن ریایی جایز است؟

إن‌شاءالله از ریا خودداری کنند (آیت‌الله فاضل لنکرانی).

شرکت در عزاداری با احتمال ریا

پرسش: شرکت در جمعی که گمان می‌رود با ریا عزاداری می‌کنند، چگونه است؟

شما خودتان سعی کنید که عملتان بااخلاص باشد (آیت‌الله بهجت).

بردن نام اهل‌بیت(ع) به‌طور عادی

پرسش: در بعضی از مجالس اهل‌بیت(علیهم‌السلام) و سینه‌زنی، نام مقدس اهل‌بیت(علیهم‌السلام) بسیار عادی و عامیانه گفته می‌شود. نظر حضرت‌عالی دراین‌باره چیست؟

تاحدّی‌که موجب هتک نباشد، مانعی ندارد (آآیت‌الله بهجت).

ادامۀ حرکت دسته‌های عزاداری تا نیمه‌شب

پرسش: حکم ادامۀ حرکت دسته‌های عزاداری در شب‌های محرم تا نیمه‌شب، همراه با استفاده از طبل و نی، چیست؟

به ‌راه‌انداختن دسته‌های عزاداری برای سیدالشهدا(علیه‌السلام) و اصحاب ایشان و شرکت در امثال این مراسم، امر بسیار پسندیده و مطلوبی است و از بزرگ‌ترین اعمالی است که انسان را به خداوند نزدیک می‌کند؛ ولی باید از هر عملی که باعث اذیت دیگران می‌شود و یا فی‌نفسه ازنظر شرعی حرام است، پرهیز کرد (آیت الله خامنه‌ای).

اجازۀ شوهر برای برگزاری مراسم در منزل

پرسش: آیا برپاکردن مجلس جشن میلاد ائمه(علیهم‌السلام) یا مجلس عزاداری و یا مهمانی‌گرفتن، بدون اجازه و رضایت شوهر، جایز است؟

بدون اجازۀ شوهر جایز نیست و دعوت افراد بیگانه و اجازۀ ورود به منزل شوهر، بدون اجازه جایز نیست؛ مگر احراز رضایت شود (آیت‌الله فاضل لنکرانی).

پوشیدن لباس سفید در محرم

پرسش: آیا پوشیدن پیراهن سفید در ماه محرم اشکال دارد؟

اگر به‌قصد اعراض از عزاداری سیدالشهدا(علیه‌السلام) نباشد، اشکال ندارد (آیت‌الله صافی گلپایگانی).

پوشیدن لباس مشکی در عزاداری

پرسش: آیا پوشیدن لباس سیاه در ایام سوگواری و سالروز شهادت معصومین(علیهالسلام) کراهت دارد؟

مستحب و کار پسندیده‌ای است (آیت‌الله تبریزی/ اجماع).