شبکه اجتهاد: مسأله امر سیاسی در حوزههای علمیه و نسبت دین و سیاست از دیرباز محل بحث و اختلاف بوده است. ریشههای این اختلاف در تاریخ معاصر شاید به حوادث مشروطیت و شهادت شیخ فضلالله نوری در تهران و مرگ مشکوک آخوند خراسانی در نجف بازگردد.
همچنین نباید تأثیر دیکتاتوری صدام و اقتضای “تقیه” در چنین شرایط خفقانآمیزی را نادیده گرفت. با این حال، پس از سقوط صدام و باز شدن فضای سیاسی عراق، حوزه نجف تحت مرجعیت آیتالله سیستانی، فصل نوینی در پشتیبانی از مقاومت اسلامی و حضور سیاسی شکل گرفت. از آن جمله حمایت علنی و عملی مرجعیت اعلی در نجف از تشکیل بسیج مردمی «حشد الشعبی» با صدور فتوای جهاد کفایی در مبارزه با گروه تکفیری داعش است.
در یکسال گذشته نیز علیرغم حساسیت حوزه نجف نسبت به اشغالگری رژیم صهیونیستی که از زمان مرحوم آیتالله سید ابوالحسن اصفهانی، آیتالله شیخ محمدحسین کاشفالغطاء، آیتالله سیدمحسن امین، آیتالله خویی و هماکنون آیتالله سیستانی همچنان باقی جریان داشته است، اما پس از حادثه دردناک بمباران شیعیان لبنان و شهادت سید مقاومت از حوزه نجف و در ابعاد بزرگتر حوزه سنتی تحرکات جدید و کم سابقهای ابراز شد که در فضای سیاسی عراق و منطقه تاثیرگذار خواهد بود.
رویدادهای مهم و معناداری که در هفتههای اخیر منجر به این همگرایی شده است را چنین میتوان برشمرد:
– حضور طلاب و اساتید لبنانی در حوزه نجف از نظر کمی و کیفی جایگاه ویژهای دارد. سید حسن نصرالله در مصاحبهای اشاره میکند که در سال ۱۹۷۶ با سید عباس موسوی، از شاگردان ممتاز مرحوم آیتالله العظمی خویی و شهید سیدمحمدباقر صدر، در نجف آشنا شد و همین ارتباط و دوستی به مشارکت سیدحسن نصرالله در تأسیس حزبالله منجر شد.
* احترام دو دبیرکل پیشین حزبالله به مرجعیت نجف نیز از موارد قابلتوجه است در پیوند عمیق حزبالله با حوزه نجف. طبق آنچه که آمد، نجف مبدا رشد و بلوغ فکری و اندیشهای دو دبیرکل حزب الله لبنان بوده است و این خود دِینی عمیق به حوزه نجف را ایجاد کرده و به مرور زمان و حوادث مختلف تحکیم شده است، عمق این ارتباط را در نامهٔ جناب سیدحسن نصرالله به آیتالله سیستانی چند روز قبل از شهادتش میتوان مشاهده کرد که در پایان آن خود را سرباز مرجعیت اعلی معرفی میکنند: «جُندیکم حسن نصر الله».
* اختلافات میان حوزه سنتی و علمای نجف با مرحوم محمدحسین فضلالله به عنوان یکی از مهمترین حامیان حزبالله لبنان مانع مهمی بود در حمایت صریح از حزب الله به شمار میرفت که پس وفات علامه فضل الله کمرنگ شد
* اگر چه جهاد در برابر رژیم اشغالگر قدس محور اتحاد بوده، اما همرزمی مجاهدین لبنانی و عراقی در برابر داعش نیز تاثیر ویژهای بر تعمیق روابط شده است.
– اتهام سلفیگری به جریانهای جهادی غیرشیعی در منطقه مانند اخوانالمسلمین و حماس از جمله دغدغههای مهم حوزه سنتی بوده و هست که باعث شد، در حمایت از این جنبشها با تاملی بیشتری اقدام شود. در مقابل این مساله برای جریان شیعی جنوب لبنان مطرح نیست و نسل کشی رژیم اسراییل یادآور نسل کشی شیعیان در منطقه شامات و جبل عامل است.
قدس و مسجدالاقصی از آغاز اشغال همواره محور وحدت جهان اسلام بوده است. اکنون که حزبالله لبنان برای آزادی قدس و مقابله با رژیم صهیونیستی تلاش میکند، و طلیعه همگرایی جریانهای مختلف در جهان اسلام دیده میشود باید این فرصت مهم را ارج نهاد و از طرح مسایلی که میتواند منجر به شکلگیری شکاف گردد دوری کرد.