حکم خدمات اعتباری کارگزاری و فعالیت در بورس با سرمایه دیگران

 فسخ معامله به دلیل عدم پرداخت ثمن، قرض به شرط زیاده، حکم خدمات اعتباری کارگزاری و فعالیت در بورس با سرمایه دیگران؛ برخی از استفتائاتی است که در خرداد سال جاری به آن پاسخ داده شده است.

به گزارش شبکه اجتهاد، جدیدترین استفتائات (خرداد ۱۴۰۰) حضرت آیت‌الله خامنه‌ای منتشر شد. متن سؤال و جواب ۹ استفتاء در موضوع عبادات و معاملات به نقل از دفتر مقام معظم رهبری به شرح زیر است:

خمس وسائل خانه

سؤال۱: در دوران عقد هستم و طبق رسم ما برای شروع زندگی باید یک سری وسایل مثل تلویزیون، مبل و … را مرد تهیه کند، آیا در زمان سررسید سال خمسی باید خمس این وسایل را که با درآمدم تهیه کرده ام بدهم؟

جواب: اگر تهیه این وسائل، عرفا جزو هزینه‌های جاری مورد نیاز شما محسوب می شود، خمس ندارد، هرچند تا سر سال خمسی استفاده نشده باشد.

فسخ معامله به دلیل عدم پرداخت ثمن

سؤال۲: آیا فروشنده می تواند به دلیل عدم پرداخت قیمت کالا در زمان مقرّر، به بهانۀ تورم، معامله را فسخ کند و مال فروخته شده را مطالبه کند؟

جواب: در صورتی که فروشنده کالا را تحویل داده باشد، مجرد تأخیر پرداخت قیمت، موجب خیار فسخ نمی شود، بنابراین اگر به دلیل دیگری خیار فسخ نداشته باشد، معامله لازم است و حق فسخ ندارد و مشتری باید قیمت را با احتساب تنزل ارزش پول پرداخت کند؛ بله اگر در ضمن معامله شرط شده باشد که در صورت تخلفِ در پرداخت در زمان مقرّر، فروشنده حق فسخ داشته باشد، فروشنده می تواند معامله را فسخ کند.

باقی ماندن رنگ نجاست بعد از تطهیر

سؤال۳: زمانی که لباسهای خونی را می شوییم، بعد از آب کشی جای لکه‌های خون دیده میشود، حکم آن چیست؟

جواب: اگر جرم و جسم خون از بین رفته و فقط رنگ آن باقی مانده باشد، پاک است.

عنوان: قرض به شرط زیاده

سؤال۴: به یکی از دوستانم پولی قرض دادم و ایشان پس از چند ماه که قرض خود را برگرداند، مبلغی هم به عنوان هدیه به من دادند و پیشنهاد این کار و مبلغ هم از خودش بود آیا دریافت مبلغ اضافه ربا محسوب می شود؟

جواب: اگر بر اساس پیشنهاد قرض گیرنده مبنی بر اهداء مبلغی هدیه، قرض داده باشید، دریافت مبلغ بیش از مقدار تورم جایز نیست ـ هر چند شما شرط نکرده باشید ـ، اما در صورتی که بدون شرط یا قرار قبلی، قرض گیرنده مبلغی اضافه پرداخت کند، اشکال ندارد، هر چند دریافت آن مکروه است.

بلعیدن باقی مانده غذا در حال نماز

سؤال۵: با توجه به اینکه خوردن و آشامیدن در نماز، مبطل نماز است، بلعیدن غذای لای دندان یا مکیدن شیرینی باقی مانده در دهان جایز است؟

جواب: فرو دادن خرده‌های غذا که در گوشه و کنار دهان باقی مانده یا مکیدن خرده‌های قند یا شکری که اندکی از آن در دهان هست، موجب بطلان نماز نمی شود.

خدمات اعتباری کارگزاری

سؤال۶: کارگزاری‌های بورس خدمات اعتباری‌ای دارند به این صورت که مثلا با پرداخت مبلغ مشخصی چند برابر آن مبلغ اعتبار برای خریدن سهام به مشتریان می دهند به مدت محدود، البته بدیهی است که این خدمات بر اساس قوانین و مقررات کشور است.

آیا اعتبار دادن به این شکل حلال است؟

جواب: اگر کارگزاری به خاطر فعالیت سرمایه گذار امتیازی را برای او قائل شود و این امتیاز به صورت اعطای اعتبار باشد – نه به عنوان قرض – اشکالی ندارد.

فعالیت در بورس با سرمایه دیگران

سؤال۷: شخصی مبلغی از یک نفر گرفته است تا در بورس کار کند و قبول کرده است که ماهی مقداری سود به صاحب پول بدهد و زیان نیز به عهده خودش باشد، آیا اینکه قبول کرده است زیان پای ایشان و سود بیشتر هم به نفع خودش و در عوض ماهانه سود ثابتی بدهد از نظر شرعی مورد قبول است؟

پاسخ: اگر عنوان قرارداد وکالت باشد، اشکال ندارد، به این صورت که صاحب سرمایه به طرف مقابل وکالت بدهد با سرمایۀ او در بورس خرید و فروش کند و مقدار معینی از سود را ماهانه به او بپردازد و بقیه را به عنوان حق الوکاله تملک کند و در ضمن این قرارداد شرط شود که در صورت عدم کسب سود، وکیل ـ عامل در بورس ـ از مال خود معادل مقدار تعیین شده به صاحب سرمایه بپردازد.

وجود موی گربه در لباس نمازگزار

سؤال۸: آیا گربه نجس است، اگر موی آن در لباس نمازگزار باشد، نماز اشکال دارد؟

جواب: گربه نجس نیست، ولی فضله آن نجس است و اگر موی آن بر بدن یا لباس نمازگزار باشد، نماز باطل است.

خمس ارث

سؤال۹: آیا اموال ـ از جمله سهام ـ به ارث رسیده از پدرم در صورتی که ندانم با پول مشمول خمس خریداری شده یا نه خمس دارد؟

جواب: خمس ندارد.