شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
اختصاصی شبکه اجتهاد: اجرای رقص و آواز زنان بی‌حجاب، در هشت کیلومتری حرم امام حسین (ع)، در مراسم افتتاحیه بازی‌های غرب آسیا در ورزشگاه بین‌المللی کربلا، موجی از اعتراضات و بحث‌ها را در پی داشت. انتشار ویدئویی از این مراسم به سرعت بازتاب گسترده‌ای در فضای رسانه‌ای و مجازی عراق داشت و اعتراضات فراوانی در میان شخصیت‌ها، محافل سیاسی و مذهبی مختلف به هتک حرمت شهر کربلای معلی برانگیخت و حتی دامنه اعتراض‌ها به سطح بین‌المللی از کشور‌های مختلف خصوصاً شیعیان جهان گسترش یافت.
ابتدا بعد از اعتراضات مردم و برخی محافل مذهبی، اعتراضات مسئولان سیاسی و دینی عراق داغ و داغ‌تر شد، آنچنآن‌که مسئولان عراقی در واکنش به این انتقادات، از مسئولیت برگزاری این همایش شانه خالی می‌کردند. با افزایش انتقادات به حاشیه مراسم استاندار کربلا اعلام کرد دولت محلی استان کربلای معلی هیچ نقشی در آماده‌سازی برنامه‌های این مراسم برعهده نداشته است. از آن‌سو وزارت ورزش عراق در بیانیه‌ای مسئولیت برگزاری این مراسم را متوجه فدراسیون فوتبال عراق و نه وزارت ورزش و جوانان دانست. فدراسیون فوتبال عراق نیز در بیانیه‌ای تأکید که اجرای مراسم افتتاحیه طی قراردادی به یک شرکت تخصصی لبنانی واگذار شده و در قرارداد قید شده بود که «تصویری زیبا از میهن پس از رهایی از چنگ تکفیریان سیاه‌اندیش» ارائه شود.
اگرچه انتظار می‌رفت ابتدا «نهاد مرجعیت» اعتراض خود را نسبت به این اتفاق بیان کند، اما احزاب و شخصیت‌های سیاسی پیش‌قدم شدند. نوری المالکی، دبیرکل حزب الدعوه عراق، به سرعت با صدور بیانیه‌ای ضمن محکومیت شدید این اتفاق، تأکید کرد که آنچه اخیراً در ورزشگاه کربلای معلی در جریان مراسم افتتاحیه رخ‌داده، هتک حرمت و بی‌احترامی به قدسیت شهر امام حسین (ع) است.
اما ماجرا به همین‌جا ختم نشد و کار به شکایت از مسئولان رسید. دیوان وقف شیعی با صدور بیانیه‌ای این مراسم را «تعرض به اخلاق و قانون» دانست و از اقامه دعوای قضایی علیه نهاد برگزارکننده مسابقات به‌ویژه فدراسیون فوتبال این کشور به دلیل تخلف در عدم رعایت قداست شهر کربلا و زیر پا گذاشتن اخلاق و عرف عمومی خبر داد.
واکنش‌ها از سطح محافل سیاسی، دینی و فضای مجازی خارج شد و به دیگر نقاط جهان از جمله ایران کشید و استاد شیخ حسین انصاریان از خطبای مطرح کشور در بیانیه‌ای نوشت: هرگز در باورمان نمی‌گنجید که در برابر چشمان شیعیان غیرتمند عراق که همه‌ساله میزبان میلیون‌ها زائر حضرت سیدالشهدا (ع) هستند در مراسم ورزشگاهی در حریم مقدس و پاک کربلا، زنان رقاصه و نوازنده که یادآور فساد بنی‌امیه و وارث یزید و یزیدیان‌اند، حضور یابند و داغی جان‌گداز بر پیکر اسلام بگذارند. با موضع‌گیری صریح مراجع، علمای اعلام و اعتراض فراگیر و جدی شیعیان از تکرار این حرکت فجیع در این سرزمین مقدس جلوگیری شود.
از دیگر سو، صدرالدین القبانچی، امام جمعه نجف اشرف نیز خواستار برکناری وزیر ورزش و جوانان عراق شد و در سخنانی تأکید کرد که وزیر ورزش و جوانان مسئولیت اصلی را در برنامه‌ریزی این مراسم دارد و خود نیز در مراسم حضور داشته است و باید به علت زیر پا نهادن «قدسیت کربلا» برکنار شود.
قانون قدسیت کربلا از سال ۲۰۱۲ به تصویب شورای استانداری کربلا رسیده است، در ماده قانون قدسیت کربلا، اعلام شده که کربلا شهری دینی و مقدس است که بایستی از هر نوع بی‌حرمتی به آداب و رسوم مذهبی در آن خودداری شود. طبق این قانون: «ورود زنان بی‌حجاب به شهر، نمایش لباس‌های زنانه و مانکن‌های خاص در مغازه‌ها، اجرای برنامه‌ی موسیقی و کنسرت، گذاشتن موزیک بلند در مکان‌های عمومی، شرب خمر و فروش ادوات قمار» ممنوع و با متخلفان برخورد قانونی می‌شود.
سید مقتدی صدر، رهبر جریان صدر عراق، هم با انتشار بیانیه‌ای به مراسم افتتاحیه واکنش نشان داد و گفته با دیدن مراسم افتتاحیه در کربلا «با وجود مسائلی که بود ناراحت نشدم، بلکه آنچه ناراحتم کرد نزاع فکری و ایدئولوژیک میان سیاستمداران با طبقات گوناگون ملت بود که هم به نام عراق آسیب زد هم روحیه ورزشکاران عراقی را خراب کرد».
در پایان فدراسیون فوتبال عراق بیانیه‌ای صادر کرد و گفت: بسیاری براین باور هستند که این برگزاری چنین مراسمی نوعی بی‌احترامی به دین و قداست شهر کربلا است. فدراسیون فوتبال عراق عذرخواهی شدید خود را از آنچه اتفاق افتاده اعلام می‌دارد. آنچه که اتفاق افتاد اصلاً عمدی نبود و هدف خاصی نداشت.
روز جمعه فرا رسیده و همگان منتظر واکنش مرجعیت عراق به اتفاقات از زبان شیخ عبدالمهدی الکربلایی، نماینده آیت‌الله سیستانی در نماز جمعه بودند، خطبه‌هایی از جنس مرجعیت؛ اما امام جمعه کربلا هیچ اشاره‌ای به این جنجال نکرد و تصمیم بر سکوت و عدم واکنش به حواشی ورزشگاه کربلا اتخاذ شده بود.
یک هفته از حاشیه استادیوم کربلا گذشته است، واکنش‌ها تاجایی می‌رسد که جمعی از اساتید و طلاب حوزه علمیه مشهد بیانیه‌ای در رسانه‌ها منتشر کردند و از مراجع خواستند موضع صریح خود را در برابر حرمت شکنی در کربلا اعلام کنند. در این بیانیه آمده است: کربلای معلا تنها شهری از شهرهای کشور عراق نیست تا اتفاقاتی این چنین در دایره اختیارات مسئولان سیاسی و محلی شمرده شود، بلکه کانون عشق و عاطفه همه دلدادگان حسینی در سرتاسر جهان است و حریم و حرمت آن، خط قرمز همه آنان است. اکنون با توجه به اینکه سکوت و انفعال در برابر این حرمت شکنی بی‌سابقه، راه را بر غرب‌زدگانی که به دنبال معنویت زدایی از سطح جوامع اسلامی و تقدس زدایی از محیط‌‌‌های مذهبی هستند، هموار خواهد ساخت، از علمای بزرگ اسلام به‌ویژه مراجع تقلید شیعه که حافظان اصلی حریم ولایت‌اند، متواضعانه می‌خواهیم با اعلام موضع صریح و آشکار در برابر این حرمت شکنی، قلوب جریحه‌دار ولایتمداران را التیام بخشیده و نگرانی‌‌‌ها را نسبت به تکرار حوادثی این چنین و تبعات اجتماعی آن برطرف سازند.
اما هیچ‌کس به ارادت و عشق مرجعیت به خاندان اهل‌بیت (ع) به‌ویژه حضرت امام حسین (ع) شکی ندارد، اما سکوت مرجعیت عراق و آیت‌الله سیستانی و نیز حوزه علمیه نجف و کربلا از حواشی استادیوم کربلا را کارشناسان چندگونه تحلیل می‌کنند:
۱- سکوت مرجعیت عراق و عدم ورود نماینده آیت‌الله سیستانی به موضوع حواشی ورزشگاه کربلا در جریان قرائت خطبه دوم نماز جمعه و اتفاقات بعدی، نشان از مدیریت موضوع در پشت صحنه اجتماعی و دینی عراق دارد. این سکوت در اعلامات رسمی و مدیریت پشت صحنه و همراهی گروه‌های دینی و عراقی و تأکید همه‌جانبه بر عدم تکرار آن در راستای موفقیت تیم ورزشی عراق باعث شد تا برخی جریانات سیاسی نتوانند از این شرایط بهره‌برداری سیاسی کنند.
۲- سلوک سیاسی و دینی آیت‌الله سیستانی به همه باورانده است که جز به منافع ملی نمی‌اندیشد، ایشان نشان داد که عالمی با نهایت بصیرت است، با معادلات پیچیده و ترفندهای چندلایه استعمارگران به خوبی آشنا است و به همین دلیل نمی‌توانند او را فریب داده و درگیر مسائل حاشیه‌ای عراق کرد. تاکنون مسیر ورود به بازی‌های سیاسی و تعارض اجتماعی در عراق، با دوراندیشی مرجعیت عراق مدیریت شده است. روش آیت‌الله سیستانی همان مرجعیت ساکت و صامت است، ایشان با این روش توانسته است بسیاری از مشکلات را حفظ و حل کند و تا این لحظه اسم ایشان و مرجعیت و روحانیت جایگاه خودش را حفظ کرده است. ایشان با سکوت خود برگ برنده‌ای دارد تا در وقت حساس نمایان و مردم بسیج کند.
۳- هتک حرمت کربلا در ورزشگاه، ریشه در غفلت از وظایف ذاتی روحانیت شیعه در مسئله تشکیل حکومت اسلامی دارد! سکوت در ماجرای کربلا گرچه موجب شد برخی متوجه خلأ حکومت اسلامی در عراق شوند، اما مدعیان سکولار شعائر شیعی تلاش دارند پیکان انتقادها را به مرجع اعلا برگردانند که صدالبته در محدودیت محض است و بسط یدی برای اقدام اساسی ندارد.
۴- تحولات ورزشگاه کربلا بیش از هر چیز، با هدف محک زدن و ارزیابی حوزه علمیه عراق و جامعه متدینین آن ترتیب داده شده است. سکوت و تجاهل نسبتاً کامل حوزه نجف و کربلا نسبت به این تحول بی‌سابقه جدای از آن‌که به‌مثابه چراغ سبزی برای تکرار این قبیل اتفاقات در آینده عراق خواهد بود، نشان از آن دارد که این حوزه ظاهراً نه فقط نسبت به امر سیاسی که حتی نسبت به برخی امور دینی نیز لابشرط شده است. مرحله بازمهندسی فرهنگی و اجتماعی عراق پس از این اتفاق، شتاب بیشتری خواهد گرفت، به‌ویژه در ذیل تغلیب امر سیاست بر امر مذهب و ترجیح منافع قدرت بر منافع هویت در عراق معاصر.
در مجموع سکوت مراجع نجف و حتی قم را این‌گونه می‌توان معنی نمود که گاهی سکوت بهترین نوع مداخله و محکومیت است و تا جایی صراحت دارد که رفتارهای قبیح و ناشایست را رسوا می‌سازد. اگرچه این حاشیه، هتک حرمتی به شهر مقدس کربلا شمرده می‌شود و همگان انتظار داشتند مرجعیت شیعه علم وا اسلاما و وامصیبتا بردارد، اما این حاشیه‌سازی به‌قدری اظهره من الشمس است که در این برهه زمانی در عراق، بهترین تدبیر سکوت مرجعیت شمرده می‌شود تا بلکه پرونده‌ای از مشکلات عراق و تعارضات اجتماعی فعلاً بسته شود. مرجعیت اعلای عراق با خطبه‌ی سکوت، جواب این حرمت شکنی را به مردم و نهادهای مذهبی و سیاسی واگذار کرد تا آن‌ها نسبت به مسئولان خود بهترین تصمیم را از دریچه قانون بگیرند.
نکته پایانی، اگرچه تب اعتراضات مراسم استادیوم کربلا کم شده است، لیکن اعتراضات شدید و جلوگیری از قبح‌شکنی در شهرهای مذهبی رویکرد بازدارنده و مثبتی داشت تا به وجهه و حرمت شهرهای مقدس که محل مخابره پیام جهانی اسلام و تشیع است عنایت بیشتری شود.
