معرفی فعالیت‌های دفتر فقه معاصر/ حسین اثناعشری

دستیار و مشاور مدیر حوزه‌های علمیه در امور فقه معاصر در گزارشی به معرفی و ارائه فعالیتهای دفتر فقه معاصر حوزه علمیه قم پرداخت.

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام حسین اثناعشری، دستیار و مشاور مدیر حوزه‌های علمیه در امور فقه معاصر در گزارشی به معرفی و ارائه فعالیتهای دفتر فقه معاصر حوزه پرداخته است که بدین شرح است:

در راستای تحقق خواست مقام معظم رهبری و مراجع عظام -مد ظلهم العالی-  اساتید و عموم طلاب حوزه‌های  علمیه بر تحول صحیح، دقیق و اجتهادی حوزه و در راستای اجرای بند اول، دوم، سوم و هشتم اهداف کلان «سند چشم انداز حوزه‌های  علمیه» و راهبردهای کلان آن، دفتر فقه معاصر در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۵ به ریاست جناب آیت‌الله شب زنده دار – زید عزه – به عنوان یکی از زیر مجموعه‌های آن مدیریت آغاز به کار نمود.

این مجموعه شامل شورای علمی عالی متشکل از شش نفر از اساتید مبرز دروس خارج: آیات شب زنده دار، شهیدی، شوپایی، عندلیب، قائنی و سید محمد علی مدرسی یزدی – دامت برکاتهم – و گروه گسترده‌ای از اساتید و پژوهشگران فاضل حوزوی و دانشگاهی می‌باشد.

اهداف کلان:

۱- تحول و ارتقا در متون آموزشی فقهی و اصولی سطوح عالی حوزه‌های علمیه با رعایت روشهای صحیح سنتی و اجتهادی حوزه‌های شیعی؛

۲- تلاش در جهت توسعه دروس خارج فقه و اصول در موضوع فقه معاصر و قواعد جدید استنباط؛

۳- کمک به گسترش و تعمیق تحقیقات، مقالات و پایان نامه‌ها در موضوع فقه معاصر؛

۴- ایجاد بستر مناسب برای نشاط علمی و شکوفایی استعدادها و ایده پردازی بیشتر طلاب و تربیت فقیهانی فعال و کارآمد؛

۵- زمینه سازی برای ورود بیشتر حوزه‌های علمیه در تولید علم در موضوعات معاصر؛

این مجموعه پس از تعیین موضوعات اصلی اصولی مورد نیاز در مباحث فقه معاصر که به طور مستقل در کتب اصولی رایج مورد بررسی قرار نمی‌گیرد و نیز تعیین موضوعات الویت دار فقه معاصر برای بررسی در شورای علمی تدوین کتاب، در اولین گام فعالیت خود، با برگزاری ۱۰۰ جلسه شورای علمی و بیش از دو هزار نفر ساعت فعالیت پژوهشگران، کتاب درسی «الفائق فی الاصول» برای سطح عالی و کتاب تفصیلی «الرائد فی الاصول» (در موضوعات سیره عقلا، سیره متشرعه، قاعده لوکان لبان و تمسک به عموم و اطلاق در موضوعات مستحدثه) برای استفاده در درس خارج را منتشر ساخت و در سال ۹۷ تدریس آزمایشی آن توسط اساتید مختلف و مجموعا با حضور بیش از ۲۰۰ نفر از طلاب محترم سطح عالی و درس خارج آغاز گشت.

برای تهیه این متون مراحل زیر انجام پذیرفته است:

۱- شناسایی، مصاحبه و انجام تحقیقات آزمایشی با حدود ۴۰ نفر از فضلای درس خارج و اساتید برتر سطح عالی برای تعیین محققین نهایی در گروه‌های پژوهشی؛

۲- تدوین فهرست تفصیلی مباحث شامل ترتیب سرفصلها و خلاصه‌ای از اقوال، ادله و منابع توسط محققین و تصویب آن در جلسات شورای علمی؛

۳- تقسیم کار بین محققین و تدوین متن اولیه طبق فهرست تفصیلی توسط ایشان؛

۴- بررسی متون اولیه در شورای علمی با حضور پژوهشگران؛

۵- جمع بندی نظرات شورا و تدوین متن خروجی هیات علمی و بررسی مجدد برخی نکات در جلسات فوق العاده شورا یا نشستهای خاص با اعضای شورا؛

۶- ارسال متن خروجی شورا به حداقل ۲ گروه از اساتید و فضلای عرب زبان متخصص در تدوین و ویرایش مقالات و کتب عربی برای ویرایش آن و حل و فصل اختلاف نظرها بین ایشان؛

۷- ارجاع دوباره متنهای تهیه شده به محققین فقه معاصر و تدوین متن نهایی پس از حل نقاط بحث برانگیز با برگزاری جلسات متعدد در حضور آیت‌الله شب زنده دار.

در ادامه نیز این دفتر در موضوعات فهم عرف و تطبیقات آن، الغای خصوصیت، تنقیح مناط، تناسب حکم و موضوع، مذاق شارع، قیاس، مقاصد شریعت به عنوان مباحث اصولی که نیاز به تنقیح مجدد دارد و موضوعات فقهی «شخصیت حقوقی و احکام آن»، «پول و احکام آن» و « بانکداری و عقود جدید» با تهیه فهرست تفصیلی مشغول تحقیق و برگزاری جلسات شورای علمی به هدف تدوین متون آموزشی و پژوهشی می‌باشد.

نکته حائز اهمیت استفاده از پژوهشکده‌ها و گروه‌های کارشناسی حرفه‌ای دانشگاهی و تحقیقات داخلی و خارجی در تنقیح موضوعات فقهی معاصر می‌باشد که محتوای تولید شده را از هر لحاظ تکمیل خواهد ساخت.

همچنین با توجه به تهیه فهرستهای تفصیلی ومنابع مورد نیاز در برخی موضوعات فقهی معاصر، و ارائه آن به اساتید و هماهنگیهای صورت گرفته درس خارج «ماهیت پول و احکام آن» توسط استاد شهیدی در سطح عمومی طلاب آغاز گشت و در سال تحصیلی آینده شاهد آغاز دروس رسمی عمومی خارج فقه معاصر در حوزه علمیه قم خواهیم بود که می‌توان از آن به عنوان نقطه عطفی در آن حوزه مبارکه یاد نمود.